Morgunblaðið - 04.11.1966, Blaðsíða 27

Föstuflagur f. n&v. 1966
MORGU N BLADIÐ
27
— Nýji geymírirm
Framhald af bls. 32
sóknarholur (þar af 2 í
Reykjavík) á svæðinu frá
Seltjarnarnesi til Hafnar-
/fjarðar.
Birgir fsl. Gunnarsson (S)
vakti í upphafi ræðu sinnar at-
ihygli á því, að borgarfulltrúar
Alþýðubandalagsins hefðu í
hverjum málaflokki tvennskonar
ræður, sem þeir flyttu á víxl.
Annarsvegar flyttu þeir gagn-
rýni á, að framkvæmdir ýmissa
borgarfyrirtækja væru of litlar
og í þeim ræðum minntust þeir
ekki á fjármál borgarinnar eða
fyrirtækja hennar.
Hinsvegar flyttu þeir ræður
um fjármál borgarinnar, sem
yfirleitt væru í þeim dúr að
leggjast gegn öllum tiltækum
fjáröflunarleiðum, en gættu þess
þá vel að minnast ekkert á
framkvæmdir borgarinnar.
Glöggt dæmi um þetta væri
einmitt ræður þeirra um Hita-
veitu Reykjavíkur, en á sl. sumri
og sumarið 1965 hefðu borgar-
fulltrúar Alþýðubandalagsins ein
dregið lagzt gegn því að gjald-
skrá Hitaveitunnar yrði hækkuð,
en þessar tvær hækkanir afnota-
gjalda færðu hitaveitunni senni-
lega um 25 millj. króna bæði ár-
in, þ. e. hérumbil jafnmikíð og
kostar að reisa báða hitaveitu-
geymanna á öskjuhlíð. Nú væri
svo komið í borgarstjórn og það
gagnrýnt, að frekari boranir
hefðu ekki átt sér stað í borgar-
landinu eftir heitu vatni, og átal-
ið aðgerðarleysi að öðru leyti.
Birgir sagðist vera sammála
GuðmUndi Vigf. um það, að
ganga ætti til fullnaðar úr
skugga um það, hvort unnt væri
að fá meira heitt vatn innan
borgarlandsins eða í næsta ná-
grenni þess. Borholurnar 12, sem
nú væru reknar í Reykjavík,
hefðu gefið mjög góða raun og
vonir stæðu nú til, að yfirstignir
hefðu verið þeir tæknilegu erfið
leikar ,sem á því hefðu verið að
reka holurnar.
Nú hefðu verið valdir þrír
staðir til frekari borana innan
borgarlandsins, þ. e. milli Miklu
brautar og Sogavegar, í Blesu-
gróf og í Breiðholti á móts við
Elliðaárstíflu.
Kostnaður við hverja holu
væri um 3—4 millj., þannig að
samtals myndi kosta um 10
millj. króna að bora þessar þrjár
hour. Árangur þeirra borana
væri þó mjög óviss, og því hefði
framkvæmdafjármagni hitaveit
unnar á þessu ári verið beint í
framkvæmdir, sem vitað væri að
skiluðu öruggari árangri til að
bæta þjónustuna við neytendur.
Þær framkvæmdir væru hita-
veitugeymarnir tveir á Öskju-
hlíð, en annar þeirra yrði til
búinn í þessum mánuði, Kyndi-
stöðin við Árbæ, en til hennar
yrði varið um 10 millj. á þessu
ári auk verkefna við aðveitu og
tengiæðar.
Reksturskostnaður stóra gufu-
borsins væri mjög mikill og að
ýmissa áliti þyrfti hann að hafa
verkefni sem næmu eins árs
skammti áður en hann yrði sett-
ur í gang, en árlegur reksturs
kostnaður væri 25—30 millj.
króna.
f*á gat Birgir þess, að nú væri
komin á fót samstarfsnefnd um
j arðhitarannsóknir með sveitar-
— /Jb rótfir
Framhald af bls. 30
ing. Meðaltal 10 beztu er þó 6.66
metrar.
★ Stangarstökk
í stangarstökki er Valbjörn i
sérflokki með 4.40 m. Næstir
koma Páll Eiríksson 4.00 og Kjart
an Guðjónsson með 3.65. Þetta
verður að kallast léleg breidd
(vægast sagt) á öld trefjagler-
stanganna. Meðaltal 10 beztu
manna er 3.38 m.
