Morgunblaðið - 24.09.1966, Qupperneq 25

Laugardagur 24 sept. T9#8
MORGU NBLAÐIÐ
25
— Afrlka
Framhald af bls. 14
aðstoð. Ekkert landanna hefur
getað eflt svo atvinnuvegina, að
þeir hafi verið færir um
að taka við hinni árlegu aukn-
ingu vinnufærra manna. Og í
þeim flestum fer stöðugt vax-
andi hópur menntaðs fólks, sem
ekki fær atvinnu.
Hraðfara breytingar eiga sér
einnig stað innan hinna ný-
frjálsu ríkja Afríku. Fólksflutn
ingar til borganna fara hættu-
lega vaxandi og þeim fylgja öll
vandamál nútíma iðnaðarþjóða
— leiða af sér atvinnuleysi,
þjóðfélagslega upplausn, afbrot
og slit fjölskyldubanda. Nýjar
yfirstéttir eru að myndast,
kveðnar í því að verja aðstöðu
sína gagnvart þeim, sem verr
eru settir. Virðing afrísks æsku
lýðs fyrir ættbálka- og fjöl-
skylduaga minnkar stöðugt og
hinir ungu atvinnuleysingjar
eru auðveld bráð fyrir undir-
róðursöflin.
Ekkert þessara vandamála
eru einkennandi, afrískt fyrir-
brigði, en áhrif þeirra hljóta
að verða sérstaklega hættuleg
fyrir nýfrjáls ríki, sem enn eru
að reyna að koma undir sig fót-
unum. Afleiðingin er óþolin-
mæði og umbótaiþrá.
Fram ti'l þessa hef ég aðeins
lýst þeim staðreyndum, sem
unnt er að drepa fingri á. En í
Afríku nútímans er hið andlega
ástand ekki síður raunverulegt
eða hættulegt
Fyrir hinum afríska þjóð-
ernissinna er sjálfstæðið miklu
meira en aðeins réttur til sjálfs-
stjórnar — góðrar eða slæmr-
ar. Það er tæki þjóða hinna
svörtu til raunverulegs jafn-
réttis við aðrar þjóðir í heim-
inum og til að þurrka út minn-
inguna um aldalanga niðurlæg-
ingu. Hin „svarta sál“ er und-
irrót afstöðu Afríku í alþjóða-
málum.
Af þessum sökum verður
sjálfstæðið leiðin til að þurrka
út ójöfnuð í öllum sínum mynd
um milli hinna fyrrverandi
hvítu drottnara og hinna svörtu
undirsáta. Þetta lýsir sér í
stefnunni um einingu Afríku og
„enga íhlutun í málefni Af-
ríku,“ í hinum háværu kröf-
um um rétt Afríku til áhrifa &
á alþjóðavettvangi og að yfir-
ráð hinna hvítu verði brotin á
bak aftur — sérstaklega á meg-
inlandi Afríku. Þetta eru ástæð
urnar fyrir öllum æsingunum
vegna Hhodesíu, portúgölsku
nýlendnanna og Suður-Afríku.
Áframhaldandi tilvera þess-
ara ríkja hvítrar yfirdrottnun-
ar er stöðug áminning um ev-
rópska hleypidóma, sem eru
sem sár um alla álfuna.
Kynþáttavandamálið er sem
púðurtunna í Afriku. Geðs-
hræringarnar, sem það veldur,
magnast af þeim erfiðleikum,
sem Afríkubúar eiga í til-
raunum sínum til að byggja
upp öflug og óháð þjóðfélög,
sem þurfi ekki lengur að eiga
allt undir góðvild og aðstoð út-
lendinga. Hinar máttvana rík-
isstjórnir þeirra og samkeppn-
in milli Afríkuríkja auka á
vonleysið, sem Afríkubúar
finna til sökum þess, að þeir
eru ekki enn nægilega öflugir
til að ráða sjálfir við Ian Smith,
dr. Salazar eða dr. Vorster.
Þeir hafa misst alla trú á, að
vestrænar ríkisstjórnir muni
grípa til aðgerða sem nægi til
að binda endi á „yfirdrottnun
hinna hvítu“ í Afríku. Og ó-
hjákvæmilega eykur þetta á
erfiðleikana í samskiptum af-
rískra og vestrænna leiðtoga.
Eins og málum er nú háttað
er fátt skaðlegra sambúð kyn-
þáttanna, en sú tilhneiging Ev-
rópumanna að benda á getu-
leysi Afríkubúa til að stjórna
sér sjálfir, sem ástæðu fyrir því
að semja beri við stjórn Ian
Smiths í Rhodesíu eða menn
, verði að umbera „apartheid".
1 Hvað um framtíðina? Eitt
af því fáa, sem maður getur
verið næstum því fullviss um, I
er að Afríka muni halda á-
fram að vera púðurtunna og
þar sjóði upp úr öðru hverju.
