Morgunblaðið - 10.02.1968, Qupperneq 17

MORGUN'BLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. FEBRÚAR 1968
17
•»»»»!

Jóhann Hafstein dómsmála-
ráðherra lýsir viðhorfi sínu
RITSTJÓRN „Síðu ungra Sjálf-
stæðismanna“ hefir spurt mig
um viðlhorf mitt til samþy.kktar
félagsfundar Heimdaillar um
breytingartillögu þá sem ég hefi
flutt á Alþingi fyrir hönd ríkis-
stjórnarinnar á kosningalögun-
um, þar sem tilskilið er, að sam-
þykki hlutaðeigandi flokksstjórn
a,r þurfi til þess, að fraimboðs-
listi geti verið í kjöri fyrir við-
komandi flokk.
Um það vil ég þetta segja:
Ungir Sjálfstæðilsmenn hafa
frá öndverðu verið boðberar
frj’álslyndis og réttlætis í stjórn-
málum. Hreinskilni einkennir
viðhorf æskunnar.
í grundvallarstefnuskrá Heim-
dal'lar frá 13. febr. 1931 eru m.a.
þessu stefnuskráratriði:
„að efla og vermda þingræði
og lýðræði,
að kjördæmaskiipunin verði
færð í það horf að atkvæði allra
kjósenda geti orðið jafn-áhrifa-
rík á landsmál, hvar sem þeir
búa á landinu,
að kosningarréttur til Alþingis
verði bundinn við 2)1 árs lág-
marksaldur og að þeginn sveitar
styrkur valdi eigi missi kosning-
arréttar".
Þessi hugsjónamál Heimdell-
inga hafa ýmist . náð fram að
ganga eða verið í brennidepli
stjórnmálabaráttunnar á íslandi.
Eg hefi sjálfur haft forystu í
baráttu fyrir slíkum hugsjónum
um tíu ára skeið sem formaður
Heimdallar eða formaður Sam-
band's ungra Sjálfstæðismanna.
Ég ætti því manna sízt að þurfa
Reykjavík. Af því tilefni er sú til
laga, sem áður getur og Heim-
dallarfundur hefur ályktað um,
komin fram. Ég get ekki fallið
frá því grundvallarsjónarmiði að
hindra beri með breytingu á
kosningalögum, að siðleysi, eins
og kommúnistar viðhöfðu í síð-
ustu kosningum, geti haldizt
uppi.
Ég viðurkenni, að breytingar-
tillaga sú, er ég hefi flutt geng-
ur lengra, þar sem hún jafnframt
útilokar framlboð fleiri en eins
lista sama flokks í kjördæmi.
Hvort það er rétt er álitamál
og fyrir mér ekki aðalatriði.
Það fara nú fram viðriæður
milli fulltrúa þingflokka um
það, hvernig hugsuð breyting á
kosningalögum samræmist skipu
lagsreglum stjórnmálaiflokkanna.
Þegar Heimdellingum finnst í
samþykkt sinni að ráðgerð kosn-
ingalagabreyting þrengi svig-
rúm einstaklinga í stjórnmála-
flokkum við val á frambjóðend-
um, kynni það að byggjast á mis
skilningi. En hinu má heldur
ekki gleyma ,að lágmarkskröfur
verður að gera til flokka um
skiipulega starfshætti ,ef þeir
vilja og heita stjórnmálaflokkur.
Það er að lokum ósk mín til
Heimdallar, að hann megi ætíð
vera sá brautryðjandi frjálsræð-
is, réttlætis og hreinskilni í
stjórnmálum, sem hann hefur
frá öndverðu verið.
Friðrik Sophusson, stud. jur.:
Flokksræði — lýðræii
Jóhann Hafstein.
að efast um, hvað fyrir hinum
yngri Sjálfstæðismönnum vaikir.
í kosningunum í sumar léku
kommúnistar ljótan hráskinna-
leik í sambandi við framboð
Hannilbals Valdimarssonar í
Félagsfundur í Heimdalli
MÁNUDAGINN 5. febr. sl. var
boðað til félagsfundar í Himin-
björgum, félagsheimili Heim-
dallar. Auglýst fundarefni var:
„Á að auki flok'ksræðið á ís-
landi?“ Framsögumenn voru
Ármann Sveinsson, stud. jur. og
Jón E. Ragnarsson, hdl. Voru
fundarmenn mjög á einu máli
um, að ekki beri að áuka flokks-
ræðið og spunnust umræður út
frá því um tillögu, sem liggur
fyrir Alþingi um breytingu á
kosningalögunum nr. 52/1959. Á
fundinum var samþykkt eftir-
farandi ályktun:
„Fundurinn álítur, að sporna
beri gegn allri tilhneigingu í þá
átt að efla völd forystumanna
stj órnmálaf lokkanna.
