Morgunblaðið - 19.01.1966, Side 12

12
MORG U N B LAÐIÐ
Miðvikudagur 19. Janúar 1966
Guðríður Eiríksdóttir
í>ann 14. janúar sl. lézt að
heimili sínu í Reykjavík írú
Guðríður Eiríksdóttir kona Ein-
ars Þórðarsonar fyrrverandi af-
greiðslumanns, áttatíu og
tveggja ára gömul.
Guðríður fæddist 22. nóv.
1883 að Miðbýli á Skeiðum í Ár-
nessýslu. Foreldrar hennar voru
hjónin Sigríður Einarsdóttir (d.
1904), hreppstjóra Einarssonar
að Urriðafossi í Villingaholts-
hreppi, og Eiríkur Eiríksson (d.
1932), Eiríkssonar frá Laugar-
bökkum í Ölfushreppi. Amma
Guðríðar, kona Einars hrepp-
stjóra, var Guðrún ófeigsdóttir
Vigfússonar frá Fjalli á Skeið-
um, og langamma Ingunn Ei-
ríksdóttir frá Reykjum, en móð-
ir Ingunnar var Guðrún Kol-
beinsdóttir, Þorsteinssonar
prests að Miðdal í Laugardal.
Móðir Eiríks, föður Guðríðar,
var Guðríður Vigfúsdóttir, Guð-
mundssonar frá Hömrum í
Grímsnesi og konu'hans, Val-
gerðar Þorsteinsdóttur, Eiríks-
sonar frá Kílhrauni, Jónssonar í
Bol'holti á Rangarvöllum.
Miðbýli var votlend, grasgef-
in jörð upp frá bökkum Hvítár
milli bæjanna Fjalls og Út-
verka. Foreldrar Guðríðar
bjuggu þarna árið 1882-1886, en
þau fluttu sig að Stóru-Sand-
vík í Flóa. þaðan hurfu þau svo
aftur að Miðbýli 1889, er móðir
Eiríks, föður Guðríðar, hætti
búskap, og bjugu þau að Mið-
býli til 1899. Þá tóku þau sig
upp og fluttu að Heiðarbæ í
Þingvallasveit. Um tíma voru
þau að hugsa um að flytja til
Reykjavíkur, en þá bauðst þeim
Austurhlíð í Gnúpverjahreppi,
og þangað fluttu þau 1903, en
um það leyti missti Sigríður, móð
ir Guðríðar heilsuna. Sigríður
dó í Skálholti í ársbyrjun 1904.
Börn þeirra Eiríks urðu 8.
Skömmu eftir andlát Sigríðar
varð Eiríkur að bregða búi, og
tvístraðist þá hópurinn. Er það
alltaf sárt, en börnin lentu þó á
ágætum heimilum í Hreppunum.
Síðar kvæntist Eiríkur Sigríði
Höskuldsdóttur og bjuggu í Aust
urhlíð.
Með síðari konu sinni eign-
aðist hann Arndísi, sem um
mörg ár var ljósmóðir í Holta-
hreppi og býr nú með börnum
sínum að Fosshólum.
Systkini .Guðríðar, sem upp
komust, voru:
Sigrún, gift Guðmundi Hjart-
arsyni frá Aústurhlíð í Biskups-
tungum. Flutti hún með manni
sínum til Kanada og dvelur nú
að Gimli hjá dóttur sinni Sigríði,
sem er forstöðukona elliheimil-
isins þar.
Ólafur, sem drukknaði 1906,
var vinnumaður að Hæli i
Gnúpverjahreppi. Ingibjörg, sem
var)ávallt helisuveil og dó 1919.
Einar, sem var lengi bátsmaður á
togurum, én hin síðustu ár sín
kaupmaður í Reykjavík. Hann
dó 1963. Ekkja hans er Oktavía
Jónsdóttir. Eiríkur, sem lengi
var bústjóri hjá Thor Jensen í
Bjarnarhöfn á Snæfellsnesi.
Hann lézt 1942. Fyrri kona hans
var Þorgerður Jónasdóttir, en
síðari kona Ingibjörg Guðmunds
dóttir. Gísli, sem var tvíburi við
Eirík, starfaði lengst af sem
bátsmaður á togurum og fórst
1944 með togaranum Max Paem-
berton. Ekkja Gísla er Guðríður
Guðmundsdóttir frá Sandlæk í
Gnúpverjahreppi. Um 1890 kom
Aðalsteinn Þorgeirsson
Fimmfugur í dag
í DAG er fimmtugur Aðalsteinn
Þorgeirsson bústjóri á Korpúlfs-
stöðum. Hann er fæddur 19. jan-
úar 1916 að Kirkjubóli, Korpu-
dal í Önundarfirði. Foreldrar
hans eru Hólmfríður Gu„jóns-
dóttir og Þorgeir Eyjólfsson, síð-
ar bóndi í Ármúla.
