Morgunblaðið - 10.08.1967, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 10.08.1967, Blaðsíða 14
14 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. ÁGtTST 1967 TÍtgefandi: Framkvæmdastjóri: (Ritstjórar: Kitstjórnarfulltrúi: Auglýsingar: ÍRitstjórn og afgreiðsla: Auglýsingar: í lausasölu: Áskriftargjald kr. 105.00 Hf. Árvakur, Reykjavik. Sigfús Jónsson. Sigurður Bjarnason frá Vigur. Matthias Johannessen. Eyjólfur Konráð Jónsson. Þorbjörn Guðmundsson. Árni Garðar Kristinsson. Aðalstræti 6. Sími ÍO-HOO. Aðalstræti 6. Sími 522-4-80. 7.00 eintakið. á mánuði innanlands. island — Noregur Bróðurlegt handtak ”íTn®'nn £es^ur hefur verið velkomnari til íslands en Ólafur 1-i Noregskonungur", segir I forustugrein hér í blaðinu, þegar hann heimsótti fsland í maí 1961. Til þess lágu margar ástæður, og þó einkum sú, að hann var þjóðhöfðingi þess lands, sem stendur okkur næst að skyldleika. fslenzk menning sótti styrk sinn til Noregs. Fyrir nær 1100 árum námu Norðmenn land á fslandi. Þeirra Iög urðu íslenzk lög, þeirra menning varð íslenzk menning, sú saga sem þeir mótuðu varð íslenzk saga. Eftirkomendur þeirra urðu íslenzkir karlar og konur, siðir þeirra og hættir urðu íslenzkir siðir og hættir," segir í fyrrnefndri forustugrein. Þó að rætur fslendinga og íslenzkrar menningar liggi víðar en í Noregi, eiga fslendingar upphaf sitt þar í landi. Þegar við sækjum frændur okkar heim, finnum við strax til skyldleikans f Noregi búa enn frændur og vinir og sums staðar er jafnvel hægt að hitta fólk, sem talar svo líka tungu og við, að tiltölulega fyrir- hafnarlitið er að gera sig skiljanlegan. Því er þó ekki að lcyna að norsk tunga hefur orðið fyrir miklum áhrifum, einkum af dönsku, og runnið í annan farveg en íslenzk tunga. En tslendingar hafa varðveitt þá tungu, sem þeir konungar töluðu, sem Olafur konungur Hákonarson og Haraldur sonur hans heita eftir. Og sög- ur þessara fornu konunga hafa íslenzkir menn skrásett og varð- veitt og þannig að nokkru greitt þá skuld, sem við höfum staðið í við norsku bræðraþjóðina. Engum fslendingi dettur í hug að leyna því, að hann er stoltur af þeim forfeðrum sínum, sem skrifuðu sögu Noregs og Noregs- konunga og gerðu það með þeim hætti, að ávallt mun íslenzk sagnfræði verða talin til heimsbókmennta. Þetta afrek hafa Norð- menn kunnað að meta. Fornar íslenzkar sögur, forn bókmennta- arfur fslands og Noregs, var sá grundvöllur, sem Norðmenn byggðu á þjóðfrelsisbaráttu sína. Og þó einhverjir Norðmenn hafi haft tilhneigingu til að eigna sér suma hinna fornu sagnaritara, ættum við ekki að þykkjast við því, heldur skilja þann hug sem þar ligg- ur á bak við. Svo mikið hafa þeir gefið norsku þjóðinni á síðari tímum að sumum hefur fundizt óhugsandi, að þar hafi verið að verki erlendir menn. Að sumu leyti mætti einnig segja, að bók- menntir þessar séu norskari en flest það, sem norskt er. Eða hvar mundi norskur andi, norsk menning og norsk reisn rísa hærra en í sagnritun Snorra? Minnug alls þessa fögnuðum við Ólafi Noregskonungi og nú Haraldi syni hans. Hann er ungur og glæsilegur fulltrúi þjóðar sinnar. Að honum standa sterkir stofnar. Fáir ríkisarfar hafa hlot- ið í arf svo sterkan bakhjall sem þreklyndi og hugrekki Hákonar afa hans og Ólafs föður hans, þegar nazistar héldu Noregi í klóm sínum og reyndu að brugga norsku þjóðinni banaráð. Þá sönnuðu þeir feðgar, að Noregur átti sterka og örugga forustu, sem aldrei sýndi á sér bilbug, en var sterkust þegar á móti blés. Og svo kröftug var andspyrna norsku þjóðarinnar, þessarar fámennu þjóð- ar á mælikvarða stórvelda, að fullyrt er að Hitler hafi orðið nðj hafa svo fjölmennt herlið bundið í Noregi til að halda landinu í skefjum, að það hefði getað ráðið úrslitum, ef hann hefði þorað að senda það til austurvígstöðvanna. Ekki þarf frekari vitna við um hetjulund norsku þjóðarinnar. fslendingar kynntust þessari hetjulund. Hingað komu margir ungir