Morgunblaðið - 10.09.1964, Blaðsíða 21

Fimmtudagur 1Ö. áept. 1964
MORGUNBLAÐIÐ
21
Sextugur i dag:
Cuðmundur Magnússon
Salvör María Frið-
riksdóttir - Minning
F. 3. 5.1884. — D. 3. 9.1964.
GUÐMUNDUR Magnússon, Lang i
holtsvegi 60,verður 60 ára í dag.
Þó að nú þyki það ekki hár ald-
ur, finnst mér rétt að minnast
þess með nokkrum orðum, því
að starf mannsins er orðið all-
nokkuð miðað við æviskeiðið.
Guðmundur er fæddur í Ólafs-
vík 10. sept. 1904, sonur hjón-
anna Önnu Sigurbrandsdóttur og
Magnúsar Þórarinssonar, er
bjuggu alla sína búskapartíð í
Hrútsholti í Eyjahreppi. Þar ólst
Guðmundur upp ásamt fjölda-
mörgum systkinum sínum, sem
öll voru yngri en hann.
Um 1930 flutti Guðmundur til
Heykjavíkur og stofnsetti hér
6itt eigið heimili með konu sinni,
Áslaugu Sigurðardóttur. Hafa
þau búið lengst af á Lanholts-
vegi 60 í sínu eigin húsi, er þau
byggðu sér þar í lok stríðsár-
anna. Þeim hjónum varð 9 barna
auðið, sem nú eru öll að verða
fullorðnar manneskjur, heiðar-
legt, myndarlegt og bindindis-
samt fólk, foreldrum sínum til
ánægju og góður vitnisburður.
Þó að örlögin bæru Guðmund
frá æskustöðvunum hingað til
Reykjavíkur, urðu þó ræturnar
eftir. Hugurinn stóð snemma til
búskapar, en það fór svo fyrir
mörgum, er hleyptu heimdrag-
anum um 1930, að „kreppan“ beit
þá í hælana og ýmsar torfærur
bæði þjóðfélagslegar og í lífi ein-
staklingsins heftu för flestra er
vildu sækja fram á við á þeim
árum. Var Guðmundur einn í
þeirra hópi.
Guðmundur var ungur að ár-
um þegar hann eignaðist fyrst
bíl, sem þótti í þá daga mikið í
IMíræð í dag:
Kristjana
Kr. Hjaltalín
NÍRÆÐ er í dag Kristjana Kr.
Hjaltalín í Brokey. Kristjana er
fædd að Gunnarsstöðum í Hörðu
dal, dóttir hjónanna Kristjáns
Guðbrandssonar frá Hólmlátri og
Guðbjargar Hákonardóttur á
Gunnarsstöðum.
Kristjana giftist árið 1894 Vig
fúsi J. Hjaltalín bónda í Brok-
ey og eignuðust þau átta börn,
Jón, bónda í Brokey, Kristínu,
ekkju í Reykjavík Láru frú á
Narfeyri, Hildi, frú i Stykkis-
hólmi, Lilju frú í Hafnarfirði,
Vilhjálm, bónda í Brokey, Eygló
frú í Reykjavík og Laufey sem
dó 1939. Hjónaband Kristjönu
og Vigfúsar var farsælt enda
þau samhent í sérstökum höfð-
| ingsmyndarskap. Vigfús lézt
1952.
Kristjana er, sem hún á ættir
til, gagnmerk kona hússtjórn
hennar og heimilishald allt
rómað mjög og gestrisni við-
brugðið. Orð hefur farið af list-
fengi hennar t.d. í meðferð ullar
Hún hefur til skamms tíma
epunnið svo fínt band að miklar
liannyrðakonur hafa sótzt eftir
því. Snillingur er hún í litun úr
íslenzkum jurtum og svo eru
ýmsir munir eftir hana hekl-
»ðir eða prjónaðir hrein lista-
verk. Nú situr Kristjana í skjóli
*ona sinna og tengdadætra í
Brokey, eftir að hafa lagt bú-
sýsluna á hilluna fyrir all mörg-
um árum.
