Morgunblaðið - 27.05.1967, Blaðsíða 14

• 14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. MAI 1967.
Útgefandi:
Framkvaemdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
í lausasölu kr.
Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur,
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.

ÆSKAN OG
ASHKENAZY
IJiðtalið við Asfakenazy, sem
" Mbi. birti fyrir nokkrum
diögum, á erindi tii allra, en
ekki sízt æskunnar, hér sem
annars staðar. Þar lýsir hinn
rússneSki píanósnildingur
æsku sinni og uppvexti, námi
sími og starfi og breyttum
viðhorfum og nýjum sjónar-
miðuim, þegar hann kynnist
öðrum þjóðuim. Það er lær-
dómsrík saga.
Ashkenazy segir um upp-
vaxtarár sín í Sovétríkjun-
um: „Bg held þú getir ekki
gert þér grein fyrir, hve vel
börn eru alin upp í Sovétríkj-
unum og hversu rík áherzla
er lögð á að kenna þeim að
hugsa rétt. Ég er persónu-
lega á móti öMum ítroðslum
— að þrýsta þröngri heims-
skoðun inn í sálarlíf barna,
hvort sem þeir gera það í
mínu landi eða annars staðar.
Ég þoli ekki að allt verði að
fara eftir settum reglum,
svona eigi fólk að hugsa og
ekki öðru vísi. Því miður
verð ég að segja, að ég er á
móti þeiim uppeldisaðferðum,
sem notaðar eru í föðurlandi
mínu“.
Og síðan segir Ashkenazy:
„Og þegar að því kemur að
maður hittir fólk með aðrar
hugmyndir en þær, sem mað-
ur hefur alla tíð verið matað-
ur á, eru þessar framandi
skoðanir í fyrstu hlægilegar
og fólkið, sem flytur þær
bæði hlægilegt og jafnvel
Stórskrítið. Þetta er að
minnsta kosti mín reynsla.
En svo fór ég til annarra
landa, þegar ég var 17 ára og
kynntist í Póllandi nýju fólki
með önnur viðhorf og sjónar-
mið og aðrar hugsanir um
manninn og umhverfi hans
en þær, sem mér höfðu verið
kenndar í barna- og unglinga-
Skólum. Þá fór ég smám sam-
an að reyna að hugsa sjálf-
stætt og auðvitað endaði það
með því, að ég brauzt út úr
fangelsi minna eigin þröngu
Skoðana og fór að kynnast
heiminum eins og hann er og
fólkinu í öðru umhverfi en
því sem ég þekkti. Þá blöstu
við mér nýjar staðreyndir og
ég sá, að ekkert land er bezta
land í heiminum, heldur hafa
öll löndin mismunandi vanda
mál við að etja og í öllum
þjóðfélögum, er ýmislegt sem
er okkur í hag, annað í óhag.“
Loks lýsir Ashkenazy við-
horfum sínum til þjóðfélag-
anna á Vesturlöndum og seg-
ít: „Því miður hefur þróunin
orðið sú bæði í Evrópu og
Ameríbu, að: Making money
iis the Way of life. Og aMtof
margt fólk gleymir öðrum
verðmætum og heldur, jafn-
vel að peningar geti komið í
stað menningar. Og það sem
er hryMilegast: fólk er ánægt
með þetta og heldur jafnvel
að hægt sé að kaupa menn-
ingu fyrir peninga. Ég veit að
peningar eru nauðsynlegir,
en það er ekki hægt að gera
fðlik að leikbrúðum peninga.
í Rúsislandi, þar sem
veruleikinn er aftur á móti
síður en svo eftirsðknarverð-
ur eða mannsæmandi, býr
fólkið sér til aðra veröld utan
við þá, sem það lifir í. Og
mikið liifandis ósköp er hún að
mörgu leyti geðþefckari en
velferðarheimur vesturlanda-
búans. Rússar búa sér til
þennan heim úr bókmennt-
um og listum — úr menn-
ingu. Og þessi heimur held-
ur í þeim lífinu. En fólk er
alls staðar eins. Þegar Rúss-
ar fara að hafa of mifcið, fitna
þeir eins og aðrir og verða
sljóir.“
Þessi orð hins unga snill-
ings sýna okkur í hnotskurn
þroskaferil manns, sem elzt
upp í Sovétríkjunum en upp-
götvar 17 ára gamall að það
eru til fleiri hliðar á veröld-
inni og mannfólkinu en þær
sem honum voru kenndar í
æsbu. Um leið eru þau við-
vörun til okkar og annarra
Vesturlandabúa, að láta ekki
velsældina leiða okkur á villi
götur. Þessi orð eiga sérstakt
erindi til æskunnar — ísl.
