Morgunblaðið - 27.01.1966, Blaðsíða 8

8
MORGU NBLADID
Fimmtudagur 27. Janúar 1966
Erfiðleikar við síldar-
losun í Bolungarvík
Brunatjónið d síldarverksmiðjunni minna
en talið var
Bolungarvík, 25. janúar.
BRUNINN í síldarverksmiðj-
unni hér s.l. mánudag var ekki
eins alvarlegur og talið var í
tyrstu. Skemmdir eru óveruleg-
ar og mun vinnsla ekki teijast
að neinu ráði. Tjón hefur ekki
verið metið ennþá.
Síldarflutningaskipið Dag-
stjarnan, sem nú er að losa síld
af skozkum smábátum, hefur
átt í erfiðleikum við losun
vegna frosta. Vill frjósa í leiðsl-
unum, þegar dselt er í land.
Hafa verulegar tafir hlotizt af
þessu, því aðeins er hsegt að
dæla í land 5 tonnum á klst. í
stað 25 tonna.
í>á gerðist það og í morgun,
Danir bjóða
2 námsstyrki
DANSKA menntamálaráðunieyt-
ið býður fram tvo styrki handa
íslendingi til háskólanáms í
Danmörku námsárið 1966—67.
Styrkimir verða veittir til 8
mánaða, og nemur styrkfjárhæð-
in 847,50 dönskum krónum á
mánuði, auk þess sem greiddar
eru kr. 50 vegra ferðakostnaðar
í Danmörku.
Umsóknum um styrki þessa
skal komið til menntamálaráðu-
neytisins. Stjórnarráðshúsinu við
Lækjartorg, eigi síðar en 20.
febrúar nk., og skulu fylgja stað-
fest afrit prófskírteina, svo og
meðmæli. Tilskilin umsóknar-
eyðublöð fást í menntamálaráðu-
neytinu.
Menntamálaráðuneytið,
Kemur fil fyrir-
lestrarhfdds
DR. Charles O. Lerche, for-
seti alþjóðamáladeildar American
University í Washington, D.C.,
mun koma aftur til íslands 27.
janúar nk. til fyrirlestrahalds hér
í Reykjavík og á Akureyri.
Dr. Lerche átti stutta viðdvöl
á íslandi á síðastliðnu ári og
flutti þá fyrirlestra við Háskóla-
íslands og Samtök um vestræna
samvinnu.
í Reykjavík mun dr. Lerche
halda fyrirlestur föstudaginn 28.
janúar á fundi íslenzk-ameríska
félagsins í Þjóðleikhúskjallaran-
um. Mun fyrirlesturinn fjalla
um ýmsa þætti utanríkisstefnu
Bandaríkjanna.
Næsta dag 29. janúar mun dr.
Lerche flytja fyrirlestur í há-
degisverðarboði Varðbergs, einn-
ig i Þjóðleikhúskjallaranum.
Sunnudaginn 30. janúar flýg-
ur hann til Akureyrar og flyt-
ur fyrirlestur á sameiginlegum
fundi Íslenzk-ameríska félagsins
og Varðbergs kl. 15.30.
að norðaustan stinningskalda
gerði hér og varð Dagstjarnan
að fara til ísafjarðar vegna sjó-
gangs við bryggjuna í Bolung-
arvík. Verður að aka síldinni á
bílum hingað frá Isafirði.
— Hallur.
NYLEGA fór Wesselættin í
Noregi fram á það við Dani,
að þeir afhentu henni til varð
veizlu steinkistuna, sem hefur
að geyma jarðneskar leifar
frægasta ættmanns þeirra,

Myndhöggvarinn athugar steinskistuna, sem geymir jarð-
neskar leifar Tordenskjolds.
Tordenskjold til Noregs
dansk-norsku sjóhetjunnar
Peter Tordenskjolds. Þessi
beiðni hefur valdið alimiklum
umræðum í Danaveldi, og sýn
ist sitt hverjum.
Tordenskjold fæddist í
Þrándheimi í Noregi 1690,'
sonur auðugs kaupmanns, Jan
Wessels, sem var af hollenzk-
um ættum. Hann gekk ungur
í sjóherinn, þar sem hann
vann sér brátt afburða orð-
stír sem hermaður og stjórn-
andi og hækkaði í tign hraðar
en áður þekktust dæmi um
svo unga menn. Hann var
aðlaður aðeins 26 ára gamall,
og hlaut þá nafnið Torden-
skjold. Hann féll í einvígi við
sænskan aðalsmann árið 1720,
og var grafinn í Danmörku.
