Morgunblaðið - 27.08.1964, Blaðsíða 8

8
MORGUN BLAÐIÐ
Fimmtudagur 27. ágúst 1964
Makarios dregur í land
Enosis á næstu grösum ?
London, 26. ágúst, AP
BREZK yifirvöld hadiast nú
heldur að því að Makarios Kýpur
forseti og George Papandreou,
forsætisráðherra Grikklands,
hafi komizt að einhverju sam-
ikomulagi á fundi sínum í Aþenu
í gær á grundvelli Enosis, (sam-
einingar við Grikkland.) Til
stuðnings þessari skoðun er
vitnað í ummæli Makariosar er
hann tók á móti gríska sendiherr
anum Menelaos Alexandrakis á
Kýpur í dag, en þá sagði forset-
inn að hann vonaði að Alexandr-
akis yrði síðasti gríski sendiherr-
ann í Nieosíu.
Fjölsóft héraðs-
mótíPotreksfirði
SÍÐASTLIÐIÐ laugardagskvöld
efndu Sjálfstæðismenn í Vestur-
Barðastrandarsýslu til héraðs-
xnóts á Patreksfirði. Var mótið
fjölsótt og fór vel fram.
Samkomuna setti og stjórnaði
Jóhannes Árnason, sveitarstjóri,
formaður Sjálfstæðisfélagsins
Skjaldar. Ræður fluttu Gunnar
Thoroddsen, fjármálaráðherra
og Matthias Bjarnason, alþingis-
maður. Guðmundur Jónsson,
óperusöngvari, söng einsöng, en
undirleik annaðist Carl Billieh,
píanóleikari. Leikararnir Róbert
Arnfinnsson og Rúrik Haralds-
aon fóru með skemmtiþátt. Að
lokum var dansað fram eftir
nóttu.
Svefnsýki
í Texas
Houstcn, Texas, 26. ágúst, NTB
Mörg þúsund manns berjast
nú ötullega til þess að útrýma
moskítóflugum í Houston. Er
talið, að flugurnar beri með sér
svernsýki þá sem herjað hefur
á borgina undanfarið og orðið
18 manns að bana en sýkt 216.
Slökkvistöðvar borgarinnar dreif
a nú skordýraeitri meðal íbú-
anna.
AKRANESI — Þilfarstrillan
Frosti fiskaði í gær 1100 kg. og
trillan Bensi 400 kg. Þeir voru
með ýsulóð. Hingað kom Ms.
Kyndill í gær og losaði olíu.
— Oddur.
— 5 drengir
Framh. af bls. 28
voru búnir að átta sig. Einn
Sveinn Jónsson, var þó sendur
á slysavarðstofuna til öryggis.
Þegar við lögðum af stað
hafði verið hringt í allar áttir
heiman að frá okkur, og voru
tveir aðrir bátar lagðir af
stað líka. Og lögreglan í
Kópavogi var komin, þegar
við lögðum að uppi í Stálvík.
Lögreglan ók svo strákunum
heim.
— Hvað heldurðu að hafi
komið fyrir?
— 0-0 ekkert, þeir hafa
bara farið of langt út á voginn
og keyrt í kaf. Þeir voru með
sterka vél í bátnum og hafa
keyrt upp í ölduna, þá getur
skyndilega fyllt.
— Heldurðu, Ingólfur, að
þið hefðuð séð strákana á
kilinum, ef þið hefðuð ekki
verið að fylgjast með þeim áð-
ur.
— Örugglega ekki. Þeir
hefðu ekki sézt frá okkur,
nema mjög vel væri að gáð.
Til þessa hefur Makarios með
öllu neitað að fallast á nokkra
þá lausn Kýpurdeilunnar sem
skert gæti sjálfstæði eyjarinnar.
