Morgunblaðið - 20.03.1969, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. MARZ 19S9
„Fullvinnum íslenzk skinn á lslandi“
„ Vinnum fjölbreyttari vöru fyrir vaxandi markað "
Rætt við Ásgeir Nikulásson verksmibjustjóra sútunar
verksmiðju Sláturfélags Suðurlands
íslenzk gæruskinn verða með
hverju árinu sem Hður vinsælli
til útflutnings og jafnframt hef
ur verkun skinnanna fleygt
fram hérlendis. Vaxandi áhugi
virðist vera fyrir fjölþættari og
viðameiri skinnaiðnaði enda ær-
in ástæða til að efla til muna
nýtingu innanlands á því verð-
mæta hráefni sem íslenzk gæru-
skinn eru. Þá er væntanleg
minkarækt hérlendis á ný og
ýmis skinn önnur hafa verið
unnin með góðum árangri. Sút-
unarverksmiðja Sláturfélags Suð
urlands áætlar vinnslu 65 þús-
und gæruskinna á þessu ári.
Um 90prs af skinnum sútunar-
verksmiðjunnar s.l. ár voru seld
jtil Bandaríkajna, en verksmiðj
an hefur lagt áherzlu á vinnslu
skinna til skrauts.
Ásgeir Nikulásson sútari er
verksmiðjustjóri hjá sútunar-
verksmiðju Sláturfélags Suður-
lands og við ræddum við hann
um starf verksmiðjunnar, hug-
myndir um framtíðarveýkefni í
skinnavinnslu og reynslu harts
af sútun og gæðum íslenzkra
skinna. Fer viðtalið hér á eftir:
— Hvenær hóf sútunarverk-
smiðjan rekstur sinn?
— í apríl í vor er sútunar-
verksmiðja Sláturfélags Suður-
lands búin að starfa í 4 ár.
Verksmiðjan hóf starfsemi sína
strax í upphafi í nýbyggðu
verksmiðjuhúsi við Grensásveg
14. Til að byrja með unnu við
verksmiðiuna um 10 manns. en
nú vinna liðlega 20 manns við
verksmiðjuna. Nokkur vandræði
urðu í upphafi við rekstur verk
smiðjunnar, því að ákveðið hrá-
efni hafði verið tekið til vinnslu
en vélum verksmiðju'nnar seink-
aði um 6 mánuði. En úr þessu
rættist þegar allt komst í gang.
ýmis ljón voru svo sem einnig
á veginum í upphafi markaðir
voru lítt kannaðir og erfiðleik-
ar voru á útvegun starfsfólks
þar sem eftirspurn eftir vinnu-
afli var þá mjög mikil. Má geta
þess að aðeins einn af þeim 10
sem ráðnir voru í upphafi var
vanur störfum í sútunarverk-
smiðju. Á fyrstu 8 mánuðum
verksmiðjunnar komu og fóru
alls 47 starfsmenn, svo mikið
var flöktið á vinnumarkaðinum.
Þá voru sölumöguleikar á þess
um tíma fyrir þessa vöru nánast
í lágmarki. Markaðurinn hafði
byrjað að falla árið 1962 og
hélzt lágmarkið sem kom upp úr
því alveg til ársloka 1965, en
þá fór að breytast til batnaðar
o« hefur sú breyting verið stöð
ug og vaxandi. Það má segja að
árið 1968 hafi verksmiðjan vart
getað annað eftirspurn.
—: Hver hefur framleiðslan að
alllega verið og hver eru helztu
einkenni hennar?
— Frá upphafi var aðalfram-
leiðsluvaran loðgærur til skrauts
litaðar og ólitaðar. Um tíma var
töluverð framleiðsla á lituðum
gærum í alls 17 litum mest og
höfðum við hugsað okkur að
gefa viðskiptavinunum kost á sem
mestu litaúrvali. En reynslan
hefur sýnt að lituð skinn eru
háð avo snöggum tízkuduttlung-
um sem vara svo skamman tíma
að mjög varasamt er að standa
í slíku.
Ennfremur hefur verksmiðjan
frá upphafi framleitt kálfskinn
tii skrauts og húsgagnaáklæðis
og hafa þau skinn ávallt verið
vinsæl. Trippahúðir má segja að
séu gullið okkar og ræður þar
hve magnið er lítið, en eftir-
spurn góð.
— Hver eru venjuleg afköst
verksmiðjunnar á ári?
— Fyrsta framleiðsluárið
voru unnar 15. þúsund gærur
og auk þess nokkuð af kálf-
skinnum og trippahúðum. f ár
er framleiðslan áætluð um 65
þúsund gæruskinn og auk þess
kálfskinn og trippahúðir.
