Morgunblaðið - 18.10.1967, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. OKT. 1967
15
ferð um síldorpláss
Dalvík og Olafsfjörður
EFTIR ÓLA TYIMES
ÞAÐ var fjári kalt fyrir norðan
á laugardaginn, og þegar Fri-
endshipvélin var að lenda á Ak-
ureyri sást varla út úr augum
fyrir snjébyl. Ég bjóst því ekki
viff aff þaff vaeri sérlega hátt
risið á síldarsaltendum norffan-
iands, þegar svo síldin ofan á
alit saman heldur sig fyrir aust-
an, en þaff var öffru nær, þeir
voru bara anz,i hressir. Ég fékk
leigffan Bronco jeppa á Akur-
eyri og fór á honum til Dalvík-
ur. Þaff var hráslagalegt um aff
litast á þeim góffá staff, grátt snjó
föl lá yfir bænum og fólkiff var
allt kappklætt við vinnu sína.
En þaff var ekki svo kalt aff
hætt væri við síldina, síffur en
svo, enda eru söltunarstöffvarn-
ar tvær á Dalvík búnar aff salta
í samtals 7094 tunnur.
Ég hitti fyrst að mála Aðal-
stein Lotftsson, einn af eigend
um Norðurvers hf. Aðalsteinn
er nokbuð ánægður með árang
urinn, þótt hann hefði ekkert
á móti því að fá dálítið meira.
„Við fengurri okkar fyrstu
síld 26. september. Hún var
mijög góð, enda kom hún úr
kaidri lest, Loftur Bald’vins-
son kom með hana. Nú erum
við búnir að salta í samtals
3500 tunnur, og höfum verið
mjög heppnir með tíðarfarið
hingað til. Því miður höfuim
við ekki aðstöðu til þess að
salta nema úti, en veðrið hefur
verið svo gott, að það hefur ekki
bamið að sök“.
Hann þagnar og lítur út í
sortann: „Ef við fengjum síld
núna, yrði erfitt um vik, það
er óvinnandi andsk . . . að
salta úti í svona veðri“.
„En hvernig farið þið þá að
því að láta hana verkast ef ger-
ir mikið frost?“
„Ég vona nú í lengstu lög að
það verði ekki, en ef til kemur
getum við keyrt í hús.“
„Hvernig hefur ykkur gengið
að fá fólk?“
„Það hefur gengið ágætlega,
við höfum smalað í nærsveit-
um, ef svo ma að orði komast,
og höfum ekki lent í neinum
vandræðum. Það lifnar allt við
þegar síldin kemur, þessi síld
hefur haft mikil áhrif á atvinnu
lífið hérna, þótt ekki hafi verið
saltað mikið.“
„Hvernig verður með áfram-
hald hjá ykkur?“
óvissa um það. En það er alveg
ástæðulaust fyrir bátana að
koma ekki hingað, við höfum
saltað austurlandssíldina fyrr og
ekki verið undan neinu að
kvarta, í hitteðfyrra söltuðum
við t.d. af Rauða torginu, og
gekk vel.“
„Hvernig heldur þú að út-
koman verði hjá ykkur?“
„Það er nú heldur snemmt að
ræða slíka hluti. Ég býst þó við
að ef við sleppum áfallalaust
með þá síld sem við höfum, get-
um við talist ágætlega á vegi
staddir.
—0—
—0—
Næst hitti ég Pál Sigurðsson,
söltunarstjóra á stöð Söltunar-
félags Dalvíkur. Páll er maður
sem gaman er að tala við. Hann
er fullorðinn, en jafn bjartsýnn
og ánægður með lífið og ham-
ingjusamasti æskumaður.
„Bíddu andartajc væni minn
meðan ég sendi strákana út.“
Við göngum saman inn í lóg-
an skúr og hann kallar inn í
litla stofu:
„Strákar mínir, dreifið þið
ykkur.“
Páll Sigurffsson
Þetta er verkstjórnartónn
Páls.
Og strákarnir hans dreifa sér.
Þeir eru jsálfsagt einir fimmtán
sem koma út úr stofunni, og
hún var svo lítil að þeir hljóta
að hafa raðað sér í hæðir. Þetta
var skrifstofan hans Páls, en
þangað þyrpast mennirnir jafn
an þegar hlé er á vinnunni.
