Morgunblaðið - 11.03.1966, Blaðsíða 12

12
MORGU N BLADIÐ
WJstuéfagur H. marz 1960
SVEINN KRISTINSSON SKRIFAR UM

Brostin framtíð
— Alþingi
Stjörnubió:
BROSTIN FRAMTÍÐ
(The L. shaped room).
Höfundur kvikmyndahandrits og
leikstjóri: Bryan Forbes.
Framleiðandi: Richard
Attenborough.
Höfuðleikenidur:
tieslie Caron
Tom Bell
f Broch Peters.
Fyrir um það bil 10 árum tók
að gæta verulegra hræringa í
brezkum kvikmyndaiðnaði í þá
átt að framleiða myndir með
raunsærra yfirbragði og undir-
tón en áður var tíðkanlegt þar
í landi. Bretar urðu seinni til en
t.d. Frakkar og ítalir með
naturaliska stefnu í kvikmynda-
list, enda þjóðin almennt talin
fastheldin á foma siði. En þeigar
þeir einu sinni voru komnir á
stúfana, þá varð hin „frjálsa
filma“ brezka, en svo vom þess
ar nýju hræringar oft nefndar,
djúptækari varðandi ýmis mann-
leg og þjóðfélagsleg vandamál en
forverar hennar á meginlandinu.
Kom þar m.a. til, að félagsleg
framþróun var lengra á veg kom
in í Bretlandi en í hinum
kaþólsku löndum Vestur- og
Suður-Evrópu, og næmleiki
manna fyrir ýmsum vanköntum
samfélagsins varð því öllu meiri
'hjá hinum brezku brautryðjend-
um nýju kvikmyndastefnunnar.
Einkennandi fyrir þessa stefnu
er sú viðleitni að svipta hjúpi
yfirskins og sýndarmennslu af
mönnum og málefnum og sýna
hlutina í sínu „rétta ljósi“. Dapur
leiki, grámóska, örbyrgð, tóm-
leikakennd, flótti frá hrapandi
huigsjónum, eru algeng fyrirbæri
í þessum kvikmyndum í mismun
andi innbyrðis hlutföllum. Og
eins og áður greinir þá byggðu
hinir brezku könnuðir athugan-
ir sínar á breiðari þjóðfélagsleg
um grunni en collegar þeirra
sunnan Ermarsunds.
Þessi tiltölulega nýja stefna í
brezkri kvikmyndagerð hefur
sætt mismunandi dómum. Sum-
um finnst helzti mikið prédikara
bragð að henni, hún alhaefi um
of tiltölulega sjaldgæf fyrirbæri
Fjaðrir, fjaðrablöð, hljóðkútar
púströr o.fl. varahlutir
í margar gerðir bifreiða.
Bílavörubúðin FJÖÐRIN
Laugavegi 168. — Sími 24180.
og gefi áhorfendum ekki nægi-
legt svigrúm eða frjálsræði til
sjálfstæðs mats. Hvað sem um
það er, þá hefur þessi nýja stefna
fætt af sér mörg listaverk, sem
notið hafa viðurkenningar og að
dáunar um allan heim.
Kvikmyndin „Brostin framtið"
tilheyrir þessari kvikmynda-
stefnu, þótt segja megi, að ýmsar
aðrar myndir séu dæmigerðari
fyrir hana. Ung, frönsk stúlka,
sem búið hafði við strangt upp-
eldi hjá foreldrum sínum, held-
ur til London í hvorki meira né
minni tilgangi en þeim að finna
þar hamingjuna. Þreytt orðin á
sinum fína meydómi leggst hún
með leikara nokkrum og verður
barnshafandi. En hamingjan
slapp með skrekkinn úr þessu
bralli, sú franska elskar ekki leik
arann. — Næst ber hún niður í
húsi einu allhrörlegu og gerist
nábýliskona ungs, upprennandi
rithöfundar og negra nokkurs,
sem er tónlistarmaður að at-
vinnu og sérlega tilfinninga-
næmur. Skjóta þeir sig báðir í
ungu dömunni, sem velur hvíta
litinn án langrar umhugsunar.
Kvöld eitt tekst þeim hvíta að
sannfæra hana um ást sína, þau
hraða sér í bólið og elskast af
nóttina. Sá dökki liggur á hleri,
og er þó hrifningu hans í hóf
stillt. Daginn eftir skýrir hann
sambýlismanni sínum frá leynd-
ardóminum, sem hann hafði upp
götvað af skarpskyggni í gegn-
um þilið. Þetta með bamið. Þá
var rithöfundinum öllum lokið.
Hann rýkur á braut í fússi. Er
þó ekki með öllu úr sögunni ....
