Morgunblaðið - 01.09.1967, Side 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. SEPT. 196*?
Gjaldeyrisskammtur til ein-
stakra ferðamanna lækkaður
— Liklegur gjaldeyrissparnaður á 2. hundrað millj. kr.
,,Innflutningshöft mundu ekki leysa þau
vandamál, sem nú steðja að", segir
dr. Jóhannes Nordal, Seðlabankastjóri
í FRÉTTATILK YNNIN GU,
sem Morgunblaðinu barst í
gær er skýrt frá því, að
ákveðið hafi verið að gera
frá og með deginum í dag,
þær breytingar á úthlutun
gjaldeyris til ferðamanna, að
gjaldeyrisskammtur til ein-
staklinga verður lækkaður
úr 15 þúsund krónum á mann
á ári 1 10 þúsund krónur.
Böm fá hálfan skammt, eins
og verið hefur. Þá hefur við-
skiptamálaráðuneytið einnig
x samráði við Seðlabankann
lækkað heimild til að flytja
íslenzka seðla úr landi úr
2,500 krónum á mann í 1,500
krónur. Þá hefur einnig ver-
ið algjörlega bannaður út-
flutningur stærri seðla en
100 krónu seðla.
Morgunblaðið sneri sér í
gær af þessu tilefni til dr.
Jóhannesar Nordals, Seðla-
bankastjóra, og skýrði hann
blaðinu frá því, að þróun í
utanríkisviðskiptum íslend-
inga hafi verið mjög óhag-
stæð að undanförnu og hún
leitt til þess, að í lok júlí-
mánaðar varð verðmæti út-
flutnings orðið 760 xnillj.
króna minna en á sama tíma-
bili 1966. Sagði bankastjór-
inn, að þær tölur sem fyrir
liggja, bendi til þess, að
greiðslujöfnuðurinn við út-
lönd hafi í heild versnað um
svipaða upphæð og lækkun
útflutningsins nemur, eða
um 7—800 milljónir króna.
Þá gat bankastjórinn
þess, að breyttri tekjuþróun
hefði svo fylgt, að sparifjár-
aukning í bönkum og inn-
lánsstofnunum hefði orðið
helmingi minni en á sama
tímabili í fyrra, en þá var
hún 454 milljónir króna.
Loks má geta þess, að dr.
Jóhannes Nordal sagði, að
Seðlabankinn væri þeirrar
skoðunar, „að innflutnings-
höft mundu ekki leysa þau
vandamál, sem nú steðja að,
þar sem þau mundu einkum
hafa í för með sér spákaup-
mennsku og efnahagslegar
truflanir“, eins og hann
komst að orði.
Hér á eftir fer fyrrnefnd frétta
tilkynnimg:
Ákveðið hefur verið að gera
frá og með 1. september n.k. eft-
irfarandi breytingar á reglum
þeim, er gilda um úthlutun gjald
eyris til ferðamanna:
Gjaldeyrisskammtur til ein-
stakra ferðamanna verður lækk-
aður úr 15 þús. kr. á mann á
ári í 10 þús. kr. Börn fái hálfan
skammt, eims og verið hefur.
Þeir, sem fara í svokallaðar IT-
ferðir á vegum ferðaskrifetofa,
s:kulu fá allt að 6000 kr. í gjalcf-
eyri, en ferðaskrifstofur fá allt
að 360 kr. á dag fyrir dvalar-
kostnaði þeirra. Hliðstæð regla
gildi um þá, sem fara í hópferð-
ir, þar á meðal ferðir með
skemmtiferðaskipum.
Jafnframt hefur viðskiptamála
ráðuneytið I dag í samráði við
Seðlabankann lækkað heimild
til að flytja íslenzka seðla úr
landi úr 2.500 kr. á mann í 1.500
kr. Einnig hefur nú verið al-
gjörlega bamnaður útflutningur
stærri seðla en 100 krónu seðla.
Reykjavík, 31. ágúst 1967.
Seðlabanki fslands
Landsbanki fslands
Útvegsbanki íslands.