Vinir og ættingjar Kristjönu
tnunu margir heimsækja hana í
dag og árna henni heilla í til-
efni dagsins, en fleiri munum
við vera, sem verðum að láta
©kkur nægja að senda þér
kveðjur úr fjarlægð. Guð blessi
þér ævikvöldið, eins og hann
hefur blessað þér níutíu árin
liðnu.
Vinur.
ráðizt af ungum og efnalitlum
manni. Það var engin tilviljun
að hann keypti sér vörubíl og
hefur æ síðan ekið vörubíl. Hann
var og er fyrst og fremst maður
hinna verklegu framkvæmda. At-
hafnaleysi og dauð augnablik
getur hann ekki þolað. Hann
hefur alltaf fylgzt með tímanum
í starfi sínu og keypt sér nýrri
og stærri bíla, eftir því, sem kröf-
urnar hafa heimtað á hverjum
tíma. Guðmundi hefur alltaf
farnast vel við akstur og hefur
frá mörgu skemmtilegu að segja
í sambandi við það starf sitt.
Þó að Guðmundur öðlaðist
ekki það hnoss að verða bóndi í
sveit eins og hugur hans stóð
til hefur hann að nokkru fengið
þrá sinni svalað í því að ala önn
fyrir nokkrum tuga kinda hér í
nágrenni Reykjavíkur. En eins og
allir vita, sem til þeirra hluta
þekkja, kostar það mikla fyrir-
höfn og erfiði að annast um bú-
pening hér við bæinn og það í
hjáverkum og enginn gróðavegur
en Guðmndur hefur ekki talið
það eftir sér né reiknað alla snún
inga sína fyrir sig eða aðra með
hæstu kaupgjaldstölum.
ÞANN 20. fyrra mánaðar lézt að
heimili sinu Mjölnisvegi 8, heið-
urskonan Guðbjörg Guðmunds-
dóttir í hárri elli, fædd að Krossi
í Lundareykjadal, Bongarfjarð-
arsýslu þann 7. september 1867.
Foreldrar hennar voru Guðmund
ur Guðnason og Inigibjörg Hann-
esdóttir, fædd að Sámsstöðum í
Hvítársíðu.
Guðbjörg fékk fljótt að kenna
á baráttu lífsins. Foreldrar
bennar voru fátæk eins og títt
var í þá daga. Á öðru ári var
hún send til vandalausra og var
f.'utt fjórum sinnum til dvalar
á sama árinu, og ólst upp til
'ullorðinsára sitt á hvorum
staðnum Hún giftist að Bláfeldi
í Staðarsveit Jóni Hermannssyni
frá Veiðilæk í Þverárhlíð. Þau
bjuggu að Bláfeldi í 10 ár, það-
saa fluttu þau vestur í Grundar-
fjörð. Þau áttu tvisvar heima á
Kirkjufelli og 2-3 ár í Grafar-
nesi og síðan 3 ár í Móabúð.
Frá Móabúð fluttust þau inn í
f.tykkishólm, bjuggu þar í 5 ár
en fluttu síðan til Reykjavíkur.
Ég kynntist Guðbjörgu fyrst
rem sjö ára drengur. Hún bjó þá
á Kirkjufelli, en freldrar mínir
áttu heima í Hellnafelli og
standa bæirnir hver gegnt öðr-
um á sjávarbakkanum og er
mjög stutt á milli bæja. Minnist
ég þess. að Guðbjörg gaf mér
fyrstu útlendu skóna sem ég
dgnaðist og man ég hvað ég var
hamingjusamur með skóna, fór
út á tún g labbaði á útlendu skón
um. Maður hafði nú ekki geng-
ið á öðru en íslenzkum skóm, en
mér þóttu þessir miklu ásjálegri
og ég vildi vera fínn.