Er talið að Papandreou hafi feng-
ið Makarios á sitt band með því
að lofa fullum stuðningi Grikkja
við Kýpurbúa ef til átaka kæmi
við Tyrki og ennfremur stuðningi
í andstöðu grískra Kýpurbúa
gegn ti'llögum Breta og Banda-
ríkjamanna um herstöðvar tyrk-
neskumælandi manna á eynni. í
staðinn hafi Makarios samþykkt
að láta af fyrirætlunum sínum
um að leita eftir hernaðarað-
stoð Sovétríkjanna.
Hundraðasti ísiending-
urinn með Fulbright-sfyrk
Jón R. Hjálmarsson, skólastjóri, kynnir sér
bandariska gagnfræðaskóla
í GÆR var eitt-hundraðasta
íslendingnum veittur námsstyrk
ur frá Menntastofnun Bandaríkj-
anna á Islandi, eða Fulbright
stofnuninni, eins og hún er oftar
nefnd.
Hundraðasti styrkþeginn er
Jón R. Hjálmarsson, skólastjóri
viff héraðsskólann að Skógum,
og hlaut hann kennarastyrk tii
sex mánaða náms við háskóla
Bandaríkjunum til að kynna sér
skólastjórn og skipulagningu
bandariskra gagnfræðaskóla. í
tilefni af þessari hundruðustu
úthlutun hafði stjórn Mennta-
stofnunarinnar boð inni í Sig-
túni í gær fyrir all fyrrver-
andi styrkþega og aðr gesti.
Menntastofnunin er stofnuð í
febrúar 1957, en síðan hefur hún
veitt íslenzkum kennurum og
öðrum námsmönnum alls 5,8
mil'ljón króna styrki til fram-
haldsnáms í Bandaríkjunum, auk
þess sem bandarískir nemendur,
24 talsins, hafa stundað nám
hérlendis á vegum stofnunarinn
ar.
í hófinu í gær var að sjálfsögðu
mættur Jón R. Hjálmarsson
skólastjóri auk islenzkra og
bandariskra stjórnenda Mennta-
málastofnunarinnar á Islandi: En
stjórn stofnunarinnar skipa fimm
íslendingar og fimm Bandaríkja
menn. Sem stendur eiga sæti í
stjórninni þeir Birgir Thorlacius
ráðuneytisstjóri formaður og
Valdimar Johnson, sendiráðu-
nautur. varaformaður. _ Auk
þeirra íslendingarnir dr. Ármann
Snævarr, háskólarektor, dr.
Steingrímur Þorsteinsson, prófes
sor, dr. Broddi Jóhannesson, pró-
fessor, og Jón Nordal, tónská'ld.
Frá Bandaríkjunum eiga sæti í
stjórninni auk Johnsons, Ragn-
ar Stefánsson, fyrrum ofursti, R.
Monson fulltrúi USIS, dr.. Mull-
in, M.D., yfir-skurðlæknir á
Keflavíkurflugvelli, og Paul
Taylor, gisti-prófessor við Há-
skóla íslands.
Framkvæmdastjóri stofnunar-
innar á íslandi er John Berg, sem
stundar íslenzkunám við H.í.
Heiðursforsetar eru mennta-
má'laráðherra íslands og sendi-
herra Bandaríkjanna á Íslandi.
Styrkveitingin í gær fór fram
við hátíðlega athöfn, og voru
þar mættir flestir forustumenn
stofnunarinnar og fyrrverandi
styrkþegar, auk fréttamanna.
John Berg, framkvæmdastjóri
setti samkvæmið, og ávarpaði
gesti á íslenzku og skýrði frá
starfseminni á undanförnum ár-
um, eða frá því Fulbright stofn-
unin tók til starfa árið 1957.
Þakkaði hann fyrrverandi fram-
kvæmdastjóra stofnunarinnar,
frú Doris Finnsson, fyrir störf
hennar fyrstu sex árin, en hún
var fyrsti fram'kvæmdarstjóri
stofnunarinnar hér.
