Morgunblaðið - 18.07.1965, Síða 30

30
MORGU N BLAÐIÐ
Sunnudagur 18. Júll 1585
— Bullaugna
Framhald af bls. 3i
Kostnaður við borun holunn-
ar og virkjun, auk lagningar veg
er frá Suðurlandsvegi að holunni,
«r áætlaður um 3,5 millj. kr.
Þórður Xh. Sigurðsson, vatns-
veitustjóri, hefur látið Mbl. í té
eftirfarandi upplýsingar ' um
virkjun Bullaugna:
Virkjun Bullaugna, almennar
hugleiðingar.
Breytingar á vatnsþörf vatns-
veitusvæðisins eru all miklar og
fer þar saman árstiðabundnar
breytingar og breytingar bundn-
ar einstökum dögum vikunnar.
Mest vatnsþörf er að jafnaði fyrri
hluta ársins í mánuðunum jan.
til marz þegar saman fara mikil
frost og mikil fiskvinnsla í fisk
iðjuverum auk þvottavatns til
fiskibáta m.a. Fram til þessa mun
eigi hafa borið á vatnsskorti í
Gvendarbrunnum á þessum árs-
tíma og h’efur því verið mögu-
legt að nýta flutningsgetu að-
færzluæðanna að fullu þann
tíma.
Á þessu timabili má gera ráð
fyrir að mögulegt sé að dæla
vatni frá Gvendarbrunnum allan
sólarhringinn og er flutningsget
&n þá um það bil sem hér segir:
Látlu-Hlíðar geyminn fyrri hluta
vikunnar, en á mánudögum var
hann ætíð fuilur. Vegna iægri
hæðarlegu geymanna á Rauðar-
árholti er nokkurt yfirrennsli ú,r
þeim á nóttunni og verkar það á
fyliingartímia Litlu-Hlíðar geyha
isins. Sjáifvirkir lokar til stjórti
unnar vatnsrennslis Rauðarár-
holtsgeymanna eru fyrir hendi
og verða settir upp í sumar.
Ef miðað er við vatnsþörfina
sl. vetur má segja að Litlu-Hlíð-
ar geymirinn hafi nægt til miðl-
unar á vatnsrennslinu á mestu
álagsdögum (má., þr.), eftir fyll
ingu á laugardögum og sunnu-
dögum.
Geymarými vatnsveitunnar
nægir því eins og er á mesta á-
lagsdegi, ef engar rekstrartrufl
andir verða, sem skerða aðfærslu
vatns til bæjarins. Árlega verða
nokkrar rafmagnstruflanir og
hafa sumar þeirra staðið í
nokkra tíma í senn (á Lögbergs-
línunni) og fellur þá afkastgeta
aðfærslunnar um ca. 250 1/sek.
eða um 900 rúmmetra/klst.
Með tilliti til rekstraröryggis
er því geymarýmið of lítið fyrri
hluta hverrar viku og verður það
eitt af verkefnum næstu ára að
auka það að mun. Síðastliðin
þrjú sumur hefur borið á vatns-
skorti í Gvendarbrunnum mán-
Gamla vatnsbólið:
190 1/sek. = 190x3,6 = 684 rúmm./klst. = 16.400 rúmm./24 klst
Nýja vatnsbólið (1947),, full dæling:
680 1/sek. = 580x3,6 = 2.085 rúmm./klst. = 50.000 rúmm./24 klst
Skilyrði fyrir því að þessi
flutningsgeta nýtist að fullu er
að nægjanlegt geymslurými sé
fyrir hendi til þess að miðla
vatni frá nóttu til dags eftir þörf
um.
Núverandi geymslurými vatns
veitunnar er sem hér segir:
Geymir Litla-Hlíð ca. 10.800 m3
Geymir Rauðárh. ca. 2.00 m3
Geymir Selási ca. 400 m3
Samtals ca. 13.200 m3
og svarar það til ca. 20% af
mestu flutningsgetu aðfærsluæð
anna.