Slægjulönd liggja saman í
'<irkjufelli og Hellnafellslands,
aðeins lítil á sem skilur á milli
Holtunum kringum sumarbú-
stað sinn hefur hann breytt í
fagurgrænt tún, sem gefur af sér
nóg hey handa 50—60 fjár. Það
er álit fólks, sem hefur gott vit
á fjárhirðingu að fé Guðmundar
beri af öðru vegna góðrar fóðr-
unar og hirðingar, ásamt snyrti-
legu umhverfi og eiga þau hjón
þar óskiptan heiður af, því báð-
um er þeim eðlilegt og í blóð
borið allt, sem að búskap lýtur.
Það er trúlegt að öll héruð
landsins eigi fjárbændúr hér í
eða við Reykjavík og eiga Snæ-
fellingar góða fulltrúa á því þingi
þar sem þau hjón eru, ^ Guð-
mundur Magnússon og Áslaug
Sigurðardóttir.
Eins og fyrr segir urðu ræturn-
ar eftir í átthögunum. Það sést
bezt á því að hugurinn stefnir
alltaf þangað og það eru ótald-
ar ferðirnar, sem farnar hafa
verið í þágu bæði heima- og
heimanmanna og átthagatryggð
þeirra hjóna hefur tengt þær
kynslóðir, sem nú eru að vaxa
úr grasi órofaböndum við æsku-
stöðvar þeirra.
1 eðli sínu er Guðmundur mik-
ill sjálfsbjargarmaður og aldrei
verið upp á aðra kominn né öðr-
um háður, enda sjálfstæðismaður
mikill í þess orðs bezta skiln-
ingi, viljafastur og ákveðinn. —
Tryggur fylgismaður Sjálfstæð-
isflokksins hefur hann verið alla
tíð, hvað sem á hefur gengið.
Ég veit að frændur, vinir og
samverkamenn Guðmundar
senda honum hugheilar kveðjur
á þessum tímamótum í lífi hans
sem þó eru ekki neitt takmark
eða áfangi í starfssögu hans, held
ur blómum skrýddur grasbali til
að tylla sér á í miðjum hlíðum
manndómsáranna.
Lifðu sæll og lifðu lengi, Guð-
mundur Magnússon.
Til hamingju með daginn.
og man ég sem 7 ára drengur að
ég fékk að fara með foreldrum
mínum að heimsækja Jón og
Guðbjörgu. Þau höfðu reist sér
smá tjöld á árbakkanum til að
n.atast í Oig man ég hvað mér
þótti mikið til tjaldsins koma,
i'ótti hátt til lofts og vítt til
veggja .Svo fékk ég silung að
!x>rða, sem þau höfðu veitt í
ánni. Og áin niðaði og söng sitt
júfasta lag, og ég var alsæll.
Ég minntist oft á þetta við
Guðbjörgu á síðari árum og
sagði hún þá við mig og hló við,
að tjaldið hefði verið úr gömlu
sjali og pokadruslum. Ekkert er
i'vo fagurt sem minningin um
barnæskuna og dásamlegur er
sá hæfiieiki að geta látið hug-
ann reika til löngu liðinna
stunda og finna sig ungan og end
urnýjaðan í skjóli minninganna
eg geta varðveitt barnið í sjálf-
um.
Svo var ég hjá Guðbjörgu og
Jóni seinnipart vetrar 1909. Þau
voru þá flutt í Grafarnes og man
e'g, að hún var góð við mig, hún
sáði ylnum í barnssálina. Einn-
ig man ég eftir. að ég fékk að
fara með móðui minni sáluigu til
Guðbjargar. Hún var þá flutt
.nn í Móabúð og man að hún fór
uni allt búr og eldhús að finna
allt sem hún átti til að gefa okk
ur að borða, og þar með sá ég
hana taka harðfisk sem hún átti
og gefa okkur. Þetta fátæka fólk
setti sig svo vel inn í hagi hvers
ar.nars og skildi hvar skórinn
breppti að. Það átti hinn sanna
auð hjartans mitt í allsleysinu
og stórbrotna höfðingslund.