Eins og fyrr getur, þá sneri
Morgunblaðið sér vegna frétta-
tiilkynningar þessarar til dr.
Jóhannesar Nordals bankastjóra
Seðlabankams og spurði hann
nánar um ástæður til fyrr-
nefndra ráðstafana. Bankastjór-
inn sagði:
„Eins og kunnugt er af frótt-
um, hefur þróunin í utanríkis-
viðskiptum íslendinga verið
mjög óhagstæð að undanförnu.
Var reyndar þegar ljóst í lok
vetrarvertíðar, að um yrði að
ræða veruuega lækkun á verð-
mæti útflutningsframleiðslunnar
á árinu bæði vegna minni ver-
tíðarafla og mikils verðfalls á
mörgum helztu útflutn ingsaf-
urðum þjóðarinnar. í sumar
hafa horfurnar í þessu efni enn
versnað, þar sem síldarafli hef-
ur orðið mun minni en vænzt
hafði verið, jafnframt því sem
verðlag hefur haldið áfram
að lækka á síldarafurðum og ný
vandamál komið fram, svo sem
varðandi skreiðarútflutning.
Þessi þróun hefur leitt til þess,
að í lok júlímánaðar var verð-
mæti útflutnings orðið 760 millj.
kr. lægra en á sama tímabili
1966. Á hinn bóginn hafði orðið
nokkur aukning á innfluitningi,
en megirahluti þess virðist þó
hafa stafað af sérstökum ástæð-
um, svo sem innflutningi skipa,
flugvéla, svo og vegna Búrfells
og annarra stórframkvæmda,
sem kostaðar eru af lánsfé. Af
þe®3u leiðir, að vöruskiptajöfn-
urinn, eins og hann kemur fram
í skýrslum hagstofunnar, gefur
óeðlilega óhagstæða mynd af
þróuninni. Þær tölur, sem fyrir
liggja, benda til þess, að
greiðslujöfnuðurdnn við útlönd
hafi í heild versnað um svipaða
upphæð og læktoun útflutnings-
ins nemur, þ.e.a.s. um 7—800
millj. kr.
Þótt hér sé vonandi að nokkru
leyti um tímabundið ástand að
ræða, einkum á útflutningsmörk
uðunum, hefur lækkun útflutn-
ingstekna þegar valdið gagn-
gerurn umskiptum í þróun þjóð-
arbúskaparins, þar sem tekju-
samdrátturinn hefur breiðzt frá
útflutningsiatvinnuvegunum til
annarra greina efnahagskerfis-
ins. Breyttri tekjuþróun hefur
svo fylgt að sparifjáraukning í
bönkum og innlánsstofnunum
hefur orðið nær helmingi minni
en á sama tímabiliá fyrra, en þá
var hún 454 millj. kr. Þrátt fyrir
þesei samdTáttaráhrif hefur fjár-
ráðstöfun þjóðarinnar til neyzlu
og fjárfesitingar verið verulega
umfram þjóðartekjur, það sem
af er árinu, en mismunurinn hef
ur að mestu jafnazt með lækk-
un gjaldeyrisvarasjóðsins, en
gjaldeyrisstaða bankanna versra-
aði um 533 millj. kr. fyrstu sjö
mánuði ársiras.
Það hlýtur því að verða eitt
meginverkefni í efnahagsmálum
næstu mánuði að stöðva þá um-
frameyðslu, sem hér er um að
ræða, þar sem of mikil notkun
gjaldeyrisforðans mundi stefna
öryggi þjóðarinnar út á við og
lánstrausti í hættu.
Seðlabankinn er þeirrar skoð-
unar, að innflutningshöft mundu
ekki leysa þau vandamál, sem
nú steðja að, þar sem þau
mundu einkum hafa i för með
sér spákaupmennsku og efnahags
legar truflanir. Á hiran bóginn
hefur nú þótt nauðsynlegt, að
gerðar verði ráðstafanÍT til þess
að draga úr gjaldeyrisnotkun til
annarra þarfa, en þá einkum til
ferðalaga, en útgjöld til þeirra
hafa aukizt um allt að því þriðj-
ung árlega síðustu fjögur til
fimm árin. Einnig hafa verið
settar reglur til takmörkuraar á
útflutningi íslenzkra seðla, eins
og sést af tilkynningunni.“
Aðspurður gat dr. Jóhannes
Nordal þess að lokum, að þótt
þessi ráðstöfun leiddi ekki til
þess, að íslendingar fækkuðu
utanlandsferðum sinum, ætti
gja.ldeyrissparnaðurinn að nema
á annað hundrað milljónum kr.
