Morgunblaðið - 30.07.1969, Blaðsíða 17

Morgunblaðið - 30.07.1969, Blaðsíða 17
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. JÚLÍ H969 17 Dagrún Kristjánsdóttir: Hvers á hundurinn að gjalda? Hani. rolla, hundur, svín, hestur, naut, kettling-ur. ÞAÐ viirðist vera Iheflidlur að fær- ast ylur í 'uimiraöaumniair uim (hvort leyfa eigii Ihiuinidahiaild í bortgiuim og bæjiuim eða efldki. Það etr aiuð- vlelt ifyiriir 'iruenjninia að þrefa uim þalð 'Og 'álkvieða svo það sam þeiim sýnliðt, 'en (hielfuir cniolklkluir spurt huinidiinin? Mér vklðisit sam öfllium, sem uim þessi máll skrifa og nlefnia sig honnidaivinii, ihafi gleymzt a@ setjia siig í spor hunidsins. Eð'a állíta þeir að buinidturinin sé gerð- uir igreiði með því að fjötra han/n með 'böndium ag óflluim og fá efldki alð getna 'nieitrt þa/ð sem ihiuniruim er ©igiinilegt og eðMagt? Dettuir noktkiruim það í ‘hiug alð dýrurtuim llí'ðfl veil, etf laigðair eru hömiluir á athiafniaifrelsi þeirtra, þau venðia að sif jia og Stanida eiins og þeim eir fyriirskíiipafð. Niú er það ákveðið a0 buinidurinm sé lokaiðiur ininii tffil þess að hanm tfari ektki á 'fíiætkinig á meðain íjöMkyldan feir úft — ihamin geltir og ýlfrar, felórar í 'hiuirðiir, Meyp- iuir 'Um friðllaiuis ®n hvergi finmiur Ihanm smugu til þess að slletppa úr tfanigelsiniu. Er það af saimúð, sem þessair dkopmuir eiru pínidar á þenmiam hátt? Eðia hveimiiig liði þár kæri hiundiavtilniur, etf að sett væri ófl uim háisinm á þér og þú teymdlur uim götur og torg og tfemigir 'efldk/i frið til að sinma. eimiu sinmii, 'niaiuðþuirftum þíniuim tfyriir því að þá væri togað í bamidiið? Og hivemiig liði þér, ef þú væriir sperrtur ininii felUklkusltunid- ium saman og sæir hvorflci eða hieyrSir í öðlr„ tfófllki? Hvernig liiði þér ®f viniir þírniir settuist upp í ibíl ækj u á 50—©0 toíilómetna hraðia og þú æittir að ©Ita á blaiuipum? Muinidiir þú dlásama þá sem spörfeuðlu í þiig, taguðu í eyrum á þér og rétfumia, eif þú hielflðliir faainia 'eiiinthverja? Eða vilt þú láta áfeipta þér einis og hiundii vera nieydduir til hlýðnii með góðu eða iilllu? Bta það sem þér væri tftemigið eða vera svanig- ■uir ella? Hvaða ihiumidaviniuir viflfl í raium og veru lifla hiunidalífli sjálfluir í borig eða bæ? Ég hield að þrátt fyriir um- hyggj'unia fyriir þessum dýruim og knynidaðri vefllíðan þeirra, er þaiu fsrrir niáð eiigamidans fá að trítflia niolklkluir spor uim steimilögð stræti imieð kyifldmigairóil um hálsinm, sam Stlöðuiglt er togað í, — þá sé það imun mimmfi sæla fyriir hunidiinm ©n 'hinm hjartagóði effigandi teluir sér trú uim. Eðfli humidsins ©r að vena frjiáls og farvitinm — þetta ©r ofefear eðli iíifea og æltttium því 'að sflcillja betur þá Mðan að vera fjötraður og inmiilldfeaðiur, e@ia ibumdlinm svo að efldfei ©r eimu sintnii svigrúm tifl þess að aithiuga hivort niæsta þúifla ©r þass verð, aið henirui sé gefinin aulfeaSfeammtf- ur atf dýrmiætum áburði. — Blessiaðar Skiepniurniar ewu afltveg