„Þetta hefur gengið skínandi
vel hjá okkur í sumar, biðin
var að vísu fjáii löng.“ Hann
þagnar andartak og hagræðir
gleraugunum, en segir svo í
trúnaðarrómi: „Biðin var fjári
löng, það lá við að maður yrði
vonlaus."
■ Það var greinilega töluverð
játning að Páll Sigurðsson hefði
verið að því kominn að gefast
upp, enda er maðurinn ekki
þesslegur.
„En svo hefur þetta gengið
svona skínandi vel, við fengum
fyrstu síldina 20. september og
Sæmundur Jónsson
erum nú búnir með 3594 tunn-
ur. Við höfum verið heppnir
bæði með síld og veður, og vor-
um búnir að búa okkur undir
að salta inni, en veðrið hefur
verið svo gott hingaðtil að við
höfum ekki þurft þess, þú kem-
ur með þennan andsk. . . með
þér .... fólk??? Við í vand-
ræðum með fólk? Nei, ég held
nú síður. Við fórum bara um
Árskógarströndina og söfnuðum
liði, það verðut orðið hart í ári
þegar við getum ekki séð um
þá síld sem við fáum.“
„Hvað um áframhaldandi sölt
un?“
„Mér 'lízt vel á það allt sam-
an, það hljóta að koma hingað
fleiri bátar, þeir fá hér miklu
betri fyrirgreiðslu en fyrir aust
an. Þó fór svo að fyrir þrem
nóttum varð ég að neita þrem
skipum, það var grátlegt, en
ekki um annað að ræða. Þá sölt
uðum við í 629 tunnur upp úr
Björgvin, hann var með 180 tonn
Aðalsteinn Loftsson
en 30 tonn fóru í bræðslu. Björg
vin var með ísaða síld og kæld-
ar lestar.
„Hvernig gengur ykkur að fá
báta?“
„Ágætlega. Heimabátarnir
koma hingað auðvitað eins og
þeir geta. Björgvin og Björgúlf-
ur eru 250 tionn hvor, góð skip,
þeir voru eiginlega keyptir til
að byggja upp atvinnulífið hér.
Svo eru það Bjarmi og Loftur
Baldvinsson og svo Hannes Haf-
stein, sem er eiginlega gerður út
frá þessari stöð okkar, enda hef
ur hann haldið henni upp mik-
ið tiL“
„Síldin hefur lífgáð upp á
skap manna þótt hún kæmi
seint?“
„Lifgað?? Ég held nú það,
það var dásamlegt að sjá hvern
ig staðurinn breytti um svip.
Jafnvel þeir sem ekkert koma
nálægt síldinni voru einhvern
veginn öðru vísi. Mönnum var
ákaflega létt um bros, og allir
ánægðir. Þótt þetta sé ekki mik-
il síld, þá er samt töluverða
atvinnu af herihi að hafa.“
„Jæja Páll, það er gaman að
hitta mann sem er svona ánægð
ur.“
„Haha. já ég er ánægður.
Sjáðu til góði, það er þegar
búið að yfirtaka á þriðja þús-
und tunnur hjá okkur, og þær
fara með næsta skipi til Finn-
lands og Svíþóðar. Okkur er
því meira en borgið þó að við
fáum enga síld í viffbót?“
„Þið hafið þá fengið einhverja
sérsamninga?"
„Oojá, við fengum það, það
er enginn annars bróðir í þess-
um leik, og það gieypa allir það
sem þeir geta. Nú er til dæmis
búið að salta upp í saimninginn
við Finna, og þá ekki nema
Rússar eftir, fyrir utan sérsölt-
un.“
„Er þú Dalvíkingur Páll?“
,Oojá, það er ég. Ég er fædd-
ur hér og uppalinn, en var í
burtu mestallt mitt blómaskeið.
Ég lærði málaraiðn á Akureyri
og hefi réttindi til slíkra starfa.