Mynd þessi er óvenjuleg og
athyglisverð um margt, þótt um
það megi vafalaust karpa, hversu
nærri hún fer hinu sanna mann-
lífi, þ.e. hve raunsæ hún er í
innstu merkingu þess örðs. Til
þess gerir hún þó virðingarverða
tilraun, sem hvér og einn áhorf-
andi verður að meta út frá sinni
eigin reynslu og lífsviðhorfi. —
Mér finnst ekkert í myndinni
vera þannig vaxið, að það gæti
ekki hafa gerzt, í frumdráttum
a.m.k., þótt aldrei fari hjá því,
hvorki í kvikmyndum eða í leik-
húsi, að sviðsetningin táki sinn
toll, stílfærsla er nánast óhjá-
kvæmileg, hversu raunsætt sem
verkið skal vera, ella verður það
naumast túlkunarhæft, bæði
vegna fyrirferðar, svo og hins,
að mörg atriði veruleikans sýn-
ist skorta þá reisn, að þau eigi
nokkurt erindi á leiksvið. Það
þarf heldur ékki að skera úr um
Framhald á bls. 2il
GARÐAR GISLASON HF.
11500 BYGGINGAVÖRUR
Hollenzkur
plast golfdúkur
HVERFISGATA 4-6
Iða auglýsir
ítalskir og íslenzkir PRJÓNAKJÓLAR
. verð frá kr. 975.
YCRIIUNIN
LAi
IAVCAVIC X*
Framhald af bls. 8
því ári. Yfirnefndin hefði hins-
vegar talið á því brýna þörf að
hækka verulega bolfiskverðið til
þess að bátum á þorskveiðum
yrði búin eðlileg rekstrarskil-
yrði og sjómönnum á þeim bátum
sambærileg kjör við síldarsjó-
menn. Hefði niðurstaða nefndar-
innar orðið sú að hækka þyrfti
verðið um 17%. Hefði samþykkt
nefndarinnar verið háð því skil-
yrði, að útflutningsgjaldinu á
sjávarafurðum yrði breytt og
framlag til framleiðniaukningar
frystihúsanna yrði hækkað um
17 milljónir kr. eða upp í 50
millj. kr. Með frumvarpinu þessu
væri farið inn á þær leiðir að
á árinu 1966 greiddi ríkissjóður
fiskseljendum 25 aura verðuppót
á hvert kíló af línu og handfæra
fiski. Þetta væri sama framlag
og á síðasta ári, en fiskkaupend-
ur hefðu fallist á það að greiða
hærra verð fyrir línufisk en ann
an fisk, eða 25 aurum meira á
kíló. Einnig væri gert ráð fyrir
því að nota heimild í lögum frá
síðasta ári sem heimilar að
greiða úr ríkissjóði 10 millj. kr.
til verðuppbóta á útflutta skreiða
framleiðslu.
Greiðslur sem gert væri ráð
fyrir að ríkissjóður yrði að inna
af hendi með samþykkt þessa
frumvarps mundu nema um 80
millj. kr., en fyrir þeim greiðsl-
um hefði ekki verð gert ráð fyr
ir í fjárlögum, enda hefði verið
erfitt að áætla slíkt fyrir fram.
Framlag til framleiðniaukningar
frystihúsa og endurbóta í fram-
leiðslu frystra afurða næmi 50
millj. kr., verðuppbætur á út-
flutta skreið 10 millj. kr., en
verðuppbót í línufisk mætti á-
ætla um 20 millj. kr. Augljóst
væri því að hér yrði um veru-
legt fjárhagslegt vandamál fyrir
ríkissjóð að ræða. Tvær leiðir
lægju beinastar fyrir til að leysa
þann vanda, að beyta sér fyrir
nýjum skattaálögum, eða létta
einhverri byrgði af ríkissjóði.
Ríkisstjórnin hefði lýst það vilja
sinn að fara ekki inn á leiðir
nýrra skatthækkanna, og óþarft
væri að minna á það, að dregið
hefði verið úr opinberum fram-
kvæmdum. Sú leið sem valin
hefði verið til að mæta þessum
álögum væri að draga úr niður-
greiðslum á vöruverði, en oft
hefði komið fram hjá stjórnar-
andstöðunni að slíkar niður
greiðslur væru óæskilegar og
brytu einnig gegn yfirlýsingum
ríkisstjórnarinnar. Hinsvegar
hefði afnám niðurgreiðslna þýdd
kjaraskerðingu, áður en vísitölu
trygging launa komst á aftur.
