Morgunblaðið - 14.07.1967, Blaðsíða 10

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. JÚLÍ 1967
f:
10
É íótspor Lindberghs
Einkaflug yfir Atlantshafið fer sívaxandi
ÞAÐ eru aðeins 40 ár síðan
Charles A. Lindbergh flaug
fyrstur manna. einn síns liðs,
yfir Atlantshafið. Núna ferð-
ast um 24000 manns þessa leið
á degi hverjum. Flestir fljúga
með þægilegum þotum í
mikilli hæð, en neðar þessum
fljúgandi hótelum flýgur sí-
vaxandi hópur æfintýra-
manna, sem skemmtir sér í
sumarleyfinu við að feta í fót-
spor Lindberghs — að fljúga
yfir Atlantshafið á litlum
flugvélum með fátt annað inn
anborðs en aukafarm af elds-
neyti. Þessir menn hafa óbil-
andi trú á eigin hæfileikum.
Á síðasta ári fóru um 300
einkaflugvélar yfir Atlants-
hafið og strax á fimm fyrstu
mánuðum þessa árs er talan
komin í rúmlega 200 vélar.
Sumir flugmannanna eru
leiguflugmenn, sem ferja
bandarískar vélar til
evrópskra kaupenda, en marg
ir eru aðeins venjulegrt en vel
stætt fólk, sem flýgur sér til
skemmtunar.
Fyrir þetta fólk er flugið
bæði skemmtun og um leið
ögrun, sem það verður að
taka. Ánægjan af að sigrast
á öllum erfiðleikum, sem
flugið hefur í för með sér, er
dýpri og meiri en þetta fólk
telur sig hafa af nokkru öðru.
Þessa tilfinningu skilur að-
eins sá, sem sjálfur hefur
reynt. Ef kostnaðurinn við
flugið vex einhverjum í aug-
um ætti hann að hætfca öllum
bollaleggingum um það en ef
hann metur þessa sérstæðu
ánægju einhvers mun hann
segja, að hverjum eyri sé vel
varið og ekki hika við, að
leggja út í slíkt flug.
En þetta ævintýrafólk er
sér vel meðvitandi um þær
hættur, sem einkaflug yfir
vægum millilendingarstöðum,
svo sem Narsarssuak á Græn-
landi, reynist oft ómögulegt
vegna hrímþoku. Jafnvel þó
dagbjart sé næstum allan sól-
arhringinn á þessari leið yfir
sumartímann eru fá kenni-
leiti, sem hægt er að hafa til
Atlantshafið hefur í för með
sér, því að vanmieta þær er
sama og að ana út í óvissuna
eina saman.
—O—
Aðalhættan nú er hin
sama og árið 1927: slæmt veð-
ur. Á mest förnu sumarflug-
leiðinni — frá New York —
Sept Isles — Goose Bay —
Grænland — fslands til Skot-
lands — geta stormar skyndi-
lega rokið upp án nokkurs
fyrirvara. Á vængjunum
getur myndast ísing eif hitinn
lækkar, þó ekki sé nema um
eitt stig, og aðflug að mikil-
viðmiðunar á fluginu. Hver
sá sem ekki treystir sér til
að fljúga eftir korti og átta-
vita eingöngu skyldi aldrei
leggja upp í flugferð af þessu
tagi.
Vissulega hafa ýmsar um-
bætur átt sér stað á þessu
sviði síðan Lindbergh flaug
yfir Atlantshafið. Hvort sem
norðurleiðin eða önnur syðri
leiðin (New York — Gander
— Azoreyjar — Lissabon eða
New York — Bermuda —
Azoreyjar — Lissabon), verð-
ur fyrir valinu, fær flugmað-
urinn sömu upplýsingar á
leiðinni og þeir, sem þotunum
fljúga. Einnig er fylgzt með
ferðum hans í ratsjám á jörðu
niðri og á skipum, sem senda
út radargeisla.
