Morgunblaðið - 23.04.1966, Blaðsíða 23

l6augardagur 23. apríl 1966
citD&j&tJiMditoi
MORCUNBLAÐIÐ
23
Ingibjörg Pálmadóttir — Minning
Þá eik í stormi hrynur háa,
(hamra því beltin skýra frá,
en þegar fjólan fellur bláa,
fallið það engin heyra má,
en iimur horfinn innir fyrst
urtabyggðiin hvers hefur
misst. Bj. Th.
SÍÐARI hluti þessa fyrsta er-
indis í þessu ljóði finnst mér
vera táknrænn fyrir líf og dauða
frænku minnar Ingibjargar
Pálmadóttur. Allt frá því ég
fyrst man hana, er hógværðiin
og friðurinn hennar aðalsmark,
frá henni stafaði sálarró fágaðr-
ar og þroskaðrar persónu. Þó var
(hún ísenn storbrotin og skap-
inikil að eðlisfari, og er henni
varð skapfátt, fór hún svo vel
með það, að fáir munu hafa fund
ið fyrir því, heldur yfirvann hún
þa ðfljótt með sjálfri sér. Slík
skapfesta og sálarstyrkur er því
miður ekkki öllum gefinn. Þetta
máttu þeir bezt sjá, sem fylgd-
ust með í veikindum hennar í
vetur o gdauðastríði, eftir að hún
var komin á sjúkrahús, kærleik-
ur og móðurleg elska geislaði frá
henni til hinztu stundar. Hún
stóð meðan stætt var og betur
þó. Hún var flutt á Hvítabandið
24. marz, en var flutt þaðan á
Borgarspítalann 7. þ.m. þegar
syrta tók í álinn.
Ingibjörg var fædd að Hraun-
dal í Norður-ísafjarðarsýslu 20.
sept. 1883, dóttir hjónanna Val-
gerðar Þórðardóttur ljósmóður
frá Bakka í Langadal í sömu
sýslu og Pálma Pálmasonar í
Hraundal. Systkini hennar voru:
Sigríður, á Hvammstanga, dáin,
faðir minn, Ásgeir, dáiinn fyrir
tæpu ári, og Pálmi, sem er nú
einn á lífi af þeim systkinum,
búsettur í Seattle-borg, Washing
tonríki, Bandaríkjunum, háaldr-
aður.
Pálmi, afi minn, varð úti á
Ófeigsfjarðarheiði við að fylgja
manni yfir heiðina. Stóð þá Val-
gerður ein uppi með börnin fjög-
ur, sem öll voru í bernsku. Hún
giftist ekki aftur, en hélt áfram
foúskap um hríð með hjálp góðra
nágranna. En svo kom að lok-
um, að hún varð að taka upp
Iheimilið og koma börnunum fyr-
ir á nálægum bæjum, og tóku
þau svo að viinna fyrir sér, er
þau höfðu aldur ti'l.
Ingibjörg kom ung stúlka að
Hjöllum í Gufudalssveit. Þar
giftist hún árið 1002 Þórði Jóns-
syni Finnssonar á Fjöllum, en
hann var bróðir Ara Arnalds og
þeirra bræðra. Um tíma hafði
Þórður vöruverzlun samhliða bú-
skapnum. Þórður var maður
jafnlyndur og skemmtilegur og
man ég hann vel sem fullorðinn
og roskiinn mann, og kom hann
manni oft á óvart með skemmti-
legum sögum og tilsvörum.
Á Hjöllum er mjög heillandi og
fagurt umhorfs. Handan við
Þorskafjörðinn blasa við Vaðal-
fjöllin, kóróna hinna fögru
sveita. Á Hjöllum bjuggu þau
Þórður og Ingibjörg til ársins
1914, og þar fæddust fjögur elztu
Ibörn þeirra. Hallsteinisnes er
landsnámsjörð og þar bjó fyrst-
ur manna Aðalsteiin nsonúr Þór-
ólfs Mostrarskeggs, og nam hann
allan Þorskafjörð að vestan.
Þangað fluttust nú Þórður og
Ingibjörg og bjuggu þar til árs-
ins Í932, ér þau fluttust að Hlíð
í Reykhólasveit. Þorbjörn Loki
xiam allan Djúpafjörð, sem er
anæsti fjörður fyrir vestan Þorska
fjörð. Með Þorbirni kom út
Styrkár er hann gaf land í
Barmi í Djúpafirði til móts við
Hallstein, þann er nesið er heit-
ið eftir. Hallsteinn reisti síðar
Þórshof yzt á nesinu, þar sem
hið mikla tré hans rak að landi.
