Morgunblaðið - 16.09.1967, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. SEPT. 1967
Vilhjálmur Þ. Gíslason utvarpsstjdri
varpa við ýmis hátíðleg tæki- I sonar mætti rita langt mál, þó
færi, svo sem ölLum útvarps- að ekki verði gert í þessari
hlustendum er kunnugt. Sjátf- stuittu afmælisgrem. Af ritstörf-
sagt má segja um hann eins og um hans, ber hæzt rit um ís-
aðra að „enginn gerir svo öllum I Lenzk efni — og má þar fyrst
Vilhjálmur Þ. Gíslason
„ÁFRAM tíminn flýgur fljótt".
Þetta stef kom mér í hug, þeg
ar mér var sagt í óspurðum frétt
um, að ViLhjálmur Þ. Gíslason,
útvarpsstjóri væri sjötugur í
dag. Gat þetta verið rétt? Mér
finnst svo stutt síðan ég sá
hann fyrst, ungan, hraustan og
áhugasaman námsmann í Mennta
skióla Reykjavíkiur og siízit áhuga
minni nemanda í íslenzkium fræð
um við Háskóla Islands, að ég
fór að hugsa málið befcur — og
kom þá fljótt í ljós, að þetta
reyndist rétt með aldurinn.
Vilhjáimur Þ. Gíslason er
fæddur 16. september 1897 og
varð stúdent 1917. Meistaraprófi
I íslenzkum fræðum lauk hann
við Háskóla íslands árið 1923 og
stundaði síðan framlhaldsnám er-
lendis um skieið. Við urðum ná-
grannar á skólaárunum, hann í
Þingholtsstrætinu og ég á Amt-
mannsstígnum. Og til Þorsteins
föður hans átti ég stundum er-
indi í Þingholtsstreeti 17, enda
hafði ég ,,Bjarka“ hans lesið með
áhuga á árunum 1899—1904, en
hanm var ritstjóri þess blaðs á
Seyðisifirði. Lögréttu hans, Óð-
in og Mongunblaðið ha.fði ég
einnig lesið, bæði heima og hér
eftir að hann varð ritstjóri þess-
ara blaða. Sjálfur verður Vil-
hjálmur blaðamaður hjá föður
sínum við þessá blöð — og rit-
stjóri Lögréttu með honum á ár-
unum 1932—’36.
Jafnframt þessu starfi hafði
Vilhjálmur þá verið bókavörður
á Landsbókasafninu og haft
st undakenn s 1 u í skólum, unz
hann verður skólastjóri Verzlun
arskóla íslands árið 1931 og held
ur áfram því starfi til ársins
1953, að hann verður útvarps-
stjóri, en hafði áður verið frétta-
maðux þeirnar stofnunar árin
1930—1935 og ráðunaiutur út-
vaiTpsráðs 1935—1953. Ýms fleiri
störf hefur hann hatft með hönd-
um í ýmsum félögum, ráðum og
nefndum, þó að hér verði ekki
upptadin.
Ég býst við, að útvarpsstjóra-
starf Villhjálms verði talið hans
umsvifamesta og eriisamasta
starf, þeirra, sem hann hefur
haft með höndum á löngum
starfsferli. Hann hefur unnið að
því með áhuga og af þekkingu
og hatft þá kosti til að bera, sem
nauðsynlegir eru í því starfi:
skipulagsgáfu, þekkingu á ís-
lenzkri tungu og bókmenntum —
og góða framsagnanhæfileika,
enda o£t flutt í útvarp ýmsan
fróðleik, auk fyrinlestra og á-
Egilsstöðum, 13. sept.: —
LAUGARDAGINN 2. september
minntist Samband austfirzkra
kvenna 40 ára afmælis síns með
hótfi í Valaskjálf. Boðið var til
miðdegisverðar um 70 gesfcum.
Má þar tii nefna formenn helztu
styrktarstofnana samþandsins,
svo sem form. Búnaðarsambainds
Austurlands og sýslu.menn Múla
sýsln.a. Meðal gesta voru for-
maður Kvenfélagasa.mbands ís-
lands, Helga Magnúsdóttir og
formaður Kvenréttindafélags ís-
lands, Lár.a Sigurbjörnsdóttir. —
Einnig sátu hófið fulltrúar og for
menn frá öllum félagsdeildum,
sem eru 23.
Ásdís Sveinsdóttir bauð gesti
velkomna og stjórnaði hófinu.
