Morgunblaðið - 10.04.1968, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. APRÍU 19W

Vegalögin rœdd á Alþingi:
...- - " — f —*
Heimilt að leggja
díselbíla inn í 30
— i
stað 90 áður
FRUMVARP rí kisst j ómarinnar
um breyting á vegalögum var
afgreitt tU efri deildar alþingis
á laugardag. Sigurður Bjarnason
mælti fyrir nefndaráliti meiri-
hluta samgöngumálanefnd. neðri
deildar við aðra umræðu máls-
ins, en meirihlutinn lagði tU að
frv. yrði samþykkt með nokkr-
um breytingum. Athyglisverð-
asta breytingin er, að heimilt er
að leggja skrásetningarmerki
diselbifreiðar inn tU geymslu í
30 daga tU þess að fá frádrátt á
þungaskatti i stað 90 áður.
Auk Sigurðar tóku til máls við
umræðuna þeir Siguxvin Einars-
son, er talaði af hálfu minnihluta
samgöngumálanefndar, er lag’ði
til að málinu yrði slegið á frest,
en ríkissjóður taki í þess stað lán
tU vegaframkvæmda, og auk Sig
urvins, Hannibal Valdimarsson,
Matthías Á. Mathiesen, Magnús
Kjartansson, Ingólfur Jónsson
og Björn Pálsson. Voru tillógur
meirihlutans auk tUlögu, er Matt
hías Á. Mathiesen flutti ásamt
Birgi Kjaran samþykktar, en til-
lögur minnihluta nefndarinnar
felldar og frv. svo breytt sam-
þykkt til þriðju umræðu. Við
þriðju umræðu flutti Sigurvin
Einarsson ásamt Gísla Guð-
mundssyni tiUögu til rökstuddr-
ar dagskrár þar sem lagt var tU
að deildin tæki málið út af dag-
skrá, með tilliti til hins slæma
árferðis. Var sú tillaga feUd, en
frv. samþykkt með 19 atkv. gegn
12, og þa'ð sent forseta efri
deildar.
Eysteinn Jónsson sagði m.a. í
ræðu sinni, að hann teldi sjálf-
sagðan hlut, að flokkarnir, rétt
eins og hver önnur félagssamtök
í landinu, fengju að ráða því,
hverjir kæmu fram í nafni
þeirra, og hverjir ályktuðu í
þeirra nafni. Þann rétt hefðu öU
félög, að ef þau ályktuðu um
eitthvert mál eða sendu mann til
að koma fram í sínu nafni, væri
það gert af löglegum meirihluta
Tillaga dómsmálaráö-
herra um kosningalög
— samþ. með 23 atkv. gegn 7
'm Við þriðju umræðu í gær
kvaddi Gísli Guðmundsson sér
hljóðs og mælti fyrir tUlögu er
hann flytur, en hún er á þá leið,
að fyrrgreind breytingartillaga
dómsmálaráðherra gildi einungis
til næstu áramóta. Sagði Gísli,
að ástæ'ðan til þess að hann flytti
þessa tUlögu væri, að hann teldi
að tillaga dómsmálaráðherra ætti
ekki rétt á sér, án þess að kosn-
ingalögin yrðu endurskoðuð í
heild sinni, en hins vegar væri
1 hægt að vissu leyti að fallast á
þau rök ráðherra, að ekki væri
hættandi, á, að kosið yrði í sum
ar, t.d. áður en endurskoðunin
færi fram. Dómsmálaráðherra
hefði hins vegar virzt hlynntur
því, að draga tillögu sína til
baka, ef þessi hætta væri ekki
iyrir hendi.
Gísli sagði í ræðu sinni, að Ey-
steinn Jónsson hefði við aðra
umræðu bent á, að stjómmála-
Ðokkarnir væru félög og ættu að
hafa réttindi eins og þau. En
flokkamir hefðu nú réttindi
tryggð í stjómarskránni til að
eiga 11 þingmenn, einum færra
en Reykjavik og jafrunarga og
Austfii'ðingar og Sunnlendingar.
Þeir hefðu því mikil réttindL
Væri það því rétt, að setja lög
um samvinnufélög, stéttarfélög
og önnur félög.
Þá ræddi þingmaður nokkuð
um hlutverk Alþingis og kom
fram með ýmsar athyglisverðar
hugmyndir. Gísli sagði, að Ey-
steinn Jónsson hefði í ræðu
sinni sagt ýmislegt um þetta
efni, m.a. að á Alþingi væru 4
risar á leirfótum, og þessir
fjóru risar væru þingflokkamir.