Síðastliðinn vetur var tæpt á
því ao vatnsmagn þetta nægði á
mánudögum og eigi tókst að fylla
Samtals 66.400 rúmm./24 klst
uðina ágúst — september og
fram í október. Haustið 1963 var
svo komið að dælingartíminn
komst niður í 10 til 12 klst. á dag
og samsvarar það afkastaminnk
un um 10.800 til 12.600 rúmm./
dag, þannig að sólarhrings af-
kastagetan varð aðeins 53.800
til 55.600 rúmm./dag.
Haustið 1964 voru óvenjulega
miklir þurrkar síðari hluta sum
arst og takmarka varð dælingu
við tímann kl. 9 til 19 daglega
þar til lokið var við stíflugerð í
Heiðmörk og hjá Jaðri.
Stíflugerð þessi jók fram-
rennsli vatns í Gvendarbrunnum
verulega og mögulegt varð að
dæla mest allan sólarhringinn, an Grafarholtsins og renna í Úlí
enda var vatnsflutningur veru-
lega minni en nú er, frá því að
Litlu-Hliðar geymirinn var tek-
inn í notkun. í ár hefur úrkoman
verið með lægsta móti mánuðina
maí og júní og reyndist nauðsyn-
legt að grípa til fyrirhleðslanna,
til þess að geta fyllt geyminn
á Litlu-Hlíð. Þrátt fyrir þessar
aðgerðir hefur verið talið' örugg
ara að safna vatni með því að
stöðva dælingu frá Gvendar-
brunnum sl. tvo laugardaga og
til hádegis á sunnudag. Byggðin
á ^iðri og sumarbústaður Svav-
ars Hjaltested koma í veg fyrir
að fært sé að nýta Jaðarslindirn-
ar eins og efni standa til ef eng
in .mengun væri á svæðinu.
Af ofan sögðu er ljóst að
Gvenda<rbrunnar í sinni núver-
andi mynd eru fullnýttir þann
tíma sem framrennsli þeirra er
minnst, en sem betur fer er eigi
að vænta mesta dags álags á
vatnsveituna á sama árstíma.
Aukning borgarinnar á næst-
unni verður mest utan við það
landsvæði seih vatnsveitan hefur
lagt dreifikerfi um, auk þess sem
hæðarlega byggðahverfanna
krefst hærri þrýstings, en fært
er að fá úr núverandi aðfærslu-
æðum án dælustöðva. Með virkj
un Bullaugna er fært að mæta
aukningunni á mjög ódýran hátt
auk þess sem mögulegt er að
framkvæma virkjunin í áföng-
um eftir því sem þörf krefur að
nokkru leyti. Virkjun grunnvatns
er að því leyti frábrugðin virkj-
un linda og fallvatna að eigi verð
ur fyrirfram fullyrt um örugga
afkastagetu borholanna eða
grunnvatnssvæðisins. Upplýsing
ar um afkastagetuna fást fyrst
svo öruggar megi teljast við lang
varandi dælingu og rannsókn á
breytingum á grunnvatnsborð-
inu í nánd við dælingarstaðinn.
Við Bullaugu er grunnvatns-
rennsli þannig háttað að á nokk
uð breiðu svæði sennilega lið-
lega 1 km. á breidd, rennur
grunnvatn til sjávar, vegna jarð
sigs og jarðsprungna koma fram
lindir á þessu svæði og má áætla
minnsta rennsli þeirra um 200
1/sek., en að jafnaði nokkru
meira. Tengdar þessu grunn-
vatnsrennsli eru einnig lindir,
sem koma fram norðan og aust
Þóroddur Th. Sigurðsson,
vatnsveitustjóri.
arsá. Lindir þessar eru 1 svip-
aðri hæð og Bullaugun um 50—
51 m yfir sjávarmáli. Eigi er
mögulegt að svo komnu máli að
fullyrða neitt um það, hvað mik
ill hluti grunnvatnsrennslisins
kemur fram í lindunum og hve
mikið rennur til sjávar — neðan
jarðar.