Þvi næst tók til máls formaður
Sambandsins Sigríður Fanney
Jónsdóttir. Rakti hún sögu sam-
bandsins og gerði grein fyrir
störfum þess frá upphafi. Gat
hún þess, að upphafleg stefnu-
•krá Kventfélagasembands Aust
líki“, því með því er ekki ann-
að sagt en það, að hann hefur
átt ertfiðu hlutverki að gegna, en
verið einbeittur og ákveðinn í
startfi, fa.rið eftir því, sem hann
hefur talið sannast og réttast. Og
meira verður ekki heimtað atf oss
dauðleguim monnum.
Um ritstörf Vilhjálms Þ. Gísla
urlands hefði verið húsmæðra-
fræðsia, heimilisiðnaður og upp-
eldismál. Kvað hún sambandið
hatfa reynt að starfa eftir þessari
stefnuskrá fnam á þennan dag
með því m.a., að koma á nám-
skieiðum í matreiðshi, saumum
og fleiru. Einnig sýningum á
handavinnu heimila á sam-
bandssvæðinu. f lok ræðu simnar
lét hún þess getið, að heiimilis-
iðnaðarsýning yrði opnuð í til-
efni afmælisins þá um daginn.
Væri þetba fjórða sýningin, sem
sambandið héldL
Sambandið var stofnað 1927 í
Mjóanesi á Völlum. Eftirtalin
félög sendu fulltrúa á stofn-
fund: Kvenfélag Vallahrepps,
Kvenfélag Fljófcsdalshrepps,
Kvenfélag Fela/lhrepps, Kvenfé-
lag Hlíðiahnepps og Kvenfélagið
Kvik á Seyðistfirði. Fyrsti for-
maður sambandsins var Sigrún
P. Blöndal, Haillormsstað. Gengdi
hún því starfi í 17 ár, eða til
dauðadags. Aðrir formenn hafa
verið Margrét FniðrLksdóttir,
nefna bókina íslenzk endur-
reisn (1923), og bækiurnar íslenzk
þjóðfræði (1924), Eggert Ólafs-
son (1926) og Snorri Stunluson
og goðafræðin (1942). Einnig
Iiggja eftir hann fjöldi þýðiniga
úr erlendum málum o. fl.
Kæri sjötugi skóLabróðir Vil-
hjálimur! Á skólaárum okkar í
Seyðisfirði og Friðrikka Sæ-
mundsdótfcir Eskiíirði.
Að ræðu forman.ns lokinni
vor.u 3 konur gerðar að heið-
ursfélögum sambandsins og atf-
hent heiðunsgjöf. Vor.u það Mar-
grét Friðriksdóttir, Seyðistfirði,
fyrrvenandi formaður sambands
ins, Elísabet Jónsdóttix, Holiti,
Fellum og Guðríður Ólafsdófct-
ir, Egiisstöðum, en tvær hinar
síðastnefndu eru einar á lífi a£
þeim konum, sem sáfcu stofnfund
sambandsins. Að þessu loknu
hófst aimennur fundur undir
stjórn Stefa.níu Óskar Jónsdóttur
Eiðum. Katrín Jónsdóttir, Seyð-
isfirði skemmti gestum með pí-
anóleik. Anna Þor.steinsdóttir,
Heydölum, vararitari sambands-
ins, Las upp kvæði. Þar að auki
voru fluttar margar ræður. Að
lokum fLutti ræðu formaður sýn
ingarnefndar, Þórný Friðniks-
dóttir og gerði grein fyrir sýn-
ingunni. Sagði hún vera þarna
samankomna mun.i atf öLlu sam-
bandssvæðinu, bæði nýir og
gamlir. Margir mjög aithyglis-
verðir. Væri það hlutverk sýn-
ingarinna.r m.a. að samræma nýtt
og gamalt og færa fram í dags-
Ijósið he im.au nna muni, sem
mikið væri til af á heimilum,
fornt og nýtt, sumt listaverk. —
Kvað hún sýninguna fflokkaða
Fmmh. á bls. 23
Menntasfeólanum var þín otft
getið sem þess manns, er ætíð
væri reiðubúinn að stilla til frið-
ar meðal skólabræðranna, ef upp
riisu deiiur í bekk eða á göngum
— eða þá á skólalóðinni fyrir
dyrum úti. Þetta tókst þér að
jafnaði með afbrigðum vei. í ís-
lenzkiu þjóðlífi hafa oft ver-
ið uppi deilur, bæði fyrr og síð-
ar — og svo er enn. Ein slík
deila er nú uppi um efni, sem
þér er nákomið, þar sem er sjón-
varpið nýja, sem þér hefur ver-
ið falið að stjórna, ásamit með út
varpsstjórastarfiniu. Ég get ekki
neitað því, að mér hefur fund-
izt kenna óþarfa gauragangs í
því máli og ekki gætt í því hinna
gullvægu orða Rómverja hinna
fomu: „Festina lente“, flýttu þér
hsegt. Ég ætla að vona og óska,
að þér takist þar að stilla til frið
ar og þræða þann meðailveg, sem
kemur sér bezt fyrir alm.enning,
íslenzkan efnahag og íslenzka
menningu, Annars verður sjón-
varp utan úr geimnum kannske
kcwnið yfir okkur áður en varir
og allt brölfcið, með ísienzka sjón-
varpið orðið að engu.
