Morgunblaðið - 01.03.1969, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. MARZ 1969
3
9
Hvað er ai borða í kvöld elskan ?"
##
Camanleikritið ,,Yfirmáta ofurheitt" frumsýnt r Iðnó
Litið inn á kvöldœfingu
ÞAÐ eru aðeins þrír leikarar
í nýjasta verki Leikfélags
Reykjavikur, Yfirmáta ofur-
heitt, eftir Bandaríkjamann-
inn Murray Schisgal, sem
verður frumsýnt annað kvöid.
En samt sem áður gneistar
leikritið af lífskrafti út í gegn
og gamansemin er alltaf einu
sporinu til eða frá. Við fylgd-
umst með einni kvöldæfingu
á Yfirmáta ofurheitt í Iðnó og
brugðum okkur inn í heim
leikaranna á sviðinu. Leikrit-
ið gerist í New York á stál-
bitabrú mikilli, þar sem Ijós-
deplandi skýjakljúfar sitja
æðrulausir hið ytra í kvöld-
rökkrinu og dorma yfir nið-
andi ánni. En líf b'orjgarinnar
hylst aldrei til lengdar innan
dyra og þráðurinn í Yfirmáta
ofurheitt spinnur þráð um
konuna, manninn, sambúð-
ina, hugdetturnar, breyting-
arnar, tilviljanirnar, mark-
miðið, grundvöllurinn, rót-
leysið og yfirleitt eitthvað af
mörgu því sem brunar í æð-
um mannlífsins.
Yfirmáta ofurheitt er
skemmtunarleikur, hnyttinn,
og býr yfir miklu sem höfðar
til íhugunar jafnt sem kæru-
leysis.
Hlutverkin á þessu verki
Leikfélagsins eru öll í hönd-
um ungs fólks', og er eitt
kvenhlutverk og tvö karlhlut-
verk. Guðrún Ásmundsdóttir
leikur Ellen Manville, Þor-
steinn Gunnarsson leikur Milt
Manville og Pétur Einarsson
leikur Harry Berlin. Eins og
fyrr segir fer atburðarós leik-
ritsins fram á brú og hefst
á því að Milt og Harry hittast
þar af tilviljun eftir að hafa
ekki séð hvorn annan í mörg
ár en þeir voru skólabræður.
Hefst nú flæ’kjan og verður
nokkur skipting inn á við og
út á við í lífi beggja og konu
Milt. Síðor verður Ellen kona
Harry og gengur svo um hríð
með miklum tilbrigðum í
nokkra mánuði.
Þar kemur þá að þvi að
Milt. Þetta er óvingjarnlegt
konu sína og er hann þá ekki
sem ánægðastur með hlut-
skiptí sitt. Hafa þau aðskildu
nú orðið um sinn: Ellen: „Þú
kvartaðír alltaf yfir að ekkert
kæmi þér framar á óvart
í okkar hjónabandi. Tókst
hennj ekki að koma þér á
óvart með neitt?“
Milt: „Hún kom mér á ó-
vart. Hvort henni tókst ekki
að koma mér á óvart. Strax
og við vorum gift — það var
ekki sama konan. Hún breytt-
ist. Likamlega. Öll. Það fór
meira að segja að vaxa á hana
yf’irskegg. Án gamans. Mér er
alvara. Ég þekkti hana ekki.
Stundum hélt ég, þegar ég
var kominn heim, að ég hefði
farið í skakkt hús.“
Ellen: „Þetta er algengt líti
á vis’sri kvengerð. Þú hefðir
ekki átt að áfellast hana, hún
þurfti á samúð að halda.“
„Hví skyldi ég
fyrirverða mig?“
Mi'lt: ,,Hún þurfti á rak-
kremi að halda, það var það
sem hún þurfti."
Eilen: ,,Ég hlusta ekki á þig
'Milt. Þetta er óvingjarniegt
og ruddalegt. Eitthvað hefir
veríð við hana að þú skyldir
giftast henni.“
Og þannig skiptast á skin
og skúrir eins og allsstaðar
'við mannanna veizluborð og
síðar í samtali Helenar og
Milt, eft’ir að Helen er búin
að lýsa því fyrir Milt hve
ómanneskjulegur Harry sé,
þá spyr Milt að hennar
beiðni: „Á hvað trúir þú
Eilen?“
Ellen: „Ég trúi á hjóna-
bandið Milt. Ég trúi á mann
sem kemur heim klukkan 5
með dagablað undir hendinni
og kjánalegt bros á andlitinu
og kallar: „Hvað er að borða
í kvöld elskan?“ Ég trúi á
þefinn af barnapúðri og ó-
hreinar bleyjur og að þurfa
að fara fram úr um miðja
nótt ti'l að velgja á pelanum
barnsins. Ég get ekki við
þessu gert. Svona er ég gerð.