Virkjunartillaga sú sem valin
hefur verið byggist á því að
virkja Bullaugnasvæðið í áföng-
um og byggja fyrst háþrýsti-
kerfi fyrir nýju byggðahverfin
austan og sunnan við Elliðaám-
ar (Árbæjar- og Breiðholts-
hverfin), en hafa þó möguleika
á nokkurri aukningu við núver
andi vatnskerfi með samtengingu
kerfanna. Gert er ráð fyrir lögn
14. þuml. (350 mm.) aðalæðar
frá Bullaugum að austurenda
Rofabæjar, en í Rofabæ er nú
unnið að lögn á 10 þuml. aðalæð.
í fyrsta áfanga er gert ráð fyrir
allt að 100 1/sek. dælingu eða
8640 rúmm./24 klst. Árbæjar-
hverfið mun vart iþurfa meira
en liðlega þriðjung þess vatns
og munu því vera afgangs fyrir
aukningu á aðalveitunni 5000—
6000 rúmm./2'5 klst., þar til
Breiðholtshverfið byggist og
Norðurveitan verður byggð, en
hún fer nú að -verða nauðsynleg
innan skamms.
Með virkjun annarrar borholu
í Builaugum, mun 14 þuml. aðal-
æðin geta flutt allt að 200 1/sek.
eða 17.280 rúmm./24 klst., en til
frambúðar er eigi hagkvæmt að
flytja meira eftir henni en um
150 1/sek. vegna kostnaðar við
dælingu.
Að fenginni reynslu af 200 1/
sek. dælingu frá‘ Bullaugum,
verða fyrir hendi upplýsingar um
afkastagetu Bullaugnasvæðisins
og þá er mögulegt að taka á-
kvörðun um hvort ráðizt skuli I
lágþrýstivrkjun, sem eingöngu
væri ætluð sem aukning á núver
andi kerfi. Efni í þá veitu verður
til næsta ár þegar lokið er upp-
tekt og viðgerð á æðunum, sem
nú liggja í Blesugrófinni. Auk
þess verða fyrir hendi pípur, sem
nota má í aðfærsluæðar til Breið
holtshverfisins og í Norðurveit-
.una að nokkru leyti.
Eftir að 1. áfangi Bullaugna-
virkjunnarinnar er kominn 1
notkun verður þörf á stækkun
núverandi geymis á Selásnum og
viðari tengiæðum frá Rofabæ að
geyminum. Vegna þess að Bull-
augnaveitan byggist 100% á dæl
ingu vatnsins er þörf á tiltölu-
lega stærra geymarými, en á að
alveitunni.
Unnið er nú að endanlegri á-
ætlun að 1. áfanga Bullaugna-
virkjunarinnar og óskað hefur
verið eftir tilboðum í dæluút-
búnað fyrir fyrstu borholuna. Á
meðfylgjandi uppdrætti er sýnd
ur vegur frá Rauðavatnslöndun-
um að virkjunarstað við. Bull-
augu, en jafnframt er pípustæði
14 þuml. æðarinnar fyrirhugað i
vegkantinum.
Vegurinn er lagður á þann
hátt að athafnir vatnsveitunnar
komi á engan hátt í bága við
starfsemi Golfklúbbs Reykjavík
ur.
Þóroddur Th. Sigurðsson.
--------------------- )
65 ára
a morgun
SESSELJA Jónasdóttir, dóttir
Jónasar Halldórssonar, óðals-
bónda frá Borg á Eyrarbakka,
verður 65 ára á morgun, mánu-
dag. Á afmælisdaginn verður
Sesselja stödd að Melstað i
Grindavík.
M.s. Herðubreið
fer vestur um land í hring-
ferð 22. þ.m. Vörumóttaka á
mánudag til Kópaskers, Þórs-
hafnar, Bakkafjarðar, Vopna-
fjarðar, Borgarfjarðar, Mjóa-
fjarðar, Stöðvarfarðar, Breið-
dalsvíkur, Djúpavogs og
Hornafjarðar. — Farseðlar
seldir á miðvikudag.