oflurseldair duittlumigum ©iiganid- anis. Hvað er svo hægt að gera ©f hunidiur veilkist, sam sttunid- iuim kemur fyrir? AJlIs elklkii neiltit oemia að iáta hiamn þjiást þar til ytfir iýkiur. eða að l'áta íækmá lcrulklkia í hanin, ©f svo vell vrtfll tlil að dýraflækniir- sé niálægur. Það virðistf vera nolklkluð tak- mörkuð þessi hundavinsemd þar sem hiundavinimir (haiigsia aiðeins uim sína ©igin baigsmumii og sína eiigiin líðan, ©n Skeytia hirniu miitnrna. hverniig biessuðuim sJfeepn umium sijáMum líður í því famig- ©lsi, sem þær ©ru fainiepptar í. bað rnurn seinrt tafeast að gera að miarfeleytsu hiinm Vísa málshátt; — hiver er sjálfum sér næstur. En svo sýnást sam eigingirniim geti birzt f hvaða mymid sem er og neyrnt sé eitnmig að tfela hamia umidir Ótrúllagasta ytfmrtkinii. Hvermöig yrðli umlhionfs í borg ©ða bæ þar setm tifl. dæmiiis, ná- lægt 100 þús. manins býr — og hrvert heimili befði a. m. k. einn humid, (©f til vffl tvo, væri það ffleryiflt,) — igemuim ráð fyrir að itil jaifnaðar vœmu flimim mantnts í heimiflii. Hver yrði úittoomiam? Tuttugu þúsiund humidar, talklk! í sveltamdá þjóðféiagi, einis og fevaimiað er unidiam að sé hér á íðlaindi þessa síðusrtiu tíma — þar sem ©ngrtinm hetflur pening tifl þess að feaupa fíkjublað till að 'hyljia sánustu meflct síma — þar sem ©niginin lneiflur ©flni á að flerðast með ,.strætó“, og því síður að fcaupa holam miait — þar sam állir þegnar eru að hrynja niður úr hor og vaSöld og að deyj a úr leiðindiuim vagna flcyrrsetu og (hineyflinigairleysis, án Sfeemmitamia og tifllbreytimiga — sárpíndir á allan 'hátt, bamigamidi á barmá gtnaflar og gfllötunar, fluflllir anigiisit- ar út af því að hin tálguðu hein þeirra flaili ©kflci nógu lagiega í 'hina faimzjtu hviiu. Mun ©klki því þjióðféfliaigi, Sem gerir sivo ilia við tvífátaða þagna sína — muma niotklktuð uim 40—50 'þúsund flarfætia þagna 'a@ aulki sem þyrflti a@ fæða og veita við- nniandi aðhlynnlingu, hengingar- ód, ásamt fleimu? En jatfbvefl. þó að -efltíkii þyrtfti að oftfra fíkjiublaðii til að faafa efni á að eiga fauimd og að etftir sem áður væri faægt að veita sér þanm munað að mýflflj'a liiðamótim svo að beinagrindur þessa hirj áða iands gætu stauflaigt uim án þess að trúifia grafartró framl'ilðiinmia með beámaSkröiti Símu, þá væri ég þess Æuflilviss að 'hunidumium iiði berttur án Slíks saimtfðlags í borgum eða baej'um. Humdiamma vagna eiguim við ©feki a@ hmeppa þá í fjötra, flrjálst líf er þeiim eðilileigaSt. Sveitimnair emu Ihámm rétti vettvamlgur tfyrir ha/ndla sem önmiuir dýr. Hvað segiðu „hunida- vinir“ ©f öðirium húsdýrum vseri opniuð leið í borg eðia bæ? Vel getur hugsast að ©inlhverjia lanigi tliil að hafa alðnar tegundir af fleirÆætLinguim sér og börmuin- urn tffl biessunair og sálulhjállpar í heimáii. ætti og mætti banmia það frelfear? Gatur nofekiur banin- að mér það að hafla tjóðraða bsljiu á al'taniiniu hjá mér, ©f ég vil það sjáJf — getur mofetour baninað „lýðfirjálsum