Morgunblaðið - 04.09.1968, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. SEPT. 1968
IHiMPðMttirfafrtfe
Útgefandi
Framkvæmdas t j óri
Ritstjórar
Ritstj órnarí ullt r úl
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóm og aígreiðsla
Auglýsingar
AskriftEU'gJald kr 120.00
1 lausasölu.
Hf Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjamason frá Vigur
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Árni Garðar Kristínsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 7.00 eintakið.
UNNIÐ AÐ LAUSN
EFNAHAGS-
VANDANS
í gær voru gefin úr bráða-
* birgðalög, sem fela í sér,
að 20% innflutningsgjald
verður lagt á allar innfluttar
vörur svo og á útgjöld til
férðalaga erlendis. í greinar-
gerð bráðabirgðalaganna er
bent á hina óhagstæðu þróun
í efnahagsmálum landsmanna
það sem af er þessu ári svo
og aflabrestinn á síldveiðun-
um og jafnframt vakin at-
hygli á að gjaldeyrisstaða
landsins hafi versnað mjög
að undanförnu. Hafi því verið
óhjákvæmilegt að gera ráð-
stafanir, sem veitt gætu svig-
rúm til þess að kanna efna-
hagsástandið rækilega og til
viðræðna milli stjórnmála-
fiokkanna, sem hófust í gær
um hugsanlegt samstarf til
lausnar vandamálunum.
Bráðabirgðalögin gilda til 30.
nóvember nk.
Það hefur legið ljóst fyrir
undanfarnar vikur og mán-
uði að óhjákvæmilegt mundi
að grípa til sérstakra ráðstaf-
ana vegna áframhaldandi ó-
hagstæðrar þróunar í verðlagi
erlendis og aflabrests á síld-
veiðunum. Fjármálaráðherra,
Magnús Jónsson hefur upp-
lýst, að útflutningstek j ur
landsmanna hafi minnkað úr
6000 milljónum króna árið
1966 á gengi þess árs í 4600
milljónir króna á gengi þessa
árs miðað við síðustu áætlan-
ir um útflutning til áramóta
og jafngildir þetta 40% rýrn-
un útflutningstekna ef reikn-
að er á sambærilegu gengi.
Þá hefur fjármálaráðherra
einnig bent á að gjaldeyris-
varasjóður landsmanna hefur
minnkað um 500 milljónir
króna það sem af er þessu
ári og var í júlílok sl. rúm-
lega 500 milljónir króna og
voru þá komin í hann um
tvær milljónir sterlings-
punda, enska lánið, sem tekið
var fyrir nokkrum mánuðum.
Öllum landsmönnum er
kunnugt um hve erfiðlega
síldveiðarnar hafa gengið það
sem af er sumrinu og er afl-
inn ekki nema um fjórðung-
ur þess sem hann var á sama
tíma í fyrra en þá var talið
að um alvarlegan aflabrest
væri að ræða. Jafnframt varð
fyrr í sumar nýtt verðfall á
frystum fiskflökum á Banda-
ríkjamarkaði og erfiðleikar
hafa gert vart við sig í sölu
frystra fiskflaka. Ennfremur
hefur orðið verðfall á salt-
fiski og enn er algjör sölu-
stöðvun á skreið til Biafra
vegna styrjaldarinnar þar.
Það er því alveg ljóst að þjóð
in hefur orðið fyrir mjög
þungbærum áföllum vegna
verðlagsþróunar og söluerfið
leika erlendis og aflabrests
hér við land.
Það er ástæða til að leggja
á það áherzlu að þær efna-
hagsaðgerðir sem nú hafa ver
ið boðaðar eru fyrst og fremst
bráðabirgðaaðgerðir. Alþingi
mun síðar ákveða til hverra
varanlegra ráðstafana verður
gripið. En ljóst er að þau
efnahagsvandamál sem þjóð-
in stendur nú frammi fyrir
eru svo umfangsviikil, að
nauðsynlegt er að allir aðilar
leggist á eitt um að finna leið
ir til lausnar þeim.
Forsætisráðherra, Bjarni
Benediktsson lýsti því yfir
fyrir nokkru að ríkisstjórnin
mundi leita samstarfs og sam
ráðs við stjórnarandstöðu-
flokkana um lausn vandans
og í samræmi við þá yfirlýs-
ingu hófust viðræður milli
stjórnmálaflokkanna í gær.
Þær viðræður munu taka
nokkrar vikur en allir lands-
menn vona að þær leiði til
jákvæðs árangurs og að
samstaða náist um að finna
leiðir út úr, þeim erfiðleikum,
sem nú er staðið frammi
fyrir.
SÓSÍALISMINN
ÁUNDANHALDI
k tburðirnir í Tékkóslóvakíu
að undanförnu hafa sýnt
tvær staðreyndir í hnot-
skurn. í fyrsta lagi, að frelsi
og sósíalismi fara ekki sam-
an og í öðru lagi, að Jeyfi
sósíalískt ríki almenn mann-
réttindi, þróast það smátt og
smátt frá sósíalísma og til
þess velferðarþjóðfélags, sem
byggt hefur verið upp á
Vesturlöndum síðustu ára-
tugi.