Aðalsteinn hefir lengst af æv-
innar unnið við landbúnaðar-
störf. Hann var um skeið á Bessa
stöðum, síðar ráðsmaður í Nesi
á Seltjarnarnesi og nú síðustu
árin bústjóri að Korpú'lfsstöðum.
Eitt mesta áhugamál Aðal-
steins, auk búskaparins er hest-
urinn og hestamennska. Hann er
sjálfur mikill hestamaður og á
marga kunningja í hópi reyk-
vískra hestamanna. Einnig hefir
hann unnið ötullega að félags-
starfsemi hestamanna.
Aðalsteinn er kvæntur Syan-
laugu Þorsteinsdóttur og eiga
þau 8 börn.
á heimili þeirra Sigríðar og Ei-
ríks Þóra Gísladóttir frá Akra-
koti á Skeiðum. Ólst hún síðan
upp með þeim systkinum, og leit
Guðríður ávallt á hana sem
kæra systur. Þóra dvelur nú í
hárri elli á hjúkrunarheimilinu
Sólvangi í Hafnarfirði.
Guðríður, sem var elzt syst-
kina sinna, vandist snemma að
taka til hendinni, og um nokkurt
skeið varð hún, ásamt Sigrúnu
systur sinni, að taka að sér marg-
þætt heimilisstörf, þegar móðir
hennar lá veik. Margvísleg starf^
semi, bæði innan bæjar og utan,
þar sem hlúa varð að börnum og
dýrum, var mikill reynsluskóli
fyrir Guðríði. En þrátt fyrir
annirnar fann hún sér stundir til
lesturs góðra bóka, enda mun
móðir hennar ekki hafa latt
hana þess, Hún varð fyrir
miklum og góðum áhrifum frá
Valdimar Briem og konu hans,
enda dvaldi hún á heimili þeirra
hjóna að Stóra-Núpi. Guðríður
mun hafa notið mikillar fræðslu
hjá ömmu sinni og nöfnu, meðan
hún naut sambýlis við hana að
.Miðbýli. Sú heimafræðsla, sem
Guðríður hlaut í uppvexti hjá
þeim ömmu sinni og móður, varð
henni notadrjúgt veganesti alla
ævi. Söngur þjóðalaga, framsögn
kvæða og sagna og þá ekki sízt
ættfræðin voru þeir þættir ís-
lenzkrar bændamenningar, sem
Guðríður hafði tileinkað sér öðru
fremur og allir nutu, sem voru
henni samtíða. Þá naut hún ekki
síður sannrar og heilsteyptrar
fræðslu um kristindóm í upp-
vexti sínum. Guðstrú Guðríðar
og fróðleikur, samfara hollustu
til ættfólks og þjóðar, voru þau
eiginli, sem gæddu hana reisn
og veiitu lífi hennar ærið inni-
hald.
Eftir að hún .varð að sjá á bak
móður sinni og fara frá föður
sínum, dvaldi hún lengst að Hæli
í Gnúpverjahreppi og hafði um-
sjá með tveim bræðrum sínum.
Á 'því ágæta heimili kynntist hún
ýmsum nýjungum, sem í byrjun
aldarinnar voru að halda inn-
reið í íslenzkt þjóðlíf. Að Hæli
var Guðríður samvistum vi'ð
Eir.ar Þórðarson sem þangað
hafði ráðizt sem vinnumaður frá
Grafarbakka í Ytri-Hrepp, þar
sem hann hafði alizt upp. Þau
heitbundnast að Hæli, og 12. maí
1908 voru þau gefin saman í
hjónaband í Reykjavík. Frá þeim
legi hafa þau hjón átt heimili í
Reykjavík, lengst á Kárastíg 8,
en nú hin síðustu ár að Stórholti
21. Einar var um mörg ár utan-
búðarmaður hjá verzlun Gunnars
Gunnarssonar og við Höphners-
verzlun, síðan 30 ár'starfsmaður
sm j örlíkisgerðanna.
Þau hjón eignuðust 8 börn.
Tvö dóu skömmu eftir fæðingu,
en þau, sem upp komust vonx:
Ólafur Haf steinn, gagnfræða-
skólakennari, kvæntur Grétu
Guðjónsdóttur, Þorsteinn íþrótta-
fulltrúi ríkisins, kvæntur Ásdísi
Jesdóttur, Sigríður Hulda gift
Þorbirni Jóhannessyni kaupm.
