Morgunblaðið - 06.01.1968, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. JANÚAR 1968
JMwguitirliifrífr
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
ílausasölu:
Áskriftargjald kr. 120.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
SKIPASMÍÐARNAR
© UTAN ÚR HEJMI
Nvtt lárviðarskáld
í Bretlandi
CECIL DAY LEWIS, eitt
kunnasta ljóðskáld Breta, hef
ur verið .skipaður lárviðar-
skáld í stað John Masefields,
sem lézt í maí í fyrra. Síðan
á 17. öld hafa mörg af kunn-
ustu Ijóðskáldum Breta gegnt
þassu heiðursembætti, þeirra
á meðal Wordsworth, Sout-
hey og Tennyson, en eirus og
Cecil Day Lewis sagði þegar
honum hafði verið sýndur
þessi heiður, þá veit enginn
hvaða hlutverki lárviðarskáld
eiga að gegna. En staðan hefur
áunnið sér hefð, sem Bretar
vilja ekki ieggja niður.
Day Lewis er staðréðinn í
að ná sér í íbarlega bók sem
skrifuð hefur verið um lárvið
arskáldin til þess að kynna
sér hlutverk þeirra. Síðan hon
um var tilkynnt fyrir nokkr-
um vikum að hann yrði gerð-
ur að lárviðarskáldi hefur
hann alltaf ætlað að fara á
bókasafnið í Greenwich, þar
sem hann á heima, til þess að
kynna sér þessa ítarlegu bók
eftir Kennetih Hopkins, en
hann segist ekki hafa kunnað
við að gera það fyrr en hann
væri opinberlega skipaður.
Launin eru lág miðað við
nútímaaðstæður, aðeins tæp
100 pund, en ættu að hrökkva
fyrir whisky í nokkra daga,
segir Day Lewis.
Lewis segir, að hirðskáid
hafi litlu hlutverki að gegna
nú á dögum ,en ef ti'l vill
gætu afiburðir eins og Aber-
fan-slysið eða merkir atburð-
ir innan konungsfjölskyldunn
ar gefið tilefni til kveðskap-
ar. Fyrir átta árum orti hann
drápu í tilefni fæðingar
Andrésar prins vð tónlist eft-
ir Sir Arthur Bliss, Drápan
endaði þannig:
You princely babe, oyu
For you we bring
pretty dear,
The birthday honours of
the quickening year.
Reyfarahöfundur og sósía-
listi.
Skipun Cecil Day Lewis í
stöðu lárviðarskálds kemur
ekki á óvart. Hann komst í
fremstu röð brezkra ljóð-
skálda á árunum fyrir heims-
styrjöldina síðari, um svipað
leyti og Auden, Spender og
MacNeice. Hann hefur feng-
izt talsvert við ljóðaþýðing-
ar. Síðasta ljóðabók hans,
The Room and other poems,
kom út 1965.
Cecil Day Lewis fæddist á
írlandi 1904. Faðir hans var
aðstoðarprestur í írsku kirkj-
unni og fjölskyldan fluttist
til Engiands þegar hann var
aðeins tveggja ára gamall.
Móðir hans lézt þegar hann
var í bernsku og faðir hans
hafði mikil áhritf á hann á
uppvaxtarárunum,
Að lokinni venjulegri skóla-
göngu stundaði hann nám í
Oxford um fjögurra ára
skeið, og síðan fékkst hann
við blaðamennsku en fékk
fljótlega leið á henni og gerð-
ist kennari við barnaskóai í
Summerfields skammt frá Ox
ford og seinna í Cheltenham,
um átta ára skeið. Á Oxford-
árum sínum kynntist Day
Lewis ljóðskáldinu Auden.
Fyrsta Ijóðabók hans kom út
1929 og vakti litla eftirtekt,
en T.E. Lawrence (Arabíu-
Lawrence") varð hrifinn af
henni og benti Winston Crurc
hill á hana. Cecil Day Lewis
gekk að eiga fyrri konu sína
1928 og áttu þau tvo syni. Þau
skildu 1951. Með seinni konu
sinni, Jill Balcon, á hann einn
son og eina dóttur.
f Chöltenham tók Day Lew
is að semja leynilögreglusög-
ur undir dulnefninu „Nicholas
Blake“.