Helztu rök þeirra sem and-
vígir eru afhendingunni, eru
þau, að kistan myndi ekki
þola flutninginn.
í þessu tilefni fékk danska
stórblaðið „Berlingske Tid-
enda“ myndhöggvarann Vitus
Nielsen til að athuga ástand
kistunnar. Að þeirri athugun
lokinni sagði Nielsen, að kist-
an væri í góðu ásigkomulagi
og þyldi flutning hvert á land
sem væri. Er nú beðið með
eftirvæntingu, bæði í Dan-
mörku og Noregi eftir fram-
vindu mála.
Bandaríkjaþingi berst
verðmæt bókargjöf
BANDARÍSKA þingbókasafninu
í Washington hefur nýlega bor-
izt mjög verðmæt bókargjöf, sem
er eitt og hálft blað úr íslenzkri
15. aldar útgáfu á helgisögunni
um Tristram og ísold. Gefandi
er ungfrú Phebe Cates frá Par-
ís.
Á 12. öld sendu norskir kon-
ungar fræðimenn til Frakklands,
til að þýða yfir á norsku sagnir
af Karlamagnúsi og aðrar skáld-
sögur þeirra tíma. Ein þessara
skáldsagna var keltnesk-fransk-
enska helgisagan um Tristran og
ísold. Þessi saga þróaðist síðan
í skandinaviska flökkusögu, sem
var óháð frumútgáfunni. Vitað
Kuflinn
óeðlilega
hreinn?
Balewa jarðsettur
Lagos, Nígeríu, 24. jan.
— NTB — AP —
* SIR Abubakar Tafewa Bal
ewa, forsætisráðherra Níg-
eríu, var jarðsettur í nám-
unda við heimabæ sinn,
Bauchi í Norður-Nígeríu sl.
laugardag. Ekki hefur enn
verið frá því skýrt opinber-
lega með hverjum hætti lík
hans fannst, né hvernig dauða
hans hafði borið að höndum.
NTB-fréttastofan hefur hins-
vegar eftir írlendingi einum, að
hann hafi séð lík forsætisráð-
herrans skömmu fyrir helgina.
Maðurinn, sem ekki vildi láta
nafns síns getið, kvaðst hafa
heyrt á tal nokkurra afriskra
er að þessi saga hefur varðveizt
í þremur norrænum útgáfum, og
er íslenzka útgáfan, sem um-
ræddar slitrur eru úr ein af
þeim, og mun hafa verið rituð
einhvern tíma á árunum 1470—
1500. Þess má geta að háskóla-
bókasafnið í Kaupmannahöfn á
einnig hluta úr þessu sama hand-
riti.
Umrædd gjöf mun verða til
sýnis fyrir almenning í hand-
ritadeild bókasafnsins í febrúar
og marz næstkomandi.
Sprengjurnar voru 2
og liggja á botni
Almeria, 25. janúar — NTB.
SPÖNSK yfirvöld skýrðu frá
því í dag, að bandariska flutn-
ingaflugvélin, sem hrapaði til
jarðar við Spán í fyrri viku,
hafi haft tvær 25 megatonna
kjarnorkusprengjur innanborðs.
Hafi sprengjurnar báðar fallið
í sjó, og sé það rangt, að brot
úr þeim hafi fallið á akra.
Segir í fréttinni, að flugmað-
ur flutningaflugvélarinnar hafi
sleppt sprengjunum, sem báðar
hafi fallið — án kveikjuútbún-
aðar — í sjó niður, í fallhlíf.
Hafi þær lent nærri tveimur
fiskibátum, og hafi nú fundizt á
3—400 m dýpi. Verði að fá sér-
verkamanna, er ræddu um það
sín í milli, að íbúar þorps eins
um 48 km frá Lagos, hefðu fund-
ið lík í trjárunni þar skammt frá.
írlendingurinn ók til þorpsins og
kom þar að, sem nokkrir menn
stóðu yfir tveimur látnum mönn-
um og sögðu þeir annan forsætis-
ráðherrann. Hallaðist hann upp
að tré, íklæddur hvítum kufli,
sem írlendingurinn sagði að
hefði verið furðulega hreinn.
Húfa, eins og sú, sem Balewa
jafnan bar, lá þar rétt hjá. Lík
hins mannsins lá á grúfu og var
hálfrotið. frlendingurinn kvaðst
hafa komið á staðinn aftur sL
sunnudag, en þá höfðu líkin ver-
ið flutt á brott en húfan var enn
á staðnum.
stök köfunartæki til að ná þeim
upp.
