Morgunblaðið - 22.10.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. OKT. 1997

Útgefandi:
Framkvæm dastj óri:
Ritstjórar;
Ritstjórnarfulltrúi:
' Fréttastjóri:
Auglýsingar:
Rifstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
í lausasölu:
Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Áryakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Jphannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
•Árni Garðar Kristinsson.
Aðaistræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími. 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
VIÐRÆDURNAR
Nasser og hinir fáu útvöldu, sem nú fara með völdin.
Sjálfsmorð Amers getur
dregið dilk á eftir sér
¥ ræðu þeirri, sem Bjarni
Benediktsson, forsætisráð
herra, flutti fyrir frumvarpi
ríkisstjórnarinnar um efna-
hagsaðgerðir sl. mánudag,
lýsti hann yfir því, að ríkis-
stjórnin væri fús til við-
ræðna við aðila innan þings
og utan um það, hvort aðrar
leiðir væru vænlegri til þess
að ná sömu markmiðum í
’ efnahagsmálum og tillögur
og aðgerðir ríkisstjórnarinn-
ar stefna að.
Forsætisráðherra gerði
ennfremur ítarlega grein fyr
ir hinum ýmsu leiðum, sem
ríkisstjórnin hefði tekið til
athugunar og ræddi kosti og
lesti á hverri leið um sig.
Hann benti m.a. á þann
möguleika að hækka sölu-
skatt, en vakti jafnframt at-
hygli á því, að slíkt mundi
hafa í för með sér almenn-
ar verðlagshækkanir í land-
inu og erfitt mundi þá að
standa gegn óskum álagning-
araðila um rýmkaða álagn-
ingu. Ennfremur benti for-
sætisráðherra á þá leið að af-
nema fjölskyldubætur með
fyrsta barni, en ríkisstjórnin
hefði ekki talið rétt að því
sinni, að fara þá leið. En það
var athyglisvert við þessa
ræðu forsætisráðherra
hversu mjög hann opnaði
málið til samninga.
Nú munu viðræður ríkis-
stjórnarinnar og fulltrúa Al-
þýðusambandsins væntan-
lega hefjast fljótlega eftir
helgina. Mikilvægt er að báð
ir aðilar gangi til þessara
viðræðna með opnum huga
og með það markmið að ná
árangri og þess vegna er að
sjálfsögðu þýðingarmikið að
.gagnaðilinn, í þessu tilviki
Alþýðusamband íslands, taki
ekki fyrirfram afdráttar-
lausa afstöðu gegn tiltekn-
um aðgerðum eða ákvæðum
í tillögum ríkisstjórnarinnar.
Ríkisstjórnin hefur að sínu
leyti opnað málið mjög mik-
ið til þess að greiða fyrir
þessum viðræðum og þá er
þess að vænta, að verkalýðs-
hreyfingin gangi einnig til
þeirra með opnum huga.
Hitt er svo nauðsynlegt, að
menn geri sér alveg ljóst, að
kjaraskerðing er óhjákvæmi-
leg eins og á stendur í þjóð-
félaginu. Það er sú höfuð-
staðreynd, sem allir verða að
gera sér grein fyrir og hljóta
að gera sér grein fyrir mið-
að við það ástand, sem skap-
azt hefur vegna verðfalls og
aflabrests. Tilgangurinn með
viðræðum ríkisstjórnarinnar
og Alþýðusambandsins er
hins vegar sá, að kanna hvort
hægt sé að ná þessum sömu
markmiðum með öðrum
hætti.
Allur almenningur mun
vænta þes?, að þessar við-
ræður beri árangur og að
báðir aðilar gangi til þeirra
án afdráttarlausra yfirlýs-
inga af einu eða öðru tagi.
FORUSTA
SJÖMANNA-
SAMBANDSINS
Cíðustu daga hafa verið að
^ berast mótmælaályktan-
ir frá ýmsum verkalýðsfé-
lögum og öðrum samtökum
launþega. Athyglisvert er að
ályktun ráðstefnu Sjómanna-
sambands íslands sker sig
úr öðrum ályktunum verka-
lýðsfélaganna að því leyti
til, að þar er afdráttarlaust
tekið fram, að ástandið í
efnahagsmálum þjóðarinnar
geri það að verkum að nauð-
synlegt sé að grípa til ein-
hverra aðgerða.
