Morgunblaðið - 05.09.1965, Blaðsíða 16

MOHGUNBLADIÐ
Sunnudagur 5. sept. 1965 1
1«
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
STEFNAN
í KJARAMÁLUM
Lausn stjórnarkreppunnar í
Grikklandi gerist æ erfiöari
LAUSN stjórnardeilunnar í
Grikklandi hefur nú rekið sig
á mjög alvarlegan þröskuld
í vegi sínum, er Tsirimokos,
þriðja forsætisráðherraefni
Konstantins konungs beið ó-
sigur við atkvæðagreiðsiu um
traustsyfirlýsingu fyrir stjórn
sína. KonungUrinri verður nú
að leita krókaleiða til þess að
finna lausn. Þröskuldurinn í
vegi fyrir lausn stjórndeil-
unnar er George Papandreou,
fyrrverandi forsætisráðherra
og leiðtogi Miðflokksins. Hann
verður nú að lá-ta af herbrögð
um sínum gegn því að mynd-
uð verði stjórn, ellegar ýtir
hann Grikklandi út í alvar-
lega stjórnlagadeilu.
Ef ekki finnst ný árang-
ursrík iausn, annað hvbrt
með því að fundinn verði
stjórnmálamaður til hægri,
sem myndað geti stjórn, eða
. mynduð verði stjórn sérfræð-
inga eða þjóðstjórn með þátt-
töku sem flestra stjórnmála-
flokka, þá mun ríkja mikil ó-
Aflog í gríska þinginu.
Konstantin konungur
vissa um örlög grísku krún-
unnar.
Papandreou kveikti mikið
bál, þegar Konstantin konung
ur lét hann fara frá völdum-
15. júlí sl. Nú leikur vafi á
því, hvort Papandreou geti
lægt þennan eld eða hvort
ekki verði lengur haft taum-
háld á honum. Grikkir eru
líkt og flestar aðrar þjóðir við
Miðjarðarhaf mjög éinstak-
lingssirinaðir. Þegar spenna
kemur upp í Grikklandi svip-
uð þeirri, sem nú ríkir, þá er
þar meiri hætta á stjórnleysi
heldur en stjórnmálasveiflum
til hægri eða vinstri.
Deilan er orðin að einvígi
milli konungsins og Pap-
andreous Sigur annars hyors
þeirra yrði samt sem áður
hæpinn sigur, ef það yrði
Grikkland sjálft, sem ósigur
biði. Konungdæmið, þingið,
lög og regla; allt þetta virð-
ist eiga á hættu að verða fórn
arlamb persónulegrar deilu,
þar sém ekkert mikilvægt er
í raun og veru í hættu.
Konstántin konungur áleit
augsýnilega, að hann gæti
unnið bug á fylgi Papandreou
í Miðflokknum, en ákveðinn
kjarni með hvorki jneiia né
minna en 134 þingmönnum af
170 þessa flokks hafa tekið
sér stöðu við hlið forsætisráð-
herrans fyrrverandi. Ef kón-
ungurinn bæði Papandreou nú
að mynda nýja stjóm, væri
það ekki annað en auðmýkj-
andi viðurkenning á því, að
konungurinn h’efði beðið ó-
sigur. Almennar kosningar,
sem Papandreou hefur kraf-
izt, myndu áreiðanlega snúast
upp í það að verða þjóðarat-
kvæðagreiðsla með eða á móti
konungdæminu.
Þær ályktanir, sem helzt
mætti draga af stjórnmála-
ástandinu í Grikklandi nú, er,
að Papandreou verður annað
hvort að samþykkja mála-
miðlunarlausn ellegar er fram
undan enn erfiðara tímabil en
verið hefur. Eins og málum
er háttað, er auðveldara fyrir
Papandreou að gera eitthvað
til sátta en fyrir konunginn
að viðurkenna ósigur. Þrátt
fyrir það að bardagi upp á líf
og dauða — pólitískt séð —
er að koma upp, þá e'f enn
unnt að koma í veg fyrir
hann.
Það varð stjórn Tsirimok-
osar að falli, að Framfara-
flokkurinn svonefndi, sem er
lítill, en hefði þó ráðið úr-
slitum, neitaði að styðja hana.
„Þessi lausn er engin lausn‘‘,
sagði Spyros Markezinis for-
ingi Framfaráflokksins. Ég
lýsti því yfir, a'ð ég muo
greiða atkvæði gegn stjórn-
inni“, og hann stóð við orð
sín.