á ári, miðað við útgjöldin af
þesBum ferðalögum í ár og í
fyrra.
Lenging kísilgúr-
vegarins bönnuð
Björk, 31. ágúst.
í GÆR var fyrirskipað að lengja
ekki frekar, — minnsta kosti
ekki í bráð —, hinn margum-
deilda veg sem undanfarið hefur
verið unnið að í hrauninu milli
Reykjahlíðar og Grimsstaða.
Þegar er búið að undirbyggja
um tvo kílómetra frá Grímsstöð-
um og einnig sex til sjöhundruð
metra lengra en fyrirhuguð leið
númer fjögur. Virðist því sú leið
vart koma til greina enda af
kunnugum talin valda hvað
mestum náttúruspjöllum, bæði á
túni og á brekkunum fyrir ofan.
Auk þess ltka snjóþyngst.
Ennfremur brýtur hún algerlega
í bága við fyrirhugað skipulag.
Koma þá aðeins til greina leiðir
númer eitt og tvö. Minnstum
spjöllum á túni, ylli leið númer
eitt, og er hún að kunnugra
manna yfirsýn talin heppileg-
ust, þeirra sem ég hefi rætt við
um þetta mál. Enda þótt þessi
margumtalaði vegur sé fyrst og
fremst lagður vegna Kísiliðjunn-
ar verður hann líka að teljast
bráðnauðsynlegur tengivegur
umhverfis Mývatn. Þessi kafli
hefur alltaf lokazt í fyrstu
snjóum á hverju ári og hugðu
menn því gott til, með þessari
vegagerð. Margir hér telja því
framkvæmdastöðvunina alveg
fráleita og líta jafnframt alvar-
legum augum afskiptasemi opin-
berra ráða og nefnda af þessum
málum. — Kristján.
Nýjum seðlum stolið
69 þús. kr. — í 1000 kr. seðlum
SEXTÍU og níuþúsund krónum
var stolið úr stórri peningasend-
ingu sem Seðlabankinn var að
fá úr prentun frá útlöndum, á
miðvikudag. Peningarnir komu
með Vatnajökli og þegar klukk-
an 3.30 var lögregluvörður mætt-
ur niðri á bryggju til að hafa
eftirlit með uppskipun og flutn-
ingi í bankann.
Klukkan 4.30 uppgötvuðu
menn svo að einn kassinn hafði
verið brotinn upp og úr honum
stolið sextíu og níu þúsund
krónum. Ekki er upplýst
hvenær verknaðurinn var fram-
inn, en rannsóknarlögreglan
hefur fengið málið til meðferðar
og hefur m. a. tekið áhöfn skips-
ins til yfirheyrslu. Seðlabankinn
sendi öllum öðrum bönkum að-
vörum strax og uppvíst var um
þjófnaðinn, þar sem gefin voru
upp númer seðlanna sem
stolið var. Aðrar upplýsingar er
ekki hægt að fá að svo komnu
máli, hvorki frá lgreglu né
bankayfirvöldum.