Norðmenn, í senn til að vinna Noreg úr hendi óvinarins og verja tsland. Aldrei var styttri Ieið yfir hafið milli Noregs og íslands en þá. Aldrei stóð Noregur tslandi nær en þá. Þá stækkaði Noregur. Þá sendi þjóðskáldið Tómas Guðmundsson norsku þjóð- inni mergjað kvæði, sem flutt var í útvarpi á þjóðhátíðardegi Norð- manna 17. maí 1942, það hét Dagur Noregs: Hvort verður sú þjóð sem trúir drepin í dróma? í dag er hver einasti norskur sjö ára drengur orðinn að tólf ára strák, sem með steyttan hnefa og stóran fullorðinn draum út í lífið gengur. Nordahl Grieg kunni að meta þessar línur. Og prófessor Worm- Miiller hefur sagt að kvæðið hafi komið til Norðmanna eins og bróðurlegt handtak á tímum hörmunga, þegar verst gegndi heima fyrir. „Diktet gjorde et sterkt inntryk pá alle oss norske,“ segir hann. Og hér á landi orti Nordahl Grieg sum af hvatningarljóðum sínum. Herhvöt hans, ljóðabókin Friheten var gefin út á forlagi Helgafells. Þannig hefur tsland borið gæfu til að endurgjalda, þó í litlu sé, landnám Norðmanna hér og þann arf sem þeir skiluðu okkur í hendur. f dag fögnum við Haraldi ríkisarfa Noregs. Við óskum þess að hinn ungi og glæsilegi fulltrúi frændþjóðarinnar finni þann vinar- hug, sem sérhver íslendingur ber í brjósti til norsku þjóðarinnar. Megi dvöl hans hér verða honum til gleði, og jafnframt stað- festing á þvi, að vinátta Norðmanna og tslendinga byggist á bræðralagshugsjón norrænnar samvinnu. Þá samvinnu vilja ts- lendingar efla eftir mætti. Engum þjóðum eru þeir nátengdari en frændum sínum á Norðurlöndum. Brezka stjdrnin sökuð um einræði „Elzta sjálfstæða samfélagi ver- aldarinnar í dag ognað með nauðungarlögum‘% segir forseti þingsins á eyjunni Mön Douglas, eyjunni Mön, 8. ágúst (NTB) ÞJÓÐÞINGH) á eyjunni Mön (Isle of Man), sakaði í dag brezku stjórnina um að vera ein ræðisstjórn. Krefst þingið, sem nefnist „Tynwald", þess að fá sjálft að ákvarða hvort sérstök- um útvarpsskipum skuli heim- ilt að starfa í landhelgi eyjar- innar. Eyjan Mön liggur á frska hafinu milli Englands, Skot- lands og írlands, og lýtur brezkri stjórn, en hefur í vax- andi mæli fengið að ráða innan Iandsmálum sínum. Brezk yfir- völd hafa hins vegar ákveðið að Mötmælum vísað á bug Djakarta, 8. ágúst, NTB, AP INDÓNESÍUSTJÓRN hefur vís- að á bug munnlegum mótmæl- um kínverska sendiráðsins í Djakarta vegna meintra tak- markana á ferðafrelsi starfs- manna sendiráðsins að því er talsmaður utanríkisráðuneytis Indónesíu skýrði frá í dag. Mót- mæltu Kínverjar því að .indó- nesiskir hermenn væru á verði umhverfis sendiráðið en Indónes ar segja verðina sendiráðinu til varnar og telja sjálfsagða var- úðarráðstöfun vegna uppþota þeirra er urðu við sendiráðið sl. laugardag er múgur manns ruddist þar inn á yfirráðasvæði sendiráðsins og olli ýmsum spjöllum. Eisenhower í sjúkrahúsi Washington, 7. ágúst (AP) DWIGHT D. Eisenhower, fyrr um Bandarikjaforseti hefur legið í Walter Reed sjúkra- húsinu í Washington frá þ-ví á föstudag. Þjáðist hann af magasjúkdómi, en er á bata- vegi. banna starfsemi útvarpsskip- anna, sem nefnd hafa verið „sjó ræningjaútvarpsstöðvar“, og gengur bann þetta í gildi hinn 15. ágúst. Havana, Kúbu, 7. ágúst (AP- NTB). FIMM vopnaðir menn neyddu á sunnudag flugmenn farþegaflugvélar frá Colom- bíu til að fljúga til Havana í stað eyjunnar San Andres á Karabíska hafinu. Með vél- inni voru rúmlega 70 farþeg- ar, og fengu þeir að halda áfram ferð sinni á mánudags- kvöld. Flugvélin, sem rænt var, lagði af stað frá Bogota, höfuðborg Colombíu áleiðis til colombísku eyjanna í Karabíska hafinu síð- degis á sunnudag. Er vélin af gerðinni DC-4, Skymaster, og segja yfirvöld í Bogota að með henni hafi verið 71 farþegi og fjögurra manna áhöfn. Útvarpið í Havana segir hinsvegar að far- þegar hafi verið 78. Flugvélin hafði viðkomu í Barranquilla á norðurströnd Columbíu og átti áð halda þaðan til San Andres og Providencia. Lítið fréttist af vélinni eftir það fyrr en fregnir bárust um að hún hefði lent á Jose Marti flugvellinum við Havana. Þaðan hringdi flugstjórinn til eigenda vélarinnar í Bogota og skýrði frá því að fimm vopnaðir menn hefðu neytt flugstjórana til að breyta um stefnu og fljúga til Havana. Þing eyjarinnar — eða Tyn- wald — kom saman til fundar í dag til að ræða mál þetta, og sagði forseti þingsins, Charles Kerruish þá m.a.: „Elzta sjálf- stæða samfélagi veraldarinnar í dag, með 1.000 ára samfellda sjálfstjórn að baki, er nú ógn- að með nauðungarlögum gegn vilja eigin þjóðþings.