Ólafur Jóhannesson (F) sagði
m.a. að menn setti hljóða með
tilkomu þessa frumvarps, en
spyrðu þó hverju það sætti að
svo væri komið fyrir höfuð at-
vinnuvegi landsbúa, Svarið við
þeirri spurningu væri þó næsta
einfalt. Allt væri verð'bólgunni
að kenna. Sannleikurinn væri sá,
að þó að aflinn hefði aukizt og
verðlagið farið hækkandi hefði
allt farið í verðbólguhítina. En
þrátt fyrir þetta hefði ríkisstjórn
in ekki viljað snúa sér að sjálfu
vandamálinu og hefja baráttu
gegn dýrtíðinni.
Björn Jónsson (K) sagði m.a.
að í slíku máli sem þessu væri
nauðsynlegt að leita samráðs við
verkalýðsfélög og atvinnurekend
ur. Farin væri með frumvarpi
þessu allra óheppilegasta leiðin
til tekjuöflunar fyrir ríkissjóð og
hefðu beinar skattahækkanir
verið betri leið.
Magnús Jónsson fjármálaráð-
herra sagði að augljóst væri að
þessi útgjaldahækkun rúmaðist
ekki innan ramma fjárlaga, enda
hefði ekkert leg
ið fyrir er fjár-
lög voru af-
greidd annað en
það að veita
þyrfti sjávarút-
veginum ein-
hverja aðstoð.
Öllum væri það
Ijóst ekki væri
hægt að bæta
neinum útgjöldum á ríkissjóð,
enda hefði við afgreiðslu fjárlaga
verið miðað við hvað líklegt væri
að hámarkstekjur yrðu á árinu
við hvað líklegt væri að hámarks
tekjur yrðu á árinu 1966 og hefði
ekki verði reiknað með afföllum.
Segja mætti náttúrlega að slikt
væri hæpið, þar sem atvinnuvegir
okkar væru ótryggir. Það hefði
alltaf verið hugsað að mæta
þessum væntanlegu útgjöldum
vegna sjávarútvegsins með því
að lækka niðurgreiðslur, en ekki
væri hægt að segja nákvæmlega
hvað það yrði gert í ríkum mæli.
Einnig væri ómögulegt að segja
hvernig lækkun niðurgreiðsl-
anna yrði hagað. Slíkt yrði að
gera með stuttum fyrirvara, en
víst væri að ekki yrði aflað meiri
tekna með þessum hætti en
alveg nauðsynlegt væri. Hvort
að þessi leið væri heppilegri eða
óheppilegri en nýjar skattaálög-
úr gætu menn haft skiptar skoð-
anir um. En samt væri það skoð-
un margra að niðurgreiðslukerf-
ið væri óheilbrigt. Ekki væri um
neinar vanefndir að ræða við
verkalýðsfélögin þar sem laun
væru nú vísitölutryggð, og slík
niðurfelling niðurgreiðslna
mundi vitanlega koma fram í
vkitölunni. Eggert G. Þorsteins-
son tók aftur til máls og einnig
Bjöm Jónsson, en málinu var
síðan vísað til 2. umræðu og
sjávarútvegsnefndar.
Glóðarkerti
í ýmsar gerðir dieselvéla
fyrirliggjandi.
BERGUR LÁRUSSON h.f.
Brautarholti 22, Reykjavík.
— Erl. tiðindi
Framhald af bls. 15
orðum flokkanna þá eru helztu
nýmælin að finna í stefnuskrá
íhaldsflokksins — atriði, sem
talið er að vekja muni miklar
umræðúr. Varðar þetta atriði
verkalýðsfélögin og vinnumark
aðinn. Flokkurinn vill koma á
einskonar iðnaðardómstólum,
þar sem fjallað sé um ágrein-
ingsmál milli launþega og
vinnuveitenda- og jafnframt að
verkálýðsfélögin verði sett und
ir eftirlit einhvers aðila, sem
sjái um það, áður en verkalýðs-
félag fær opinbera viðurkenn-
ingu, að lög þess og reglur séu
í samræmi við landslög.
Flokkurinn telur nauðsyn-
legt, að gerðar verði ýmsar
breytingar í skipan verkalýðs-
mála, er komi í veg fyrir hin
tíðu skyndiverkföll út af ein-
stökum ágreiningsmálum, —
sem sum eiga rætur að rekja
til úrelts fyrirkomulags.
Annað aðalatriðið í stefnu-
skrá íhaldsflokksins er aðild
Bretlands að Efnahagsbandalag
inu, sem flokkurinn kveðst
aaunu vinna að, þegar er færi
gefist.