Kanadísk yfirvöld bönnuðu
lengi einshreyfilsvélum að
hefja flug yfir Atlantshafið
frá kanadískum flugvöllum
vegna þess að björgunarleið-
angrar voru of dýrir og tíma-
frekir. Nú, þegar flugvélarn-
ar eru betur úr garði gerðar
og flugfólkið hætfara, hefur
Kanada slakað nokkuð á þess-
um reglum en krefjumst þó
enn, að sérhver smáflugvél
fari í nákvæma skoðun að
Moncton, N. B. áður en lagt
er af stað.
—O—
Einkaflug yfir Atlants-
hafið er fjárfrek framkvæmd.
Einshreyfilsvél af gerðinni
Piper Cherokee kostar 8,500
dollara (um 365.500 ísl. krón-
ur). Þá þarf að hafa lang-
dræga talstöð í flugvélinni,
en hún kostar um 3,000 doll-
ara (um 130.000 ísl. krónur),
geyma fyrir aukaeldsneyti,
sem kosta um 50 dollara (rúm
lega 2000 krónur ísl.) neyðar-
útbúnað svo sem björgunar-
vesti, gúmmíbjörgunarbát og
merkjabyssu, sem hægt er að
taka á leigu i eina ferð fyrir
um 35 dollara (rúmlega 1500
krónur).
Einnig þarf að borga lend-
ingargjöld og þjónustugjöld á
flugvöllum, sem eru þetta frá
25 dollurum (um 1100 krón-
ur) á Gander upp í 3000 doll-
ara (um 13.000 ísl. krónur) í
Syðri-Straunvfirði á Græn-
landi. Tryggingar þarf líka
að borga en þær kosta um 40
dollara (um 1720 ísl. krónur)
á mánuði. Flest tryggingarfé-
lög setja það sem skilyrði, að
tryggingartaki hafi minnst
1000 flugtíma að baki og blind
flugsréttindi. Eldsneytið er
einhver minnsti kostnaðarlið-
urinn en það kostar innan við
100 dollara (rúmlega 4000
krónur) fyrir hverja ferð yfir
hafið.
En ef maður hörfir ekki í
peninginn og lætur hættuna
lönd og leið er ekkert, sem
jafnast á við þá reynslu, sem
slíkt flug gefur. Einn ævin-
týramaðurinn, sem hefur flog-
ið bæði yfir Atlantshaf og
Kyrrahaf, segir: „Þegar ég
loksins lenti vissi ég meira
um landslagið, landbúnaðinn,
vegakerfið og byggðina en
flest fólk, sem þarna bjó. Ég
vissi heilmargt um viðkom-
andi land áður en ég fékk það
undir fætur“.
(Endursagt úr Time)
—O—
í framhaldi af þessari grein
sneri Mbl. sér til Agnars
Kofoed Hansen, flugmála-
stjóra, og spurði hann nokk-
urra spurninga viðvíkjandi ís
landi.
Flugmálastjóri sagði , að
millilendingar smáflugvéla á
íslandi væru mjög algengar,
einkum yfir suroarmánuðina.
Færi þem ört fjölgandi með
hverju árinu og kæmi fyrir,
að um eina lendingu væri að
ræða daglega, þegar mest
væri.
Á veturna væri aðallega um
ferjuflug að ræða, en á sumr-
in bættust einkaflugin við.
Um lendingarkostnað á ís-
landi sagði flugmálastjóri, að
hann væri frá 7 og upp í 10
dollara (milli 300 og 430 ísl.
krónur) og væri hann óvíða
minni í heiminum.
” ÖLAFUR SIGURÐSSON SKRIFAR UM

Háskólabíó
! HEIMSENDIR
(Crack in the World).
VESALINGS jarðfræðingarnir.
Vonandi verður engum þeirra á
að sjá þessa kvi'kmynd. Það
gæti tekið þá nokkurn tíma að
jafna sig.