æsku sem æsku annarra
þjóða. Sú kynslóð sem nú er
að vaxa upp á íslandi, er
fyrsta kynslóðin, sem byggir
þetta land og ekki þekkir
annað en velsæld og velmeg-
un. Þess vegna er henni hætt-
ara við en öðrum og eldri kyn
slóðum, sem hafa þebkt erfið-
ari tíma að gleyma sér í vel-
sældinni, ofmetnast af vel-
meguninni og lífsþægindun-
um. Um leið og við fögnum
þeirri velsæld, sem við nú bú
um við, skulum við ekki
gleyma því að hún er ekki
auðfengin og að til eru önn-
ur og meiri verðmæti en pen-
inigar. Ef æskan gerir sér þess
ekki grein, getur hún fyrr en
varir kallað yfir sig það þjóð-
félag, sem Sovétríkin eru og
Ashkenazy lýsir á svo eftir-
minnMegan hátt.
HAGSMUNIR
KVENNA
Um 2200 reyknvískar konur
sóttu þrjú kaffikvöld
Kuwait, (Associated Press).
DRUNURNAR frá jarðýtum
yfirgnæfa rödd Múhameðs-
prestsins, sem kallar fólk til
bæna í heimsins auðugasta
smiáríki.
Skínandi skrifstofu og
stjórnarbyggingar og glaðleg
bleik, gul og purpurarauð ein
býlishús rísa nú í hinni olíu-
ríku eyðimörk.
Og hið gamla Kuwait, —
skitið, leirkofaþorp, sem dró
fram lífið í tvær aldir á fisk
veiðum, perluveiðum og
smygli — er nú óðum að
hverfa.
Spánýtt land er nú verið
að byggja upp frá byrjun á
þessari sendnu landsspildu
við Persaflóa. Líka þessa
furðuverks hefur heimurinn
sjaldan séð. En Kuwait er í
sjálfu sér furðulegt.
Það hefur fleiri milljóna-
mæringa miðað við stærð og
fólksfjölda en nokkurt annað
land í veröldinni, einn af
hverjum 500 ibúum, eða mill-
jónung á hverjar sex fer-
mílur.
Hinir 470.000 fbúar hafa
hæstu meðaltekjur í heimi, —
135,450 kr. miðað við 118,078
kr. í Bandaríkjunum. Og inn-
flutningur á hvern ítoúa er
meiri en í nokkru öðru landi,
(34.400 á ári).
Þeir hafa fleiri lækna,
kennara, sjúkrarúm og loft-
ræstikerfi á mann en nokkrir
aðrir.
Ríkisstjórn þeirra veitir er-
lendum ríkjum sennilega
meiri aðstoð miðað við fólks
fjölda en nokkur önnur stjórn.
Hún hefur úthlutað um það
bil 27.950.000.000.oo kr. á
síðustu fimm árum til Araba-
ríkja í grendinni, sem ekki
hafa verið jafn heppin.
Kuwait hefur einnig stærstu
vatnseimingarstöð í heimi, —
það þarf á henni að halda —,
og þar er í byggingu nýtízku
legasta hreinsunarstöð í ver-
öldinni.
Aðalorsökin að baki öllum
þessum kröfum til frægðar er
olía. Kuwait framleiddi tvær
og hálfa milljón tunnur af
olíu daglega á síðasta ári, og
hafði af þeim 32.260.000.000,oo
kr. í tekjur. Það hefur fimmtu
mestu olíuframleiðslu í heimi,
og miðað við fólksfjölda er
það langstærsti olíuframleið-
andi veralldar.
Kuwait þarf ekki að óttast
þurrð á komandi árum. Það
er staðsett á stærstu olíulind
jarðar, Burgan-svæðinu þar
sem er einn fimmiti hluti þess
olíumagns, sem vitað er um
í heiminum. Hinar 72,2 bill-
jón tunnur af olíuvaratoirgðum
kvenframlbjóðenda Sjálf-
stæðisflokksins að Hótel
Sögu nú í vikunni. — Þessi
mikli fjöldi sýnir glögglega
að starf og steifna Sjálfstæðiis-
flokksins finnur mik-inn og
ríkan ihljómgrunn meðal
kvenna. Það er og að vonum.
Fáa þjóðfélagsiborgara skipt
ir það jafn mikllu í daglegu
lífi og konurnar að sú frjals-
ræðisstefna, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hefiur haft for-
ustu um að innleiða, haldi
áfram. Vöruiskortur eða vöru
gnótt hefur naeginþýðingu
munu endast um það bil eina
öld með sama framleiðslu-
hraða.
Kuwait hefur að minnsta
bosti tvær aðrar kröfur til
frægðar. Það er einn af heit-
ustu stöðum á jörðunni, og
sumarhitinn er frá 120 gráður
á F í skugga til 175 gráður á
F í sólskini. Þar eru einnig
sennilega fleiri umferðarslys
miðað við fólksfjölda en í
nokkru öðru landi. Einn af
hverjum átta bílum, sem
bruna eftir breiðgötum lands-
ins átti aðild að slysi á síð-
asta ári, þegar 123 létust og
1.622 slösuðust.