Árshráefnið sem til féll af
gæruskinnum á íslandi s.l. ár
var um 856 þúsund gærur. Ég
gæti ýmyndað mér að á Akur-
eyri séu unnin árlega bæði loð-
sútuð og afulluð eitthvað um 100
þúsund skinn. Aðrar verksmiðj
ur vinna líklega um 30 þúsund
skinn. Afgangurinn eða um 650
þúsund skinn eru flutt út óunn-
in til ýmissa landa. Síðasta ár
var mest selt af þessum óunnu
skinnum til Svíþjóðar, Póllands,
Vestur-Þýzkalands og Finn-
lands.
— Hvað fellur mikið til í það
heila hjá Sláturfélaginu af þessu
heildarmagni?
— Það eru u.þ.b. 165 þúsund
skinn sem féllu til s.l. ár en áætl
að er að vinna af því magni um
65 þúsund skinn.
— Hvernig hráefni er ís-
lenzka gæran?
— Ákaflega misjöfn. Með til-
liti til reynslunnar er ekki nema
lítill hluti af því gærumagni sem
til fellur ákjósanlegur til skraut
skinnaframleiðslu.
— Hvers vegna ekki?
— Því gætu eflaust svarað bet
ur forráðamenn í sauðfjárrækt-
armálum, en mín niðurstaða í
þessu sambandi er sú að allt of
lítið hafi verið gert eða ekkert
kannski, af hálfu bænda til þess
að rækta fé sitt með tilltiti til
aukinna afurðargæða í sam-
bandi við ullina. Það hlýtur' að
liggja augljóst fyrir að ef á ann
að borð er verið að hugsa um
holdafarssauðkindarinmar, því
ekki einnig að leggja áherzlu á
aukin ullargæði, þar sem vax-
andi möguleikar og markaðir
eru fyrir hendi í vinnslu og
sölu ullarinnar.
Annars verð ég að segja að ég
er mjög undrandi á þeim sem
hafa hagsmuna að gæta ekki síð-
ur en við hvað ull áhrærir, hvað
þeir hafa verið hlédrægir í þess
um málum. Það verður að gera
stórátak í þessum efonum með
skipulögðu starfi á vísindaleg-
um og verklegum grundvelli.
Bændur, ráðamenn, sérfræðing-
ar og yfirleitt þeir sem hafa af-
skip«ti af þessum málum verða
að leggjast á eitt til þess að ár-
angur náist.
— Hvaða u'llarlag telur þú
hentugast?
— Æskilegast ullarlag fyrir
okkar framleiðslu, sem mest er
í gerð skrautskinna, er togmik-
ið hár. Einmitt þetta togmikla
hár gerir íslenzku gæruna óve-
fengjanlega sérstæða og eftir-
sótta um allan heim. Jafnframt
hefur hreinleiki ullarinnar ákaf.
lega mikið að segja þ.e.a s. að
svart sé svart og hvítt sé hvítt,
ef svo má að orði komast. fs-
lenzkum bændum ber skylda ti'l
að íhuga þessi mál alvarlega því
að það er í þeirra höndum hvort
árangur næst í bættum gæðum
ullarinnar, en fyrsta sporið í
þá átt er að þeir fari eftir upp-
lýsingum ráðunautanna í þess-
um efnum.
— Telur þú alvarlegustu hlið
ima á þessu vera gula féð?
— Það sem mestu máli skipt-
ir frá mínu .sjónarmiði í þessu
efni er lagðsíddin og að feldur-
inn sé sem mest jafnul'laður, en
ekki eins og stór hluti af gæru-
skinnunum er ennþá. Mikið magn
af þeim er líkast snarrót fram
eftir öllum hryggmum á gærunni
og það er allt of stutthært, en
þó er hér ekki átt við svoköl'l-
uð skógslitin skinn, sem slitnað
hafa á fé, sem gengið hefur í
skógi, eða sandslitin skinn af fé
sem nuddað hefur sig mikið á
moldarbörðum. í því fyrst nefnda
tel ég vera um að ræða órækt,
sem hægt væri að laga með
réttri meðferð, en þessi gall.i kem
ur he'lzt í ljós þegar gæran er
klippt.
Eitt stærsta vandamálið er þó
gula hárið á hvíta fému og brúna
hárið í svörtu fé.
Hvernig endurbótum í þessum
máum er bezt fyrirkomið í fram
kvæmd er að sjáfsögðu í hönd-
um þeirra sem stjórna þessum
Framliald á hls. 21
Skinn tilbúin undir kembingar
borin út úr þurrkklefa.
I' >a fallegu kápu saumaði St :inar Júliusson, feldskeri, úr
S uskinnum frá sútunarverks miðju Sláturfél. Suðurlands.
Myndin var tekin hjá einu llstaverki Ásmundar.
Ásgeir Nikullásson verksmiðjustjóri handfjatlar og athugar full
unnin skinn.