Morgunblaðið - 13.11.1964, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
i
Föstudagur 13. nðv. 1964

Útgefandi:
Framkvæmdast j óri:
Ritstjórar:
Auglýsingar:
Ú tbreiðslust j óri:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
X lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Sverrir Þórðarson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
VER SKIPULEGGJUM
ÍTm langt árabil bjuggu ís-
lendingar við víðtækt
haftakerfi. Þá voru það stjórn
arherrar, sem sögðu til um
hvað gera mætti og hvað
ekki. Innflutningur var háð-
ur leyfisveitingum, vörur
voru skammtaðar og enginn
mátti reisa svo mikið sem
girðingarspotta án þess að fá
til þess leyfi einhverrar
nefndarinnar, en ef út af bar
var hann dæmdur afbrota-
maður. Þetta kerfi hefur nú
verið upprætt, og afnám þess
er réttnefnt viðreisn.
Þeir menn voru orcjnir fáir,
sem mæltu þessu kerfi bót,
enda hefðu þeir stjórnmála-
menn ekki hlotið mikið fylgi,
sem talið hefðu aðalatriðið að
viðhalda slíkum hætti í við-
skiptum og framkvæmdum.
En þó er það svo, að forysta
Framsóknarflokksins er nú
tekin að boða það, að þetta
kerfi eigi að endurreisa.
Málgagn Framsóknarflokks
ins segir, að fjárfestingarmál-
in „einkennist af öngþveiti
og skipulagsleysi“. Mörg orð
eru höfð um það að keppzt
sé um framkvæmdir, „sem
vel mega bíða“ og loks fjöl-
yrt um „stærstu skrifstofu-
hallir“.
Frjálsræðið í byggingarmál
um er þannig beinlínis for-
dæmt af Framsóknarforingj-
unum og það boðað umbúða-
laust að taka eigi upp ný
fjárfestingarhöft, að aftur
eigi herskari manna að setjast
að á opinberri skömmtunar-
skrifstofu, sem gefi fyrirmæli
um það hverjir megi byggja
og hvað megi byggja og
hvernig.
Sjálfsagt yrði svo samræmi
haft í hlutunum og á ný tekin
upp innflutningshöft, því að
ekki mundi þykja vitmeira að
sólunda gjaldeyri en innlendu
fjármagni til byggingarfram-
kvæmda. Þá yrði t.d. séð um
það, að almúginn væri ekki
að eyða fjármunum þjóðar-
innar í bílakaup og annan
óþarfa. Þeir einir fengju að
flytja inn bíla, sem hefðu til
þess unnið með pólitískri
tryggð o.s.frv.
Það er þetta ástand, sem of-
stjórnarmenn dreymir um.
Þessir menn eru beinlínis
búnir að telja sér trú um það
að almenningur hafi ekkert
vit á eigin málefnum og þess
vegna sé nauðsynlegt að
þrautþjálfaðir stjórnmála-
menn ráði sem allra mestu
en fólkið sem minnstu. Þessi
manngerð hefur raunar verið
til í öllum löndum og á öllum
öldum, en hún hefur yfirleitt
ekki verið mikils megnug í
lýðræðisríkjum og verður
aldrei.
Ef til vill má segja að það
sé ekki nema' eðlilegt að
menn, sem frá blautu barns-
beini hafa aldrei gert annað
en vasast í pólitík séu orðnir
svo gegnsýrðir af hugmynd-
um um það, að stjórnmála-
menn séu einu viti bornu
mannverurnar, að þeim finn-
ist þeir verða að hafa forsjá
allra málefna.
En Morgunblaðið getur full
vissað forystu Framsóknar-
flokksins um það, að íslenzka
þjóðin mun aldrei fela þeim
eða öðrum ofstjórnarmönnum
að smeygja á ný á sig fjötr-
um á borð við þá, sem hún
kynntist á haftatímanum,
BLAÐAMANNA-
FUNDIR
egar forsætisráðherra
Bjarni Benediktsson
kom úr ísraelsför sinni hélt
hann fund með blaðamönnum
og skýrði þeim frá því, sem á
daga hans hefði drifið í ferða-
laginu.
Bjarni Benediktsson hefur
áður kvatt blaðamenn á sinn
fund og greint þeim frá mál-
efnum, sem erindi eiga til
þjóðarinnar, en fram að þessu
hefur samt of lítið verið af
því gert að helztu ráðamenn
héldu fundi með blaðamönn-
um og gerðu þar grein fyrir
málum.