“ Sagði hann að þessi nýju lög um bann við starfsemi útvarpsskipanna væru brot á réttindum íbúa eyj unnar og sönnun fyrir einræðis- tilhneigingum brezku stjórnar- innar. Deilur þingsins og brezku stjórnarinnar hafa leitt til mik- illar aukningar á ferðamanna- straumnum til eyjunnar. Einnig hafa komið þangað margir frétta menn frá blöðum, • útvarpi og sjónvarpi til að fylgjast með d'eilunum. Að loknum fundi sínuim í kvöld ákvað Tynwald að vísa málinu til framkvæmdaráðs brezka Samveldisins, sem stofn að var í júní 1965. Við komuna til Havana voru farþegarnir fluttir til hótels í borginni, en ræningjarnir fimm, fjórir þeirra frá Colombíu og einn frá Ecuador, færðir til yfir- heyrslu. Sagt er að þeir séu allir fylgismenn Castros forsætisráð- herra Kúbu, og hafi unnið að undirbúningi byltinga og skæru- hernáðar í heimalöndum sínum. Aðstoðar-flugstjóri vélarinnar sagðist hafa haldið að fimm- menningarnir hefðu verið að spauga er þéir kröfðust þess að vélinni yrði snúið til Kúbu, og ekki vitað hvað var í rauninni um að vera fyrr en hann sá að mennirnir voru vopnaðir. Kem- ur þetta fram í frásögn Havana- bla'ðsins ,,Granma“, sem segir einnig að þegar flugvélin kom inn yfir Kúbu í nánd við Svína- flóa, hafi einn ræningjanna grip- ið hljóðnema sendistöðvar vélar- innar og tilkynnt kúbönskum yfirvöldum að byltingarsinnar hefðu vélina á sínu valdi og óskuðu lendingarleyfis í Havana. í frétt frá Bogota er þess getið til, að einn fimm-menninganna sé Favio Vasquez Castano, for- ingi skæruiiða í norðurhéruðum Colombíu. Meðal farþega í vélinni var Harris Wheeler, höfuðsmaður úr Bandaríkjaher, og kona hans, Helga. Voru þau í brúðkaups- ferö og höfðu verið gefin saman í hjónaband á laugardag. Whee- ler segir svo frá: „Ég hafði ekki hugmynd um að við værum á leið til Havana fyrr en ég sá Mig-þotu á flugi yfir flugvell- inum. Þá fyrst var ég sannfærð- ur um að við værum ekki að lenda í Panama." Sagði Wheeler að flugstjórinn hefði tilkynnt farþegunum að flugvélinni hafi verið snúið frá San Andres og ætti að lenda í Panama. Farþegarnir fengu hinar beztu móttökur í Havana, bjuggu þar í fyrsta flokks hóteli um nótt- ina, en héldu svo heimleiðis á mánudagsmorgun. Var þeim haldið kveðjusamsæti á flugvell- inum, og færðar ýmsar gjafir, svo sem vindlar, bækur, áfengi og hljómplötur. Einn farþeganna, Breti, sagði við brottförina: „Það hefði ekki verið unnt að hugsa betur um okkur. Við höfðum ekkert að óttast.“ Megi þessi heimsókn enn minna okkur á tengsl okkar við Noreg og þau afrek feðra okkar að varðveita forna sögu Norðmanna. Samhengið í þessari sögu hefur, þrátt fyrir allt, ekki rofnað. Enn situr Ólafur konungur í hásæti í Noregi. Enn er Haraldur ríkisarfi. Minnumst þess, sem Jónas Lie sagði (í þýðingu Matthíasar Joch- umssonar): Meðan minnið glæðist, meðan vonin fæðist, dynur í eyrum, — hlustum, heyrum: Haralds lúðurhljóm. Svo orti skáldið um Harald hárfagra. Og það bað þess að: Helgir kraftar, hefjið aftur, Haralds merkisstöng! Merki Haralds hefur verið reist í Noregi. Og megi „helgir kraftar" ávallt fylgja hinum unga nafna hans, svo að hann megl bera gæfu til að feta í fótspor föður síns og afa, hvenær sem á reynir og örlögin kalla hann til erfiðrar forustu fyrir land og lýð. Flugvél rœnt Rúmlega 70 farþegar fluttir nauðugir til Kúbu

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.