Það skiptir auðvitað höf-
uðmáli, að verkalýðssamtök-
in viðurkenni nauðsyn ráð-
stafana. Á því hljóta vonir
um samkomulag að byggj-
ast. Þess vegna er rík ástæða
til að fagna því, að hin áhrifa
miklu samtök sjómanna
hafa haft forustu um að við-
urkenna þessa staðreynd af
hálfu verkalýðssamtakanna.
Það er svo annað mál,
hvort unnt er að leysa þessi
vandamál með öðrum ráð-
um en ríkisstjórnin hefur
lagt til, en það er einmitt
tilgangurinn með viðræðum
ríkisstjórnarinnar og verka-
lýðshreyfingarinnar að
kanna hvort svo sé.
BLÖMLEGT LEIK-
LISTARLÍF
¥¥ópur ungra leikara hefur
nú tekið höndum saman
um leiklistarstarfsemi í Lind
arbæ, en þar hefur Þjóðleik-
húsið um nokkurt skeið haft
með höndum sýningar á
nýstárlegum verkum.
Það er ástæða til að fagna
þessu frumkvæði hinna ungu
leikara og vonandi hljóta
þeir góðar viðtökur hjá öll-
um almenningi. Leiklistarlíf
stendur með miklum blóma
í Reykjavíkurborg og á und-
anförnum árum hefur kom-
ið fram myndarlegur hópur
ungra listamanna, sem hafa
í starfi sínu bryddað upp á
margvíslegum nýjungum.
Það ber að hlúa að starf-
semi þessa unga fólks og
SJÁLFSMORÐ Amers miar-
skálks, nánasta vinar Nassers
forseta og staðgengils hans
•um árabil, var ósfciljanlegt og
viðurstyggilegt . Mörgum
finnst, að sjálfsmorð sé ekki
nógu áhríifamikið og hafa aðr-
ar skýringar á (Jakt’einum. —
l ísraelsmenn tala wn morð, og
sumir gefa í Skyn og segja
jafnvel fullum fetum, að Am-
er hafi verið neyddur til að
svipta sig lífi. Óspart er vitn-
að til sjálfsmorðs Rommels
1944 og bent á hliðstæður.
Þótt ihin opinbera skýring
veki af eðlilegum ástæðum
grunsemdir virðast slúður-
sögurnar í þessu máli, sem
hafðar eru eftir „áreiðanleg-
um“ heimildum, enn furðu-
legri. Þeir sem iti'lbúnir eru til
að trúa hinu versta m-unu
sennilega telja þá mótbáru
veigalitla, að ósennilegt sé að
Nasser 'h'afi Látið sér til hug-
ar koma að koma manni, sem
hann mat eins mifcils og Amer
fyrir kattarnef. Yeigameiri
ástæða til að ætl-a að það beri
ekki að öllu leyti vott um
einfeldni að h'alda að Amer
hafi ráðið sér bana í örvænt-
ingiu, heldur að aðrir h'afi
ney.tt hann til þess er sú að
hann sé Nasser háskalegri nú
þegar hann er allur, en þegar
hann var á lífi .
Byltingin í Egyptalandi
var verk hersins og hefur alla
tíð grundvallazt á hernum
Amer marskáikur var tengi-
liður milli hersins og forset-
ans. Hann va-r vinsæll og
ávallt til viðtals. Hermönn-
unu-m fannst sem þeir ætt-u
menn munu vona, að sú
starfsemi, sem nú er hafin í
Lindarbæ gangi vel og verði
mikilsvert framlag til leik-
listarlífs borgarinnar.
ÆRA
PASTERNAKS
Dlöð og fréttastofur fjarg-
" viðrast út af því, að
Boris Pasternak hafi nú
fengið fulla „uppreisn æru“
margt sameiginlegt með hon
um, en fu-nd-u ekki til svipaðr-
ar -skyldleika tilfinningar með
forsetanum. Hann var einn af
önfáum mönnum í innsta
-hring Nassers, sem sagði óhifc-
að allt sem honum bjó í
brjósti, og þó var holl-usta
hans aldrei d-regin í efa fyrr
en nú.