Frönsk flugvél
með 15 manns
— týnd norður í hafi
TVEGGJA hreyfla frönsk her-
flugvél af Breguet Atlantic gerð
er týnd á Norður Atlantshafi. —
Um borð í henni eru fimmtán
menn. Síðast fréttist til hennar
laust eftir miðnætti á miðviku-
dagskvöld þegar hún hafði sam-
band við Kinloss í Skotlandi, en
þangað bjóst flugmaðurinn við
að vera kominn um kl. 8,49 um
Bardagar breiöast út í Kína
— Hafnir að nýju í Wuhan
Hong Kong, Peking,
31. ágúst. — (AP)
MOSKVUÚTVARPIÐ skýrði
frá því í dag, að blóðugir
bardagar geisuðu á megin-
landi Kína, og í austurhér-
uðum Chekiang hefðu 3000
manns fallið. Útvarpið sagði
að tala særðra næmi tugþús-
undum og 400 hús hefðu ver-
ið lögð í rústir. Bardagamir
standa milli stuðningsmanna
og andstæðinga Maós, og eru
hinir síðarnefndu taldir hafa
yfirhöndina. Útvarpið skýrði
ennfremur frá því, að svipuð
átök ættu sér stað í norð-
austurhéruðum Kína, suð-
vestur Szechwan-héraðinu
og höfuðborg Kwangtung-
héraðsins.
í Hong Kong skýrðu ferða-
menn frá Canton frá því, að
heiftarleg átök væru í iðnaðar-
borginni Wuhan, en hersveitir
Maós bældu þar niður byltingu
and-maóista fyrir skömmu.
Ógerningur er að fá þessar
fregnir staðfestar, en allt bendir
á hinn bóginn til þess, að valda-
barátta maóista og stuðnings-
manna höfuðandstæðings hans,
Liu Shao-chi forseta, færist
mjög i aukana. Fregnirnar um
bardagana í Wuhan komu hins
vegar frá útvarpsstÖðvum maó-
ista sjálfra. Útvarpið greindi
ekki nánar frá bardögunum en
krafðist þess, að valdamenn í
Peking, hliðhollir Maó, tækju
strax í taumana.
Kínverska leyniþjónustan á
Formósu segir, að þúsundir
manna streymi frá ýmsum borg
um á meginlandi Kína til að
flýja bardagana, m.a. frá
Chungking og Chentu.
Ferðamennirnir frá Canton
segjast hafa heyrt and-maóista
lofa því opinberlega, að þeir
mundu „baða borgina í blóði
rauðra varðliða".
Hryllileg ofbeldisverk, nauðg-
anir og spellvirki eru daglegt
brauð í Canton, að sögn ferða-
mannanna, og daglega fara fram
fjöldaaftökur á þann hátt, að
and-maóistar eru hengdir í ljósa
Frarrah. á bls. 31
morguninn. Þá var vélin stödd
360 mílur norðaustur af Horni
og 450 mílur frá Bodö. Mikill
fjöldi flugvéla og skipa leita
týndu vélarinnar, m.a. hafa far-
ið leitarvélar frá varnarliðinu í
Keflavík. Ekki er kunnugt um
hvað vélin var að gera á þess-
um slóðum, en franskar vélar af
þessari tegund, sem eru einkum
í þjónustu sjóhersins, eru yfir-
leitt notaðar sem könnunarvélar,
eða til kafbátaveiða.
Bukovsky játar
Moskvu, 31. ágúst — NTB
SOVÉZKI rithöfundurinn
Vladimir Bukovsky hefur
játað sig sekan um að
hafa skipulagt ólögleg-
an mótmælafund á Push-
kin-torginu í janúar sl., að
því er fréttir frá Moskvu
herma. Bukovsky var leidd-
ur fyrir Borgarréttinn í
Moskvu í gær ásamt tveimur
öðrum rithöfundum, Evgeny
Kuschov og Vadim Delone.
Þeir eru allir undir þrítugu.
Vestrænum fréttamönraum var
meinaður aðgaragur að réttar-
salnum í gær og í dag, á þeirri
forsendu, að hann væri fullur af
vinum og ættingjum sakborning
anna. Löngu eftir að fréttamenn
irnir voru farnir var hóp
sovézkra borgara hleypt inn í
saliran.
Rithöfundarnir eru allir með-
limir í bannaðri hreyfingu rúss-
neskra menntamanna, SMOG.
Þeir eru ákærðir fyrir að hafa
brotið 70. grein sovézkra hegn-
ingarlaga, með yíirskriftinni
„Andróður og áróður gegn
sovézkum stjómvöldum.“ Refs-
ing fyrir brot á þessari lagagrein
er fimm til sjö ára vist í þrælk-
unarbúðum.