Þetta vorfu sbormasöm ár
í lífi hans, meðal annars
vegna þess að fyrsta leynilög
reglusagan fjallaði um ástir
aðstoðarkennara og eigin-
konu skólastjórans. Þá var
Day Lewis eindreginn komm-
únisti á þessum árum, og var
sú stjórnmállaskoðun var lit-
in hornauga í heimavistarskól
um. Ljóð hans frá þessum ár-
um þykja léleg. Trú hans á
málstað komúnismans stóð til
1939, en þótt hann segði skil-
ið við flokkinn gekk hann
ekki í lið með andstæðingum
kommúnista. Hann gerðist
sósíalisti og er það enn.
Leynilögreglusögur Day
Lewis, sem hann samdi undir
dulnefninu „Nicholas Blake,“
urðu tiil vegna þess að þakið
lak og hann fékk sendan reikn
ing er hljóðaði upp á 100
pund. Svo vinsælar urðu leyni
lögreglusögur hans, að hann
gat hætt kennslu og helígað •
sig kveðskap eingöngu. Á
heimsstyrjaldarárunum starf-
aði Day Lewls í upplýsinga-
málaráðuneytinu og gaf út
bækur og bæklinga.
Framíhald á bls. 17
Cecil Day Lewis, arftaki John Masefields.
egar á s.l. sumri var ljóst,
að vegna erfiðleika sjávar-
útvegsins væri hætta á verk-
efnaskorti í hinum unga
skipasmíðaiðnaði, sem byggzt
hefur upp í landinu á örfáum
árum. Uppbygging þessarar
nýju iðngreinar hefur verið
með slíkum myndarbrag, að
telja má að skipasmíðastöðv-
arnar í Arnarvogi, á Akur-
eyri, Akranesi og ísafirði geti
smíðað allt að 10 fiskiskip á
ári, en talið er að endurnýj-
unarþörfin séu 15 bátar á ári,
ef allt er með felldu.
Ráðherrar iðnaðar- og sjá-
varútvegsmála, þeir Jóhann
Hafstein og Eggert G. Þor-
steinsson tóku þegar upp við-
ræður við Fiskveiðasjóð og
viðskiptabankana s.l. sumar,
um ráðstafanir til þess að
mæta þeim verkefnaskorti,
sem virtist yfirvofandi hjá
skipasmíðastöðvunum og
stuðla þannig að því, að hin
nýja iðngrein gæti staðið af
sér erfiðleikana og að henni
vrði veitt aðstoð til þess að
brúa það bil, sem skapast
mundi í verkefnum.
Þær leiðir, sem þá þegar
var rætt um, voru annars
vegar fjáröflun fyrir skipa-
smíðastöðvarnar og sérstök
fyrirgreiðsla í því sambandi
og hins vegar að strandferða-
skipin tvö, sem þá hafði verið
tekin ákvörðun um að byggja,
yrðu smíðuð innanlands. Nú
hefur verið ákveðið, að bæði
strandferðaskipin verði smíð-
uð í skipasmíðastöðinni á
Akureyri, en það kom fylli-
lega til álita, að annað skipið
yrði smíðað fyrir norðan en
hitt fyrir sunnan, enda var
munur á verðtilboðum þess-
ara tveggja skipasmíðastöðva
tiltölulega lítill að lokum.
Endanlega niðurstaðan varð
þó sú, að hagkvæmara mundi
að smíða bæði skipin fyrir
norðan, en þá var jafnframt
öllum ljóst, að nauðsynlegt
mundi verða að veita Stál-
vík í Arnarvogi aðstoð.
Seðlabankinn hefur nú það
verkefni með höndum að
vinna að öflun lánsfjár til
smíði strandferðaskipanna á
Akureyri og jafnframt er
ljóst, að útvega þarf fjár-
magn til þess að standa undir
nýjum verkefnum hjá Stál-
vík. Nú eftir áramótin hafa
vandamál skipasmíðastöðv-
anna enn verið rædd og reynt
að finna leiðir til þess að
auka um sinn lánveitingar út
á fiskiskip smíðuð innanlands
úr 75% í 85%, þó þannig að
þessi aukning verði aðeins
meðan erfiðleikarnir steðj-
uðu að, en ekki beri að líta á
hana sem varanlega.
