Morgunblaðið - 11.03.1966, Blaðsíða 16

16
MORCU NBLAÐIÐ
1
Fostfcdagur 11. marz 1966
Félag Arneshreppsbiia
Reykjavík
Skemmtifundur verður haldinn í Sigtúni í kvöld
11. marz kl. 21.00.
Sýndar verða kvikmyndir úr hreppnum
og fleiri skemmtiatriði.
Mætum öll.
STJÓRNIN.
S AMKEPPNI
Sóknarnefnd Ásprestakalls í Reykjavík
hefur ákveðið að efna til samkeppni um
safnaðarkirkju og safnaðarheimili á
Laugarási samkvæmt samkeppnisreglum
Arkitektafélags íslands.
Heildarverðlaunaupphæð er kr.
150.000,00, er skiptast þannig:
1. VERÐLAUN KR. 75.000,00
2. VERÐLAUN KR. 50.000,00
1 3. VERÐLAUN KR. 25.000,00
Einnig er dómnefnd heimilt að kaupa
tillögur fyrir allt að kr. 20.000,00.
Samkeppnisgögn eru afhent af trúnaðar-
manni dómnefndar Ólafi Jenssyni hjá
Byggingaþjónustu A.í. Laugavegi 26 gegn
kr. 300,00 skilatryggingu.
Skila skal tillögum í síðasta lagi mánu-
daginn 13. júní 1966 kl. 18.00.
DÓMNEFNDIN.
Heimiliskltikkur
Klukkur í nútímaformum.
Smáklukkur
DeLuxe, ganga á 7 steinum.
Fagrir kjörgripir.
Ferðaklukkur
Verð frá kr. 210.00.
Merki: Evrópa. — Við flytjum þessar
klukkur inn beint frá framleiðanda
og seljum þær á réttu verði.
Jön Sipunllssnn
Skarlpripnverzlun
„ Tdayur c^ripur er
æ
td un di
u
tfnaa
Theodór Gunnlaugsson frd Bjarmalandi:
LOFSVERD LlFS-
VENJUBREVTING
í SVEIT minni — Öxarfirði —
gerðust fyrir tveimur ánum þeir
atburðir sem glöddu mig óvenju
mikið. Og þegar ég fór að huigsa
betur um þá, fannst mér ekki hjá
því komis't að segja frá þeim, í
von um að fleirum en mér þætti
þeir umhuigsunarverðir. Og til
þess nú að þeir, sem þarna voru
að verki, fengju aðstöðu til að
skýra breytni sína, þá sendi ég
þeim nokkrar spurningar, sem
hér verða — ásarrut svörum
þeirra — aðal uppistaða frásagn
arinnar og einnig kjarni hennar.
í*að, sem gerðist, var að nokkr-
ir karlar og konoir sem reykt
ihöfðu í mörg ár, hættu því alveg.
Þau sýndu með því í verki hve
róleg umhugsun og neil'brigð
dómgreind — ásarmt vilja til að
framkvæma niðuretöðuna — get-
ur onkað miklu. Og til þess að
nota sem fæst orð set ég hér
spurningarnar í þeirri röð, sem
þeim var svarað. En svörin við
spurningunum, hef ég í tveirn
flokkium, er við skulum neifna
A og B. í fyrri fíokknium er að
mestu stuðst við svör aldursiforeet
ans í þessum hópi, en í B-flokkn
um aftur miðað við þann yngsta
svo sjónarmið aldure og lífs-
reynslu komi þarna sórstaklega
fram. Nöfn verðá hér afitur á
móti ektki birt.
1. spurning: Hvenær byrjaðir
þú að reykja?
Svar A: Fyrst murn ég hafa
reykt 1928 — eða um 18 ára gam
all — en notaði ekki tóbak dag-
lega fyrr en 193-6, og þá jöfnum
höndum sígarettur og píputábak.
Svar B: 18 ára.
.2. Sp. Hve gamall varst þú þeg-
ar þú hættir að reykja?
Sv. A: Ég hætti að reykja 10.
maí 1963 þá tæplega 5ð ára gam-
ail.
Sv. B: 28 ára.
3. Sp.: Hverjar voru aðal ástæð
ur fyrir því, að þú hættir að
reykja?