(Hugsar sig aðeins' um og æs-
ist upp). En hvers vegna
kenndu þeir mér hornafræði
og lífefnafræði og steingerv-
ingafraéði? Því skerptu þeir
svo gneind mina, að mér er
ómögulegt að búa með karl-
manni.
(Við Milt) Ég fyrirgef
menntamálaráðuneytinu þetta
aldrei. Aldrei.“
Og þannig gengur það fram
og til baka í skynsamiegri af-
stöðu, hárfínu skopskyni og
hál'li skoðanamyndun mann-
skepnunnar. Það voru ekki
margir áhorfendur á æfing-
unni þetta kvöld, en það voru
reknar upp miklar hlátursrok-
ur annað veifið af áhorfend-
um sem fylgdust með kimnir
á svip.
Jón Sigurbjörnsson er leik-
stjóri í Yfirmáta ofurheitt, en
Úlfur Hjörvar þýddi leikritið.
Leikmyndir gerði Jón Þóris-
son. Yfirmáta ofurheitt er
295. verkefni Leikfélagsins.
Bandariska leikritaská'ldið
Murray Schis-gal hafði lagt
hönd á margt áður en hann
sneri sér að leikritum og það
var eikki fyrr en árið 1963 að
hann náði frægð í Bandarikj-
unum og gat fyrir alvöru snú-
ið sér að leikritun. Áður hafði
hann lagt stund á tónlist, lög-
fræði, félagsfræði, kenns'lu og
um tíma lék hann í djass-
hljómsveit. Þannig fór hann
úr einu í annað „til þess að
„Fuglarnir, sólin,
sólin okkar....“
kynnas't lífinu." Fyrstu verk-
in hans sem vöktu almenna
athygli voru einþáttungarnir
Tígrisdýrið og Hraðritararnir,
sem hafa hlotið mörg verð-
laun vestra og eru vinsæ-1 í
starfi nýju leikhúsanna, sem
nú eru að rísa upp út um öll
Bandaríkin og leggja áherzlu
á fjölbreytt verkefni. Yfir-
máta ofurheitt heitir á frum-
málinu LUV, sem er afbökun
úr orðinu love, og svo sann-
arlega er ástin afbökuð í Yfir-
máta ofurheitt, og þó, ef til
vill alls ekki.
Yfirmáta ofurheitt var fyrst
sýnt á Broedway árið 1964 og
var það sýnt þar í 3 ár við
miklar vinsældir. í Yfirmáta
ofurheitt er hæðst að mörgu
því sem hefur verið einkenn-
andi fyrir leikstarfið á Broad-
way lengi.
Það er stöðug spenna í Yfir-
máta ofurheitt, gamansöm og
alvarleg, en enginn veit sína
ævina fyrr en öll er.
Halldór Pétursson sýn ír 100 andlitsmyndir
HALLDÓR Pétursson opniar í
dag sýningu á 100 andlitsteikn-
ingum í Hliðskjálf að Lauga-
Náttúruverndor-
sýningin
n Akureyri
Akureyri 28. febrúar.
NÁTTÚRUVERNDARSÝNING
sú, sem var í Reykjavík um dag-
inn verður opnuð í Landsbóka-
salnum á Akureyri klukkan 4 í
dag, laugardag. Hún verður
síðan opin frá kl. 4-10 síðdegis
til sunnudagskvölds 9. marz.
Náttúrugripasafnið á Akur-
eyri og náttúruverndarnefndir
Akureyrar og Eyjafjarðarsýslu
standa að flutningi sýningarinn-
ar hingað, en upphaflega er sýn-
ingaerfnið komið frá Bretlandi
fyrir atbeina British Council og
Náttúruverndarnefndar Hins ís-
lenzka náttúrufræðifélags.
Sv. P.
vegi. Sýningin verður opnuð kl. I Andlitstei'kninigarnar eru allar I varpi, en þainigiað hefur Halldór
2 og verður hún opin daglega aif þeikktum m'ö'nmuim hérlendis, sótt fyrirmynidir s&mar.
til kl. 10 næsta hálfan mánuð- og allir eiga þeir það sameigin- Verð hver-ra-r myndar er 2 þús
inn. | legt að haifa komið fram í sjón- und krónur.
