Morgunblaðið - 20.11.1968, Qupperneq 12

12
MORGUN'BLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. NÓV. 1068

Útgeíandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstj ómarfulltr úi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgrei'ðsla
Auglýsingar
Askriftargjald kr. 130.00
í lausasölu
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjamason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsison.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 8.00 eintakið.
A TVINNUÖR YGGIÐ
OG VERKAL ÝÐURINN
YTe gna efnahagsörðugleika
* okkar íslendinga hafa
menn síðustu mánuði mjög
óttast atvinnuleysi og raun-
ar hefur bryddað á því víða
um land. Ríkisstjórnin hefur
lýst því yfir, að hún muni
leggja allt kapp á að tryggja
fulla atvinnu, og gengisbreyt-
ingin, sem ákveðin var, mið-
ar einmi'tt að því að kóma í
veg fyrir atvinnuleysi.
En forsendur þess, að geng-
isbreytingin beri tilætlaðan
árangur, full atvinna verði,
framleiðslan aukist og þar
með batni lífskjörin á ný á
komandi árum, er að sjálf-
sögðu sú, að ekki verði nú
knúðar fram almennar
kauphækkanir, sem gera
mundu hin hagstæðu áhrif
gengisfellingarinnar fyrir ís-
lenzkt atvinnulíf að engu.
Þetta skilja menn mætavel,
og athyglisvert er, að forseti
Alþýðusambands íslands hef-
ur lýst yfir orðrétt eftirfar-
andi:
„Verkalýðshreyfingin gerir
sér mætavel ljóst, að alhliða
laimahækkanir mundu eyði-
leggja áhrif gengisfellingar-
innar.
Hins vegar er athygilsvert,
að ýmsir þeirra, sem berjast
fyrir hagsmunum fastlauna-
manna og hinna tekjuhærri,
hafa hátt um það, að sjálf-
sagt sé að brjóta efnahagsráð
stafanirnar á bak aftur. Fyrir
þessum mönnum vakir fyrst
og fremst að knýja fram mikl
ar kauphækkanir. Þeir þurfa
ekki að óttast atvinnuleysi,
því að þeir hafa fastar og góð
ar stöður, og þeir vilja ekki
sætta sig við að atvinnuörygg
ið sé látið sitja í fyrirrúmi;
það varðar þá ekki um.
En fyrir verkamenn og
aðra þá, sem ekki eru ríkis-
starfsmenn eða hafa á annan
hátt örugga atvinnu, hvað
sem á dynur, skiptir auðvitað
meginmáli að tryggja atvinnu
öryggið. Launahækkanir,
sem hindra mundu fullan
rekstur atvinnulífsins, eru
ekki kjarabætur, heldur
kjaraskerðing fyrir fjölda
þeirra manna, sem verða að
hafa fulla atvinnu — og helzt
nokkra aukavinnu — til að
geta sæmilega séð sér og sín-
um farborða.
Baráttan stendur þess
vegna um það nú, hvort efna-
hagsaðgerðirnar muni takast
og full atvinna verði í land-
inu, eða hvort ævintýramönn
um tekst að brjóta hin hag-
stæðu áhrif efnahagsaðgerð-
anna niður, knýja fram al-
mennar kauphækkanir, sem
engum yrði til góðs, ' en
mundu hins vegar hindra þá
atvinnuuppbyggingu, sem er
lífsnauðsyn verkalýð og þeim,
sem við lakari kjörin búa.
Ríkisstjórnin hefur lýst því
yfir, að hún sé fús til sam-
starfs við verkalýðshreyfing-
una um ýrnsar hliðarráðstaf-
anir til að auðvelda hinum
lægst launuðu lífsbaráttuna
nú á tímum mikilla erfið-
leika. Ef allir snúa bökum
saman um lausn þess vanda,
er vafalaust, að fram úr hon-
um er unnt að ráða. Ragnar
Jónsson orðar þetta svo í
grein í Morgunblaðinu í gær:
„Á fslandi er engin ástæða
til að kvíða framtíðinni. Við
þurfum aðeins að taka hönd-
um saman, eins og við höfum
gert oft áður, koma öll með
tölu. Strika sjálf yfir nokkur
gífuryrði frá í fyrra og hittið-
fyrra, og áður en annarlegar
hjálparsveitir spara okkur
ómakið. Við verðum að læra
af raunarlegu fáhni okkar á
velgengnisárunum. Og okkur
vantar kannski efcki endilega
ný stjómmálasamítök, en að
minnsta kosti ríflegt magn af
nýju æskublóði í þau, sem
fyrir eru. En í þetta sinn held
ég ekki að neinn megi skerast
úr leik“.