Með vaxandi flokksræði fær-
ist valdið frá fólkinu í hendur
fárra forystumanna hvers
stjórnmálaflokks. Það er verk-
efni ungs fólks áð koma í veg
fyrir slíka öfugþróun, sem
stofnar lýðræðinu í hættu.
Fram hefur komið á Alþingi
tillaga um breytingu á kosninga
lögunum nr. 52/1959, en hún fel-
ur tvímælalaust í sér skerðingu
á svigrúmi einstaklinga í stjórn-
málaflokkum við val á fram-
bjóðendum til Alþingiskosninga
og stuðlar að auknu flökksfor-
ystuvaldi. Fundurinn mótmælir
framkominni tillögu, en hvetur
jafnframt til heildarendurskoð-
unar stjórnarskrár og kosninga-
laga, og bendir á ályktanir Heim
dallar FUS og Sambands ungra
Sjálfstæðismanna um breyt-
ingu á kjördæmaskipun lands-
ins í einmenningskjördæmi."
FRAM hefur komið á Alþingi
breytingartillaga við 2. máls-
grein 27. gr. kosningalaganna
frá 1959. Efni tillögunnar er
annars vegar að koma í veg
fyrir það, að fleiri en einn
listi geti verið borinn fram í
nafni sama stjórnmálaflokks í
hverju kjördæmi og hins veg-
ar, að hverjum framboðslista
verði að fylgja skrifleg við-
urkenning „hlutaðeigandi
flokksstjórnar.“ Tillagan er
fram komin væntanlega með
fulltingi flokksstjórna stjórn-
málaflokkanna, ef draga má
þá ályktun af þögn þeirra um
tillöguna.
UMRÆÐUR
1 síðustu viku birtu dag-
blöðin ályktun stjórnar
Vöku, félags lýðræðissinn-
aðra stúdenta, um tillöguna,
þar sem hún var harðlega
gagnrýnd og talin tilraun til
að efla flokksforystuvald
stjórnmálaflokkanna. í sama
streng tók Ármann Sveinsson
stud. jur. í mjög ítarlegri
grein, sem birtist hér á síð-
unni í síðustu viku. Undan-
farna daga hafa svo talsverð-
ar umræður átt sér stað um
þetta mál, og komið hefur í
ljós, að sitt sýnist hverjum
um gildi tillögunnar og áhrif
hennar. Telja fylgismenn til-
lögunnar, að hún feli í sér
„lagfæringu" á núverandi lög
gjöf og aðeins sé verið að
„setja undir lekann" til þess
að skrípaleikurinn frá kosn-
ingunum sl. vor verði ekki
endurtekinn, en þar er átt
við framboð Hannibals Valdi-
marssonar og pólitískra lif-
varða hans hér í Reykjavík.
Andstæðingar tillögunnar
halda því fram, að umrædd-
ur skrípaleikur hafi stafað af
„mistúlkun" yfirkjörstjórnar
Reykjavíkurkjördæmis á
Friðrik Sophusson.
kosningalögunum nr. 52/1959.
Þeir benda ennffemur á, að
með kjördæmabreytingunni
og breytingunni á kosninga-
lögunum ári'ð 1959 hafi ver-
ið stigið spor í þá átt að
veita forystumönnum stjórn-
málaflokkanna aukin völd,
þrátt fyrir að breytingin
hafi ýmissa annarra hluta
vegna verið æskileg. Þeir
benda einnig á það, að í um-
ræðum á Alþingi hafi fram-
sögumaður stjórnarskrár-
nefndar skírskotað til þess
frjálsræðis og svigrúms, sem
um getur í 27. greininni, en
það er sama „frjálsræðið"
og nú er verið að gera til-
raun til a'ð afnema.
Inn í umræðurnar um fram
komna tillögu hafa svo spunn
izt vangaveltur um núver-
andi kosningalöggjöf, kjör-
dæmaskipun og hver eigi að
vera staða og hlutverk
stjórnmálaflokka í þjóðfé-
laginu.