Ef þetta væri réttí og af þessir
risar ættu áfram að vera, væri
eðlilegt, að reynt væri a'ð koma
sterkari fótum undir risana og
koma gullfótum undir þá í stað
leirfótanna, og yrði það gert af
hálfu ríkisvaldsins. Gísli sagði,
að sér kæmi í hug þingin, sem
kölluð voru saman af konungi af
i guðs náð fyrr á öldum og voru
stéttarþing, en ekki fulltrúaþing,
og sér finndist stundum að svo
stefndi hér. Vissulega hefðu
flokkarnir gegnt mjög mikils-
verðu sögulegu hlutverki, og
ekki væri enn hægt að vera án
þeirra, hvað sem síðar yrði. En
flokkarnir þyrftu að gæta sín og
muna hlutverk sitt, og þjóðin
þyrfti að gæta sín fyrir flokkun
um, bæði stefnu sumra þeirra og
fyrirkomulagi, því að þeir gætu
vanskapast þrátt fyrir nytsemi
sína. Á meðan flokkarnir gerðu
sér í hugarlund, að þeir störf-
uðu fyrir hugsjónir, fríhyggju,
eflingu landsbyggðar eða sósíal-
isma, væri lífsvon fyrir okkar
litlu þjóð. En ef flokkarnir færu
að líta á sig sem stofnun eða
fyrirtæki, sem ver'ði að efla sig
og starfa eins og hvert annað
fyrirtæki, væri illt í efni.
„Málstaður eða stefna á að
skapa flokk“, sagði Gísli, „og
þeir þurfa þess með, en flokkur,
sem þarf að leita sér að stefnu,
er það sem kallað hefur verið,
„mettaður flokkur". Gísli sagð-
ist ekki vera hér að deila á neinn
sérstaka flokk, en hann væri
hræddur um, áð þróunin gæti
orðið þessi, en hann vissulega
vonaði hið gagnstæða. Hins veg-
ar væri hann ósjálfrátt að sjá fyr
ir sér ískyggilega mynd í fram-
tíðinni: Ekkert Alþingi, en í þess
stað fjóra þingflokka, þar sem
þingmenn væru hættir að reyna
að hafa áhrif á gang mála utan
þingflokkanna en allt gerðist inn
an þeirra vébanda.
Á alþingi yrðu bara risar, ef til
vill á gullfótum; slíkt risaþing
yrði líkt og gömlu stéttarþingin,
til lítils nýtt og hætt við, að ris-
amir héldu áfram að slást eins
og nú. Þa'ð væri grunur sinn, að
flokkarnir hefðu þegar gengið
of langt á þessari braut. Það
væri ekki eðlilegt að svo mörg
mál væru gerð að flokksmálum.
Menn mættu ekki gleyma því,
að þingmenn væru þjóðfulltrúar
en ekki flokksfulltrúar.
numer
daga
félagsskaparins. Sagðist Eysteinn
alls ekki geta sætt sig við, áð
flokkarnir væru einhverjar þjóð
hættulegar stofnanir, sem yrði
að umgangast með varúð, og að
þeir ættu að hafa minni rétt í
ofangreindum tilvikum en önn-
ur félagssamtök landsmanna.
Ræddi Eysteinn að auki um rétt
indi og skyldur flokkanna, en sá
kafli ræðunnar hefur verið ýtar-
lega rakinn í Mbl. sl. laugardag.
Hannibal Valdimarsson gagn-
rýndi harðlega tillögur dóms-
málaráðherra og undirtektir þær
er þær fengu hjá Eysteini Jóns-
syni. Sagði hann tillögurnar vera
til þess fallnar, að auka á
flokksræði'ð, og ef þær yrðu sam
þykktar, mætti skoða það sem
árás á lýðræðið. Hannibal sagði,
að fyrri tillögur dómsmálaráð-
herra hefðu sætt mikilli and-
spymu og þá ekki hvað sízt ungs
fólks í Sjálfstæðisflokknum.
Hannibal taldi, að ekki þyrfti að
leggja svo mikla áherzlu á að
fá breytingu þessa samþykkta á
þessu þingi, og e’ðlileg málsmeð-
ferð væri, að hún yrði dregin til
baka, og látin bíða heildarendur-
skoðun laganna.
Atkvæðagreiðsla um tillögu
ráðherra fór fram á föstudag og
var viðhaft nafnakall. Já sögðu:
Sigurður Bjarnason, Ágúst Þor-
valdsson, Benedikt Gröndal,
Bjarni Benediktsson, Eyjólfur
Konráð Jónsson, Bragi Sigur-
jónsson, Emil Jónsson, Eysteinn
Jónsson, Friðjón Þórðarson, Geir
Gunnarsson, Guðlaugur Gíslason,
Gunnar Gíslason, Halldór E. Sig
urðsson, Jónas Pétursson, Lúð-
vík Jósefsson, Magnús Kjartans-
son, Matthías Bjarnason, Pálmi
Jónsson, Pétur Sigurðsson, Sig-
urður Ingimundarson, Jón Kjart
ansson og Vilhjálmur Hjálmars-
son.