Blaðamenn fagna frum-
kvæði forsætisráðherra í
þessu efni og vona að það
verði til þess að meira verði
að gert í framtíðinni. Því mið-
ur hefur það lengst af verið !
svo að erfitt hefur verið að'
afla frétta frá íslenzkum:
stjórnarvöldum, þannig að
stundum hafa einu úrræðin
til að afla fregna, t.d. af sam-
skiptum okkar við aðrar þjóð
ir, verið þau að fá þær er-
lendis frá.
Þetta þarf að breytast, og
þrátt fyrir miklar pólitískar
erjur hér á landi munu blaða
menn sýna það að þeir hafa
þroska til að bera að um-
gangast sómasamlega fregn-
ir, sem þeir fá með velvilja
stjórnarvaldanna og sýna
sjálfsagða kurteisi á blaða-
mannafundum með forystu-
mönnunum.
SLYSIN
IT’ins og greint var frá hér í
^ blaðinu í gær, hefur bæði
af hálfu borgaryfirvalda og
Slysavarnafélagsins verið
gripið til róttækra aðgerða til
Kúbubúar hafa tekið við
stjórn eldflauganna
— segir Castre í viðtali
I VIÐTALI, sem C. L. Sulz-
berger átti við Fidel Castro,
íorsætisráffherra Kúhu, og
birtist í „The New York
Times“, sagffi Castro, aff
Kúbubúar hefðu nú yfirstjórn
og umsjón meff loftvarnar-
eldflaugunum, sem Rússar
fluttu til eyjarinnar 1962.
Sagffi Castro, aff Kúbubúar
væru viffbúnir aff skjóta
könnunarflugvélar Banda-
ríkjamanna, af gerffinni U-2
niður meff þessum flaugum,
yrffi ekki unnt aff fá könnun-
arfluginu hætt eftir „lögleg-
um leiffum.“
Sulzberger ræddi m.a. við
Castro um eldflaugarnar, sam
. band Kúbu og Sovétríkjanna,
sovézka tæknifræðinga á
Kúbu og fall Krúsjeffs. Hann
spurði Castro, hvort Krúsjeff
hefði hvatt Kúbustjórn til þess
að nota ekki loftvarnareld-
flaugarnar gegn bandarísku
könnunarflugvélunum, og
Castro svaraði: ,,Við erum al-
gerlega mótfallnir könnunar-
fluginu, en lengi höfðum við
ekki yfirráð yfir eldflaugun-
um. Þegar okkar menn tóku
við þeim, þá Skuldbundum við
okkur til þess að taka ekki
einhliða ákvörðun um að
nota þær gegn bandarísku
fkugvélunum. Við lítum þannig
á þessa skuldbindingu, að okk
ur bera að reyna allar aðrar
leiðir til að fá Bandaríkja-
menn til að hætta könnunar-
fluginu, áður en við skjótum.
En skuldbindingin gildir ekki
ótakmarkaðan tírna, og eld-
flaugarnar eru nú undir okk-
ar stjórn.“
Sulzberger spurði Castro
hvernig Bandaríkjamenn ættu
að sannfæra sig um að lang-
drægar eldflaugar, búnar
kjarnorkuvopnum, væru ekki
á Kúbu, ef þeir hættu fluginu.
Kúbanski forsætisráðhecrann
varð mjög æstur, er hann
heyrði þessa spurningu og
sagði, að fyrst og fremst gætu
Bandaríkjamenn verið örugg-
ir vegna þess að þeir vissu
fullvel, að Kúbubúar gætu
ekki framleitt slík vopn, og í
öðru lagi, gætu þeir verið ör-
uggir, ef þeir breyttu stefnu
sinni gagnvart Kúbu og Kúbu
búar þyrftu ekki að óttast inn
rás. Forsætisráðherrann hétt
áfram: „En Kúbubúum ber
engin skylda til að tryggja
Bandaríkjamönnum að eld-
flaugarnar séu á brott. Við
getum ekki fallizt á að Banda
ríkjamenn hafi rétt til að
hafa eftirlit með því haváða
vopn við eigum.“
Sulzberger spurði hvort eft-
irlitsnefnd frá Sameinuðu þjóð
unum gæti ekki leyst vandann.
Castro kvað það ef til vill
mögulegt, ef hún tryggði jafn-
framt, að engar tilraunir væru
gerðar til árása á Kúbu.
Castro sagði, að nú væru nægi-
lega margir hernaðarlegir
tæknifræðingar á Kúbu til
þess þess að mynda varnar-
sveit, ef innrás yrði gerð, ekki
innrás, eins og sú í Svína-
flóa, heldur regluleg innrás
hers Bandaríkjanna. Nánari
upplýsingar vildi forsætisráð-
herrann ekki gefa um fjölda
tæknifræðinganna, en sagði,
að þeir myndu verða á Kúbu
meðan Bandaríkjamenn héldu
stefnu sinni gagnvart eyjunni
óbreyttri. Tæknifræðinigarnir
væru vel þjálfaðir til bardaga
og myndu taka þátt í að verja
eyjuna. Aðspurður sagði
Castro, að engir erlendir hern
aðarsérfræðingar væru á
Kúbu nema þeir rússnesku.