Svo óska ég þér hjartanJega
til hamingju með sjötiugsafmæl-
ið. Lifðu heill, nú og ævinlega!
Sveinn Sigurðsson.
HEIMURINN er sannarlega
ekfci samur í dag og hann var á
árunium fyrir aldamótin siðustu.
Breytingar.nar er.u fleiri og fram
farirnar meiri en svo, að hægt sé
að telja, og enda óþarft. Meira að
segja er ísland vart þekfcjanlegt
fyrdr sarna land, nema þá helzt
fjöiiin og óbyggðirniar, og þjóð-
in er frjálsmannlegri og mennt-
aðri en nokfcurn hefði órað fyr-
ir í lok fyrri alda.r. Það hlýfcur
því að vera mikil ániægja þeirn
manni, sem sjötugur horfi.r í dag
yfir far.inn veg, að hafa fengið
að lifa þetta undraskeið í sög-
unni. Einkium má vera mikil
gleði þess, sem átt hefur hlut að
því að láta draumana rætast og
skapa sum þau ævintýri, sem
enn gerast með þjóðinni. Þar
'heíur enginn verið einn. að verki,
en margir góðir menn sett mark-
ið hátt og stefnt að bjartari fram
tíð.
Einn af vorhugum þessa.rar
aldiar, VLlhjálimur Þ. Gíslason, út
varpsstjóri, er afmæiisbarn þessa
dags, fæddur í Reykjavík árið
1897. Bkki veiit ég með vissu
favort vagga ha-ns stóð í Þing-
holtunum, en þegar hann nefniir
Þingholtin verður einihver sá
blær á rödd hans, að engu er lík-
ara en faann sé að tala um sjáltfan
Vesturbæinn. Verzlunarskólin.n
við Gnunidarstíg er í næsta ná-
grenni við bern.skuiheimiM Vil-
hjálm.s, og þar réði bann rikj-
um er ég fyrir 34 árurn fcoimst
fyrst undir hans stjórn, sem
nemandi í undirbúningsdeild á
þriðjia stjór.narári hans þar. Vin-
sældir Viihjálmis fóru efcki miilli
mála. þa.u ánin, sem ég var í Verzl
unarskólanum. Hann þótti
skemmtilegur kennari, mildur
sfcólastjóri og einstaklega vel-
viljaður nemendum. Hygg ég að
svo faafi verið alla hans tíð þar.
Vestur í Vaneouver hitti ég á
liðnu vori gamlan skólabróður,
sem minnfcist þess með þakklæti,
hve drengilega Viihjálmiur reynd
ist honum, þegar við borð lá
að han.n yrði að hætta í skóla
vegna fjárskorts.
Á þesisum áruim var Villhjálm-
ur þegar orðinm vinsæll frétta-
maður útvarps. Þá hliustuðu
fréttamennimir á erlendar út-
varpsstöðvar, endursögðu frétt-
irnar og lásu sjálfiir. Stundum
voru hiustu'narski'lyrði slæm, en
þeir voru við ðUu búnir og lásu
þá heldur úr búnaðiarritium en að
hafa engar fréttir! Lítið safn
gamalla mynda og min.ja frá
fyrstu árum Rikisútvarpsins er
varðveitt í húsnæði þess við
Skúlagötu. Þar þykir mér einn
hlufcur ölLuim hinum merkari. Það
er ein síða úr fréttabrétfi frá
Vestfjörðum, skrifuðu í desem-
ber 1930. Þar segir að svo sé al-
menniur áhugi fyrir „útvarpsmái
inu“ þar um elóðir, að sveitar-
fundur hatfi samþykkt að kaupa
útvarpstæki og setja upp í þing-
húsi fareppsins, svo fólk gæti
safnaist þar til að hlýðia á fréttir
og fróðleik úr þessu mikla menn
ingartæki. Margt hetfur breytzt
síðan, en þó er það víst, að öil
þessi ár hefur útvarpið verið
sannkallað menningartæki. Og
einnig í þeim efnum hefur hlut-
ur Vilhjábns Þ. Gíslasonar ver-
ið dr.júgur. Sú hefur og orðið
raunin eftir að hann varð út-
Varpsstjóri í ársbyrjun 1953, að
jafnan hafa listir og menntir átt
stuðning hans visan.