Að vísu var nú uppgötvun
'að hann var viðriðinn sam-
særi gegn stjórninni í su-mar
isvo mikið áfall að erfitt var
að komasit yfir það. En sam-
særið sjálft virðist hafa verið
vonlaust og ruglingslegt hálf-
kák. Hin opinbera skýring
hljómar sennilega, því að hún
kemur heim við skapgerðar-
ein-kenni Amers. Þótt hann
'fylltist bei-skju vegna þess að
-hann Var neyddur til að bera
ábyrgðina á ósigri egypzka
hensins gat hann ekki slitið
tryggðarböndin. En sú ráða-
gerð ihans að skipa sjálfan sig
og aðra herforingj-a, sem settir
höfðu verið eftir styrjöldina
í sín fyrri em-bætti, var svo
voníaus frá upphafi, að senni-
lega eru til fá d-æmi um ráða-
gerðir, sem hafa verið eins
rækilega dæmdar til að -m-is-
takast. Meðan hann v-ar á 1-ífi
var «á möguleiki enn -hugsan-
1-egur, að breitt yrði einhvern
veginn á egypzka vís-u yfir
það, að Amer væri fallinn í
ónáð. En aldrei verður 'hægt
að breiða yfir sjálfsmorðið.
Hver-su óánægðir sem eg-
ypzkir herforingjar kunna að
vera þá er egypzki herinn á
engan hátt þess umkominn
eins og nú standa sakir að
í Sovétríkjunum eins og kom
ist er að orði í frétt frá
Moskvu í gær. Ástæðan sé
sú, að nú eigi að gefa út ljóð
eftir hann í föðurlandi hans.
Sannleikurinn er sá, að
Ijóð eftir Pasternak og ljóða-
þýðingar hafa alltaf verið á
markaði í Sovétríkjunum.
Hitt er annað mál, að ádeilu-
saga hans á Sovétkerfið, dr.
Zivago, hefur aldrei verið
gefinn út í heimalandi hans
og ekki minnzt á að það verði
gera byltingu, sem líkl'egt er
til að bera árangur. Þeir njófa
engrar almannahylli, leiðtog-
ar þeirra hafa verið settir af
eða fangelsaðir, nýju menn-
irnir eiga eftir að ganga úr
skugga um áreiðanleika og
skoðanir hvers annars. Eng-
inn annar möguleiki kemur
til greina, að minnsta kosti
ekki í fljótu bragði séð, en
að lúta forystu N-a-ssers. Ef ein
hver metorð'agjarn maður eða
-hópu-r manna bíður að tj'alda-
baki, er ólíklegit að þeir kjósi
þetta ömurlega tímabil í ara-
bískri sögu til þess að stíga
fram á sjónansviðið. Væntan-
legur leiðtogi getur lítið -gert I
til þess að bætia stöðu Egypta
nema að koma að einhvers-
konar samkom-ulagi við ísra'el
Nasser tforseti 'hefur hvað eft-
ir annað gertf ómerkar fréttir
um, -að stjórn hans væri völt í
sessi, og sennilega hafa þær
oftast verið vitleysa.
Hættan nú er sú, að nema
því aðeins að einhver róttæk
og ófyrirsjáanl’eg hreyfing eigi
sér stað au-kist fremur en
dvíni ógnunin, sem honum
stafar frá hernum þegar fram
í sækir.
Með tiliti til reiðinnar í
hernum sýnir N-asser töluvert
-hugrekki þegar -hann heldur
áfram þeirri stefn-u sinni að
frið-mæl'ast við Vest-urveldin.
Síðasta vísbendingin um þetta
er brottvikning Ah-med Saids,
hins óbifanl'ega og oft mein-
lega andsitæðin-gs Breta, úr
embætti forstjóra útv-arps-
stöðvarinnar Rödd Araha. Eft-
Framh. á bls. 18
leyft nú þegar honum hefur
verið veitt „uppreisn æru.“
Meðan dr. Zivago er ekki
gefinn út í Sovétríkjunum
hefur ekkert breytzt. Þeir
einu, sem misstu æruna voru
valdhafarnir, sem settu
Pasternak í bann, knúðu
Tarsis úr landi og sendu
Daniel og Sinjavskí í þræla-
búðir. Þeir hafa það sjálfir í
hendi sér, hvenær almenn-
ingsálitið í heiminum veitir
þeim uppreisn æru.