Krafa Papandreou um nýj-
ar kosningar hefur ekki hlotið
mikinn hljómgrunn á meðat
stjórnmálamanna landsins. —
Þannig var Papandreou einn
um þessa kröfu sína, er hið
svokallaða konungsráð var
kallað saman á fund sl. föstu-
dag, en í ráði. þessu eiga sæti
forsætisráðherrar landsins frg
stríðslokum svo og formenn,
þeirra flokka, sem sæti eiga
á þingi.
Leiðtogar annarra stjórn-
málaflokka ‘lahdsihs eru þeirr
ar skoðunar, að myndá verði'
stjórn með stuðningi þeiss
þings, sem nú situr, en til
'þess að það megi verðá, verð-
ur afstaðá' þingmanria Mið-
flokksins óg breytast og ekki
virðist samkv. framansögðu
miklar horfur vera á þvi.
Eitt er víst, að því Jengur:
sém landið verður án ríkis-
stjórnar, verður deilan erfið-
ari viðureignar. Papandreou
hefur sýnt, að hann er sterk-.
ari en konungurinn og ýmsir.
aðyir héldu, og vart verður
fundin lausn á deilunni, án
þess að hann verði þar hafð-.,
ur með, í ráðum og samþykki
hana. Á meðan að engu hnikT::
ar í áttina til.þess, að lausn,
finpist, grefur hver dagurinn,.
sem líður, undan gríska há,-
sætinu. Gríska konungdæmið,
er í alvarlegri hættu.
TVTú hafa kjarasamningar ver-
’ ið gerðir við félaga
málm- og skipasmiðasam-
bandsins, farmenn og sjó-
menn. Þessir samningar hafa
tekið langan tíma, sem ekki er
óeðlilegt, en þessir aðilar
hafa ekki gripið til víðtækra
verkfallsaðgerða, þótt vinna
hafi verið felld niður dag og
•dag til þess að leggja áherzlu
á kröfur þeirra.
Með þessu samkomuiagi má
segja, að samið hafi verið við
~ öll helztu launþegafélög lands
ins, og að almennur vinnu-
friður hafi endanlega verið
tryggður næsta árið, þótt ein-
stök félög eigi ósamið enn og
ekki hafi reynt á það ennþá,
hvort til verkfalla kunni að
koma hjá sumum þeirra.
. . i»að er því sízt ofmælt, sem
haldið var fram hér í Mbl.
"fyrr í sumar, að tekizt hefur
að tryggja almennan vinnu-
frið í landinu samfleytt frá
áramótum 1963 og fram á sum
ar 1966. Mikilvægt er, að það
ár vinnufriðar, sem framund-
an .er, verði notað til þess að
treysta enn betur grundvöll
þeirrar stefnu í kjaramálum,
sem tekin hefur verið upp af
verkalýðshreyfingunhi og at-
vinnurekendum. Sú stefna
byggist .á því, sem atvinnu-
vegirnir geta raunverulega
Staðið undir og hvers kon-
ár samningar séu líklegir
til að stuðla að stöðvun verð-
bólgunnar. Til þess að hin
•nýja stefna í kjaramálum
verði árangursrík í framtíð-
inni er nauðsynlegt, að aðilar
kjaradeilna, verkalýðsfélög
og atvinnurekendur hafi yfir
að ráða nægilegum gögnum
til þess að byggja á afstöðu
sína til kjaramála í framtíð-
inni. Og þótt þeir geti feng-
,iÓ slík gögn hjá Efnahags-
stofnuninni hlýtur þó að vera
æskilegra, ekki sízt frá þeirra
eigin sjónarmiði séð, að bæði
verkalýðshreyfingin og at-
yinnurekendur hafi starfandi
á sínum vegum hagfræðinga
■ eða; hagfræðistofnun, sem
' 'vinni stöðugt að rannsókn
kjaramála og undirbúi þau
gögn, sem þessir aðilar hyggj-
ast byggja afStöðu sína á í
næstu samningaviðræðum.
Það er rétt, að allir aðilar
geri sér grein fyrir því, að
v pólitísk togstreita innan
verkalýðsfélaga og með hags-
:muni méðlima verkalýðsfélag
anna, er að líða undir lok.