Listamaðurinn Halldór Pétursson með íslenzku ráðherrana að bikhjarli. (Ljósm. Mbl. ÓI.K.M.)
STAKSTPIWIÍ
Aumlegt yíiiklór
Eysteinn Jónsson gerir til-
raun til þess í viðtali við blað
sitt í gær að skjóta sér undan
ábyrgð á þeirri ákvörðun SÍS
að greiða ekki auknar verðlags
uppbætur á laun. Segir Ey-^*r
steinn að máli þetta hafi ekki
komið til ákvörðunar stjórnar
Sambands ísl. samvinnufélaga
heldur hafi það verið Vinnu-
málasambandið sem ákvörðun-
ina tók. Nú kann vel að vera,
að formleg ákvörðun hafi ekki
verið tekin í stjórn SÍS um
málið, en hitt er alveg ljóst,
að Vinnumálasambandið hefur
í þessu efni einungis fram-
fylgt fyrirmælum stjórnenda
Sambandsins. Hafi ákvörðun
verið tekin í framkvæmdastjórn
SÍS var Eysteini Jónssyni í lófa
lagið að krefjast fundar í stjórn
SÍS til þess að fjalla um málið.
Það hefur hann augsýnilega ekki
gert væntanlega vegna þess, að
hann hefur ekkert haft við
ákvörðun stjórnenda Sambands-
ins að athuga. Eysteinn er því
jafn ábyrgur fyrir þessari
ákvörðun og Helgi Bergs og aðr-
ir stjómendur SÍS.
Vísdómsorð
Guðmundar J.
Kommúnistablaðið skýrir í
gær frá fundi, sem Verkamanna-
félagið Dagsbrún hefur efnt til
með atvinnulausum félagsmönn-
um sinum um atvinnuleysið. Að
sjálfsögðu er ekkert við slík
fundarhöld að athuga. Þvert á
móti er ástæða til að hvetja
verkalýðsfélög til þess að ræða
þessi mál ítarlega, skýra félags-
mönnum sínum frá orsökum at-
vinnuleysisins og gera grein fyr-
ir því, hvað helzt sé til úrbóta.
Hins vegar verður að krefjast
þess af forustumönnum verka-
lýðssamtakanna að þeir fari ekki
með fleipur eitt á slíkum fund-
um. Þannig hefur kommúnista- >
blaðið það eftir Guðmundi J.
á þessum fundi, að sjómanna-
verkfallið „var meira og minna
skipulagt af stjórnarvöldum til
þess að fela úrræðaleysi og van-
mátt þeirra aðgerða er fylgdu
gengisfellingunni“. Hvernig í
ósköpunum dettur manni eins og
Guðmundi J. Guðmundssyni,
varaformanni Dagsbrúnar, í hug
að bera aðra eins speki á borð
fyrir félagsmenn sina. Það er
svo fjarstæðukennt að halda því
fram, að ríkisstjórnin hafi sjálf
skipulagt sjómannaverkfallið, að
slíkum fullyrðingum verður
einungis jafnað til þess er
kommúnistar héldu því fram að
framkvæmdir við álbræðsluna í
Straumsvík væru e'n megin or-
sök atvinnuleysisins!
Guðmundur
og nefndir
Ennfremur segir kommiinista-
blaðið í frásögn sinni af fundin-
um: „Þá kom Guðmundur inn á
nefndarskipun stjórnarvalda til
þess að eyða atvinnuleysi og
kvað reynsluna af því hafa orð-
ið slíka, að með endemum
væri“. Þetta eru afar fróðleg
ummæli og eftirtektarvert mat
Guðmundar J. á sínum eigin
störfum og samverkamanna
sinna. Guðmundur J. Guðmunds
son á nefnilega sæti í Atvinnu-
málanefnd Reykjavíkur og átti*.
einnig sæti í atvinnumálanefnd
þeirri sem borgin setti á stofn
sl. haust. Ekki er vitað til þess,
að hann hafi gert nokkurn
ágreining í þessum nefndum.
Ennfremur á nánasti samverka-
maður Guðmundar J. og yfir-
boðari, Eðvarð Sigurðsson, sæti
í Atvinnumálanefnd ríkisins og
er sömu sögu um þá nefnd að
segja. Mönnum ber saman um
að samstarfið innan hennar sé
með ágætum.