LÝÐRÆÐI
íslenzkt stjórnarfyrirkomu-
lag grundvallast, eins og í
flestum öðrum vestrænum
ríkjum, á lýðræðishugsjón-
inni. Hugtakið lýðræði er
ákaflega óskýrt og óná-
kvæmt hugtak. Sú skilgrein-
ing hefur þó verið sett fram,
að hið „ideala" lýðræðisþjóð-
félag komi fram í því stjórn-
arfyrirkomulagi, þegar sem
flestir borgarar ráða sem
mestu um sem flest málefni
ríkisins. Lýðræðið í fram-
kvæmd birtist síðan aðallega
í því, þegar kjósandinn, hinn
almenni borgari, velur á milli
skoðana og manna við kjör-
borðið á kjördegi. Fari þessi
skilgreining saman við þær
hugmyndir, sem við höfum
um lýðræðið, og finnist okk-
•ur ástæða til að vi’ðhalda
lýðræðinu, hljótum við að
sporna við hverri þeirri til-
raun, sem færir valdið til að
velja og hafna frá fjöldan-
um í hendur fámenns hóps
útvaldra manna.
HLUTVERK
STJÓRNMALAFLOKKA
í lýðræðisþjóðfélögum er
hlutverk stjórnmálaflokka að
koma á framfæri skoðunum
og hugmyndum þjóðfélags-
hópa ásamt því að bjó'ða
Fram'hald á bls. 19
KRATAR OG TRYGGINGAMAL
„TRYGGINGAR eru fyrst og
fremst hugsjón og baráttumál
jafnaðarmanna. Þeir munu
standa fastan vörð um þær.“
Þannig er niðurlag á leiðara Al-
þýðu'blaðsins í gær, föstudaginn
9. febrúar, sem ritaður er í slík-
um ham uppnáms og móður-
sýki, að furðulegt verður að
teljast. Astæða þess, að kratar
vilja lúra á tryggingamálum
einir og útaf fyrir sig, má
segja, að sé að nokkru leyti
skiljanleg, en ef þeir ætla að
hafa þann hátt á, verður stefna
þeirra að mótast af raunsæi og
vera í fullu samræmi við þau
meginmál, sem eðlileg verða að
teljast, a.m.k. ef þeir eiga að
geta búizt við að fá að lúra í
friði.
Dylgjur og svívirðingar Al-
þýðublaðsins í garð Sjálfstæðis-
manna um að það sé stefna
þeirra, að aftur verði horfið til
fátækraframfærslunnar, að ís-
lendingar verði flokkaðir í fá-
tæklinga og álna menn og að
fleygt verði ölmusum í þá allra
aumustu, bera vott því hugar-
ástandi, sem liggur að baki
skrifunum, því það er ekki
tekið út með sældinni að þykj-
ast geta ráðskazt með einn veiga
mesta félagsmálaþátt þjóðarinn-
ar, en eiga þau úrræði ein að
umturnast, þegar ræddar eru
breytingar, sem telja verður
eðlilegar og réttar.
Ungir Sjálfstæðismenn hafa
markað sér stefnu í málefnum
almannatrygginga. Sú stefna
miðar ekki að því að fleygja
ölmusum í einn eða neinn eða
að gerður sé greinarmunur á
ríkum og fátækum. Stefna ungra
Sjálfstæðismanna miðar að þvi
að gera tryggingakerfið raun-
hæfara. Sú stefna miðar m. a.
að því, að þær bætur, sem telja
má ónauðsynlegar, verði fengn-
ar þeim, sem fremur þurfa á
þeim að halda. Sem dæmi er
nefnt, að afnumdar verði fjöl-
skyldubætur með 1. barni, en
greiðslum, sem þeim bótum
nema, verði veitt til einstæðra
mæðra, ekkna og aldraðs fólks.
Alþýðublaðið dylgjar ennfremur
um það, að það sé stefna Sjálf-
stæðismanna að stórskerða
tryggingakerfið, baráttu að
tjaldabaki o.s.frv.
Astæðulaust er að svara þess-
um barnaskap, en hins vegar
má benda krötum á það, að ef
aðstaða þeirra til tryggingamála
mun i framtíðinni mótast af
sama hugaræsingi og þjáði höf-
und leiðarans í gær, leiðara,
sem nefndur var „A VERÐI",
ef varðstaða þeirra á að vera
fólgin í því að berjast gegn hags
munum einstæðra mæðra, ekkna
og aldraðs fólks, ættu þeir að
gera sér grein fyrir því, að jafn-
vel þótt þeir þykist sjálfkjörn-
ir til forystu, þá getur svo far-
ið, að ástæða verði til að leysa
þá af verðinum.