Það eru því ekki nema þrír
„toppar* sem setja „glóðar-
ljóma" á stökkgreinarnar,
Sannarlega þarf að taka til
höndunum í þessum grein-
. . ■ « vtv
félögunum á Reykjavíkursvæð-
inu. Aðalverkefni þeirrar nefnd-
ar væri að fá boraðar 8 rann-
sóknarholur (þar af 2 í Reykja-
vík) á svæðinu frá Seltjarnar-
nesi til Hafnarfjarðar.
Það væri að sjálfsögðu alltaf
álitamál, þegar takmarkað fjár-
magn væri fyrir hendi, hvernig
haga ætti röð framkvæmda.
Borgarráð myndi nú næstu vik-
ur fjalla um fjárhags og fram-
kvæmdaáætlun Hitaveitunnar
fyrir árið 1967 og þvi væri eðli-
legt að tillaga Guðm. Vigfússon-
ar kæmi til meðferðar í sam-
bandi við þá áætlunargerð. Flutti
Birgir af því tilefni svohljóðandi
tillögu:
Borgarstjórn ítrekar þá fyrri
afstöðu sína, að nauðsynlegt sé
með borunum og öðrum rana-
sóknum að fá kannað til hlítar,
hvort möguleikar séu á því að
afla aukins heits vatns í borgar-
landinu sjálfu eða næsta ná-
grenni þess til virkjunar fyrir
Hitaveitu Reykjavíkur.
Að öðru leyti er efni tillögu
borgarfulltrúa Guðmundar Vig-
fússonar vísað til borgarráðs til
meðferðar í sambandi við fram-
kvæmda og fjárhagsáætlun hita-
veitunnar fyrir árið 1967.
Guðmundur Vigfússon (K)
fylgdi úr hlaði tillögu, er hann
flutti þess efnis, að nauðsynlegt
væri að hefja á skipulegar rann-
sóknir á því, hvort unnt væri að
afla aukins vatnsmagns í borgar-
landinu eða nágrenni þess fynr
Hitaveitu Reykjavíkur. Taldi
borgarfulltrúinn það fjárhags-
lega hagkvæmt að afla þess
vatns, sem unnt væri í borgar-
landinu sjálfu.
Hann átaldi og það, sem hann
kallaði aðgerðarleysi í málefnum
hitaveitunnar og taldi að hraða
ætti framkvæmdum hennar meir
en gert hefði verið.
Kristján Benediksson (F) gat
þess að skoðanir fræðimanna
væru mjög skiptar um það, hvort
verulegs árangurs væri að vænta
við frekari boranir í Reykjavík.
Þá taldi hann framkvæmdir hita-
veitunnar hafa dregizt á ýmsum
sviðum og sagði að geymirinn,
sem nú er risinn á Öskjuhlið
kæmist líklega ekki í notkun á
þessu ári. Beindi hann síðan til
borgarstjóra fyrirspurnum um
það, að hvaða leyti hitaveitan
myndi standa betur að vígi nú
í vetur til mæta kulum en í
fyrravetur.
Guðmundur Vigfússon (K) tal-
aði á ný og kvað Alþýðubanda-
lagið hafa samþykkt hækkun
hitaveitugjalda í júlí 1965. Hann
átaldi þá stefnu banka og ríkis-
valds að heimilis ekki nægileg
lán til hitaveitunnar, svo að
hún gæti staðið að nauðsynleg-
um framkvæmdum.
Birgir ísl. Gunnarsson (S) las
úr fundargerð borgarstjórnar frá
því í júlí 1965, sem sýndi að
Alþýðubandalagið og þá Guðm.
Vigfússon hefði greitt atkvæði
gegn tillögu um hækkun hita-
veitugjalda þá, en taldi það
gleðileg sinnaskipti, að hann
teldi sig nu hafa verið samþykk-
an þeirri gjaldskrárhækkun og
mætti þá vænta þess, að eftir
ár yrði hann einnig samþykkur
þeirri gjaldskrárhækkun, sem
hann greiddi atkvæði gegn á sl.
sumri. Þá benti BÍG á, að í
framkvæmdaáætlunum hitaveit-
Þingrof og kosn-
ingar í Hollandi?
Haag, 3. nóv. NTB-AP.
ROBERT Schmelzer hefur
gefizt upp við tilraun sína til
stjórnarmyndunar í Hollandi og
hefur verið undanþeginn frekari
tilraunum í þá átt. Stjórnar-
kreppan í landinu hefur nú
staðið yfir í þrjár vikur og er
óliklegt talið að hún leysist í
bráð.
