Morgunblaðið - 19.06.1969, Blaðsíða 11

11
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. JÚNÍ I9&9
ÞEGAR Lslendingar hinn 17. júní 1969 halda upp á 25 ára
afmæli lýðveldis íslands, minnast eldri forustumenm íslenzks
sjávarútvegs þess, að samtímis miklum og sögulegum at-
burðum í frelsisbaráttu þjóðarinnar 17- júní 1944, átti sé'-
stað merkisatburður í sögu sjávarútvegs og fiskiðnaðar.
Að morgni dags 18. júní 1944 í sama mund og þjóðin hyllti
nýkjörinn fyrsta forseta íslenzka lýðveldisins, Svein Björns-
son, gerðu þáverandi forustumenn Sölumiðstöðvar hrað-
rrystihúsanna samning við Jón Gunnarsson, verkfræðing,
um að hann tæki að sér markaðsöflun fyrir hraðfrystar sjáv-
arafurðir í Bandaríkjum Norður-Ameríku. Var það upphaf
nútímalegrar og skipulagðrar sölustarfsemi fyrir íslenzkar
sjávarafurðir á erlendum vettvangi, sem á sér enga hlið-
stæðu í atvinnusögu íslendinga.
Vöruvöndun markaðsöflun, sölu-
starf og auglýsingar tryggja fram
gang hraðfrystra sjávarafurða í
Randaríkjunum. „ICF,LANDIC“
er eitt þekktasta vörumerki
markaðsins.
Skipulögö markaðsöflun í Bandaríkjunum
Fyrsta aldarfjórðung lýðveldis íslands var skipulögð
markaðsöflun fyrir sjávarútveg og fiskiónaó ein af for-
sendum velmegunar og góðra lifskjara
Með þeasari áíkvörðun, hetfur
án eifa verið stigið eitt af fyrstu
og örlagarílkustu sporunu/m, setm
stigin voru í framtíðaranótun og
uppbyggingu íslenzlkra atvinnu-
vega í upplhafi lýðveldisins. Fyr-
ir íslenzfkan hraðfrystiiðnað var
það happaspor og örugglega
einnig fyrir þjóðina.
Að baki merkustu atburða í at
vinnusögu þjóða, eru jafnan af-
burðamenn, sem gnætfa upp úr
fjöldanuim. Menn, sem eiga hvað
ríkastan þátt í milklum framför-
um. Þessara einstaklinga og
framlags þeirra til heilla er elkki
getið nægilega oft né sem skyldi.
Dr það miður, því metnaður
Þúsundir fslendinga framleiða verðmætar sjávarafurðir
útflu t'.iings.
til
Um undanfara marfcaðsölflunar
í Bandaríkjunum segir í sfeýrsl-
um SIH, að á fyrsta aðalfundi fyr
irtæfeisins árið 1943 hafi Einar
Sigurðsison, útgerðanmaður, lýst
því yfiir, að hann álíti:
„að nota ætti heiimiM þá, sem
fy.rir hendi vaeri um sölu á 200
smál. af frosnum fisfei til Ame
ríku til að kynna íslenzka fram
leiðslu".
Árið 1943 voru utmræddar 200
smál. seldar þangað.
Á aðalfundi 14. júní 1944 er
saimþyfekt að heimila stjórn SH
að ráða mann með fastri búsetu
í New Yorfe til að vinna marfcað
fyirir afurðir SIH í Bandarífejun-
um. Frameögumaður var Einar
Sigurðsson, sem ásamt Ólafi
Þórðarsyni og Blíasi Þoristeins-
syni átti mestan þátt í uppihafi og
þróun þessara mála. Slkipuðu
þeir stjórn SH ásaimt Elíasi Ingi
marasyni og Eggerti Jórussyni.
Varamaðuir Eggerts Jónssonar,
Finnbogi Guðmundsson frá Gerð
um, mætti á stjórnarfundinum
18. júní 1944, þegair Jón Gtunn-
ansson var ráðinn, en áðuir hafði
Ólaifur Þóvðanson unnið sénstaik-
lega að undirbúningi málsins.
þjóðar, einstafclinga og hópa, er
ætíð tengdur því bezta, sem til
verður með hverri þjóð í fortíð
og nútíð. Á grundvelli þesis byggj
ast hugsjónir og framtíðarmark-
mið.