Mynd þessi fjallar um vísinda
stofnun, sem stefnir að því að
nýta sem orkugjafa þá bullandi
leðju, sem samkvæmt þessari
mynd fyllir miðju hnattarins.
j Ekki tekst að bora og nota þeir
þá atómsprengju til að sprengja
gat niður í hraunleðjuna, með
öðrum örðum, búa til eldgos.
Hvergi er minnst á hvernig á
að fara að því að nýta þessa
miklu orku. Það gæti sennilega
staðið í mínnum að búa til krana
á eldgos.
Höfuðpaurinn í þessu fyrir-
tæki (Dana Andrews)’gerir sér
grein fyrir að þessu öllu geti
fylgt nokkur áhætta, en heldur
samt áfram. Hann er giftur
ungri, mjaðmamikilli stúlku,
j sem einnig er jarðfræðingur.
Hún er skilin við helzta aðstoð-
- armarm yfirmannsins, sennilega
til að gera málið flókið. Ekki
batnar það, þegar maður kemst
að því að þessi aðstoðarmaður
telur fyrirtækið allt vera stór-
hættulegt. Hann telur að hætta
sé að sprunga myndist, sem
geti farið í kring um jörðina og
skipt henni í tvennt. Þegar til
kemur reynist hann hafa rétt
fyrir sér en tekst að stöðva
framrás sprungunrtar og hún
snýr við til sama sfcaðar og er
þá búin að fara í hring. Stykk-
ið innan í hringnum flýgur út
í geiminn og verður að nýrri
stjörnu, en ekkert segir af af-
drifum jarðar, með þetta stóra
gat.
Á meðan á öllu þessu stend-
ur hefur margt annað gerst, svo
sem að höfuðpaurinn reynist
með ólæknandi sjúkdóm. Verður
hann mjög geðstirður við frétt-
irnar, svo að konan hleypur í
fang fyrri mannsins, snýr til
baka aftur og enn til fyrri manns
ins. Mjög óókveðin stúlka.
Ekki þekki ég íslenzkt orð
fyrir science fiction, en einhver
hópur manna hefur væntanlega
áhuga á því.-Varla hefur þó sá
hópur gaman af þessari mynd,
því ekkert annað verður um
hana sagt en að hún sé léleg.
Laugarásbíó:
SKELFINGARSPÁRNAR
Mynd þessi er samansett úr
fimm sögum, sem hanga saman
á því að allar söguhetjumar eru
í sama járnbrautarklefa. Auk
þeirra er þar Dr. Schreck (Peter
Cushing) og tfer hann að spá í
spil fyrir viðstadda. Spil þessi
eru heldur óvenjuleg, en allar
spárnar eru á þann veg, að þær
enda með s'kelfingu.
Sögur þessar eru sumar venju-
legar draugasögur, en aðrar niálg-
a®t „science fiction". í einni sög-
unni er varúlfur, í annarri er
blóðsuga í þeirri þriðju er svarti
galdur negra í Vestur-Indíum,
öðru nafni voddioo. Ein fjallar
um vafninigisvið, sem hefur vit og
direpur fólk og enn önnur fjallar
um hendi, sem eltir uppi og drep
ur manninn, sem varð þess vald-
ur, að hún varð viðskila við
handlegg málara nokkurs.
Fyrstnefndu þrjú efnin hafa
öll verið notuð sem uppistaða í
margar sjálfstæðar kvikmyndir.
Sennilega hafa framleiðendur
þessarar myndar litið svo á, að
hún hlyti að verða betri, með
fimm sögur af þessu tagi, en þær
sem láta eina nægja og teygja úr
henni. Því miður verður rauniin
önnur, því að það er skárra að
sjá eina lélega sögu en fimm lé-
legar í einu. Það er niokkuð stór
skammtur.
Draugasögur geta verið hið
ágætasta lesefni, en ekki hef ég
enm séð vel heppnaða kvikmynd
um þetta efni. Draugasögurnar
byggjast á ímyndunarafli lesand-
ans, að minnsta kosti ekki í þeim
myndum sem ég hef séð.