Júlíana Hollandsdrottning bað
Schmelzer 18. okt. sl. að reyna
stjórnarmyndun, fjórum dögum
eftir að Josep Cals og ráðuneyti
hans baðst lausnar eftir að fjár
lagafrumvarp stjórnarinnar var
fellt á þingi. Schmelzar er for-
ystumaður kaþólskra á þingi og
hefur reynt að efna til stjórn-
arsambands við flokk svonefndra
andbyltingarsinnaðra kalvínista.
— Titan 3
Framhaid af bls. 1
þar sem bandarískt herskip beið
og tók það upp.
Eldsneytisgeymirinn fór á
braut um 269 km. frá jörðu. Af
gerfitunglunum komust aðeins
þrjú á braut — eitt týndist ein-
hvers staðar á leiðinni, en eftir-
litsstöðvar fundu það seinna.
Gerfitunglin áttu öll að gegna
mismunandi hlutverkum.
Tilraun þessi var fyrsti liður
í umfangsmiklum tilraunaflokki
til undirbúnings því að koma út
í geiminn mönnuðum geimvís-
indastöðvum. Er fyrirhugað, a'ð
sú fyrsta komist út í geiminn
árið 1969.
unnar fyrir þetta ár hefði verið
gert ráð fyrir lántöku að upphæð
65 millj. króna, en þrautreynt
væri, að lán fengist aðeins að
upphæð rúmlega 50 millj. króna.
Horfast yrði í augu við þá stað-
reynd og allt fjas um að ekki
hefði enn verið framkvæmt fyrir
þá peninga sem á vantaði væri
óraunsætt.
Geir Hallgrímsson, borgar-
stjóri, svaraði fyrirspurn Kristj
áns Benediktssonar um það að
hve miklu leyti Hitaveitan væri
betur undir það búin nú að mæta
kuldaköstum en sl. vetur og
sagði að skv. upplýsingum Hita-
veitustjóra mundi geymirinn á
Öskjuhlíð komast í gagnið í þess
um mánuði. Bygging geymanna
væri á undan áætlun og útlit
fyrir að seinni geymirinn yrði
tekinn í notkun síðla vetrar.
Kyndistöðin væri komin mun
lengra áleiðis en borgarfulltrú-
inn hefði viljað vera láta og mik-
ið fé verði fest í tækjum hennar.
Toppstöðin við Elliðaár kemst í
gagnið í þessum mánuði og verð-
ur notadrýgri en í fyrra. Þessi
atriði verða til þess fallin að
bæta þjónustu við neytendur
sagði borgarstjóri og auk þess
verða allar holur fullnýttar í vet-
ur en á það skorti nokkuð sl
vetur vegna tæknilegra erfið-
leika.
Drottning verður nú að fá ein-
hvern annan til að reyna stjórn-
armyndun — en fréttamenn hall
ast að því, að kreppan verði
ekki leyst öðru vísi en með því
að rjúfa þing og efna til kosn-
inga á ný. Þangað til verður þó
a.m.k. að koma á bráðabirgða-
stjórn, — til þess að undirbúa
kosningarnar og sjá um fram-
kvæmd þeirra og er einna líkleg-
ast, að Cals sjálfur reyni að
mynda slíka stjórn.
Kína
Framhald af bls. 1
verið háð innan flokksforyst-
unnar að undanförnu.
Lin Piao sagði í ræðu sinni,
að sigur hefði unnizt í hinni
miklu „menningarbyltingu al-
þýðunnar", en menn yrðu fram-
vegis að vera á verði gegn þeim
öflum, sem vildu leiða Kínverja
aftur inn á braut kapitalisma.
Kvað hann aðila þessa beita hin-
um svívirðilegustu ráðum til þess
að koma fyrirætlunum sínum í
framkvæmd, en ekki yrði hætt
baráttunni fyrr en þeir væru úr
sögunni.
Dagblað Alþýðunnar í Peking
segir í dag um síðustu kjarn-
orkutilraun Kínverja, að hún
hafi verið „kjarnorkuvopnakúg-
urunum“ í Bandaríkjunum og
Sovétríkjunum geysilegt áfall.
Afrek þetta sem helzt megi líkja
við kraftaverk hafi hinsvegar
vakið von og eflt stolt allra
kúgaðra þjóða.
Fregnir frá Moskvu herma, að
stjórnarblaðið „Izvestija“ hafi í
dag sagt frá því, að komið hafi
til harðra átaka í Peking í gær,
milli Rauðu varðliðanna, sem
reyndu að rá'ðast inn í bylting-
arsafn borgarinnar, — og starfs-
manna safnsins. Töldu varðlið
arnir sig hafa séð, að í safninu
væru færri og minni myndir af
Mao Tze tung en ýmsum öðrum
byltingarleiðtogum. Varðliðarnir
hefðu kært þetta til yfirmanna
sinna með þeim ummælum, að
safnið væri sennilega hæli fyrir
endurskoðunarsinna og væri rétt
ast að afhöfða starfsmenn þess
Loks er þess getið í fregn frá
Hong Kong, að dagblað þar í
borg hafi skýrt svo frá, að bæld-
ar hafi verið .niður vopnaðar
uppreisnir á tveimur stöðum í
Kina, önnur í Sinkiang, ekki
langt frá landamærum Sovét-
ríkjanna, hin á Hainan eyju í
Tonkin-flóa.