Þetta var hluti þess verðs,
sem greiða varð fyrir hinar
handahófskenndu framfarir,
frá úlföldum til kraftmikilla
bifreiða á tíu auðveldum ár-
um.
Og lífið hefur sannarlega
verið auðvelt fyrir flesta
Kuwait-búa síðan þeir fundu
olíuna. Stjórnin hefur útibýtt
peningum næstum eins hratt
og hún hefur innheimt þá.
Menntun er ókeypis. Deildirn
ar eru stórar, með einn kenn
ara á hverja 13 menntaskóla-
nema. Fyrsti háskólinn í
Kuwait tók til starfa í nóvem
ber síðastliðnum með 400 stúd
enta. Tækniskóli Kuwait, sem
kostaði 860 milljónir króna
tók til starfa með níu nem-
endur og ennþá fleiri kenn-
ara og fjölmennara starfsMð
en nemendur.
Stúdentum, sem stunda nám
við erlenda háskóla, er fyrir
ferðum , kennslugjöldum, fatn
aði ,framtfærslukostnaði og
„bónusum" fyrir góð náms-
fyrir konurnar sem aðallega
sjá um að afla þess seim þarf
til heimilanna. Það er
mikið hagsmunamál þeirra,
hvort þær geta gengið inn í
verzlanirnar og keypt það,
sem þær vanihagar um, eða
hvort þær þunfa að standa í
biðröðum tímunum saman og
flá svo ef til vill ekki það sem
þær vantar, vegna vöruskorts,
hafta og skömmtunar.
Það grundvallaratriði, sem
barizt er uim í þessuim kosn-
ingum, frelsi flólksins eða
afrek.
Læknisaðstoð er einnig ó-
keypis, þar er innifalin sjúkra
hússlega, læknisbostnaðvr,
lyf og skurðaðgexðir. Þetta
gildir jafnvel um ferðamenn.
í Kuwait er enginn tekju-
skattur, og hver sá Kuwait-
búi, sem hefur hug á því,
getur fengið starf hjá stjórn-
inni við að stjórna lyftu eða
bera fram kaffi, ef ekki er
annað fyrir hann að gera. Um
það bil 84,000, — sjötti hver
opinbera, eins og stendur.
Skógar sjónvarpsloftneta
spretta upp á húsþökum. Raf-
Mnur sjá fyrir rafmagni í
sum bedúínatjöldin úti á eyði
mörkinni. Og stórum glans-
andi amerískum bílum er lagt
úti fyrir fábrotnustu hýtoýlum.
Engin vatnsból liggja á yfir
borði jarðar í Kuwait, en hin-
ar risastóru eimingarstöðvar
framleiða 10 milljón gallon
dag hvern, og 2-500 tanktoílar
aka allan sólarhringinn vatnis-
birgðum til heimila í Kuwait.
Niðurgreiðslur á vatni og raf-
magni kosta stjórnina um
5000 kr. á hverja fjölskyldu.
Stjórnin sér mönnum einnig
fyrir ókeypis síma og sjón-
varpsþjónustu og flytur nú inn
tré, sem kosta 5500 kr. stykk-
ið, til gróðursetningar með-
fram breiðgötum borgarinn-
ar.
Ennþá eru peningar afgangs
engu að síður, og stjómin hef
ur dottið niður á fyrirtaks á-
ætlun um lóðakaup til að koma
þeim í lóg. Til að dreifa auðn-
um og hressa við fjármálalíf-
ið kaupir stjórnin lóðir fyrir
of fjár og selur þær síðan með
tapi.
Á næstu þrem árum mun
hún leggja út 25.800 milljónir
kr. fyri-r lóðir til bejnnar sölu
eða til byggingar Mtilla íbúða,
sem verða leigðar fjölskyldum
fyrir 120 til 340 kr. á mán-
uði, Loftræsting innifalin.
Ekki eru samt allir frá sér
Framhald á bls. 20.
h-öfit og hömlur, hefur því
mei-ri áhrif á líf og star-f
fcvennanna en flestra ann-
arra. Hinn mikii fjöldi reýk-
vísfcra fcvenna, sem sétti kaiflfi
fcvöld kvenframfbjóðenda
Sjálfistæðisfilokksins er vís-
bending um að konurnar hafi
gert sér glögga grein fyrir
þýðingu þess, sem um er bar-
izt í þessum kosningum og að
þær muni efcfci liggja á liði
sínu að verja hagsmuni sína
og heimil-a sinna gegn ásófcn
haftamannanna.