Á Hallsteinsnesi er mjög fagurt.
í búskapartíð þeirra þar, Þórð-
ar og Ingibjargar, fæddust þeim
yngri börnin. Börnin urðu alls 9
og komust öll upp nema eitt, sem
dó í bernsku, en þau sem upp
komust eru: Arnfinnur kvænt-
ur Kristínu Daníelsdóttur, bú-
■ett í Kópavogi, Sigríður gift
Sveinbirni Daníelssyni, þau
bjuggu lengi í Svefneyjum, en
hin síðari árin að Staðarbakka í
Helgafellssveit, nú búsett í
Reykjavík, Valgerður ógift hér
í bæ, Jón bóndi að Stað í Reyk-
hólasveit, kvæntur Elísabetu
Guðmundsdóttur. Ari húsasmið-
ur hér í bæ, ókvæntur. Gunnar
járnsmiður hér í bæ, kvæntur
Elísabetu Sveinsdóttur frá Hof-
stöðum, Halldóra húsfreyja að
Kljá í Helgafellssveit, gift
Magnúsi Guðmundssyni og Gísli
viðskiptafræðiingur í Reykjavík,
ókvæntur.
Fyrst sá ég þessa frænku mína
fermingarárið mitt. Þá var
snemma vor í lofti, og ég ólmur í
að komast úr bænum sem fyrst,
og lánið hefur verið mér hlið-
hollt í þeim efnum. Faðir minn
kom mér því í sveit snemma sum
ars þetta ár, að Baarmi í Gufu-
dalssveit, sem er að austan verðu
við hinn fallega Djúpafjörð. Þá
voru þar fimm manns í heimili,
og er það góða fólk nú allt dá-
ið. Við pabbi fórum vestur með
„Suðurlandinu" til Króksfjarðar-
ness, og vorum við sóttir þangað
á hestum frá Hallsteinsnesi, en
þar bjó þá frænka mín með
manni sínum og börnum. Eins og
allir vita, sem komið hafa á þess-
ar slóðir, eru þetta unaðsfagrar
sveitir. Mér fannst því sem mér
opnaðist ný veröld, er við ríð-
um vestur. Við héldum sem leið
iá vestur yfir Þorskafjörðinn,
já, bókstaflega yfir fjörðinn, rétt
innan við Kinnarstaði, útfiri er
þarna svo mikið að auðveldlega
má ríða yfir á þessum stað. Þótti
mér þetta bæði spennandi og
óvenjulegt. Síðan riðum við út
Teigsskóg, hlíðina út að Hall-
steinsnesi, og ekki minnkaði
dýrðin við það, en Teigsskógur
er einn af meiri skógum hér á
landi. Við komum að Hallsteins-
nesi eftir miðnætti, í næturhúm-
inu, og allt ilmaði af skógi og
gróðri jarðar. Frænka mín kom
út til að taka á móti okkur, en
þá höfðu þau ekki sézt í ein 20
ár, faðir minn og hún, og sömu-
leiðis föðuramma mín, sem var
hjá henni en var nú orðin blind.
Þarna sá ég Ingibjörgu Pálma-
dóttur í fyrsta sinn. Það urðu
fagnaðarfundir hjá þeim öllum,
en Ingibjörg kom mér fyrir sjón-
ir sem stillileg kona, ljómandi
a fhlýhug, sem faðmaði mig og
kyssti, sem væri ég hennar eigin
sonur. Þegar Ingibjörg flyzt að
Hlíð, þá er maður hennar mikið
til hættur búskap vegna • van-
heilsu, en frænka mín hafði þó
alltaf nokkuð bú eftir að maður
hennar dó árið 1941, og hjálpuðu
börnin henni, þar til þau fluttust
að heiman. Arnfinnur var nú
kvæntur og hafði tekið við búi,
en Ingibjörg hafði þó enn ofur-
lítinn búskap með ti'lstuðlan son-
ar síns ,Arnfinns. Frá 1942 þar
til Ingibjörg fluttist suður, 1959,
fórum við hjónin á hverju sumri
vestur að heimsækja hana, og
fórum við venjulega síðari hluta
ágústmánaöar og vorum þá oftast
um tíu til 12 daga hjá henni.