Nei sögðu: Bjöm Pálsson,
Hannibal Valdimarsson, Gísli
Guðmundsson, Ingvar Gíslason,
Stefán Valgeirsson, Steingrímur
Pálsson og Þórarinn Þórarinsson.
Mörg mál tekin til
umræðu á Alþingi
MÖRG frumvörp voru á dag-
skrá beggja deilda Alþingis í
gær, flest til 2. og 3. umræðu.
EFRI DEILD.
Verzlun með ópíum
Jón Þorsteinsson mælti fyrir
áliti allsherjarnefndar, er frum
varp þetta kom til 2. umræðu.
Var nefndin sammála að mæla
með samþykkt frumvarpsins. Að
var frumvarpið afgreitt til 3. um
lokinni ræðu framsögumanns
varpinu síðan vísað til 3. um-
ræðu.
Fiskimálaráð.
Jón Árnason mælti fyrir á-
liti sjávarútvegsnefndar við 2.
umræðu málsins. Frumvarpið
sem flutt er af Matthíasi Bjarna
syni o. fl. var síðan afgreitt til
3. umræðu.
Byggingasjóður aldraðs fólks
Frumvarp Péturs Sigurðssonar
og Braga Sigurjónssonar kom til
2. umræðu í deildinni. Mælti
Auður Auðuns fyrir áliti heil-
brigðis- og félagsmálanefndar,
sem lagði til að frumvarpið yrði
samþykkt óbreytt. Var frum-
ræðu.
Eftirlit með framleiðslu
á fóðurvörum
Frumvarp þetta, sem er stjórn
arfrumvarp kom til 2. umræðu
og mælti Steinþór Gestsson fyr
ir nefndaráliti landbúnaðarnefnd
ar, er varð sammála um að mæla
með samþykkt þess. Var því
síðan vísað til 3. umræðu.
Vegalög
Stjórnarfrumvarpið um vega-
lög, þ.e. að aflað verði fjár til
vegasjóðs vegna hraðbrauta-
framkvæmda kom til 2. umræðu.
Mælti Jón Ármann Héðinsson
fyrir meiri hluta áliti samgöngu
málanefndar, sem vildi sam-
þykkja frumvarpið óbreytt. —
Páll Þorsteinsson mælti fyrir
minni hluta áliti, en minni hlut
inn vildi fella frumvarpið. Við
atkvæðagreiðslu voru frum-
varpsgreinarnar samþykktar og
frumvarpinu vísað til 3. um-
ræðu.
Stofnlánasjóður fiskiskipa
Jón Árnason mælti fyrir áliti
sjávarútvegsnefndar, er frum-
varpið kom til 2. umræðu í deild
inni. Var samstaða innan nefnd-
arinnar að mæla með samþykkt
frumvarpsins, með nokkrum
breytingum. Voru breytingartil-
lögurnar samþykktar, svo og
frumvarpið og því vísað til 3.
umræðu.
Eftirlit og mat á fiskafurðum
Um stjórnarfrumvarp þetta
var ekki full samstaða innan
sjávarútvegsnefndar deildarinn-
ar. Mælti Jón Árnason fyrir
nefndaráliti, en Jón Ármann
Héðinsson gerði grein fyrir fyrir
vara sínum. Var frumvarpið sam
þykkt til 3. umræðu.
Þrjú frumvörp afgreidd sem lög
Síðdegis í gær var haldinn ann
ar fundur í deildinni og voru
þar þrjú frumvörp afgreidd sem
lög frá Alþingi, voru það frum
vörpin um Byggingasjóð aldraðs
fólks, frumvarp um eftirlit með
framleiðslu og sölu á fóðurvör-
um, og frumvarp um breytingu
á vegalögunum. Til neðri-deildar
var afgreitt frumvarpið um verzl
un með ópíum.
NEÐRI DEILD.
Búnaðarmálasjóður
Frumvarp þetta fjallar um
framlengingu á afgreiðslum til
Bændahallarinnar var samþykkt
í deildinni er það kom til 3. um
ræðu þar. Við það var einnig
samþykkt breytingartillaga er
Pálmi Jónsson flutti með 17
atkvæðum gegn 11.
Kosningar til Alþingis
Stjórnarfrumvarpið um kosn-
ingar til Alþingis kom til 3.
umræðu og var samþykkt með
25 atkvæðum gegn 1 og afgreitt
til efri-deildar.
Lán vegna framkvæmda-
áætlunar
Magnús Jónsson fjármálaráð-
herra mælti fyrir frumvarpinu
er það kom til 1. umræðu í deild
inni. Fjallar frumvarpið um
heimild ríkisstjórnarinnar til
lántöku erlendis og hérlendis. —
Var efni frumvarpsins rakið í
blaðinu í gær. Auk ráðherra
tóku til máls: Eysteinn Jónsson,
Halldór E. Sigurðsson, Lúðvík
Jósefsson og Sigurvin Einarsson.