þagnium"! að ala mpp grís í Stioflulhcrninu, sé það hans eigin vilj'i og löngun? Lengi mætti teygja lopanm ef fara ætti í lagasetminigu, efltiir vilijia og löngunium allra þagna lanidsins. Fleiiri atrilði miætbi nefna, vel þess viirði að þeiim sé gauimur getfimn. Hvað um hreinllæti spássérandi hiunida á götum borgarinnar, þyrfti ekikii eigaindiimin að vera vel á verðli svo að ©ftirlæltið faans ðkiilji ©fekí efltir miinmiisvarrðia á miiðju stxseti, ©ða ætlá hunda- ■eigendiur að biðj'a hvuflta að gera svo vel að tyila sér á feoppimm ifaér ag hvar á breiðgötum, til að fcomia í vag fyrrtr að aðrir þegn- ar vaði í snyrtimianimSkunim? Sé leyflt humidabald, þá má auðvitað ©kfei takmadka það við nieinar ákveðniar taguiniddir. því að þá er hiundunuim mismiunað og þeiiim sem óSfea efltir því að eiga hunid. Það þarf enigtiinm miér að segja að nioklkiur láti þá segja sér hvaða faund hanin mé eiga, því að þá byrjiar anoað huinda- stírð. Nei, bráðiaga yfirfyiflist afl'It atf hundum alflt frá bölabít- um og mður í 'kjöltuirakba, mis- muniamidi hættiuilaguim bæði hvað griimimd sniertdr og smiflhættu, verði hundaviniuim ágengt. ísiendiingum haflur orðilð ihált á því að flytja inn Sfeepnuir af þessuim orsöfeum — iátum það ofefeur að feeminingu verða. Afbur á móti ©r það Sklljan- iegt að sé humidur á heimdiiinu, þá verði hanm uppálhiald og flest- um eða ölflium þylkd vænt um hann. Það þarf aflls ©feki að út- mála það hve sárt það getur verið að sjá skiepmiu á bak sem hefluir vetrið saimtíða mianmii «n itíma eða ánabill. Þeir, sem hafla verið í sveit, haifla niejrðst tifl. þess árlega að sjá lömlbumuim slátrað á haustin, 'heimaailmingar faaifa þar orðið að iúta sömiu lögum og lömlb, sem gtemgið haía á fjiaHi. Börniim á heimilinu hafla orðið að talfea þessiu sem sjálflsögðuim Mut og enigum dottið í hug a@ þau hlytu ævillangt sáiartjóm við það þó að laimlb sam þau faafla geifið og fejiaissað allt sumarið, ©illt þaiu og verilð þeim vinur og leilfeflamg á sama hátlt og hiuindar borgar- búanrna — þó að þessu iamlbi verði að lóga ásamit tfleiruim,. Á sama hiátt verða sveitalbörm og sveitaflólk að sjá á bak trygg- uim faiumdi, ifeetti. uippáhaldig hesti og feú, grísum ©ða flallegum litl- 'Um toálfi eða unga. Borgairlbúar ©riu ©klki ©irnir um þalð að þykja vænt uim Sfcepu, ©n það virðist þó eiimSkorðað meira við eina tegumid, sem sé humidia og þeir álíta að rangiindium og 'hiarð- ýðgi sé 'beiiitlt, hagi aðstæður því sivo að þeir verði ao sífciljiaist við þessi dýr. Bargarbúar heimta kjöt og meira fejöt, — allar teg- undir af fejiati till að geta svalað matargflieði sinimi og 'haflt Það á borðum hverjiu sinni sem þedr óskia, en hafa Sbúar 'borga og bæjia nöfekiuirn tímia aðgætt það að um lteið og þeir siðtijiaSt að dýruim fcrásuim og raða í siig hverjum kjöthitamiuim atf öðrum, þá ©ru þedr að tyggjia og 'kymgja hflluta af Skepruu sem búið ©r að ala uipp af Mlflamidii miairunveru sem heflur sál og tiifinminigar. ÞÓTT