Alltaf hlakkar maður til sumars-
ins, því að það hefur upp á svo
margt að bjóða, en öll þessi ár,
var það okkar mesta til'hlökk-
un að heimsækja frænku mína
í Hlíð, enda tók hún okkur alltaf
eins og móðir börnum sínum. í
H'líð er fallegt og friðsælt og
'berjaland gott, og hylltumst við
til að koma þar um berjatímann.
Sál mín fylltist friði og sælu,
þegar ég var komiinn upp á
loftið til frænku minnar, enda
þekkti hún mig og skildi betur
en flestir aðrir. Við tíndum svo
ber á daginn, þegar svo viðraði,
ráfuðum inn með hlíðinni, upp í
berjalautina vænu og upp í Torf-
dal, og oft lá ég í leti og hvíldi
hugann við lækjarnið og hina
fögru útsýn, Þorskafjörðiinn með
Hallsteinsnesið og Skálanesið
vestan fjarðarins, og Reykjanes-
ið, hamrabeltum girt, í senn stíl-
hreint og tignarlegt sunnan fjarð
arins. Væri okkur kalt, var gott
að hverfa heim til frænku minn-
ar, því að alltaf var þar til reiðu
volgur kaffisopi. Og oft gaf hún
mér rjóma út á bláberin, þótt
rjómaskammturinn hennar væri
ekki stór, því að hún vissi að
slíkt þótti mér finn bezti feng-
ur. Hún lét sér svo annt um okk-
ur og stjanaði svo mikið við okk-
ur, að hún gekk oftast seint og
þreytt til náða. Hún hefði þess
vegna mátt verá fegin, er við
fórum ,en það vár síður en svo.
Þegar við ætluðum að fara, var
sem ský drægi fyrir sólu og er
mér óhætt að segja, að kveðju-
stundin hafi a'lltaf verið jafn
tregablandin á báðar hliðar.
Eftir að Ingibjörg flutti suð-
ur hélt hún hús fyrir Ara son
sinn sem reyndist henni ávallt
ástríkur sonur. Ég held, að
frænka mín hafi oft verið ein
heima fyrstu árin eftir að hún
kom í bæinn, og þá jafnvel fund-
izt tómlegra í kringum sig en á
baðstofuloftinu í Hlíð, en þá er
þess að gæta, að börn Arnfinns
sonar hennar, sem urðu fimm að
tölu, ólust öll upp í Hlíð og voru
þau öll ömmu sinni til mikils
yndisauka, hún var því aldrei
ein þar. Síðasti vetur sem bæði
var harður og kaldur reyndist
henni þyngstur í skauti m. a.
vegna þess, að hún komst lítið
sem ekkert út, en nú komu ætt-
ingjarnir meira til hennar en áð-
ur enda flestir nú komnir til
Reykjavíkur. Valgerður dóttir
hennar var alltaf hjá móður
sinni eftir að suður kom, og vann
hún úti á daginn.
Ingibjörg var mjög vinnusöm
alla sína ævi og vel verki far-
in, það má því segja að henni
félli aldrei verk úr hendi. Út-
prjón hennar var með snilldar
handbragði og gerði hún tölu-
vert að því til hins síðasta en
ekki var það þó gert til fjár,
heldur gaf hún allt sem hún
gerði og mörg fagurlega útprjón-
uð fingravettlingapörin gaf hún
mér. Það var hreint undur hvað
hún gat í þessum efnum þó sjón-
in væri henni svo horfin síðustu
árin, að hún gat ekki lesið á
bók.
Ég vil geta þess, að það ríkti
ávallt mikil samheldni og ein-
drægni innan þessarar stóru fjöl-
skyldu barna, barna-barna og
tengdabarna Ingibjargar, þar
sem segja má, að Ingibjörg hafi
verið miðdepillinn í þeim hóp,
þar bar aldrei skugga á.
Hlíðin er nú komin í eyði síð-
an þetta góða fólk fór þaðan
fyrir fullt og allt 1959, en þó ekki
sé lengra um liðið, þá hef
ég þó komið þar tvisvar sinnum
síðan, á þessar hugþekku slóð-
ir að hlusta á vin minn, bæj-
arlækinn í gilinu og reyna að
komast í samband vð liðnar un-
aðsstundir, á þessum slóðum,
sem þó geta aldrei komið aftur.
Og nú, frænka mín góð, þegar
þú hefur kvatt okkur að sinni,
þá er'það bæn mín að góður
Guð umbuni þér fyrir allt sem
þú varst mér frá því fyrst ég sá
þig, og við Ingibjörg og Helga
þökkum allan þinn móðurlega
kærleika sem þú sýndir okkur
til hins síðasta.