Gallinn er sá að ímymdunar-
aflið nær svo mikið lengra, en
allt það, sem hægt er að gera
með bláum reyk, skuggalegri lýs-
ingu, óvæntum hljóðum, hrylli-
legri andlitsförðun og öðrum
þeim brögðum sem notuð eru í
hryllingsmyndum.
Mynd þessi er ekki illa gerð,
ef miðað er við aðrar myndir af
sama tagi. Það eina við myndina
sem skarar fram úr, er tónlistin,
sem er óvenju skemmtileg. Það
liggur við að hún réttlæti það
að sjá myndima.
Austurbæjarbíó.
Robin and The 7 Hoods.
ísl. texti.
KVIKMYNDIN greinir frá við-
ureign tveggja alræmdra glæpa-
manna um völdin í stórborginni
Chicago. Þessir þrjótar eru leikn-
ir af engu minni mönnum en
Frank Sinatra og Peter Falk og
liklegast er þeirra skerfur til
kvikmyndarinnar hvað mestur.
Sinatra klíkan, hefur þótt happa-
sæl, þegar kvikmyndagerð er
annars vegar og þessara áhrifa
hefur gætt 'ekki síður hér á landi
en annars staðar. En, svo bregð-
ast krosstré sem önnur tré. Sögu-
þráðurinn er þunnur, enda virð-
ist myndin gegna fyrst og fremst
hlutverki létts söngleiks. En,
hvað þarf léttur söngleikur að
hafa fram að færa? Hann þarf,
að vera skemmtilegur og tón-
H0RNAUGAÐ"
KVIKMYNDAGAGNRÝNI
UNGA FÓLKSINS
ÞórSur Gunnarsson
listin hrífandi. Því miður eru
hvorugt þessara atriða til staðar.
Frank Sinatra er sæmilegur í
sínu hlutverki og söngu/r hans
vel útfærður. Dean Martin er í
einu orði sagt, hörmulegur. Bing
Crosby syngur vel, en aftur á
móti er hrein og bein skömm að
troða honum fram' á lleiksviðið.
Við skulum ekki einu sinni ræða
um Sammy Davis Jr. Peter Falk
er mjög góður, en Barbara Rush
alger mótsetning. Robin and THE
7 Hoods er kvikmynd langdregin
og úr hófi leiðinleg. Ef fólk á
annað borð ætlar sér í kvik-
myndahús, væri afar skynsam-
legt, að, líkt og sleppa þessari
mynd úr. Að sýningu lokinni
bað ég ungan svein, Hr. Björn
Baldursson, að láta álit sitt í
ljós á því, sem fyrir augu hafði
borið. Myndin er léleg amerísk
þvæla, þar sem Feter Falk bjarg-
ar því sem bjargað verður og
lagið Chicago My Town, er vel
flutt. Að öðru leyti er myndin
kjaftæði frá upphafi til enda og
enginn efnisþráður að neinu
ráði.
Háskólabíó.
Ileimsendir. fsl. texti.
HVERJU geta vísindi ekki
áorkað? Þetta er spurning, sem
gestir Háskólabíós munu velta
fyrir sér að sýningu lokinni.
Þessi kvikmynd er þótt furðu-
leg sé, nokkuð trúverðug. Að
minnsta kosti fram í lokin. Sögu
þráðurinn segir frá tilraun þess
efnis að bora niður í iður jarðar
og beizla orku þá, er þar finnst.
En mistök verða þess valdandi,
að tilraunin breitist í ógnskelfir
mannkynsins. Það er óhætt að
fullyrða að myndin er hörku-
spennandi og leikarar standa sig
ágætlega. Tæknileg atriði eru
mörg hver vel unnin og gefa
myndinni talsvert gildi. Því ætti
að vera óhætt að mæla með
henni, sem frambærilegri dægra
dvöl.
að auglýsa í Morgunblaðinu.
að það er ódýrast og oezt