það sé flnemur sjaildigæiflt, að stórmeiisbarar ©ða neyrudir og öfluigir afllþjóðlagir meistarar leiki gróifa aflleiki, ©f e/klki er mm tíimalhrak að ræða, þá bar þertta þó alloft við, eimis' og dæmdin samma. Slíifet gerðist mieira að sagja noklkirum sininuim í nýaf- stöðniu einvígi þeirra SipasSkys og Ptetirosjiains um heiimiam'eistaratit- ilinn, þótt ofltar ©n hitt væri tíimafhralk þar orsölk fimguiribrjót- anina. Taiutgasipemma 'getur og femlgið 'hliinia öfliugustu meiisitaira tifl. að ieikia illilega af sér, og gebur það þá ©tóki síðiur hienit í hieiimisimieist- airaikappnium, þair siem memin þyfejiast eiga mest í hættummd. — En stumdiuim feamin að vera «m andstæða orsök að ræða; eins feonar feæruileysi, sem leiðiir tiffl þessi, að mienm haifla minmi amid- vaira á sér em áður. — Og fæst- iuim möniniuim er naiumiar gefinm sá eiiginflieifei að vena ávalflt jaifiniár- valfeir gegn favers toomar hætt- uim, hvort sem er á ©feáklborðiinu ©ða öðriuim vettvanigi. Að því hafa verilð leididar geit- «r, að guiðirnir hiafi fluindlið upp sfloáktaiflið. tifl að feenmta mlönnlum að þelfckj'a taikmiarfeamir sínar. Visisufllega feamia þær sfkýrrt fram i tiafli, og telji menn Sfeák rtffil lliiat- tgreina, þá ©r húm Mtoleiga ©ina listgrieinin, þar sem aegijia má, að beiniuim tölfræðdflegum mælimigum verð; vilð komið tifl að gera hæfln- issamianburð á eiimstökum iðk- ©nidiuim listgreinarimmiar. Að vísu ©r reynrt að dæmia og meta með inmlbyrðissamianlbuirði aðra listamiemn, eins og till dæmiis úflhlutun listamaminia'launa ber ijósam votít um hjá olfekiur og flleiri þjóðum. Em sjiafldan ©m al’liir á ©riltt sátitir með það miat, ©ndia verða varla lagðar flram beimatr tölfræðilegar 'greinargerð- ir til sbuiðnrtimgs dómsflorsenduim á þeim vettvamgi. Munidd þó vafla- laust þeiim, sem aminiast úflhllulflum listamiannalauma, — en það mun vera tfremiur vanlþalfekfliábt verk — vera talsverðuir léttir að því að Ef tirt vifll heflur sá, sam efliur uipp þeasar Sfeepnuir eragar til- fininiingair gaignrvart þeim en ef flil vill ag það ©r mikiið Mkfllegra að faonuim þykrt væmt um þessar Skepruur — það er vairflia faægt að ala önm fyrir og umigamgast nolklkra Sfeepmlu að ráði, mema með því að þykja væint um hama. En þatlta ©r ia®ieins sgiáiflsaigðiur hllubur sem gemgur ja'fimt yfir alflia, þegs vðSma varða líka alllir að tafea þvi sem sjálfsögðiuim fafliuit að allar Sfeepmur verði einfavem- tíman að hverfla út úr iífli ófetoar. Hverjiar ástæðuirimar erfu, er aulfeaiatriðii, sé þettia á aimnað 'borð nauðsyn. B'öm borga em síðuir ern svo ver stödd en sveitalbörmdin — þó að þetta verði að geraistt eimiu sinini á æviflerflffi þeirra að dýri sem þeim þykir væmt um sé lóg- að. Það igætffi 'jiaftmvel verið faoffll reymsla ifyrir þau -að fiinmia það að þaiu séu öfekii eim 1 heimimuim og að þaiu, elfeki frefear ©n aðrir, tfái ©fekffi alflt sem þau gimaist og heimta. Hvað uppeldi’silega Ihll'ið þessa máls snertir, þá