Þessi orð þyrftu allir að
hugleiða.
HLUTVERK
NATO
argir þeirra, sem hér á
landi voru andvígir Atl-
antshafsbandalaginu framan
af starfstíma þessara varnar-
samtaka, hafa nú lýst yfir
fullum stuðningi við þau og
gera sér grein fyrir því, að
það er einmitt NATO, sem
komið hefur í veg fyrir yfir-
gang kommúnismans og
tryggt frið í Evrópu.
Meðal þeirra manna, sem
einna harðast börðust gegn
aðild íslands að Atlantshafs-
bandalaginu, var Hannibal
Valdimarsson. Hann hefur
nú, eins og svo margir aðrir,
gert sér grein fyrir hinu veiga
mikla hlutverki Atlantshafs-
bandalagsins, sem er hvorki
meira né minna en það, að
bandalagið hefur tryggt frelsi
okkar og annarra vestrænna
þjóða.
Á fundi með stúdentum hef
ur Hannibal Valdimarsson
Fær Pétain uppre isn æru?
Blóm frá de Gaulle á leiði hetjunnar
frá Verdun, sem seinna gekk til liðs
við Þjóðverja
LAUST fyrir bl. 10 f.h. ó vopna-
hlésdeginuim 11. nóvember lenti
þyrla í Pont-Joinville, eina bæn-
«n á Mtilli eyju, Ile d’Yeu, við
Frabklandsstrendur. Með þyrl-
unni ikom Jean Reiller, lögreglu-
stjóri Garonne-'héraðs, sérstakur
fuilltrúi Oharles de Gaulles, for-
seta. Þyrlan kom einnig með
stóran blómsveig með borða í
frönsku fánalitunum. Á honum
stóð: „Frá forseta fransika lýð-
veldisins".
Reiller lagði blómsveiginn við
hvítan legstein í kirkjuigarðinum
í þorpinu. Sex foringjar úr her-
lögregluinni og sjö háttsettir em-
bættismenn stóðu heiðursvörð.
Sálmurinn „Aux Morts“ var sung
inn og hins fallna var minnzt
með einnar mínútu þögn.
Philippe Pétain, marskálkur,
sem þarna var minnzt, var aðeins
einn hinna átta marskálka Frakk
lands úr fyrri heimsstyrjöldinni,
sem heiðraðir voru á svipaðan
hátt, en de Gaulle hershöfðingja
bar engin skylda til að minnast
hetjunnar, sem bjargaði Verndun
en seinna gdkk til samvinnu við
Þjóðverja og veitti forstöðu rík-
isstjórn, sem dæmdi de Gaulle
til dauða. Þetta er í fyrsta sinn,
sem de Gaulle hefur sýnt honum
þetta drengskaparbragð.
SUMIR REIDDUST
Raunar reiddust þessu margir.
,,Smánarlegt“, hrópaði hægri-
sinnaleiðtoginn Jean-Louis Tixi-
er-Viignaneourt á fundi með
flokki sínum í Lýðveldisbanda-
laginu. Hann sagði, að de Gaulle
hefði lagt blómsveig að „minnis-
varða fanga“.
Þrátt fyrir þessi ofsafengnu
viðbrögð spá því flastir, að at-
höfnin sé undanfari þess, sem
margir 'hafa lengi búizt við: að
de Gaulle hafi loksins ákveðið að
veita samþykki sitt til þess að
iík marskálksins verði jarðsett í
Douauimiont-ikirkjugarði, skammt
frá Verndun eins og hann fór
fram á í erfðaskrá sinni.
f áhrifamikilli vopnahlésræðu
bar de Gaulle hershöfðingi mikið
lof á hetjuna frá Verdun, en
það var ekkert nýtt. Fyrir tveim-
ur árum, á fknmtíu ára afmæli
orrustunnar um Verdun, flutti
de Gaulle svipaða lofgerð um
fyrrverandi læriföður sinn. En
lofið var alltaf vandlega ein-
skorðað við hermanninn Pétain
marskák, en aftur á móti var
Pétain marskálkur, foringi Viohy
stjórnarinnar á árum seinni
heimsstyrjaldarinnar, hrakyrtur.
Þá sagði de Gaulle, að elliglöp
Pétains marslkálks gætu ekki
máð burtu frægðarljóma hetj-
unnar frá Verdun, þvi að sá
ljómi væri óumdeilanlegur og
hann væri ekki hægt að mis-
skilja.