Ragnheiður Esther, gift Sigfúsi
Sigurðssyni deildarstjóra við
Kaupfélag Árnesinga, Guðríður
Ingibjörg, gift Þórhalli Þorláks-
syni stórkaUpmanni, Hrafnhildur
Margrét, sem lézt 1964 og var
gift Hermanni Bridde bakara-
ineistara.
Þá ólu þau hjón upp dóttur-
barn sitt, Hrönn Harðardóttur,
sem gift er Gunnari Ragnars viö-
skiptafræðingi.
Með Guðríði er gengin ein
hinna fróðleiksfúsi og starfsömu
kvenna, er hvetja alla, sem í
návist þeirra eru til manndóms
og trúmennsku. Guðríður átti
sjaldan tækifæri til félagsstarfa,
en hin síðari ár lét hún sig þó
mjög miklu skipta málefni Há-
teigssafnaðar, starfaði mð kvenfé
lagi rsafnaðarins. Á fundum vakti
hún athygli me'ð upplestri smá-
sagna, sem hún hafði unun af
að semja. Meðal ástvina Guðríð-
ar voru kunnar sögur hennar og
tækifærisvísur — en þá ekki sízt
næm tilfinning hennar fyrir vel-
ferð dýra og ræktun blóma.
Frá húsinu á Skólavörðu-
holtinu, þar sem Guðríður ól upp
barnahóp sinn og hýsti oft lang-
dvölum systkini sín og aðra, sá
hún yfir Vatnsgeymahæðina til
sinna kæru austurfjalla. Einmitt
á þessari hæð er nú risið fyrir
ötuls starfs prests og safnaðar veg
legt guðshús. Guðríður tók virk-
an þátt í þessu starfi og lifði þá
gleði- og hátíðarstund og vera
viðstödd vígslu Háteigskirkju.
Útför Guðríðar Eiríksdóttur
verður sú fyrsta, sem gerð verð-
ur frá þeirri veglegu kirkju.
Þei fjölmörgu, sem kynntust
Guðríði, heimili hennar og börn-
um, munu senda þeim öllum
þakklátar minningarkveðjur um
góða konu.
Guðmundur G. Hagalín.
Garðyrkjuskóii ríkisins
MORGUNBLAÐIÐ birti 11. jan.
sl. grein eftir Unnstein Ólafsson,
skólastjóra Garðyrkjuskóla ríkis-
ins, og á grein þessi að heita svar
við grein, er ég skrifaði að gefnu
tilefni í blaóið þann 8. s. m.
Ekkert nýtt kemur fram í þessu
svari skólastjórans, sem ég hafði
ekki þegar hrakið, eða var svo
augljós útúrsnúningur á grein
minni, að hverjum manni var
það auðvelt að sjá þar misfell-
urnar í málflutningi skólastjór-
ans.
Þó sé ég ástæðu til að gera
þrem atriðum í grein hans nán-
ari skil með fáeinum orðum.
Skólastjórinn segir orðrétt:
„ — þ. 8. þ. m., viðurkennir garð-
yrkjustjóri Reykjavikur, Hafliði
Jónsson, að hann sé upphafsmað-
ur að þeim skrifum, er að undan-
förnu hafa orðið um garðyrkju-
skólann — “.
1 grein minni þ. 8. jan., sem
vitnað er til, segi ég orðrétt í
upphafi greinarinnar: „Nú í vet-
ur hafa orðið allmikil skrif um
Garðyrkjuskóla ríkisins í einu af
dagblöðunum. Hófust þau með
frétt á forsíðu Þjóðviljans, og
átti einn af blaðamönnum blaðs-
ins viðtal við mig í síma daginn
áður, og byggði á því samtali
nokkra viðbót við hina uppruna-
legu frétt blaðsins. Þetta viðtal
taldi ég þó ástæðu til að gera
mínar athugasemdir við, og skrif-
aði þar af leiðandi smágrein, sem
birt var í Þjóðviljanum. Unn-
steinn Ólafsson, skólastjóri Garð-
yrkjuskólans, sá þar ástæðu til
andsvara og lét ég það þar með
gott heita, að hann hefði síðast-
ur orðið í þeim mikla skoðana-
mun, sem við höfum á málefnum
Garðyrkjuskólans“.
Þetta er það, sem Unnsteinn
Ólafsson kallar að viðurkenna og
mátti hann þó enn betur ganga
úr skugga um þá viðurkenningu
I þeirri grein, sem vitnað var til
í Þjóðviljanum. Ég kalla slíkt
hinsvegar — að snúa við sann-
leikanum.