Því næst fluttu ræðu þeir Ár-
mann Snævarr, Háskólarektor,
sem rakti sögu stofnunarinnar að
því er varðar styrki til íslenzkra
námsmanna, Valdemar Johnson,
Jón R. Hjálmarsson, skólastjóri
(Ljósm. Sv. Þorm.)
sendifulltrúi, sem skýrði frá
starfseminni að því er varðar
nám Bandaríkjamanna erlendis,
og loks Jón R. Hjálmarsson,
skólastjóri að Skógum og hundr-
aðasti íslenzki styrkþeginn, sem
heldur utan hinn 1. september
n.k. til sex mánaða námsövalar
í Bandaríkjunum.
í skýrslu Fulbright stofnunar-
innar kom í ljós að íslendingarn
ir, sem styrk hafa þegið frá stof
uninni, hafa lagt stund á fjölda
námsgreina við ýmsa þekktustu
háskóla Bandaríkjanna.
Eins og sjá má af skipun stjórn
ar stofnunarinnar á íslandi, hefur
'hún jafnan haft náið samstarf
við Háskóla íslands.
Framkvæmdastjóri stofnunar
innar í dag, John Berg, er af
norrænum ættum. Var faðir
hans sænskur, en móðirin finnsk.
Faðirinn er fæddur í Svíþjóð, en
fluttist 14 ára til Bandaríkjanna.
Móðirin er hinsvegar fædd í
Bandaríkjunum.
Aðspurður hvort hann hafi
ekki alizt upp við norræna tungu
svaraði John Berg: „Nei, því
miður. Faðir minn skildi ekki
finnsku og móðir mín ekki
sænsku, svo enska var töluð á
heimilinu". Á þetta svar vel við
mun halda utan á þriðjudags-
morgun, og stunda nám við há-
skóla í Washington, D.C. og
Evanston, I’llinois, en síðan ferð-
ast um landið milli skóla. Er
talið að ferðin taki um sex mán-
uði.
gÞANNIG var ástatt þegar|§
gfréttaritari blaðsins á Blöndu- §§
= ósi kom að brúnni yfir Torfa- =
glæk á Ásum, en 1—2 m frá =
Ebrúnni lá þessi bíll á hliðinni,=
= hafði oltið án þess að fara út§§
=af köntunum eða koma við =
fjbrúna. Bíllinn var reistur við =
log var lítið skemmdur, nema|
idældir á hliðinni sem hann lá =
=á. Engin meiðsli urðu á mönn§
§um. §
i Mörg óhöpp hafa orðið við§
iþessa brú, og virðist það sér-||
Slega varasamur staður. Nú er =
§verið að gera þarna nýjans
§veg og kemur þá ný brú á =
§hann.
iiiiimiiimiHimiiiHHHttmimttmHitmmuttiiKtitiMUÍ
Mánaðaritið Eining
ÉG HEF oft dáðst að þessu mynd-
arlega menningarriti Péturs Sig-
urðssonar og stundum haft orð
á því á prenti. Og þegar ég var
að grúska í nokkrum árgöngum
þess hér á dögunum þótti mér
sem ég endilega þyrfti að bera
því vitni einu sinni enn, meðan
ég hefði sjón og heyrn. Og liðu
svo nokkrir dagar, án þess að úr
því yrði. En þá er það eina nótt-
ina að mig dreymir draum, sem
ég ætla mér að rifja upp meðan
hann er í fersku minni.