í Sinkaing hafði að því er blað
ið segir riddaralfðssveit úr kín-
verska hernum reynt að flýja
yfir til Sovétríkjanna en mistek-
ist og þá gert uppreisn og tek-
ið af lífi marga starfsmenn
kommúnistaflokksins. Á Hainan
eyju hafi hinsvegar staðið að
uppreisninni þrír herforingjar
sem fengið höfðu nóg af fram-
komu Rauðu varðliðanna.
NÚ ER kominn talsveröurl
myndarbragur á Norrænahúsí
ið, sem rís sem óðast á lóð-^
inni fyrir neðan Háskóla ís-
lands. Er ráðgert að steypal
það upp í fulla hæð eftir tværk
til þrjár vikur. Mjög takmarkí
að verður hægt að vinna inni ’
í húsinu í vetur, nema að sér l
stökum verkefnum, en á vorij
komanda verður aftur hafiztí
handa af fullum krafti. Sam-j
kvæmt tímaáætlun á húsið að!
vera tilbúið vorið 1968, enl
raunveruleg bygging þess J
hófst í maímánuði sl. (Sv. Þ.) |
— Þýzka stjórnin
Framh. af bls. 1
sér í „pókerspilið" í Bonn, eins
og hann komst að orði.
Haft er fyrir satt, að dr. Er-
hard hafi dregið sig í hlé í gær-
kveldi og hyggist dveljast í ein-
veru um hríð og hugsa hvað
verða megi til bjargar stjórn-
inni. Er þó vart búizt við tillög-
um frá honum fyrr en eftir helgi.
• Talsmaður Frjálsra demó-
krata, sagði í kvöld, að flokkur-
inn væri reiðubúinn til viðræðna
um hverja þá tillögu, sem fram
kæmi til lausnar stjórnarkrepp-
unni, — einnig tillögu um hugs-
anlegt samstarf Sósíaldemó-
krata og Frjálsra demókrata.
Kvað talsmaðurinn ekkert til
fyrirstöðu slíku samstarfi. enda
þótt meirihluti flokkanna á þingi
yrði aðeins sex atkvæði.
Fregnir frá Moskvu herma. að
stjórnarblaðið „Izvestija" hafi
rætt stjórnarkreppuna í Bonn og
sagt, að dr. Erhard yrði nú neydd
ur til að fara frá, þar sem þyrfti
að gera hann að blóraböggli
hinnar vonlausu stefnu Bonn-
stjórnarinnar. Mennirnir við
Rín, sem legðu á ráðin um stefn
una gætu ekki viðurkennt,
hvorki fyrir sjálfum sér né öðr-
um, að stefna þeirra væri röng
— þvi yrðu þeir að varpa Erhard
fyrir borð — en enginn skyldi
vænta þess, að breyting yrði á
stefnu flokksins í framtíðinni, þó
svo hann fari frá.
— Nobelsverðlaun
Framhald af bls. 1'
við Harvardháskóla og New
York-háskóla. Árið 1928 hóf hann
starf við Chicago háskóla og
varð prófessor þar árið 1931. Þar
hefur hann starfað síðan, u.þ.b.
hálft árið — hinn hluta ársins
starfar hann sem prófessor við
líffræðistofnun í Florida. Hann
hefur síðasta áratuginn unnið að
rannsóknum á sameindum og
hefur AP eftir samstarfsmanni
hans, að kenningar hans haft
lr«;t grundvöll að nútíma sam-
eindaHffræði. Með þessum
kenningum sé reynt að skýra
ýmis vandamál líffræðinnar á
grundvelli eiginleika sam-
eindanna, — og hafi þær
haft mikil áhrif, ’ ekki að-
eins í efnafræði og liffræði,
heldur einnig í ýmsum öðrum
vísindagreinum.
Mulliken hefur sett fram
kenningu um brautir rafeinda í
sameindum, sem er mikilvæg
vegna þess, að hún auðveldar
vísindamönnum að segja fyrir
um eiginleika sameinda með
hliðsjón af eiginleikum frum-
eindanna, sem sameindirnar
mynda.