Á öðrum stað segir skólastjór-
inn: „Fyrir rúmlega 2é árum
skrifaði Hafliði Jónsson gagnrýni
á Garðyrkjuskólann, sem var
bæði ódrengileg og ofsafengin.
Hann hefur síðar beðið mig af-
sökunar á því og borið við ung-
æðishætti sínum. Slík afsökun
er ekki tiltæk nú“.
Rétt er það, að ég skrifaði gagn
rýni á Garðyrkjuskólann eins og
skólastjóri getur hér um, en ekki
viðurkenni ég að þau hafi verið
ódrengileg og ofsafengin. Það á
betur við um gagnskrif skóla-
stjórans við þeim ungæðisskrif-
um mínum. Og sízt hafði mér
komið til hugar, að hann ætti
það eftir að vísa til þeirra skrifa,
sjálfum sér til varnaðar. Hin
gömlu skrif mín um skólann og
skólastjórann eru jafn gild gagn-
rýni í dag og þegar þau voru
skrifuð- fyrir 20 árum. Sýna þau
aðeins, hve sannspár ég hef
reynzt um framtíð þessarar
menntastofnunar í höndum Unn-
steins Ólafssonar. Ég hef aldrei
talið mér þessi gömlu skrif til
vanvirðu, síður en svo. En með
því að skólastjóri gefur mér nú
ærið tilefni, þykir mér rétt að
gera hér nokkra grein fyrir
þeirri staðhæfingu skólastjórans,
að ég hafi séð ástæðu til að biðja
hann afsökunar á þessum gömlu
skrifum mínum.
Þótt ótrúlegt kunni að þykja,
þá urðu þessi „ungæðisskrif" mín
til þess, að skólastjórinn fékk
slíka ímugust á mér að hann gat
hvergi við mig rætt á mannfund-
um, og þaðan af síður tekið
kveðju minni ef við mættumst á
förnum vegi. Þetta leiddist mér,
enda kom þessi undarlega hátt-
vísi skólastjórans okkur báðum
óþægilega meðan ég gegndi for-
ustu í Félagi garðyrkjumanna.
Þegar svo hafði gengið til í 10 eða
12 ár, varð ég fyrri til og mæltist
tii fullra sátta. Taldi að það gæti
orðið garðyrkjustéttinni til gagns,
ef við Unnsteinn skólastjóri fær-
um að ræðast við um ýmis hags-
munamál stéttarinnar. Ef það er
tilvitnun til þessa sáttaboðs, sem
skólastjóri kallar nú afsökunar-
beiðni á gagnrýni um Garðyrkju-
skólann, þá er það algjört mis-
minni hans, að ég hafi talið fyrri
gagnrýni mína á skólarekstrinum
óréttmæta, enda hef. ég aldreí
farið dult með þá skoðun mína,
að ég hef álitið snyrtimennsku og
umbúnað í Garðyrkjuskóla ríkis-
ins til hreinnar vanvirðu fyrir
garðyrkjustéttina og þjóðina.
Þriðja tilvitnun mín í skrif
skólastjórans, eru: „ — Eitt dærþi
um drengilegan málflutning garð
yrkjustjórans skal hér tilgreint,
og það er umsögn hans um verk-
námskennsluna í skrúðgarðarækt
.... Þessi árás kom mér sannar-
lega á óvart, enda alveg furðu-
leg. Það hefur sem sé verið svo í
fjölmörg ár, að hann sjálfur í
skrúðgörðum Reykjavíkur hefur
annazt kennslu fjölmargra nem-
enda“.
Ætlast skólastjórinn virkilega
til, að nokkur maður trúi því, að
Unnsteinn Ólafsson þekki ekki
reglugerð Garðyrkjuskólans, sem
hann hefur sjálfur sett saman og
ætlast er til að hann hagi skóla-
rekstrinum eftir. Hann veit það
einnig mæta vel, að garðyrkju-
nemendur eru hvergi skráðir við
nám hjá öðrum aðilum hér á
landi, en Garðyrkjuskóla ríkisins.
Við skólann á að fara fram bæði
bóklegt og verklegt nám. En á
því hefur orðið mikill misbrestur
hvað skrúðgarðyrkju snertir. í
þeim efnum eru nemendur með
öllu sviknir á þeim fýrirheitum,
sem gefin eru í gildandi reglu-
gerð skólans, og svo hefur við-
gengizt fra fyrstu tíð. Unnsteinn
Ólafsson hefur verið skólastjóri
Garðyrkjuskólans frá upphafi.
Reykjavík, 15. janúar 1966.
Ilafliði Jónsson.