Morgunblaðið - 20.01.1965, Blaðsíða 12

12
MORGU N BLAÐIÐ
Miðvikudagur 20. jan. 1965

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
1 lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
VINSTRA ÆVINTÝRIÐ
A llt frá því að vinstri stjórn-'
in sagði af sér haustið
1958, hefur Framsóknar-
flokkurinn unað hlutskipti
sínu hörmulega. Flokkurinn
sleit stjórnarsamstarfi við
Sjálfstæðismenn sumarið
1956, og hugðist með mynd-
un vinstri stjórnarinnar
tryggja sér langvarandi for-
ustuaðstöðu í íslenzkum
stjórnmálum. FormaðurFram
sóknarflokksins lýsti því yfir
að Sjálfstæðisflokkurinn
hefði nú verið einangraður,
og myndi trauðla komast til
áhrifa á stjórn landsins um
ófyrirsjáanlega framtíð.
En margt fer öðru vísi en
ætlað er. Bæjarstjórnarkosn-
ingarnar veturinn 1958 sýndu
þegar að Sjálfstæðisflokkur-
inn var í stórkostlegum vexti
meðal þjóðarinnar. Einstakir
flokkar innan vinstri stjórn-
arinnar voru að hríðtapa
trausti og fylgi. Eftir þetta
má segja að vinstri stjórnin
hafi verið eins og strá af vindi
skekið. Verðbólga og dýrtíð
fór hraðvaxandi, og stjórnin
gat ekki komið sér saman um
neitt úrræði, annað en að
leggja stöðugt nýja skatta á
þjóðina. En verðbólguflóðið
varð stöðugt ofsafengnara og
óviðráðanlegra. Loks var
flokkum vinstri stjórnarinnar
orðið það ljóst, að þeir gátu
ekki stjórnað landinu saman.
Stjórrí þeirra logaði að innan
af illindum, og verkalýðssam-
tökin, sem áttu að verða
helzta máttarstoð stjórnar-
innar, snerust til fullkominn-
ar andstöðu við hana.
Þegar þannig var komið,
brast Framsóknarflokkinn
kjark til þess að halda stjórn-
arsamstarfinu árfam. Vinstri
stjórnin gafst upp að rúmlega
hálfnuðu kjörtímabili. Hinu
mikla vinstri ævintýri var
lokið. Segja má að öll þjóð-
in væri sammála um að
vinstri stjórnin hafi verið úr-
ræðalausasta og gæfurýrasta
stjórn, sem setið hefur í
þessu landi. Síðan hún sagði
af sér, eru liðin rúmlega 6 ár.
Allan þann tíma hefur Fram-
sóknarflokkurinn verið í
stjórnarandstöðu. Hann hefur
eins og sagt var í upphafi, un-
að því hlutskipti hið versta.
Framsóknarmenn kunna því
yfirleitt illa að vera utan rík-
isstjórnar, enda hefur flokkur
þeirra mikið verið riðinn við
stjórn landsins allt frá upp-
hafL
HVER ERU
ÚRRÆÐI
FRAMSÓKNAR?
að er ómaksins vert að at-
huga hvernig Framsókn-
arflokkurinn hefur brugðizt
við í stjórnarandstöðunni.
Hann skildi við efnahagslíf
þjóðarinnar í rústum, seinast
þegar hann hafði forustu í
ríkisstjórn. Hann brast allan
manndóm til þess 'að marka
nokkra raunhæfa stefnu til
lausnar þeim vanda, sem
hann sjálfur hafði átt ríkast-
an þátt í að skapa. Það kom
í hlut Viðreisnarstjórnarinn-
ar að ráða fram úr honum,
og gera víðtækar ráðstafanir
til þess að hindra það hrun
sem við blasti. En Viðreisn-
arstjórnin hikaði ekki við að
gera það sem gera þurfti, og
hlaut fyrir það aukið traust
og fylgi meðal þjóðarinnar.
Hún vann mikinn sigur í síð-
ustu alþingiskosningum, og
hélt áfram að stjórna landinu
með Framsóknarmenn og
kommúnista í stjórnarand-
stöðu.
Framsóknarmenn hafa látið
við það eitt sitja allan þennan
tíma að hamast gegn hverri
einustu ráðstöfun, sem Við-
reisnarstjórnin hefur gert,
hversu sjálfsögð og eðlileg
sem hún hefur verið. Þeir
hafa hins vegar ekki getað
bent á eitt einasta sjálfstætt
úrræði til þess að leysa vand-
ann með öðrum hætti en rík-
isstjórnin hefur gert á hverj-
um tíma.
Þetta er staðreynd sem blas
ir við öllum íslendingum. Það
verður því ekki með sanni
sagt að Framsóknarflokkur-
inn hafi með framkomu sinni
í stjórnarandstöðunni, unnið
sér aukið traust, eða skapað
sér möguleika til þess að
gegna forustuhlutverki í ís-
lenzkum stjórnmálum. Hann
hefur þvert á móti gerzt ber
að ábyrgðarleysi og henti-
stefnu, sem hlýtur að vera
fordæmd af öllum hugsandi
mönnum.
ÓBEINIR
SKATTAR
að hlýtur að vekja veru-
lega athygli að jafnaðar-
mannastjórnirnar í Svíþjóð
og Noregi hverfa nú í stöðugt
vaxandi mæli að álagningu
óbeinna skatta í stað beinna
skatta. # Þannig hafa bæði
sænska og norska ríkisstjórn-
Mynd þessi er tekin við útför Thor Thors, er fór fram 14. janúar að Washington Cathedral,
Fremst á myndinni er Dean Rusk utanríkisráðherra Bandaríkjanna.