Sýn mér, sólarfaðir,
sjónir hærri en þessar,
málið mitt er síðast
miklar þig og blessar.
Sýn mér sætt í anda
sæla vini mína,
blessun minna barna
butrför mína krýna.
Matth. Joch.
Guðmundur Hraundal.
— Flugfélagið
Framhald af bls. 32
ráðið án ríkisábyrgðar. Vill rík-
isstjórnin fyrir sitt leyti stuðla
að framgangi málsins með veit-
ingu ríkisábyrgðar.
Flugfélag íslands h.f. hefur
helzt í hyggju að festa kaup á
þotu af gerðinni Boeing 727 og
er ríkisábyrgðarheimildin við
þau kaup miðuð, en verði að
ráði að kaupa eina eða fleiri
flugvélar af annari gerð, mundi
ábyrgð veitt til þeirra kaupa,
enda yrði kaupverð eigi hærra
en verð einnar Boeing 727 þotu.
Áætlað er að kaupverð Boeing
727 þotu, með nauðsynlegum
varahlutum" og tækjum, nemi
— Minning
Framh. af bls. 19
búskapartíð á ísafirði. Ekki varð
þeim barna auðið, en eiga kjör-
son, Einar Val, smíðakennara á
Isafirði, sem kvæntur er Guð-
rúnu Eyþórsdóttur tónskálds
Stefánssonar á Sauðárkróki, og
eiga þau tvö börn; Eyþór og
Sigríði.
Eftir að frú Sigríður var kom-
in til Isafjarðar hóf hún fljótlega
mikil afskipti af félagsmálupi
kvenna. Leyndi sér ekki, að þar
var nýr ferskur kraftur að kom-
inn. Og það er til marks um for-
ystuhæfileika Sigríðar, hversu
lengi og samfellt hún stóð í fylk
ingarbrjósti kvenfélagasamtak-
anna vestra og hugðarmála þeirra
Um 20 ára skeið var hún form.
Sambands vestfirzkra kvenná og
átti árum saman sæti á lands-
sambandsfundum kvenfélaganna.
Álíka langan tíma sat Sigríður
í skólanefnd Húsmæðraskólans á
Isafirði, enda sú ágæta stofnun
tilkomin og alla tíð rekin á veg-
um Kvenfélagsins ÓSK þar, og
ber raunar nafn félagsins. Og
það var einmitt maður frú Sig-
ríðar, Kristján Jónsson frá'Garðs
stöðum, sem skráði 50 ára af-
mælisrit skólans, sem út kom
1964, en afmælisárið sjálft var
tveim árum fyrr. Mörgum fleiri
félagsstörfum en hér eru talin
sinnti frú Sigríður, og var m. a.
áhugasöm bæði um bindindis- og
samvinnumál.
Eins og að líkum lætur var
Sigríður mjög félagslynd kona
og átti auðvelt með að blanda
geði við annað fólk. Hélt hún
jafnan á málstað sínum af áhuga
og festu og átti til að bera þá
þrautseigju, sem nauðsynleg er
til samfellds árangurs. Er nú
skarð fyrir skildi í félagsmálum
ísfirzkra og vestfirzkra kvenna.
Frú Sigríður var höfðingleg
kona og traust til orðs og æðis;
leyndi sér ekki, að þar var eng-
inn veifiskati, sem hún fór.
Dugnaði hennar, athöfnum og
ráðdeild allri var við brugðið.
Eru þær stundir ótaldar, sem
hún eyddi í vefstólnum sínum
eða við aðra handavinnu, en
hannyrðakona var hún mikil og
ber heimili þeirra hjóna því
órækt vitni.
Það er alltaf sjónarsviptir og
skaði að missa fólk, sem af
óeigingirni og fórnfýsi leggur
mikið á sig vegna annarra, jafn-
vel þótt það eftir langan vinnu-
dag leggist til hinztu hvíldar.
Slíkir eru „salt jarðar“ og sjald-
an ofmetnir. Frú Sigríður Guð-
mundsdóttir frá Lundum átti
heima í þeim fámenna hópi. Við
fráfall hennar er ekki aðeins
snauðara og fátæklegra um að
litast í hópi vina og vandamanna,
heldur samfélagsins alls bæði í
þrengri og víðari merkingu.