Fleiri ríki munu fylgja á eftir
Nígeríu, Ghana og Uganda. Eng
in ríkisstjórn í Afríku getur
talist föst í sessi. Ekki eru held
ur líkur fyrir traustu stjórnar-
fari fyrr en Afríkubyltingin hef
ur að fullu lokið göngu sinni
— en það gæti auðveldlega tek-
ið tvo áratugi eða meira. Eng-
inn getur spáð fyrir um, hvaða
stefnu Afríka muni að lokum
taka — hvorki viðvíkjandi af-
stöðunni í alþjóðamálum né
þeim stjórnarháttum, sem full-
nægja þörfum hinna marg-
breytilegu þjóðfélaga hennar.
Vafalaust munu hin róttæku
öfl halda áfram að styrkjast.
Hvort Rússar eða Kínverjar
muni geta hagnýtt þessi öfl sér
til framdráttar á sviði alþjóða-
mála er fremur komið undir
stefnu Vesturveldanna en
kommúnistum sjálfum.
Skilji hinn vestræni heimur
ekki hina raunverulegu erfið-
leika Afríku og hina geðrænu
þætti þeirra — og bregðist við
á réttan hátt — getur það að-
eins haft í för með sér, að rót-
tæku öflin gerist Vestrinu frá-
hverf, eins og gerzt hefur í of
ríkum mæli í Asíu, Miðaust-
urlöndum og jafnvel í Suður-
Ameríku. Þótt leiðtogar Afríku
óski eftir því að verða ekki
erlendum ríkjum háðir vegna
hlutleysisstefnu sinnar, þá er
samt komið á daginn, að þeir
eru of máttvana og sundraðir
til að hundsa stórveldin, sem
bjóða þeim lífsnauðsynlegar
gjafir í formi efnahagslegrar og
hernaðarlegrar aðstoðar. I bar-
áttu sinni gegn „yfirdrottnun
hinna hvítu“ í suðurhluta Af-
ríku munu þeir óhjákvæmilega
þiggja aðstoð kommúnistaríkja
ef Vesturveldin reyna að leiða
þá baráttu hjá sér.
Þótt fólki í Bretlandi og öðr-
um vestrænum ríkjum finnist
það orðið þreytt á stjórnmála
ástandinu í Afriku mun það
ekki, fremur en Afríkubúar
sjálfir, komast hjá þvi að eiga
mikið undir þróuninni í Afríku.
Eins og málin standa í dag meg-
um við vera þakklát ef við
sleppum við kynþáttastyrjöld
vegna Suður-Afríku.
Útgáfa Neytenda-
samtakanna elfd
1. TBL. Neyendablaðsins 1966
var nýleg i senl félagsmönnum.
Er það tvófalt stærra en venju-
lega eða 32 bls. Utgáfa blaðsins
hefst að pessu sihm fyrst mcð
haustinu, en verður þó meiri i
ár en nokkru sinni fyrr. Undan-
farin 3 ár l.efur árgjald félags-
manna verið aðeins 100 krónur,
og var fjárhagurinn orðinn svo
þröngur, að óhjákvæmilegt var
að hækka það upp í 200 kr„ eins
og gert var á síðasta aðalfundi.
Sú hækkun fer þó ekki að segja
til sín, fyrr en liður á árið, og
var því hyggilegast að hefja út-
gáfuna þa.
I.isti yfir vöruverð.
f blaðinu er birtur listi yfir
verð á neyzluvöruin, eins og áður
hefur verið gert. Slíkur listi er
jafnframt til ábendingar um
vöruval, sérstaklega hvað snert-
ir kjötvörur. Þar sem hann
tekur allmikið rúm í blaðinu,
verður slíkur listi ekki birtur
aftur á næstunm, en fólk hvatt
til þess að færa inn breytt verð,
jafnóðum cg það er auglýst.
Þá er einnig í blaðinu viðvör-
un vegna ábyrgðarskírteina, en
Neytendasarntökin leggja nu
mikið kapp á það mál. Sérstakt
blað hefur verið gefið út, sem
fjallar um réttindi og skyldur
kaupenda og seljenda, og fá
nýir félagsmenn það, en hyggnir
kaupendut ættu að kynna sér
efni þess, áður en þeir kaupa
varanlegar neyzluvörur, svo sem
heimilistæki, sjónvarpstæki, hús-
gögn o.s.Erv.
Anglýsingar
ekki teknar lengur.
Neytendablaðið verður fram-
vegis án auglýsmga, en að því
hefur lengi verið stefnt. Hingað
til hafa pó aðeins verið teknar
auglýsingar aí vrssu tagi, sem
bryti ekki gegn grundvallarregl
um Neytendasamtaka á neinn
hátt eða gæti vakið tortryggni.
Nú verða alls engar teknar, en
sá er háttur allra „hreinna
neytendab'aða, málgagna neyt-
endasamtaka urr. heim allan.
Þannig má þekkja þau frá öðr-
um „neytendablöðum", án þess
að neitt illt sé um þau sagt með
því. Og þess vegna er það til
dæmis fráleitt, að tímaritið
„Good Housekeeping" og merki
þess gæti verið í neinum tengsl-
um við bandansku Neytenda-
samtökin.