Innrás Sovétríkjanná og
fylgiríkja þeirra í Tékósló-
vakíu var skýr og afdráttar-
laus yfirlýsing um það, að
þessi forusturíki sósíalism-
ans teldu almenn mannrétt-
indi, prentfrelsi, skoðana-
frelsi o.s.frv. ekki samrým-
ast sósíalísjku þjóðfélagi. Inn-
rásin er ótvíræð yfirlýsing
um það, að þessi ríki telja
ekki unnt að byggja upp
sósíalískt þjóðskipulag nema
í krafti skoðanakúgunar.
Þetta er athyglisverð yfir-
lýsing frá þeim mönnum,
sem lengsta reynslu hafa í
ÉLsA
UTAN ÚR HEIMI
Kommúnistar í Inddnesíu
feta í fdtspor Vietcong
HERSVEITIR Indónesíustjórn
ar herða nú tökin á austur-
hluta Jövu, aðalvígi indó-
nesískra kommúnista og svæla
óvinina úr fylgsnum sínum
með eldi og brennisteini.
Kommúnistaflokkur Indónesíu
sækir stefnu sína til kín-
verskra kommúnista og að-
ferðir sínar til skæruliða Víet-
cong.
Baráfctan sækist sekit, enida
er hún háð í hrjóstiugu landi.
Þar eru sundur.graÆin kalk-
steinsflæmá ag óteljaindi heiil-
air, sem skiaerulið'aimir leyn.ast
í. Stjórnia'Aerinn miuin þó hafa
fellt eða tek.ið höradiuim yfiir
600 kamm'únista til þesisa. Á
meðal þeirra eru ýmisitr af
leiðtogum þeiirira.
Vettvanigiur þessara atburða
er strandhériaðdð siuöur af
Bliitar, þair sera lemgi hef.ur
verið miðstöð hiryðjuvehka
kommúnista. Þar kornu þeir
upp leynilegri bæikistöð sinni
fyr'ir 16 mán/uðum. BLitar er
fæðiniTiarstaður Suikarmos, fynr
verandi forsetia. Niiðurliæginig
hanis er Marxistum miikið
hairmisefni.
Öryggislið Indóiriiesíustjóim-
ar hefur til þessa fumdið uim
40 neðamj'arðarstöðvar komm-
únista. Það hefuir gengið fram
á felustaði bermdarverka-
mianna, vopnafoúr og lyfja-
geymslur ag vel útbún'ar sikirif-
stofur.
Þess i skyldleiki við lifnaðar-
hætti Víetcong er enigin til-
viljun, því að viitað er að 14
Imdónesiair fengu sénstaka
þjiálfun í sfcæruihenniaði í Víet-
nam fyrilr rúmuim þnemur ár-
um. Sumir þeinra standa að
haki leiftiuráhlaupum komim-
únis'fca á Jövu.
Sendilfullifcrúi in'dómeisiísikra
kommúnista í Pekimg skýrði
nýlega frá því, að flofckiuir
hans væri farin-n að snúa sér
að baráfctu með vopnum í sbað
friðsam'leigrar baráttu. Eiinniig
verður á næstuin'ni unnið að
því að skiipuieggj'a ag bygigja
upp flotokinn að nýj.u. Komm-
úniistaflbkikiur Indónesiu var
stærsti kamimúnisfcaflok.kiur í
ókomimúnistisku rílki, þamgað
til hornum vair sundnað í
blóðugri herfeirð gegn komim-
únisbum í Indónesiu eftiir mis-
heppnaða b y l'tingart illraun
vinstri mamna áirið 1965. FJoklk
urinn á að verða kjarni mik-
illa samitatoa, seim eiga að
leggja sbund á „vopniaða
bændabyltingu“ um alla Indó-
nesíu, í saimræmi við nýjiustu
grundvallailhugsan'iir Maós Tse
turugis.
Sundurlausair fréfctilr hafa
barizt um ofbeldi kommúnisiba
ag vaxandi ótoyrrð, aliit frá
Súmötru til CeLebés. En stjóm
in í Jakarta vill kenna komm-
úniistum um allt, allit frá marð-
um til stífLuhnuns vegna gá-
leysis. Þefcta hefur valdið því,
að miargir erlendir fréfctameinin
hatfa talið toommúniiis'babæitt-
una í Indónesíu mjög orðum
aukna.
En hættan er engu síður
raunvenuflag. Á Ausfcur-Jövu
hafa grímubúnir kommúnistar
ráðizt á lögreglustöðvar ag
stolið vopnum, gert fyrirsátir
ag wænt, drepið oig tekið faingia.
Á síðusbu mánuðum hafa þeir
mért á annað hundriað Leið-
toga múhameðstrúarm'anna í
þorpum og sveifcum, í hefndar-
stoyni fyrir þá sem dnepn.ilr
voru ár'ið 1965. Þá voriu nuyntir
milli 100.000 og 150.000 meran,
sem áL'ifcmir voru toommúniistar,
þó'tt aft muini handaihóf hafa
náðið vali fárnardýramna.