Sv. A: Ástæður fyrir því, að
ég hætti að reykja eru áreiðan-
lega margar og sennilega fleiri
en ég geri mér ijóst. A.Ut tima-
bilið, sém ég reykti ,hafði ég það
á meðvitundinni, að ég væri að
gera eitthvað, sem ekki samrýmd
ist því, er ég teldi Skynisamlegt
eða heilbrigt, hivciki frá efna-
hagslegu né heilsufarslegu sjónar
miði. Sé þetta sjónarmið svo at-
hugað betur — í ljósi sfaðreynda
— þá verður aðal ástæðan fyrir
því, að ég hætti að reykja, að
teijast sú, að reykingunum fylgir
vanliðan, áreiðanileg meira og
minna sálræn. Ég vildi gera eiitt-
hvað, sem gæiti gert mig ánæigð-
ari. Og ég hef ekfci orðið fyrir
vonibrigðuim með árangur af
þerri ákvörðun mir.ná, að h æ 11 a
tábafcsreyfcingum.
Sv. B: Reykingar eru bæði
dýrar og sannaniega heiilsuspdll-
andi. Það hlýtur því að vera op-
ið hiverjuim, sem um það viil
hugsa, að hætta þeim ljóta vana.
4. sp.: H v a ð a tíma var erfið-
ast að yfirstíga á eftir?
Sv. A: Eftir að ég hafði tekið'
ákvörðun um það að hætta reyk
ingum get ég ekki taliC, að um
vanlíðan væri að ræða. Hjá mér
var þetta ákvörðun, sem ekkert
féikik haggað, og ég tel, að það
sjálfsöryggi, sem mér tákst að
skapa í mér sjálfum, hafi hjálp-
að mér mest.
Sv. B: Fyrstu þrjár vikurnar.
5. sp.: Hvernig lýsti vanlíðanin
sér og hvað var helzt til úrbóta?
Sv. A: Svar við þessari spum-
ir.gu innifelst að mestu í 3. og 4.
svari. Eftir að ég hafði tekið
ákvörðun, var ekki um raiunveru
lega vanlíðan að ræða, aðeins
getur maður líkt því við smávægi
lega vöntun, ekkert óáiþekka því
pegar blóð og vítamín líkamans
eru ekki í lagi, en ég hef hvort
tveggja reynt í mínum veiikind-
um.
Sv. B: Um vanlíðan er varla
hægt að tala. Mér fannst þó mig
vanta eitthvað og var oft að
leita í vösuinum að þvi. Svo var
fyristu vikuna að áisæikja mig eitt
hevrt eirðarleysi, sem auðvelt
er að skilja, jafn mikil breyting,
sem hér h-lýtur að verða á.
6. sp.: Telur þú það ávinning,
að hafa kynnzt áhrifavaldi reyk-
inga?
Sv. A: Get ekki gert mér það
fuilikomlega ljóst. (í einstaka til
f-feldi getur það verið ávinningur
að kynnast því, sem skaðlegt er.)
Sv. B: Já.
7. sp.: Virðist þér það ekki
skortur á háttvisi — tillitssemi
— að reykja nnikið í hýbýlum
annarra, án þess að vita hvernig
húsráðendum fellur það?
Sv. A: Jú.
Sv. B: Að vísu, í sumum til-
fellum. Etf maður veit ekki hvort
einhver reykir á heimilinu, er
það sjálfsögð tourteisi að spyrja
hvort maður megi rey'kja inni.
En það gera held ég fáir, og það
gerði ég ekki sjálfur.
8. sp.:Nefndu þá kosti og þá
galla, sem fylgja þvi að reykja?
Sv. A: Kostir þsss að reykja
eru vitamlega engdr sem sést bezt
á því, að reykingarmaður, sem
korninn er til vits og ára, telur
ekki æskileigt fyrir neinn að —
b y r j a á reykingum.
Sá sem reykir, er alltaf háður
þessu alveg eins og hverju öðru
starfi. 1 það fer mikill tími og
miklir fjármunir. Fyrir utan það
lamar tóbak allt þol líkamans. Þá
hafa flestir reykingamenn nokk-
urn hósta, sem er mjög pirrandi.
Og eftir hvíld og nætursvefn leið
mér aldrei eins vel, þegar ég
reykti sem mest, — fannst ég
al'ltatf þurfa að reykja til að kom
ast í jafnvægi.
Sv. B: Kostir við að reykja
eru engir. ókostir aftur á móti
margir. Það er dýrt, óholt og
óþrifnaður verður alltaf fylgj-
andi reykingum. Vont loft verð-
ur alltaf inni þar sem reykt er,
þó reykingamaður finni það ekki
sjálfur, þá finnur sá, sem ekki
reykir það vel og er honúm til
leiðinda.
9. Sp.: Hvað telur þú að valdi
mestu um það. að börn og ung-
lingar byrja að reykja?
S|omannafélag Reykjavíkuv
heldur L’hombrespilakvöld í Lindarbæ uppi sunnu-
daginn 13. marz kl. 20,30.
Öllum L’hombremönnum er heimil þátttaka meðan
húsrúm leyfir.. — Sérstaklega eru eldri sjómenn
sem áhuga hafa á L’hombrespili velkomnir.