Ástæða er til að taka það
skýrt fram, að viðskiptabank-
arnir hafa veitt mjög mikla
fjármuni til skipasmíðastöðv-
anna og skipasmíðastöðvarn-
ar hafa alltaf frá árinu 1965
verið á framkvæmdaáætlun
ríkisstjórnarinnar, og ekki
þarf að rekja það oftar, að
ríkisstjórnin, undir forustu
iðnaðarmálaráðherra, Jó-
hanns Hafsteins, hefur lagt á
það alveg sérstaka áherzlu að
stuðla að uppbyggingu stál-
skipasmíðanna í landinu og
eflingu þeirra, með þeim ár-
angri, að skipasmíðastöðvarn-
ar geta nú annað % af endur-
nýjunarþörf fiskiskipaflotans
í landinu og hafa allar stækk-
unarmöguleika.
Vandamál Slippstöðvarinn-
ar á Akureyri hafa nú verið
leyst, en vandamál Stálvíkur
eru enn óleyst. Þó er engin á-
stæða til að örvænta, að ekki
takist að leysa verkefnaskort
þeirrar skipasmíðastöðvar
einnig, og að því er nú unnið
Stálvík hefur nú þessa dag-
ana gert samning um smíði
130 tonna báts, en vonandi
líður ekki á löngu þar til
samningar verða gerðir um
smíði stærri fiskibáta.
Það er alveg óþarfi fyrir
stjórnarandstæðinga og aðra
að veita ríkisstjórninni ein-
hverjar áminningar um þessi
mál. Eins og að framan er
rakið, hefur ríkisstjórnin unn
ið ötullega að lausn verk-
efnaskorts skipasmíðastöðv-
anna og hefur þegar náð um-
talsverðum árangri í þeim
efnum. Til þess má ekki koma
að hin nýja og myndarlega
iðngrein lognist út af vegna
stundarerfiðleika, Þess vegna
munu menn treysta því, að
ekki takist síður til um lausn
á vandamálum Stálvíkur en
Slippstöðvarinnar á Akur-
eyri.
HRIPLEK HÚS
að er furðu algengt, nú á
tímum nýrrar byggingar-
tækni og margvíslegra nýj-
unga í húsasmíðum, að hin
rambyggilegustu steinhús
leki, bæði með veggjum og í
lofti. Þetta virðist orðið svo
algengt, að hér getur tæpast
verið um einangruð fyrir-
brigði og undantekningar að
ræða. Þetta er þeim mun
furðulegra, sem það var fá-
títt hér áður fyrr, þegar
tæknin við húsabyggingar
var takmarkaðri, að leki væri
í húsum og jafnvel sjaldgæft,
að torfkofarnir væru lekir,
en steinhallir nútímans stand
f
ast greinilega ekki veður og
vinda.
Það er full ástæða til þess
fvrir bæði arkitekta og þá að-
ila, sem að húsabyggingum
vinna og á þeim bera ábyrgð
að taka þetta mál til mjög
rækilegrar athugunar. Því
verður ekki trúað, að húsa-
gerð þurfi nauðsynlega að
fara aftur á sama tíma og
tæknin eykst, og auðvitað er
það gersamlega óþolandi fyr-
ir þá, sem leggja fram mikið
fé til húsasmíða, að hin ram-
byggilegu steinhús hripleki
svo á eftir.
HAFÍSINN
¥7nn einu sinni hefur hafís-
inn gert vart við sig hér
á landi og undirstrikað þá
staðreynd, að ekki má mikið
út af bera til þess að erfið-
leikar verði um alla aðdrætti.
Ljóst er, að siglingaleiðin fyr-
ir Norðurlandi og Vestfjörð-
um getur auðveldlega lokast
vegna hafísa og allir þekkja
að vegir geta auðveldlega
teppzt vegna snjóalaga. Af
þessum sökum er full ástæða
til að vekja máls á þeirri
nauðsyn að birgðum nauð-
synjavara verði komið upp í
þeim landshlutum, þar sem
vá getur orðið fyrir dyrum
mjög skyndilega vegna hafíss
og annarra náttúruafla. Það
er of seint að leysa þau vanda
mál, þegar erfiðleikarnir hafa
dunið yfir.