RSkisútvarpiniu hefur hann nú
stjórmað í nær 15 ár ag verið
far.sæll í starfi. Starfsmönnum
hefur hann verið góðviljaður og
réttsýnn húsbóndi, enda vin.sæl'l
að verðleikum í þeirra hópi.
Stænsti og merkasti viðburður-
inn í starfstííð hans ér bvíimæla-
laust stofmun sjónvarpsins. Þrátt
fyrir erfiðleika og nokkur van-
efni í uppfaafi, hefur árangurinn
orðið slíkur, að útvarpsstjóri get
ur litið þetta senn liðna fyreta
sjónvarpsár með nokfcru stolti.
Þa.r sem þetta átti aðeins að
vera fáorð afmæliskveðja leiði
ég aiveg hjá mér að minnaist á
það, að ViLhjálmur hetfur víðar
komið við sögu. Mætti þar til
telja Þjóðlei'klhúisráð, menntamála
ráð, Fegr.una.rfélagið, Reykjaivík
urfólagið, Norræna félagið og
sitfcfavað fleira, ef maður kærði
sig um. Aðeins vil ég að lokum,
fyrir hönd starfsf'élkis faljóðvarps
deildar Rífcisútvairpsims, árna Vil
hjáJmi Þ. Gíslasyni, útvarps-
stjóra, allna heilla á þessum
menkisdegi hans, og þakka hon-
um öll störf h-ans í þágu iands og
þjóðar. Útvarpsstjóra og hams
elskulegu komu, Ingu Árnadótt-
ur, vii ég svo óska góðrar gæfu
og guðs tfriðar lamgt fram um
óbomin ár.
Guðmundur Jónsson.
Á ÞESSUM bímamótum í lífi
Viilhjálms Þ. Gíslasona.r útvarps
stjóra þafckar Morgunlblaðið hon
um langt og ánægjulegt sam-
stanf, ailt frá því að faðir harns,
Þorsteinn Gíslaison, skáld og rit-
höfundur var ritstjóri blaðsins.
Sá, sem þetta ritar faefur þá ekki
síður ástæðu til þeiss að minna-st
með þakklæti 20 ára saimstarfs
við Viihj'álm Þ. Gíslason í ú't-
varpsráði og að málef.n.um út-
varps og sjónvarps. Á það sam-
starf hefur engan skugga borið.
Vilhj'álmuir Þ. Gíslason er prúð
menmi og fagurkeri. Hann stend-
ur tnaustum fótum í íslenzkum
bókmemntum og mennimgu. Hann
faefur unnið islenzku menningar-
Lífi mikið gagm, ekki sízt með
farsælli yfirstjórn á Ríkisúitvarp
inu í hálfan annan áratug. En
hann er eimnig merkur skólamað
ur, blaðaimiaður og fraeðknaður,
sem er sígrúskandi, sílesamdi og
sífræðandi. Enda þófct Vilhjáim-
ur Þ. Gíslason hafi flufct mörg
stórfróðleg erindi um mienning-
armál og ís'lenzkar bókmenntir
í útrvarp, mun hans þó senniliega
lengst verða minmst fyrir hinar
frábæru áramótafaugledðimgar
hans á gamlársfcvölid. Á þær hef
ur öll þjóðin hlustað og við borð
liggur að mönnum fyndist emgin
áramót vena ef ekki heyrðist
rödd hins vinsæla útvairpsstjóra.
Vilhjáimur Þ. Gíslason er góð-
gjarn maður og samvinnulipur,
sanmur húrmanisti í þess orðfe
beztu menkimgu. HoLmiii hams
og hinmar merku komu faans, frú
Ingu Árnadóttur, er glæsilegt
menningarheimili, sem ber svip
innri siðfágunar og þroska.
Vinir og samstarfismenn Vil-
hjálms Þ. Gíslasonar þakka hom-
um ldðinn tíma, hylia hann sjö-
tugan, hressan og reifan og ósfca
honum guðsfriðar á efri árum.
S. Bj.
Samband austfirzkra
kvenna 40 ára