Aðild að Efnahags’bandalag-
inu er einnig eitt af stefnumál-
Ný mál
f GÆR var lagt fram nefndar*-
álit frá meiri hluta landbúnaðar-
nefndar um frumvarpið um loð-
dýrarækt. Nefndin er ekki sam-
mála um málið og munu þrír
nefndarmanna skila séráliti, en
þeir lýsa sig andvíga frumvarp-
inu. Meiri hluti nefndarinnar
leggur einnig til að gerðar verði
nokkrar breytingar á frumvarp-
inu. Að meirihlutaálitinu standa
Gunnar Gíslason, Jónas Péturs-
son, sem er framsögumaður álits-
ins, Sverrir Júlíusson og Björn
Pálsson.
Einnig var lögð fram þings-
ályktunartillaga frá Ragnari Arn
alds, Jóni Þorsteinssyni, Skúla
Guðmundssyni og Ólafi Jóhannes
syni. Er tillagan, sem fjallar um
byggingu verksmiðju á Skaga-
strönd svohljóðandi: Alþingi á-
lyktar að fela ríkisstjórninni að
beita sér fyrir stofnun og starf-
rækslu niðurlagningarverk-
smiðju á Skagaströnd, er fram-
leiði sjólax, síldarrétti og aðrar
fullunnar sjávarafurðir.
Þá kom einnig fram álit frá
menntamálanefnd efri deildar
um fuglafriðunar- og fuglaveiða-
frumvarpið, og mælir nefndin
með því að frumvarpið nái fram
að ganga með nokkrum breyting-
um. Einstakir nefndarmenn á-
skilja sér einnig rétt til að flytja
fleiri breytingartillögur, eða
styðja tillögur, sem fram kynnu
að koma. Bjartmar Guðmunds-
son er framsögumaður nefndar-
innar í máli þessu.
Lögð var fram breytingartil-
laga frá Alfreði Gíslasyni um
frumvarpið um atvinnuleysis-
tryggingar.
um Verkamannaflokksins. Seg-
ir þar, að Bretar eigi að vera
reiðubúnir að ganga í Efna-
hagsbandalagið ef hagsmunir
Bretlands og brezka samveldis-
ins verði tryggðir — og að und-
angengnum viðræðum við að-
ildarríki Fríverzlunarsvæðisins.
Þá segir í stefnuskrá Verka-
mannaflokksins, að hahn muni
vinna að bættum samskiptum
við kommúnistaríkin, jafnframt
því að fast verði staðið gegn
hverskonar hættum eða ógnun-
um af þeirra hálfu. Flokkurinn
vill hafa algera samstöðu með
NATO og styður tillöguna um
sameiginlegan kjarnorkuher-
styrk bandalagsins. Einnig
kveðst flokkurinn munu vinna
að samkomulagi um bann við
dreifingu kjarnorkuvopna, —■
vinna að því að komið verði
á kjarnorkuvopnalausum svæð-
um og berjast fyrir algerri al-
þjóðlegri afvopnun undir ör-
uggu eftirliti.
. Loks má geta ákvæðanna um
þjóðnýtingu stáliðnaðarins, sem
er óbreytt frá því sem áður
var — og skipulagstoreytinga í
flugvélaiðnaði landsins, en bæði
þessi mál hafa valdið miklum
deilum í Bretlandi, ekki aðeins
flokkanna í milli heldur og inn-
an Verkamannaflokksins sjálfs.
Kvöldvaka Hraunprýðls-
kvenna n.k. sunnudag
KVÖLDVAKA Hraunprýðis-
kvenna verður halðin nk. sunnu
dag í Bæjarbíói. Verður þetta 17.
árið, sem félagið heldur kvöld-
vökur sínar. Hafa Hafnfirðingar
ætíð beðið hennar með eftirvænt
ingu, enda vel til hennar vandað
og svo verður enn.
Dagskrá kvöldvökunnar á
sunnudag verður þannig:
Kvöldvakan sett, Sólveig Ey-
jólfsdóttir.
Erindi, Páll Bergþórsson,
veðurfræðingur.
Einsöngur, Guðmundur Jóns-
son, óperusöngvari.
Leikþáttur, hafnfirzkur
gamanþáttur.
Savannah-tríóið.
Leikþáttur?
Ómar Ragnarsson syngur, m.a.
nýjar gamanvísur úr Hafnar-
firði.
Danssýning.
Skrautsýning.
Kynnir verður frú Elín Jós-
efsdóttir.
Aðgöngumiðar verða seldir á
sunnudag í Bæjarbíói frá kl. 1
eftir hádegi.
Kvöldvakan verður ekki end
urtekin að þessu sinni.
Hafnfirðingar eru hvattir til
þess að sækja kvöldvöku Hraun-
prýðiskvenna, enda njóta þeir
þar góðrar skemmtunar og
styrkja jafnframt ágætt máefnL