Fæstir vissu, hvað í var ráð-
izt þegar sú ákvörðun vair tek-
in, að hefja skipulagða markaðs-
leit í Ameríku. Brautryðjendur
hraðfrystiiðnaðau-ins voru tiltölu
lega ungir og alls óreyndir í sölu
og marlkaðsmálum, sem von var,
þar sam sala hraðfirystra sjávar-
aiiurða var lítt þróuð fyriir síð-
ustu heimsstyrjöld. En með ráðn
ingu Jóns Gunnarssona,r réðu
hraðfrystihúsamenn sér forustu-
mann, sem brauzt áfram á er-
lendum mörfeuðum með hörku,
einbeitni og lagni, hvar sem það
átti við, mann, sem aldrei missti
kjarkinn þótt á móti blési, heima
fyrir og erlendiis, en stefndi ó-
trauður að settu marki og hafði,
ásamt hraðfynstihúsamönnum
innan S>H, sigur að lokum.
Jón Gun'narsson er óumdeilan-
lega sá maðuir, sem marlkaði hina
réttu stefnu og mótaði þann
grundvöll í sölu- og markaðs-
máiuim Islendinga í Bandaríkj-
unum fyrir hraðfrystar sjávaraf-
urðir, sem leiddi til þees, að á
sl. ári seldu þeir 37 þús. simá-
lestir hraðfirystra sjávaratfurða á
þesiauim marlkaði, eða 20,5% heild
a; innflutnings Bandarílkjanna af
þesisum vörum.
Árið 1944 seldi SII 300 smá-
lestir af þorsk- og ýsuflökum í
Nýtízkuleg og velbyggð fiskiskip færa mikinn afla á land
Bandaríkjunum. Árið 1961, sem
var síðasta heila starfsár Jóns
Gunnarssonar hjá SH, seldi fyrir
tækið þar 14.700 smálestir, þrátt
fyrir 7.700 smál-ssta sölur til Bret
lands vegna mjög hagstæðs mark
aðs þar.
Það er stórt spor í sölumálum
hraðfrystra sjávarafurða á
bandaríska markaðnum úr 300
smálestum 1944 í 14.700 smálest-
ir 1961.
Þeir einir, sam þeklkja til við-
skiptalífisinis og saimlkeppninnaj- í
Bandar'íkjuniuim hafa einlhverjar
'hugmyndir um, hvensu miikið af
refe liggur hér að báki. Baráttan
var harðari og illvígari, en menn
eiga að venjast hérlendis.
Til marks um marikaðsgrund-

í glæsilegum fiskiðjuverum er fiskaflinn fullunninn, en flest hinna stærri hafa risið upp á sl.
25 árum
vöiiinn og möguleikana, eins og
þeir blöstu við í upphafi, mætti
vitna í eftirtfarandi úr ræðu Jóns
Gunnarisisonar á aðalfundi SH
árið 1946:
„Kæliboirð eru efeki komin
víða, en koima fljótt. í þeim
verða eingöngu seldar 1—1%
og 2ja lbs. ösikjur. 5 Ibs. aslkjan
hvenfur úr sögunni, en salan
mun fara fram firá „Frozén
Foods Stoires“. Þetta verður
betri trygging, þar eð varan
þá verður geyrnd á réttan hátt.
Framtíðin liggur í 1 og 1%
Ibs. ösfejum, þó munu 5 lbs.
öslkjurnar seljast til hótela og
lílkra stofnana".
í brautryðjandastartfimu þurfti
Jón Gunnarsson ekfci eingöngu
að vinna íslenzikii framleiðslu
marfcað í Bandaríkjunuim, held»
ur þurfti hann einnig að opna
augu íslenzlkra framleiðenda fyr
ir hiniuim mifclu tækifærum, sem
þar voiru, og fá þá til að tileinfea
sér þær framileiðsluaðferðir sem
dygðu. Fraimleiðendur og sam-
starfamenn þeirra svöruðu kalli
tímans. Lögð var áherzla á að
afla fullfcominna framleiðslu-
tælkja, vöruvöndun, stöðlun og
sfcipulagðar og öruggar aifslkip-
anir. I Bandarílkjunum var kom-
ið á fót traustu umboðsmanna-
fcerfi. sem náði um allt landið,
stofnað dóttiui:tf\"rirtækið Cold-
water Seafood Corp iration, efnt
til refetfuirs fiikiðnaðarverlk-
simiðju rg hafin ikipulögð og
á angunsirífc au?l ' ingastarfisemi
ryrir hraðfirysta S'iávarafurðir
SH undiL vörum'e'.fcinu „Iceland-
ic“. Er það nú orðið þeikfet og
’• iðurfcen í á banda-klka mark-
aðnum.
Er J n !'t á' uim. tófe ann
Framhald í bls. 2»