Castro sagði, að meðan
Kúbudeiian stóð sem hæst
1962, hefðu verið mun fleiri
Rússar á Kúbu, en almennt
hefði verið álitið. Hann kvaðst
ekki geta gefið upplýsingar
um fjölda þeirra, en þeir
hefðu verið fleiri en 22 þús.,
en sú tala hefði birzt í blöð-
um á Vesturlöndum.
Síðan spurði Sulzberger
Castro hvort Kúbustjórn hefði
haft neitunarvald, ef komið
hefði til greina að skjóta lang
drægum sovézkum eldflaug-
um frá eyjunni
„Ef til þéss hefði komið,“
svaraði Castro, „hefði ástand-
ið verið þannig að ósamkomu
lag hefði verið óhugsandi. Þá
hefði verið styrjöld, sem
Kúba hefði verið flækt í.
Þessi vopn voru send hingað
vegna yfirvofandi árása á
Kúbu og samningurinn, sem
Fidel Castro.
gefður var áður en þau komu,
var bundinn því að hætta
væri á innrás. Þar var ekki
kveðið á um hvort nota skyldi
eldflauigarnar, ef til átaka
kæmi annars staðar í heimin-
um. Hefði þð orðið, hefðú
kringum stæður ráðið um
notkun vopnanna. Ljóst er,
að þau hefðu komið við sögu
í stórstyrjöld. í samningnum
við Sovétríkin var kveðið svo
á, að eldflaugarnar skyldi nota
til þess að verja kúbanskt
land, ef til árásar kæmi og
þá með samþykki beggja að-
ila. En í stórstyrjöld hefðu
báðir styrjaldaraðilar notað
öll vopn sín án tillits til stað-
setningar þeii-ra.“
Síðan ræddi Castro vald-
hafaskiptin í Sovétríkjunum
og sagði, að þau hefðu ekki
breytt sambúð ríkjanna, enda
byggðist hún á samskiptum
tveggja þjóða og flokka, en
ekki einstaklinga. „Ég þekki
bæði Brezhnev og Kosygin".
sagði Castro, „ég hef hitt þá
og mér finnst Brezhnev sér-
staklega áhrifiamikill persónu
leiki .Hvað brottvikningu Krú
sjeffs viðkemur, er hún al-
þjóðlegt vandamál fyrir Sovét
ríkin Breytingin getur haft
jákvæð áhrif á kommúnista-
hreyfinguna, en mér geðjast
vel að Krúsjeff sem mannl og
virti hann.‘“
þess að reyna að forða slys-
um, þar sem unnið er að stór-
framkvæmdum, en eins og
kunnugt er fara nú fram í
Reykjavík lang umfangs-
mestu framkvæmdir, sem um
getur í sögu borgarinnar.
Það verður þó aldrei nóg-
samlega brýnt fyrir fólki að
öryggisráðstafanir af hálfu
borgaryfirvalda, verktaka og
Slysavarnafélagsins eru tak-
mörkunum háðar, 'og slysum
verður ekki afstýrt nema all-
ir taki höndum saman um að
koma í veg fyrir þau.
Borgarverkfræðingur vakti
hér í blaðinu réttilega athygli
á því, að börn leituðu þangað,
sem eitthvað væri um að vera,
og erfitt væri að stía þeim það
an í burtu. Almenningur þarf
að aðstoða löggæzlumenn og
Sútunarverk-
smiðja stofnuð
á Akranesi
Akranesi, 11. nóvember.
OPNU® var hér í fyrradag Sút-
unarverksmiffja aff Ægisgötu 9.
Á hún aff geta sútaff árlega 50
þúsund lambaskinn og verffur
framleiffslan seld á erlendan
markaff, til Danmerkur og
Ameríku.
örygigsverði í þessu efni, svo
að ekki hendi á ný hörmuleg
slys eins og þau, sem að hef-
ur borið undanfarna daga.
Stjórnarformaður er Þórhallur
Björnsson á Siglufirði, en fram-
kvæmdastjóri Helgi Júlíusson,
klaupmaður hér í bæ.
Fimm menn vinna núna að
sútunarstörfum, en 10—12 munu
gera það í framtíðinni. Auk
lambaskinn mun verksmiðjan
einnig súta aðrar tegundir
skinna.
Fyrirtækið heitir Sútun h.f,
og eru flestar vélar þess smíð-
aðar í Hafnarfirði hjá fyrirtæk-
inu Bene. — Oddur.