faeflid ég að hægt væri að feomast jiafnsársaiultoalítíið út úr því með því að floreflidnam- ir sinnltu bömium aimuim meira, gætfu sér tímia töfl. að simmia þeim, taia við Þalu, fiara með þeiim, eða taifea þau með sér út um sveitir. Sýna þeiim Sfeepnur úti í miáttúr- unni, þar ©ru þær frjáflisar og þar eru þær ©ðlilegar og það getur verið hoilt og gatt tfyrir börmim geta sýnlt réttmæti úrstourða sffinma í svo Skýru Ijósi. En, sem sagt, þrátt tfyrdr þertlta, þrá'tt fyrir fengna óyggjamidi reynsfliu af því, að eiinm Skélk- maður sé öðruim Stertoari þá ger- ir sú staðreymd, að jialfinvel flwnir sterktustu meistarar geta leikdið mjlag grótfa aflleifei, það að verlk- ’um, að -aflidlrei ©r ©itnisýnlt rnm úr- slit rieinmiar Sfeáflcar í 'byrjum, (Nemia þá toammSki, ©r mangiir styrflcleilkiafllakflcar skiljia menn að). Þetta gerir Skiáflciþróttina auð- vitað sfeemmtiiagri en elflia, véld- uir meiiri spanntu á Skiákimóitum, þanmág að áflnarfleimdlur hafla aflflsa vaga miairi sflcemimtan af. KammiSkii guiðimir hafi nú 'einmiig háft þamin tillgamig í huiga. er þair vomu að hugsa út Ærumidrögim a@ Sfeálklist- inini á sínuim rtffima. — Þeim væri svo sem trúamidi til þess að Anatfa villj'að sameima á svo lisrtffliegan hátt Skemmtum og fræðsfliu. Eftilnfairamdi Sklák er sigilt dæmi þess, hve öfilugur Sttór- meistairffi getur gert aiig stekiam uim artivarfliegan imisr©ilkninig í til'töOiu- iega eintfaflidri srtöðu. Sflcáflcim er tefld í Kanidídatamóifliniu í Ziirich í Sviss, árið 1053 sem Smysll'otff vainm með ytfirbuirðiuim, og ©r þetfla ©inia Sfeákám, sem hanm taip- aði þar. Laindffi hainis, KototfS, sem leiífeur Ihvíbu mönmumiuim, var reymidiar ©inmdig öflugur medstari á þeissutm tímia, ©n vairð þó að láta sér niægja 8.—-9. sætið á mótffi 'þessu, sem sfkipað var 1® stór- meiistiuruim. Aðalumidrið er raumar ©feki það, að Kortioiflf Stouflii vinna, hieflidur hd'tt, á hvern ihátt Smiysloff leilfeur af sér Skálkimni: Hvítt: Kotoff Svart: Smysloff EnSkur leikur 1. c4, c6; 2. Rf3, d5; 3. e3, Rf6; 4. b3, g6; 5. Bb2, Bg7; 6. d4, 0-0; 7. Bd3. c5; 8. 0-0, cxd4; 9. Rfxd4 (B'etra var að drepa með peðimu, etfltir þennan leik 'gietur hvítur Sé það Skaðiegt fyrir bainnið að relfea uipp Skræk af ótrta við huinid, þá er það jiafnisflcaðllagt að það Skrækffi aif ihræðsfliu vffið að sjlá 'taefljiu á beilt. Bnida fáránfliagt að ímiynda sér að 'bömin sóu 'bezt búim umidir lífið með því að vemjia þau gegn öilu mótlæti og óþæginduim í upipvexitiniuim, og sem betur fer gebur það enlgilnm að fulllu. Það verðuir öiluim að veœia ljóst að mismunandii liflniaðarhælttir hatfa tifl. að bera feosti og gaila og það verða aflllir að gangast umidlir þá. Bóndlinm flcýs sveitina og Sfeapn- urnar, '©n veirður um leið 'að haflnia borgarglaummum, þó -að hainn í aðra rondima gæti þegið eitthvað alf bonuim, Borgairftmiinm kýs steinllögð stræti og náið samtféilag við grammia, það útheimtir Skyldur og fcrvaðir sem bóndlinm ©r laus við, þair á meðal 'að atfsaflia sér ölltu Sfeepnulbaldli. Við þessu ©r ©klfeert að segja, þetta er sjáltfsaigt. 