Árásirnar sem gienðar hafa
varið á ikommúnista við Blitar
hafa orðið þeim þungar í
skauiti, en hins vegar er ektoi
éhuigsandii að þær verði sá
meisbi, sem kveikir býltingiar-
bál meðal milljóna sveiitatfólkisi,
sem býr við þröngan kost á
Jövu, etf stjónninná fcekst efldkí
að bæta úr sárri fátætot þess.
Indónesía skul'diar um
160.000 milljónir kinána; meðal
Laun Indónesa eru um 5.500
torómur á áni. HeLmingur Laiunv
anna fer í hrísgrjón. Indónesía
verður að flytja inn uiw
600.000 á ári af hrísigrjónum,
ef etoki á að verða hungurs-
neyð í lamdinu. Bfitir tuttuigu
éna óstjórn Sútoairnós er þjóð-
in sliguð atf verðbóLgu, háu
verðLagi og spiLIingu embætt-
ismanna.
því að byggja upp sósíalískt
þjóðskipulag. Þetta er niður-
staða forustumanna Sovét-
ríkjanna eftir hálfrar aldar
sósíalíska uppbyggingu í
So vétr í k j unum.
Þegar kommúnistar á ís-
landi standa frammi fyrir
þessari óhagganlegu stað-
reynd og afdráttarlausu yfir-
lýsingu segja þeir, að þeir
viðurkenni ekki lengur Sov-
étríkin sem forusturíki sósíal
ismans, en í þess stað séu þeir
fylgjandi þeim sósíalisma,
sem byggja átti upp í Tékkó-
slóvakíu. í Tékkóslóvakíu
voru blöð og önnur fjölmiðl-
unartæki orðin frjáls. Næsta
skrefið hefði óhjákvæmilega
verið að veita frelsi til starf-
rækslu fleiri stjórnmála-
flokka en kommúnistaflokks-
ins. Það skref hafði kommún-
istaflokkur Tékkóslóvakíu
ekki stigið. Sé það skref ekki
stigið er ekki búið að koma
á almennum mannréttind-
um í neinu ríki. En ef það
skref er stigið vofir jafnan
sú hætta yfir að kommún-
istaflokkur tapi í frjálsum
kosningum og aðrir flokkar,
sem hafa annað en sósíalisma
á stefnuskrá sinni, komist til
valda. Það er þess vegna
sama frá hvaða sjónarhorni
litið er á málið. Sósíalismi og
almenn mannréttindi fara
ekki saman. Þetta er sú álykt
un, sem fylgismenn komm-
únistaflokksins á íslandi
hljóta að draga af atburðun-
um í Tékkóslóvakíu. Þótt ein
kennilegt sé eru margir
FORSETI Islands hefur í dag,
samkvæmt tillögu sjávarútvegs-
málaráðherra, gefi'ð út bráða-
birgðalög um breytingu á sigl-
ingalögum nr. 66 31. desember
1963.
Lögin eru svohljóðandi; For-
seti íslands, gjörir kunnugt:
Sjávarútvegsmálaráðherra hef-
ur tjáð mér, að nauðsynlegt hafi
reynzt að gera ýmsar ráðstafanir
til að sjá íslenzka síldveiðiflot-
anum fyrir birgðum af matvæl-
um, olíu og vatni, sem og brýnni
viðgerðarþjónustu, þar sem veiði
svæ'ðin hafi í sumar verið óvenju
langt frá íslandi.
Hafi síldarflutningaskip leyst
þennan vanda, en er afli minnk-
aði nú í ágústmánuði, hafi ferð-
um seinkað og veiðiskipunum
einnig igengið erfiðlega að
tryggja greiðslu fyrir birgðir
þeirra lýðræðissinnar. Sam-
vizku sinnar vegna eiga þeir
ekki nema einn kost og hann
er að hverfa frá stuðningi við
kommúnistaflokkinn á ís-
landi, hverju nafni sem hann
nefnist, hvort sem hann heit-
ir Sósíálistaflokkur eða AI-
þýðubandalag.
þær og þjónustu, sem þeim hefur
verið veitt.
Sé nú svo komið, að brýn nauð
syn beri til að tryggja méð sjó-
veðrétti greiðslu fyrir úttekt
vista og fyrir viðgerðarþjónustu
síldveiðiflotans.
Fyrir því eru hér með sett
bráðabirgðalög, samkvæmt 28.
gr. stjórnarskrárinnar, á þessa
leið:
1. gr.
Áe ftir 2. mgr. 5. tölul. 21.6. gr.
siglingalaga, nr. 66 31. desember
1963, komi ný málsgrein, svo-
hljóðandi:
Þó skulu eiga sjóveðrétt kröf-
ur, sem skipstjóri stofnar, vegna
kaupa á nauðsynjum skipsins eða
viðget'ðarþjónustu, til að tryggja
áframhald veiðiferðar á fiskimið
um í 300 sjómílna fjarlægð frá
íslandi eða meira. Lög þessi
öðlast þegar gildL
Bráðabirgðalög um
tryggingu vista á
síldarhátum