Eftir að Guðbjörg fluttist hing
að suður endurnýjaði ég minn
gamla og góða kunningsskap við
i«ana. Hún þjónaði mér í mörg
:: D A G fer fram frá Fossvogs-
kapellu útför Salvarar Maríu
Friðriksdóttur, húsfreyju frá Vog
um í Reykjarfjarðarhreppi. Ætt-
ingjar og vinir, nær og fjær,
munu á þeirri kveðjustund minn
ast hinnar traustu góðviljuðu
húsfreyju, sem með árvekni og
kærleika stóð vörð um heimili
sitt og skyldulið, meðan þrek og
heilsa leyfði.
Salvör var fædd 3. maí 1884
að Neðri Bakka í Nauteyrar-
hreppi í Norður-ísafjarðarsýslu,
en fluttist á ungum aldri með
foreldrum sínum, þeim Friðrik
Bjarnasyni og Kristínu Kristjáns
dóttur að Lágadal í sömu sveit
og ólst þar upp til fullorðins
aldurs ásamt stórum og gjörfu-
legum systkinahóp.
Eftir tvítugsaldur settist hún
í Kvennaskólann á Blönduósi og
stundaði þar nám um eins vetrar
skeið. Að því námi loknu fór hún
til ísafjarðar og lærði þar karl-
mannafatasaum á saumaverk-
stæði Þorsteins Guðmundssonar.
Næstu árin stundaði hún sauma-
skap á ýmsum stöðum, bæði í
Nauteyrarhreppi og nærliggjandi
sveitum.
Haustið 1919 giftist hún Guð-
jóni Sæmundssyni, bónda í Hey-
dal í Mjóafirði, sem þá var ný-
orðinn ekkjumaður. Tók Salvör
því að sér heimili hans og reynd-
ist í hvívetna stjúpdóttur sinni,
Kristjönu Guðjónsdóttur, sem
hin ástríkasta móðir.
í Heydal bjuggu þau hjónin til
ársins 1938, er þau keyptu Voga
í Reykjarfjarðarhreppi og flutt-
ust þangað í vordÖgum sama ár.
Þeim hjónum, Guðjóni og Sal-
vöru, varð 3ja barna aúðið. Dótt-
ir þeirra, Ingibjörg, gáfuð stúlka
og mikilhæf, lézt rétt liðlega tví-
tug. Var það foreldrunum, sem
gefur að skilja, hin þungbærasta
ár meðan ég var einhleypur. Þá
voru engar þvottavélar, hún var
sjálf vélin og þó komst hún hátt
á tíunda tuginn, vantaði aðeins
nokkra daga upp á 97 ár.
Þau Jón og Guðbjörg áttu þrjá
ni, einn dó í æsku. Þau bjuggu
með Herma.nni syni sínum, hann
fórst af slysförum á Súðinni á
stríðsárunum, en Jón heitinn dó
1927. Svo áttu þau Júlíus Jóns-
son, skósmið, sem margir Reyk-
víkingar kannast við. Hann er
nú dáinn fyrir fáeinum vikum,
svo það var ekki lanigt á milli
mæðginana. Hermann gifti sig
1926 og bjuggu þá gömlu hjón-
in með þeim.
Ég hélt kunningsskap við
rlessaða .gömlu konuna. Ég kom
‘il hennar mánuði áður en hún
dó og sagði hún þá við mig, að
mikið hefði nú skaparinm verið
sér góður að láta sig ekkj hafa
neinar kvalir, en hún bætti við.