Mestur er þó missirinn og nær-
tækastur eftirfarandi eiginmanni
hennar, sem nú á kvöldi lífs síns
er sviptur þeirri stoðinni, sem
hann sízt mátti án vera. Ég votta
vini minum Kristjáni og öðrum
aðstandendum djúpa samúð
mína og veit, að ég þarf ekki
að biðja honum þess, að hiýjar
hendur og hugir þeirra, sem nú
standa honum næst, umvefji
hann ástúð og skilningi meðan
með þarf.
Rvík, síðasta vetrardag 1966.
Baldvin Þ. Kristjánsson.
sem næst 297 milljónum króna
og gerir frumvarpið ráð fyrir,
að ábyrgð ríkissjóðs megi taka
til allt að 80% af því verði, þann
ig að hámark ábyrgðarinnar verð
ur samkvæmt því 238 milljónir
króna, eða jafngildi þess í er-
lendri mynt.
Hlutafé Flugfélags Islands h.f.
er nú tæpar 20 millj. kr. Óum-
flýjanlegt verður að telja, til
þess að styrkja fjárhagsaðstöðu
félagsins, að auka verulega hluta
fé þess, og áformar stjórn félags-
ins að hlutaféð verði a.m.k. þre-
faldað eða aukið um 40 millj.
kr.
Hlutafjáreign ríkissjóðs í fé-
laginu er nú 2.6 millj. kr., eða
sem næst 13%. Gerir frumvarpið
ráð fyrir, að fjármálaráðherra
heimiltst að auka núverandi
hlutafjáreign ríkissjóðs hlutfalls-
lega jafnmikið og nemur vænt-
anlegri heildaraukningu hluta-
fjárins “
Magnús Jónsson, fjármálaráð-
herra, mælti fyrir frumvarpinu
á Alþingi í gær og var því svo
vísað til 2. umræðu og fjár-
veitingnnefndar.
Tillögur stjórnar F.I. um flug-
vélakaupin og aukningu á hluta-
fénu verða lagðar fyrir aðal-
fund, se.m haldinn verður 17.
maí n.k.
Kvikmynd um
abstraktmálverk
Á MORGUN, laugardag, verð-
ur næst sáðasta kvikmyndasýning
á þessum vet/i á vegum félags-
ins Germanía, þar sem sýndar
verða fræðslumyndir.
Fræðslumyndivnar eru þrjár.
Fyrsta myndin er um málarann
Fritz Winter og v*rk hans, kunn
an abstraktmálara sem hlotið
hefur margvíslega viðurkenn-
ingu fyrir verk sín á síðari ár-
um. Hann hóf feril sinn sem á-
hangandi Bauihaus-s.kólans í
Dessau milli heimstyrjaldanna
tveggja, en hefur breyt-.ú mjög
í list sinni frá þeim tín*um. í
kvikmyndinni skýrir listamaður-
inn sjálfur verk sín og tekur
ýmis dæmi máli sínu til skýr-
ingar. Önnur myndin sýnir
myndir frá þrettán stórborgum,
sem eru á leiðinni frá Bonn
til Berlínar. Þriðja og síðasta
myndin sýnir lifnaðarhætti t
þýzku þorpi fyrr og nú.
Kvikmyndasýningin verður I
Nýja bíó og hefst kl. 2 e.h. Öll-
um er heimill aðgangur, tfjrn-
um þó einungis í fylgd með full-
orðnum.
M.s. Skjdlctbreið
fer vestur um land til Akur
eyrar 28. þ.m. Vörumóttaka á
mánudag til Bolungarvíkur og
áætlunarhafna við Húnaflóa
og Skagafjörð, Siglufjarðar,
Ólafsfjarðar og Dalvíkur. Far-
seðlar seldir á miðvikudag.
M.s. Herðubreið
fer vestur um land í hring-
ferð 29. þ.m. Vörumóttaka á
þriðjudag til Djúpavogs, Breið
dalsvíkur, Stöðvarfjarðar, —
Borgarfjarðar, Vopnafjarðar,
Bakkafjarðar, Þórshafnar og
Kópaskers. Farseðlar seldir á
fimmtudag.
M.s. Esja
fer austur um land til Seyð-
isfjarðar 30. þ.m. Vörumót-
taka á þriðjudag til Fáskrúðs-
fjarðar, Reyðarfjarðar, Eski-
fjarðar, Norðfjarðar og Seyðis
farðar. Farseðlar seldir á
föstudag.
M.s. Herjólfur
fer til Vestmannaeyja og
Hornafjarðar 27. þ.m. Vöru-
móttaka til Hornafjarðar á
þriðjudag.