SKEMMTINEFNDIN.
Sv. A: Ástæðan fyrir þvi, að
börn og unglingar byrja reyk-
ingar tel ég að sé fyrst og fremst
tvíþætt. 1 mörgum tilfellum gæti
verið um minnimáttarkennd að
ræða, gagnvart því fólki, sem það
umgengst, — sérstaklega er það
á mannfundum og ferðalögum,
Unglingunum finnst það man-na-
legt að ganga með sígarettur. Og
meðan almenningur sýnir ekki
neina vanþóknun á reykingum er
ekki við góðu að búast.
í öðru lagi er það fikt og
ástríða, sem fylgir börnum (og
jafnvel fullorðnum) til þess að
reyna alla hluti, bæði leyfða og
óleyfða.
Sv. B: Þar kemur margt til
greina. Fyrst Og fremst eru það
áhrif frá félögum og jafnvel
verða börn og unglingar fyrir á-
hrifum frá foreldrum.
Dæmi: Unglingar sjá gjörvíleg
an mann, með pípu eða vindiL
Þau verða hrifin af persónunni.
Hún mótaðist í huga þeirra. Því
ekki að verða eins og fá sér
pípu? — og margt fleira.
10. sp.: Hvort telur þú það
frjálsan mann eða ófrjálsan, sem
hafnar öllum reykingum?
Sv. A: Sá, sem reykir er aldrei
frjáls maður.
Sv. B.: Tvímælalaust frjálsan.
Ég vil hér með nöta tæki-
færið og þakka sveitungum mín
um — mæta vel — fyrir svör
þeirra Og hve góðfúslega og af
mikilli stillingu þeir tóku þessari
hnýsni minni, sem var óvenju
nærgöngul. Álveg sérstaklega vil
ég þó þakka þeim hve fáorð og
gagnorð þau eru og mælt af
óvenjulegri hreinskilni. Að mínu
viti felst í svona játningum
meiri orka til að koma af stað
rólegri umhugsun um þetta
vandamál en mörgum og snjöll-
um erindum. Því kæmi til þess,
að margir af þeim, sem hafa
vanið sig á að reykja, færu eins
að, mætti segja mér að það yrði
forboði að því, sem við köllum
kraftaverk.
Af ásettu ráði gekk engin
spurningin inn á það svið, að
fá skýrðar þær leiðir, sem telja
verður vænlegastar til að hamla
gegn notkun reyktóbaks, sem
flestir munu viðurkenna, að er
orðinn sorglega almennur vani
og þá einnig bölvaldur. En —
á því sviði eru — góðu heilli —
mörg öfl á verði, í okkar þjóð-
félagi þótt enn eigi þau — því
miður — við ofurefli að etja.
Að þeirri hlið málsins var því
ekki ætlunin að víkja með spurn
ingum. Aftur á móti er mér ljúft
að skýra frá því, að megin kjarni
þeirra samræðna, sem farið hafa
á milli mín og þeirra, er spurn-
ingunum svöruðu, hnígur í tvo
aðal farvegi, sem skilgreina má
með fáum orðum.
1 fyrsta lagi: Það erum við —
fullorðna fólkið — sem fyrst og
fremst verðum að sýna í verki,
— á hvaða sviði, sem er — þá
breytni, er við teljum að verði
eftirkomendunum til farsældar.
í öðru lagi: Það aflið, sem
mest veltur á, til velfarnaðar
fyrir einstaklinginn, verður að
koma innan frá, þ.e. eiga rætur
í eigin brjósti.
Hvernig þjóðfélagið bregst svo
við að styrkja þessi öfl til full-
kominnar sjálfsstjórnar, er það
mál málanna, sem hver einstak-
lingur, sem kominn er til vits
og ára — verður að taka aðstöðu
til. Því ber að þakka þeim, sem
vilja hjálpa til þess með eigin
lífsvenjubreytingu. Með slíku
fordæmi er kveðinn upp sá dóm-
ur, sem enginn, hæstiréttur fær
hnekkt. Og þá mundu mörg börn
og unglingiar, sem eru að byrja
að reykja, fremur fara að hugsa
alvarlega um það, út á hvaða
braut þau eru að leggja. En
hugsunin er lykil'linm að þeirri
orku, sem býr innst inni, og
þeim tilfinningum, er einar geta
skilgreint hvað er rangt og hvað
er rétt, hvað veitir blessun og
hvað veldur böli. Þegar þesöi
öfl eru einu sinni vakin eru
meiri líkur til að þau fái skapað
iþann viljakraft, er nægir til
þess sigurs, sem verða mun gleði
gjafi meðan ævi endist.