Verkalýðshreyfingtin hefur
sjálf smátt og smátt fikrað sig
áfram til nýrrar og árangurs-
ríkari stefnu í kjaramálum,
sem hæfir betur nútíma þjóð-
félagi og tekur tillit til ákveð-
inna staðreynda, ' ekki
verður komizt fram hjá. Þetta
er mjög ánægjuleg þróun og
er vottur þess, að bæði laun-
þegar og atvinnurekendur
hafa skilið nauðsyn þess að
breyta um stefnu og starfsað-
ferðir í kjarabaráttunni. Þær
aðferðir, sem tíðkuðust í þeim
efnum fram eftir’þessum ára-
tug eru úreltar og gámaldags
og fullnægja hvorki kröfum
nýrra tíma né tryggja hags-
muni meðlima verkalýðsfé-
laganna.
En um leið og við fögnum
þeim mikla árangri, sem
náðst hefur í kjaramálum og
þeim almenna vinnufriði, sem
tryggður hefur verið, er rétt
að vekja athygli á því, að í
umræðum um þessi mál í vor
og í sumar hefur greinilega
komið í Ijós, að tveir aðilar
hafa lagt allt kapp á að koma
í veg fyrir þá ánægjulegu al-
mennu lausn, sem nú hefur
fengizt á þessum málum. Mál-
gögn Framsóknarmanna og
kommúnista gerðu allt, sem
þau gátu til þess að spilla
fyrir þessu samkomulági og
gremja þeirra hefur verið
augljós alla tíð síðan samn-
ingar náðust við verkalýðsfé-
lögin í Reykjavík og Hafnar-
firði- Þótt þau hafi alla tíð
gert sér vonir um, að samn-
ingarnir við farmenn og sjó-
menn og málm- og skipasmiði
rtiundu taka aðra stefnu hef-
ur raunin ekki orðið sú- Það
er rétt að minnast þess, hverj-
ir það eru, sem voru aftur-
haldsmennirnir í kjarasamn-
ingunúm á þessu sumri.
HÚSNÆÐISMÁL
pélagsmálaráðuneytið hefur
nú tilkynnt, að skipuð
hafi verið nefnd til þess að
annast yfirumsjón með fram-
kvæmd byggingaráætlunar
þeirrar, sem um var rætt í
yfrrlýsingu ríkisstjórnarinnar
um húsnæðismál, sem gefin
var í sambandi við lausn
kjaradeilu verkalýðsfélag-
anna í sumar. Þeir, sem til-
nefna menn í nefnd þessa, eru
Húsnæðismálastjórn, Reykja-
víkurborg, Alþýðusamband
íslands og Fulltrúaráð verka-
lýðsfélaganna í Reykjavík, en
formaður nefndarinnar verð-
ur Jón Þorsteinsson alþingis-
maður.
Fyrrnefnd yfirlýsing ríkis-
stjórnarinnar um húsnæðis-
mál var mikilvægur þáttur í
lausn kjaradeilunnar við
verkalýðsfélögin og í henni
fólust mikilsverð fyrirheit um
umbætur í húsnæðismálum
láglaunafólks. Miklu máli
skiptir hversu til tekst um alÞ
ar framkvæmdir, og þar sem
nefndarmenn eru allir ná-
tengdir, ýmist verkalýðshreyf
ingunni eða kunnáttumenn í
húsbyggingum er þess að
vænta, að nefnd þessi muni
leggja sig alla fram um að
ná jákvæðum árangri í þess-
um málum.
Eins og margoft hefur verið
bent á hér í Mbl. eru húsnæð-
ismálin og hinn hái bygging-
arkostnaður eitt alvarlegasta
vandamálið, sem við eigum.
við að etja og alls ekki auð-
leysanlegt. Þótt dýrt húsnæði
sé öllum tilfinnanlegt hlýtur
það þó að koma þyngst niður
á þeim, sem lægstar tekjur
hafa og þess vegna eðlilegt, að
í fyrstu verði gerð alvarleg
tilraun til þess að greiða úr
þeim erfiðleikum fyrir þá.
í sambandi við þessa bygg-
ingaráætlun, á að gera tilraun
til þess að sannreyna, hversu
mikið er hægt að lækka bygg-
ingarkostnaðinn í landinu
með byggingu mikils fjölda.
íbúða og nýtingu fullkomn-
ustu byggingartækni. Sá þátt-
ur þessa máls er ekki síður
mikilvægur og þess ber að
vænta að á það verði lögð rík
áherzla, að þessi tilraun verði
alvarleg og ekki kák eitt.
Takist þessi byggingaráætl-
un vel, mun hún bæði greiða
úr húsnæðisvandamálum lág-
launafólks og einnig leggja
grundvöilinn að ódýrari húsa-
byggingum hér á landi í.fpam
tíðinnL