Leit sú, sem staðið hefur á
landi, mun hafa beinzt að brot-
um úr kveikjuútbúnaði sprengj-
anna.
Oábyrg
mistúlkun?
„OBSERVER“-giein
um landvarnarmal
Bretlands vekur
athygli ?
London, 24 jan. NTB-AP.
ií f brezka sunnudagsblað-
inu „OBSERVER“ sagði í gær
í grein eftir Andrew Wilson,
sérfræðing blaðsins í hermálum
að hefði Bandaríkjastjórn ekki
hlaupið undir bagga með brezku
stjórninni og tekið að sér að
standa straum að verulegum
hluta þess kostnaðar, er hún
hefði af hernaðarlegum skuld-
bindingum í löndunum austan
Suezskurðar, hefðu Bretar orð-
ið að kalla þaðan allan sinn her-
styrk að undanteknum þeim,
sem brýnasta nauðsyn krefði
vegna samninga við Malaysíu,
Ástralíu og Nýja Sjáland. Sagði
Wilson í grein sinni, að þeir
Michael Stewart, utanríkisráð-
herra og Denis Healy, Iandvarn-
arráðherra færu til Washington
í næstu viku til þess að ræða
mál þetta nánar við Bandaríkja-
stjórn.
ic Af hálfu brezku stjórn-
arinnar er frétt þessari vísað á
bug sem staðhæfulausri fullyrð-
ingum. Var haft eftir einum
ráðherranna, að hér væri um að
ræða óábyrga mistúlkun á hin-
um væntanlegu viðræðum í
Washington. Ekki hefði komið
til tals að Bretar brygðust nein-
um þeim skuldbindingum, er
þeir hefðu við ríkin austan l(á-
ez skurðar.
Wilson tiltekur nánar í grein-
inni í OBSERVER hvaða skuld-
bindingum Bretar mundu verða
að bregðast, komi ekki til aðstoð
Bandaríkjanna. Eru þar helztar
skuldbindingar gagnvart Suður-
Austur Asíu bandalaginu. Enn-
fremur mundu Bretar ekki geta
veitt Indlandi og Pakistan að-
stoð nema í litlum mæli. Loks
segir Wilson, að senn muni að
því koma, hversu svo sem háttað
verði aðstoð Bandaríkjanna, að
Bretar verði að kalla herstyrk
sinn brott frá Aden og Persa-
flóa.
Hinsvegar segir hann, að veiti
Bandaríkjastjórn Bretum viðun-
andi aðstoð muni Bretar geta
orðið aðilar að nýju strategísku
varnarkerfi sem væntanlega
hafi Indlandshaf sem miðdepil
og mikilvægastar herstöðvar í
Astralíu.
Utflutningsbann á
tóbak frá Rhodesíu?
— vænzt nýrra efnahagsþvingana af
hálfu brezku stjórnarinnar
London, 24. jan. — NTB-AP
» SIR Hugli Beadle, forseti
hæstaréttar Rhodesíu, fer
væntanlega heimleiðis í kvöld
frá London, þar sem hann hefur
dvalizt í tæpa viku og átt tíðar
viðræður við Harold Wilson, for-
sætsráðherra Bretlands og fleiri
ráðamenn. Síðast í dag ræddi
hann við Wilson, ásamt þeim Ed-
ward Heath, ieiðtoga íhalds-
flokksins, og Jo Grimmond, leið-
toga Frjálslynda flokksins.
Franska fréttastofan AFP hef-
ur eftir áreiðanlegum heimild-
um, að brezka stjórnin muni síð-
ar í þessari viku tilkynna nýjar
efnahagsráðstafanir, sem stefnt
jafnframt leggja fram tillögur tfl.
málamiðlunar. Segir AFP tillög-
ur þessar byggjast á því að
tryggja að Afríkumenn í Rho-
desíu fái ekki meiri völd
þegar í stað, heldur aukizt ítök
þeirra í stjórn landsins á tilteknu
árabili. Jafnframt sé gert ráð
fyrir því, að Rhodesía verði um
hríð sett undir beina nýlendu-
stjórn Bretlands, eða að skipuð
verði heimastjórn er ábyrg sé
gagnvart Sir Humphrey Gibbs,
landstjóra Breta í Rhodesíu.
Efnahagsráðstafanir þær, sem
Bretar eru sagðir undirbúa,
byggjast einkum á sölubanni á
tóbaki og ýmsum öðrum helztu
sé gegn stjórn Ians Smiths, en útflutningsvörum Rhodesíu.