Sígarettureykingar minnkuðu
um 3% í USA á sl. ári
Ár liðið frd birtingu skýrslunnar um
skaðsemi reykinga
RÚMT ár er nú liðið frá því
að út var gefin í Banda-
ríkjunum skýrsla land-
læknisskipaðrar nefndar
vísindamanna um sígarettu
reykingar og áhrif þeirra á
heilsu manna. Niðurstaða
vísindamannanna varð sú,
að sígarettureykingar gætu
stytt líf manna að marki,
væru ein aðal-orsök krabba
meins í lungum og lykilor-
sök fjölda annarra sjúk-
dóma. Þrátt fyrir þessar
uggvænlegu upplýsingar
skýrslunnar, hafa sígarettu
reykingar ekki minnkað
nema um 3% í Bandaríkj-
unum á árinu 1964. En það
er fyrsta árið, sem dregur
úr reykingum þar. Áður
gátu sígarettuframleiðend-
ur alltaf reiknað með 3%—
4% aukningu á sígarettu-
reykingum árlega.
Skýrsla vísindamannanna
olli miklu umtali, er hún var
birt. Mörgum brá illilega við
lestur hennar og þeiir stein-
hættu að reykja þegar í stað.
Flestir byrjuðu þó aftur eftir
stuttan tíma, og sumir tóku að
reykja vindla og pípu í stáð-
inn.
Fyrsta mánuðinn eftir að
skýrslan var birt s.l. ár minnk
uðu sígaretturejdúngar um
tæp 11% í Bandaríkjunum, en
sem fyrr segir var heildar-
minnkunin á árinu 3%.
Margir, sem hættu að
reykja sígarettur eftir lestur
skýrslu visindamannanna, en
byrjúðu aftur, reykja nú með
öðru hugarfari en áður. Nú
vita þeir, að sígarettureyking-
ar eru hættulegar, en þrátt
fyrir það geta þeir ekki hætt.
Þótt þeir hugsi oft um það.
>eir, sem berjast gegn reyk-
ingum í Bandaríkjunum, hafa
reynt að höfða til almennrar
skynsemi fólks og umhyggju
þess fyrir heilsu sinni og barna
sinna. Hefur mikið verið skrif
að um þetta í blöðum og við-
töl birt við fjölda fólks, sem
aldrei hefur reykt eða hefur
hætt að reykja. Segir frá því
hvernig hin sfðarnefndu sigr-
uðust á örðugleikunum, sem
verða á vegi margra, er hætta
að reykja, og hvetja aðra til
að feta í fótsporin.
í Bandaríkjunum hafa síga
r'ettuiframleiðendur opnað
skrifstofu, sem á að ganga úr
skugga um að ekki séu birtar
sígarettuauglýsingar, sem geti
höfða’ð til barna. Liggja við
því sektir að nota slíkar aug-
lýsingar. Yifirleitt er það mál
manna, að fullorðið fól'k eigi
sjálft að ráða hvort það reyki
eða ekki, en þeir, sem ekki
hafi náð lögaldri skuli vernd-
aðir fyrir ótiihlýðilegum aug-
lýsingaáróðri. Lang mest er
unnið að því að sannfæra ung
linga um skaðsemi tóbaks og
gera þá frábitna sígarettu-
reykingum. En það, sem fyrst
Og fremst hefur aukið síga-
rettureykingar í Bandaríkjun-
um undanfarin ár, eru ung-
lingar, sem bætast í hóp reyk-
ingamanna.
Við síðustu áramót, er tó-
baksiframleiðendur gerðu upp
reikninga sína, sög'ðu þeir, að
minnkunin, sem orðið hefði á
sígarettureykingum s.l. ár,
hefði lítil áhrif á fyrirtæki
þeirra. Hins vegar sögðu þeir
að árið 1965 gæti orðið erfiður
hjalli. Talsmenn framleiðenda
segja, að meiri og ítarlegri
rannsóknir þurfi á meintri
skáðsemi sígaretta og hafa
framleiðendur gefið banda
ríska læknafélaginu 10 mili-
jónir dollara til rannsókna á
þessu sviði. Segjast framleið-
endur, að sé eittihvert efni í
sígarettum, sem orsafki
krabbamein, vilji þeir £á að
vita hvað það sé, svo unnt sé
að framleiða sígarettur án
þess.
in nýlega hækkað söluskatt
verulega. Eins og kunnugt er
voru jafnaðarmenn fyrr á ár-
um mjög mótfallnir óbeinum
sköttum ,sem þeir töldu að
kæmu hart niður á efnalitlu
fólki og barnmörgum fjöl-
skyldum.
Ástæða þessarar afstöðu-
breytingar norrænna jafnað-
armanna er einfaldlega sú, að
lífskjör þjóðanna eru nú allt
önnur og jafnari en áður var.
Reynslan hefur líka sýnt að
óbeinu skattarnir eru hag-
kvæmari í framkvæmd. Fólk-
ið greiðir þá jafnóðum og það
eyðir aflafé sínu, og enn-
fremur gera óbeinir skattar
skattsvik erfiðari.
Á það hefur einnig verið
bent að hægt sé að gæta hags-
muna hinna tekjulægstu og
efnaminni með ýmsum félags
legum ráðstöfunum, svo sem
víðtækri tryggingastarfsemi,
niðurgreiðslu á vöruverði
o. s. frv.
Flest bendir til þess að við
íslendingar eigum að fylgja
fordæmi frænda okkar á Norð
urlöndum í þessum efnum.
Við eigum að hverfa í stöðugt
vaxandi mæli frá beinum
sköttum og taka í þess stað
upp óbeina skatta.