Síldin er eiginlega bara tóm-
stundagaman h]á mér, ég er
bara í þessu á sumrin, en byrja
svo að mála um leið og ég fer
héðan. Og svona er ég búinn að
dunda við þetta i ein tuttugu
ár.“
„Hvað er með annan atvinnu
veg en síldina?1'
„Oojæja, þegar það ekki er
síld er það amar fiskur. Frysti
húsið er mikil lyftistöng fyrir
stsðinn, eins og sagt er i ræð-
ununi, og slaturhúsið gerir okk
a' lika gott.“
„Hvað eru margir íbúar hér?“
„Þeir eru eitthvað um þús-
und held ég, . . nei, ég held
ekki að það flytjist mikið héð-
an. Það skortir að sjálfsögðu
verkefni fyrir unglingana hér,
eins og annars staðar, én ég
held að það uni sér nokkuð
vel hérna fólkið. Við höfum ver
ið að reyna að halda uppi ieik-
starfsemi, og svo eru auðvitað
böll og kvikmyndir, ég er nú
orðinn of gamall til að hugsa
um böllin.“
Páll fylgir mér út að bílnum
og við kveðjumst þar. Ég hefi
orð á því að þeir hafi nýleg og
góð húsakynni.
„Já, við erum nú búnir að
dunda við að byggja þetta upp.
Þótt lítið hafi verið saltað á
undanförnum árum höfum við
alltaf verið að bíða eftir betri
tímum, og byggt í samræmi við
það. Nú eigum við ekkert ann-
að eftir en að byggja yfir bjóð-
in, og það gerum við örugglega
næsta sumar fyrst okkur gekk
svona vel í ár, og vertu nú bless
aður.
—0—
Ég hafði fengið fyrirmœli um
að fara líka til Ólafsfjarðar og
Siglufjarðar, og hélt því ótrauð-
ur af stað — að næstu sjoppu
til að spyrja vegat.
Þar var mér sagt að Ólafs-
fjarðarmúlinn væri illfær, og
hið mesta hættuspil fyrir mig
vesælan Reykvíkinginn að
leggja út á hann. Ég er ekki
hugrakkur maður að eðlisfari
og var því kominn á fremsta
hlunn með að hætta við allt
saman ,þegar jeppabifreið
renndi í hlað, og á henni var
Ó-númer.
„Já, hann hafði farið yfir Múl
ann. Hægt að fara á Broncon-
um? Já, Broncoinn var eins góð
ur og hver annar. Var ég með
keðjur? Á öll hjól? „Passaðu
þig vel að vera alltaf í innri
kantinum og hafðu drif á öll-
um.“ Það var greinilegt að fólk
inu í sjoppunni leizt ekki á
þennan skrifstofuföla „fjalla-
garp“ sem stóð fyrir framan
það.
Ég skokkaði niðurlútur út tiJ
að setja keðjur undir farartæk-
ið og heyrði að baki mér aff
verið var að ræða um glerhálku
grjóthrun og hengiflug. Ég hafði
aldrei keyrt Bronco áður, hvað
þá sett keðjur á slíkan bíl, satt
að segja man ég ekki eftir því
að hafa nokkurn tíma áður sett
keðjur á nokkurn bíl. Það er
kannski þessvegna sem mér
gekk svona illa. Þegar ég var
búinn að bakka fram og aftur
um helvítis planið í einn og hálf
an klukkutíma, leit ég stoltum
augum á þessa óhrjálegu „brota
járnshrgúu" sem hékk utan á
dekkjunum hjá mér. Ég hafði
að vísu óljósan grun um að
ekki væri allt eins og það átti
að vera, en mér var orðið svo
kalt að ég ákvað að hugsa ekki
meira um það. Þá var bara eft-
ir að setja strekkjarana á. Ein-
hvern tíma hafði ég séð mynd-
ir af því hvernig það var gert,
en það hefur víst áreiðanlega
verið önnur 'tegund af strekkj-
urum en sú sem ég var með.
Eftir kortér, hafði mér nær tek
ist að hengja sjálfan mig í hel-
vízkum ólunum, og þá aumk-
aðist afgreiðslustúlkan yfir
mig, hún tók við ólunum og
smeygði þeim fimlega á. Og
hvað með það? Hvi skyldum
við ekki láta konurnar gera
eitthvað öðru hvoru. Ég hefði
alveg getað þetta sálfur, með
tímanum.
Svo ók ég af stað að glerhál-
um Múlanum. Ftá því að Dal-
vík hvarf úr augsýn sat ég
stjarfur við stýrið, ég bjóst við
því á hverri stundu að druslan
sentist út af veginum á 7 km.
hraða, (eins og ég ók) og að
ég myndi hljota þar hryllileg-
an dauðdaga Ég beið og beið
Framhald á bls. 27
„Það þori ég ekki að segja um
ennþá, það ríkir satt að segja
Unniff viff flutning á saltaðri síld.