Mér þótti sem ég væri
kominn á eitthvert stórt sölutorg,
þar sem mikið var um að vera
og eitthvað spennandi væri í
vændum. Þar va>r margt manna,
sem ég bar enginn kennsl á og
fannst mér ég vera þar ókunnug
ur öllum og öllu. Var þarna ys
og þys, hróp og köll. Og nú kom
einhver og sagði að uppboðið
færi að hefjast. Þótti mér þá
sem þarna ætti að faira fram
mikið uppboð á blöðum og bók-
um. Kom það, og brátt í ljós
Elcki ætla ég mér að skýra frá
ýmsu því sem ég þykist muna
fráí þessu uppboði. En ekki
þótti mér sumt af því, sem ég
þekkti þar fá góða dóma hjá
þessum söfnuði. Og nokkuð aif
því vildi enginn sjá
En allt í einu finn ég að áhugi
vaknar. Ég sé stóran og myndar-
legan mann hampa bunka af
Einingu. og nú lifnar yfir upp-
boðinu. Það er boðið og boðið
og margir um boð. Ég fagna
þessu og hugsa til vinar míns,
ritstjórans, hversu glaður hann
muni verða. Því að sú mynd er
skýr úr draumnum, að Einingin
fór allra blaða hæst og fengú
færri en vildu. Og einnig er það
minnisvert, að mér fannst yfir
fólkinu, sem fastast sótti eftir
ritinu, vera einhver glæsilegur
menningarblæi^, sem hreif mig.
I Það fór sem sagt ekki milli
mála, að þetta mánaðarrit, Ein-
ingin, þótti eigulegt og eftir
sóknarvert á þessu mikla upp-
! boðsþingi. Og hitt ekki síður
eftirtektarvert, hversu greini-
legan menningarsvip þeir báru
sem fastast sóttust eftir ritinu.
-,,Og þar með var draumurinn
búinn.“
En glaðvaknaður fagnaði ég
þessum draumi, sem mér fannst
að ætti og þyrfti að verða verti-
leiki, að því er þetta rit varðar.
Það þyrftu og ættu sem allra
flestir að eignast og lesa. Þetta
ætti að verða keppikefli menn-
ingarþjóðar, eitt af mörgum.
„Einingin" hefir nú komið
reglulega út í meira en tvo ára-
tugi, vönduð að efni og öllum
frágangi. Og Pétur Sigurðsson
hefir gefið henni líf og sögu.
Hann var aðal'hvatamaður að
stofnun hennar Og hefir ritað
hana að mestu öll þessi ár. Og
ekki af neinni aktaskrift hálf-
velgjunnar, heldur hefir þar
logað eldur orku og áhuga á
menningarmálum og mannbót-
um, kristin trú og siðgæði boð-
að af einlægni og djörfung þesa
manns, sem veit hvað hann er
að segja. Þar er enginn gorgeir
vanþekkingar á ferð, heldur lif-
andi sannfæring gáfaðs hug*
sjónamanns, sem er þaullesinn
og kunnugur því sem hann fjail-
ar um, og auk þess prýðilega
ritfær.
Einingin er því merkilegt rit
og sérstætt, magnað trúarlegum
og siðferðilegum þrótti, því að
ritstjóranum er annt um menn-
ina, og þjóð sinni ann hann af
heitu Ihjarta. Því hefir hann um
áratugi unnið að því í ræðu og
riti, af fórnfúsum hug, að henni
og hollusta við allt gott og göf-
mætti aukast siðferðilegt þrek
ugt.
Það væri sannarlega engin
vanþörf á því nú, að menn
tækju sig til og reyndu að auka
útbreiðslu þessa gagnholla og
vandaða mánaðarrits, reyndu að
koma því inn í sem allra flest
heimili. Það hefir sýnt sig nú,
eins og svo oft áður, hversu mik
ill og veglegur styrkur það er
þjóðlífi voru, að hugarfar það og
háttsemi, sem Einingin dáir og
boðar, sé sem víðast áberandi i
féla>gs- og menningarlífi. Slíkt
er nauðsynjamál nú og mun
jafnan verða. Því að hér er ekk.
ert dægurmál á ferð, heldur
menningarmál, sem alla og alla
tíma varðar.
Þess vegna þyrfti sá draumur
bjartsýninnar að verða að veru-
leika, að málgögn hinna sígildu
sanninda yrðu jafnan mest met-
in á hinu daglega uppboðsþingju
Snorri Sigfússon.