Stjórn A'tjóðasambands Neyt
endasamtaka hélt fund hér í vor
og bauð formanni hinna ís-
lenzku samtaka á alþjóðaráð-
stefnu þeirra í ísrael í sumar
Árangur þessa var m. a. sá, að
Neytendasarntökin fengu heim-
ild til til að birta niðurstöður
gæðamatsrannsokna systursam-
Skrifstofustúlka
Skrifstofustúlka óskast á skrifstofu í Miðborginni
strax. — Vélritunarkunnátta nauðsynleg. — Mjög
góð vinnuskilyrði. — Upplýsingar iim aldur mennt-
un og fyrri störf, sendist afgr. Mbl. fynr 28. sept.,
merkt: „4073“.
takanna, án þess að birta grein-
arnar í hei.d. svo sem skilyrði
hafði verið, en það hefði tekið
allt of mikið rúm í blaðinu.
Breytir þeita miklu, svo sem
séð verður þegar í næsta blaði,
þegar heiti vissra vörutegunda
verða birt ásamt einkunnum
þeir, sem þær hafa fengið við
rannsókniruar.
Innritun nýrra félagsmanna
annast bókaverzlanir í Reykja-
vík og um land allt. Einnig næg-
ir að hring.ia í síma 1 9722. Skrif-
stofa Neytfmdasamtakanna er í
Austurstræli 14.
(Fréttai ilkynning
frá Neytendasamtökunum).
— Afmælisviðtal
Framhald af bls. 8
hérna, og formaður skólanefnd-
ar var ég um langt árabil. Frétta
ritari útvarpsins hef ég verið
lengi.
En það er nú svona á smástöð
um, að allskonar störf hlaðast
á einstaka menn.
En eitt vil ég segja að lokum.
Það er engin fátækt til lengur
í okkar þjóðfélagi, og mætti
marga lexíuna út af því leggja.
Stundum er býsnast yfir þessu,
en ég hygg að það sé rangt, og
þeir sem hafa náð í aldri jafn
langt og ég, muna áreiðanlega
annað og meira.
Og nú á ég, sem þessar línur
skrifa, ekkert annað eftir en
óska Sigmundi, vini mínum til
hamingju með áfangann, óska
honum og byggðarlagi hans,
Þingeyri allra heilla. Þingeyri á
mikla framtíð fyrir höndum.
Þar býr gott og gestrisið fólk,
sem á allt gott skilið. Einn af
máttarstólpum þessa „pláss“ er
Sigmundur Jónsson, kaupmaður.
Honum heill í dag.
Fr. S.
Látinn er fyrii nokkru I
Bandaríkjunum bezti mandó-
línleikar: neims að sagt var,
ítalinn Giuseppe Pettine, ní-
ræður að aldri. Pettine var
einnig kunnur fyrir tónsmíðar
síftar fyrir þetta eftirlætishljóð
færi sitt fg samdi m. a. eitt af
örfáum stórverkum fyrir
mandólín sem flutt var í New
York 1949.
JAMES BOND — x-
“X- —

Eítii IAN FLEMING
James Bond
BY 1AN FLEMING
ORAWING BY JOHN McLUSKY
BUT I DONT
UND6BSTAND,
FELIX. IF YOJ ASl
A PIKJKERTON'S ,
MAN HAVE ALL ,
TWS EVIDENCE TVIAT THERE'S A RACINS 1
PLCT. WHV NOT SO T0 TI4E STEWARDS ?Á
r I wouldnt set far \
WITU TUEM-AND ANYWAV]
I’VE SOT MY OWN IDEA.
AND ITS SOING TD UURT
TUE SPANGLEDMOB FAfl
MOCE TUAN A
DíSSAEMENT
— F.n ég skil ekki Felix. Ef þú, sem
maðui Pinkerton’s, veizt það mætavel, að
svik eru i tafli hvers vegna kemur þú ekki
upp um þau?
— Það mundi ekki gagna mikið, auk
þess hef ég mina eigin hugmynd, sem
kemur mun verr við kaunin á flokknum,
eu að útiloka hann frá keppninni.
í morgunsárið fór ég með Felix til al
horfa á æfingarnar. Við horfðum á hest-
inn, nefndan „Feimna brosið“, þjóta fram
hjá.
Teiknari; J. M O R A
Furdu lastmn hleypur Jumbo til skip-
stjóians: — Hvað hafa þessir fantar og
þorparar gert við Spora? Skipstjórinn
skýnr fyrir honum, að Álfur og flokkur
hans hafi ekki minnstu hugmynd um
hver Spori sé, þeir vissu ekki einu sinni,
að þeir voru eltir.
En Jumbó fyllist örvæntingu. Hann
hristir Álf og hrópar — Þú skalt bara
segja sannleikann. Biddu bara, ef eitt-
hvað kemur fyrir Spora. En aumingja
Álfur staðhæfir sakleysi sitt, hann veit
raunverulega ekkert um örlög Spora.
Loks fæst Júmbó til að hlusta á skýr-
ingar Álfs, þó ekki án síðustu aðvörunar:
— Þu veizt að við erum langt í burt frá
læknum og sjúkrasamlögum — og ef þú
ert ekki að segja satt, þá skai ég . . , .