,Ég var einu sinni hrædd við
dauðann, en nú þrái ég hann.“
Svo gerði hún mér boð að finna
sig tveimur dögum áður en hún
có. og var þá málhress en mjög
þreytt, og sá ég þá, að langt
mundi ekki til leiðarloka. Hún
sagði þá við mig, að vel ætlaði
skaparinn að enda út líkamann.
Kristín Bjarnadóttir, tengda-
dóttir hennar bjó alltaf með
henni og reyndist henni mjög
vel, er kraftarnir voru að fjara
ut
Ég var oft búinn að biðja Guð
biörgu aö láta mig vita, hvernig
væri handan við gröf og dauða,
og sagði hún þá við mig, að það
væri ekki víst að sér yrði leyft
það. Og það er eins og skálda-
jöfurinn Eirvar Benediktsson seg-
«r-
Framhald á bls. 10
raun. Eftir lifa því tvö af börn-
um þeirra, Friðrik bílstjóri hér í
Reykjavík og Guðbjörg, gift
Guðmundi Lúðvíkssyni forstjóra.
Þeim hjónum, Guðjóni og Sal-
vöru, búnaðist hið bezta eftir að
jau fluttust að Vogum. Bættu
þau jörðina og prýddu á hinn
myndarlegasta hátt, enda voru
þau bæði hagsýn og starfgefin,
eins og aldamótakynslóðin yfir-
leitt þurfti að temja sér, ef halda
átti velli við erfiða starfshætti og
fábreytt lífskjör.
Salvör heitin var mjög vel skýr
kona, raunsæ, einlæg og skapföst.
Hún var tillögugóð í hverju máli
og hugulsöm og nærgætin við
þá, sem bágt áttu og þurftu skjóls
og vinsemdar við. Hún var trygg-
ur vinur, sem grannarnir gátu
treyst og í hvívetna bar hún gott
fram úr góðum sjóði hjarta síns.
Á heimili þeirra hjóna naut að-
komumaður hinnar beztu greiða-
semi og gestrisni. Þess munu
margir minnast, að oft var farið
frá Vogabænum í veg fyrir
ferðamenn, sem leið áttu með-
fram firðinum, og þeim snúið
heim til bæjar til þess að njóta
þar góðgerða og hlýju hjá hús-
freyjunni í Vogum. Og þótt gesta
stofan væri hvorki háreist eða
íburðarmikil andaði þár á móti
manni hlýju og einlægri góðvild,
sem yljaði inn að hjartarótum.
Árið 1958 missti Salvör heitin
eiginmann sinn. Bjó hún eftir
það í Vogum um 2ja ára skeið
með Friðrik syni sínum, en flutt-
ist þá vorið 1960 til Reykjavíkur
til dóttur sinnar og tengdasonar,
þar sem hún, fram að hinztu
stund, naut ástríkis þeirra og
umönnunar, eins og bezt má
verða, eftir að heilsa hennar og
þrek var að þrotum komið.
Hún andaðist hinn 3. sept. sl.,
eftir alllanga sjúkrahúsvist.
Allir sem þekktu Salvöru frá
Vogum munu geyma í huga sér
ljúfar minningar um góðsemi
hennar, gestrisni og viðmóts-
hlýju. Vinir hennar nær og fjær
kveðja hana að leiðarlokum með
kærleika og þakklæti fyrir vin-
áttu hennar, einlægni og tryggð.
— Friður Guðs og handleiðsla
fylgi henni inn til bjartra heima
lífs og ljóss, þar sem hinn skæri
eilífðarröðull ljómar yfir hinztu
vegferð þessa lífs. —
Þorsteinn Jóhannesson.
Þér fóið
nrvols niðursuðuvörur
f NÆSTU BÚO.
Einkaumbofl:
KONRÁÐ AXRLSSON & CO. H.F.
Vesturgötu 10 — Reykjavík
Sími: 10440 Jc 21490.
Guðjón B. Guðlaugsson.
Guðbjörg Guðmundsdöttir — Minning