'Þörtf barnsins tfyrir vinláttu hundsins væri ©fekffi eirns (kmýj- anidi, gætiu floreldrar þesis veiltt því næga Wýju og öryggi, — það toernur faér fram Sam og í ótal atvilfeuim öðruim, að floreflidrar ©ru að Skjóta sj álfluim sár umidarn þeiirri ábyrgð og Skyldu sem flor- ©IdralMutverflcið leggur þeim á herðiar, m'eð því að ætflá öðrum að annast það. Bf tfill vi®l ©r þúð af vainmiáttbaritoemmd, að varndan- um ©r völt yfir á aðra — ©n babur hetfði sú vammáttairflcemimd gert vart við silg áður ©n bömin urðu til. nauimast gert sér micMcra von um að ná battra tafllffi upp úr ttyrjum- inni) 9. — e5; 10. Rb5, a.6; 11. Rc3, dxc4; 12. Bxc4, b5; 13. Be2, Bb7; 14. Rd2, e4; (Með þessuim leilk þrangir Smysfliaflf niöklkuð að anidstæðinigi síniuim ag hefur mú beldiur flrjálsara tatfl) 15. b4, De7; 16. a3, Hd8; 17. Dc2, Rb-d7; 18. Rb3, Ha-c8; 19. Hf-dl (Þótt srvartur hafli rýmri stlöðiu. ©r slbaðan þess ©ðllis a@ erflitt ©r að vinma faama. Léki svartur - til diæmis riddara tffil ©5 eða — b6, þá gæti hvítlur leilkið piddara síntuim tffl c5 til mótvægis. En Smysiaftf þyfeiist mú hafa kiomdð auiga á aðra „viininlimgSlei0“ ag Ihiyggst nú natífæra sér leppum riddarainis’ á c3 til að vimiraa þamn mann og þar raeð Skláflrimia. Bn — því miðuir — svo eiinifiaflt er máfllið ©kflci) 19. — Rd5; (10. — Hc7 og sí'ðam Hd-c8 virðist niaklfeuð ©ðflii- legt tfraimlbald tfyrir svartam) 20. Hxd5t (Einaista vörniin, ©n likia tfulikamliega nágu ‘góð. Nú átbi Smiysloflf að drepa með farök á c3 og síðain 'hirókdmm á d5, ag flcæmffi Þá flram nolklfeuð jiaiflnit taifl. En hanm veiður enm í þeiriri vfflfflu að geta unmið lið og ieilkiur nú aif gér Skákininffi með næisitia lteilk slín- uim) 20. — Bxc3?; 21. Hxd7! (Þanmiig verðuir það hivítur, som vinniur mianndinm, en ©kflri svairt- ur. Þótt svartur hafi að vísu tvo fairótoa á móti þremiur „iðttum möninuim“, þá ©r hamin aiuðvitað dauðadæmdur hér ©fltir, í vilður- eign við öflugam meiiStaira) 21. — Hxd7; 22. Bxc3, Bd5; 23. Rc5, Hd6; 24. Bb2, f6; 25. Bd4, Df7; 26. h3, He8; 27. Hcl, h5; 28. a4, f5; 29. Bb2 (Hótar Dc3) 29. — Kh7; 30. Dc3, Bc4; 31. Bxc4, bxc4; 32. Dxc4, Hxdlf; 33.Kh2, Dxc4; 34. Hxc4, Hd2; 35. Bf6 (Lítt heflur hagur SrnySI- otffs vænlfeazt við það að tfana út í ©ndatafll. Brátt tfer jiaflnvefl. floóngi hana áð varðia ógmialð) 35. — Hxf2; 36. Hd4, f4; 37. Hd7t, Kh6; (Eða 37. — Kg8; 38. Hg7t, Kf8; 39. Rd7 mát) 38. h4, g5; 39. Bxg5t, Kg6; 40. Bxf4 otg Smysloftf gaiflst uipp. Laxveiði góð í Þverá LAXVEIDI í Þvorá er góð sam- kvæmt upplýsingum sem blaðið hefur fengið. Fyrir 'belginia aem leið, vomu feoiminir á land þar sjö hundrúð og sextíu laxiar það sem atf er vteiiðitíimiamis, og mifltíð atf þvi vænn lax. að sja fleiri dýr en fauimda. SKAKÞATTUR í UMSJÓN SVEINS KRISTINSSONAR Þegar stórmeistarar leika af sér

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.