Tekjustofnar sveitarfélaga
Töluverðar umræður urðu í
deildinni er frumvarpið um
breytingu á lögum um tekju-
stofna sveitarfélaga kom þar til
2. umræðu. Guðlaugur Gísla-
son mælti fyrir áliti meirihluta
félagsmálanefndar, en auk hans
tóku til máls Matthías Bjarna-
son og Stefán Valgeirsson er báð
ir fluttu breytingartillögur, svo
og Jón Kjartansson, Þórarinn
Þórarinsson, Magnús Jónsson,
fjármálaráðherra.
Stjórnarfrumvarp á Alþingi:
Útflutningsgjald af óverkuðum salt-
fiski, f rystum humar, saltsíld hækkað
— til að afla tryggingasjóði fiskibáta aukinna tekna
í GÆR var lagt fram á Alþingi
stjórnarfrumvarp um breytingu
á lögum um útflutningsgjald af
sjávarafurðum. Frumvarp þetta
kveffur á um að útflutningsgjald
verði hækkaff á þremur tegund-
um fiskafurða: óverkuðum salt-
fiski, frystum humar og salt-
síld. Er þetta gert til að afla
tryggingasjóði fiskiskipa auk-
inna tekna, en staða sjóðsins hef
ur versnað mjög mikið á tveim
ur síðustu árum vegna minnk-
andi útflutnings.
Eggert G. Þorsteinsson sjávar-
útvegsmálaráðherra mælti fyrir
frumvarpinu, er það var tekið til
1. umræðu í efri-deild í gær.
Kom fram í ræðu ráðherra, að
tekjur af útflutningsgjaldi námu
263,1 millj. kr. árið 1965, 266,5
mildlj. kr. árið 1966 en lækkuðu
niður í 172 millj. kr. árið 1967,
bráðabirgðauppgjöri. Jafnframt
þessum afturkipp í tekjum af út
flutningsgjaldi hefur sá kostn-
aður, sem gjaldið fer til að
greiða, stöðugt farið hækkandi.
Meginhluti þess, um 73% hefur
gengið til greiðslu á vátrygginga
gjöldum, iðgjöldum fiskiskipa.
Nam hluti tryggingagjaldanna af
áföllnum tekjum af útflutnings-
gjaldi 195,5 millj. kr. árið 1966,
en aðeins um 125 millj. kr. árið
1967. En sömu ár námu útgjöld
in 208,4 millj. og 220,7 millj. kr.
Varð halli tryggingasjóðs fiski-
skipa þannig um 95 millj. árið
1967.
Þegar gengi krómmnar var
fellt í nóvember sl. stóðu vonir
til þess, að nást mundi nægilegt
hækkun tekna af útflutnings-
gjaldi við þá hækkun, sem verða
mundi á útflutningsverðmæti
þeirra afurða, er bera verðmætifl
gjald, og við beinar hækkanir
á gjaldi af þeim afurðum, er það
þyldu. Alkunna er, að þessar von
ir hafa að verulegu leyti brugð-
ist. Með óbreyttum gjaldákvæð-
um má nú aðeins reikna með um
235 millj. kr. tekjum af útflutn-
ingsgjaldi, og mundu koma í
hlut tryggingasjóðs 171 millj. kr.
Er jafnframt áætlað, að útgjöld
sjóðsins muni verða um 274
millj. kr. Er þannig séð fram á
svipaðan halla á rekstri trygg-
ingasjóðsins árið 1968 eins og
síðast liðnu ári, eða um 103
millj. kr. Verður því óhjákvæmi
lega að grípa til sérstakra ráð-
stafana til þess að jafna hall-
ann. Með frumvarpinu er stefnt
að því að ná 42 millj. kr. tekju-
aukningu til þess að mæta hall-
anum. Því sem á vantar, 61 millj.
kr. verður hins vegar að reyna
að ná með því að draga úr út-
gjöldum sjóðsins. Enda þótt það
takist að fullu, en það liggur enn
ekki ljóst fyrir, er sá vandi enn
óleystur að jafna þann hluta
hans frá fyrra ári, er ekki fæst
jafnaður með hlut trygginga-
sjóðs í gengishagnaði af útflutn-
ingsafurðum, sem áætlaður er
50-60 millj. kr. Sá halli, er eft-
ir stæði mundi þá nema um 35-40
millj. kr.
Því er lagt til að útflutnings-
gjald af þremur fisktegundum
verði hækkað, þ.e. óverkaður
saltfiskur, frystur humar og salt
síld. Á hinn bóginn er lagt til,
að útflutningsgjald af loðnuaf-
urðum verði iækkað og til bráða
b:>- í>lit niður af framleiðslu
’ : ' riii árs.