ÞRJÁR ÁSTÆÐUR
Til þess iiggja einkum þrjár
ástæður, að tailið er að de Gaulle
sé nú þess loksins albúinn að
veita Pétain uppreisn æru.: al-
menn rtáðun andstæðinga hans í
Alsírstríðinui, 50 ára afmæli enda
loka fyrri heimsstyrjaldarinnar
oig sú staðreynd, að de Gaulle er
það þvert um geð að láta því
verki ólokið, að endurreisa
mann, sem eitt sinn stóð honum
afar nærri. Hlutverki hans í sögu
Frakklands er senn lokið, hann
gefur að öllum líkindum ekki
aftur bost á sér í forsetaembættið
þegar yfirstandandi kjörtímabili
lýkur og hann vill ógjarnan láta
eftirmönnum sínum það eftir að
gera það sem stendur honum
sjálfum næst.
Leiðir Pétains og de Gaulle
lágu oft saman.
Marsbálkurinn var yfirmaður
herdeildarinnar, er de Gaulle
barðist með árið 1914, þegar fyrri
heimsstyrjöldin brauzt út. Eftir
heimsstyrjöldina skírði de Gaulle
son sinn Philippe í höfuðið á
Pétain, sem þá naut enn mikillar
virðingar. Árið 1925 skipaði
Pétain hann aðstoðarforingja
sinn í yfirherráðinu þótt hann
væri gersamlega óþekktur.
Tveimur áruim siðar kynnti hann
de Gaulle höfuðsmann í fyrir-
lestrarsal í herskóla með þessum
orðum:
„Herar mínir, hlustið á de
Gaulle höfuðsmann. Hlustið á
hann af at'hygli, því að sá dagur
kemur þegar þakblátir Frakkar
kalla á hann.“
HRÖRNUN FRAKKLANDS
En eins og de Gaulle komst að
orði í ræðu þeirri er hann hélt
á 50 ára afmæli vopnahlésins,
varð „ihrörnun11 Frakklands gagn
vart leifturstyrjöld nazista til
þess að leiðir þeirra skildu fyrir
fullt og allt. Pétain hélt kyrru
fyrir og myndaði stjórnina í
Vichy.en þannig segja verjendur
hans að hann hafi bjargað Frakk
lamdi frá útrýmingu. De Gaulle
flúði úr landi, kom á fót hersveit-
um frjálsra Frakka og lifði það
að hetjan frá Verdun dæmdi
hann til dauða.
Eftir styrjöldina var það
Pétain sem dæmdur var til dauða
fyrir landráð. De Gaulle hers-
höfðingi, sem þá var leiðtogi
bráðabirgðastjórnarinnar, breytti
dæminum í ævilangt fangelsi og
manskálkurinn gamli var fluttur
til Ile d’Yeu. Þar andaðist Pétain
1951, 95 ára að aldri.
Fyrir fjórum árum, 8. október
1964, var erfðaskrá Pétains mar-
skálks birt. Efðaskráin var dag-
sett 18. apríl 1938, þegar hann
var ennþá hetja:
„Æðsta ósk mín er sú að verða
grafinn í þjóðangrafreitnum í
Douauimont, eða í nágrenni hans,
Framhald á bls. 14
Franskir hermenn klæddir bláum einkennisbúningum og
búnir rifflum með löngum bys sustingjum úr heimsstyrjöldinni
fyrri við hersýningu á vopnahlésdeginum 11. nóvember. De
Gaulle heilsar að hermannasið.
lýst því yfir, að hann mundi
andvígur því, að íslendingar
segðu sig úr Atlantshafs-
bandalaginu, og hann benti
á, að innrás Yarsjárbandalags
ríkjanna í Tékkóslóvakíu
hefði sannfært marga um, að
full ástæða væri til að vera
á verði.
Vissulega var það mikil
gæfa, að íslendingar skyldu
marka sér heilbrigða utanrík-
ismálastefnu með þátttöku í
samstarfi vestrænna þjóða.
Þetta skilur nú allur þorri ís-
lenzku þjóðarinnar. En auð-
vitað munu kommúnistar
héðan í fram eins og hingað
til berjast gegn Atlantshafs-
bandalaginu, vegna þess að
þeir vilja, að herstyrkur
Rússa nægi til þess að undir-
oka eina þjóðina af annarri,
og hámarki mundi gleði
þeirra þá, þegar ísland yrði
undirokað af heimskommún-
ismanum.