Morgunblaðið - 25.10.1969, Page 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. OKTÓBER 1969
HÁSKÓLINN í Ehiittdee í
Slcotlanidi komst í fréttflir hér
fyrtir skömrmi, er Uetinov, leilk
ritaiskáld og rekt<xr háskólans,
var í ’beiimsókin. Lét Ustinov
þess getiS að í háskólanium
væri hann „herbergisfélagi"
Elisabetiair drottninigiaimióður,
en Ih/ún er feansfliairi 'háskólans.
Embætti rektors og kamglaira
háskólans eru heiðuinsenibætti
og starfið einikuim fóligið í því
alð heimsækja skól'ann öðiru
•hverju og eir þá að sjálfsögðu
máikið við hiaft.
Fyrir Skömmiu kam dxottn-
imgiammóðir í hedmsókn til
Dundiee háskóla, og var henni
einis og vænta mátti vel tekið.
Meða'l þess, sem hún tðk sér
fyrir hendur, var að heim-
sækja vistarverur etúdenta,
eina kariaíbúð og edna kvenna
íbúð. í kvenmaíbúðimini, sem
fyrir vafliimu varð, búa 6 stúlk-
ur og eru tvaer þeinra ís-
lenzkar, Lára ÓLafsdóttir og
Iniga Herstiei'nisdóttir.
íslenzku stúlkumiar tóku
vel á móti drottnánigíiinmóður
og að íslanzkum sið báru þær
m.a. á borð rúgbrauð, sardínur
og svið. Vöfctu veitimigar þeirra
athygli og varð íslenzkur mat-
ur að umræðuefni í blöðum
og sjórwarpi og Lára og Iniga
voru myndaðar í bak og fyrir
með (htjttninigairmóðuiriinni.
Eitt bliaðdð sagði, að drottn-
inigarmóðixin hetfðS spuxt,
hvort ísfllendinigiar bæru efcki
fram rófustöppu með sviðum
Lára Ólafsdóttir vill vera viss um að allt sé í röð og reglu
er drottningarmóðirin kemur í heimsókn.
Drottningarmóöir heimsækir
íslenzka stúdenta
og svaraði ein brezka stúlkan
í ibúðinni því játand og virð-
ist því orðin vel að sér í ís-
lenzkuim mait.
Meófylgj aindi mynd bixtist á
forsíðu blaðlsins Eveniing
S’.iandard og var hún tekin
datginm fyrir heimsóknina og
er Láxa Ólatfsdóttir, sem legg-
ur stumd á tanmlækninigar, að
hengja upp mynd til sikrauts.
— Avarp Geirs
Framhald af bls. 3
sjálfan sig sem slíkan og öðl-
ast samkennd með samborgur-
um sínum og umhverfi, ef hann
á að njóta sín og byggja góða
borg.
Við í borgarstjóm teljum til
dæmis, að Tómas Guðmundsson
hafi með ýmsum kvæðum sín-
um gtuðlað að þessu, nýjuim skilm
ingi Reykvíkingsins á umhverfi
og hliutskipti sínu og þvi höfum
við beðið Tómais að þiggja heið-
ursverðlaun fyrir.
En þó er það ekkert aðalat-
riði, að skáld og Rithöfundar geri
Reykjavík eða bcrgarlífið að yrk
isefni og segi á því kost og löst.
Yrki9efnið skiptir ekki máli, ef
um bókmenntir er að ræða, sem
eru t.d. til þess fallnar að þroska
persónuleikann og koma í veg
fyrir, að fjölbýli og fjölmiðlun
steypi alla í 3ama mót í hugs-
un, tali og skoður.um.
Á það er drepið í tillögudrög-
um, að Reykjavík og jafnvel önn
ur sveitatfélög geri medra tfyrir
aðrar listgreinar en bókmennt-
imar, og kaup myndverka, stuðn
ingur við leikstarfsemi og sin-
fóníuhljómsveit nefnd sem dæmi.
í því sambandi hljóta menn að
gera sér grein fyrir, að eðlileg
er nokkur verkaskipting milli rik
is og sveitiatfélagia. Með þessu er
ekfld verið að diraigia úr hLurtrverki
Reykjavíkur sem höfuðborgar.
Staðaryfirvöld hljóta fyrst og
fremst að etfla þá starfsemi, sem
þar fer fram, myndverk, hljóm
leikar og leiksvningar eru stað-
bundin. Bókin er ekki á sama
hátt staðbundin en það merkir
hins vegar ekki, að Reykjavík
eða önnur sveitafélög láti sig efl
imgu bókmenntalífs engu skipta.
Hæsti útgjaldaliður borgarinnar
til menningarmála, annarra en
skóla, er Borgarbókasafnið, sem
nú er í örum vexti. Ég get ekki
verið sammála því, að notkun
ísflienzkua rh'tTkia í aimeminiings-
bókasöfnum*dragi úr sölu þeinra
á bókamarkaðinum og valdi höf
undunum fjárhagslegu tjóni. Al-
menningsbókasöfnin glæða ein-
mitt almennan lestraráhuga, og
l’est'raáhiuigi eyfcur söíu
bóka, þegar til lengd-
ar lætur, en dregur ekki úr henni.
Hitt er allt annað mál, að eðli-
legt og sjálfsagt er, að rithöf-
undar fái sanngjarnar greiðslur
vegna notkunar bóka þeirra á al-
menningsBÖfnun' vegna þess hve
margir njóta hverrar bókar þar.
Þar mun Reykjavíkurborg von-
andi ekki láta sinn hlut eftir
liggja, enda er ætlunin enn að
efla starfsemi Borgarbókasafns-
ins, og það verður ekki gert án
höfundanna, sem leggja bækum
ar tifl. í umddirbú/niiinigii er bygg-
ing nýs aðalsafnhúss, en þar er
gert ráð fyrir húsakynnum til
bókmennta- og annanrar listkynn
ingar, til þess að styrkja tengsl-
in milli höfunda og lesenda þeiirra
og efla almennan bókmennta-
áhuga.
í þessu sambar.di er tillaga um
höfundamiðstöð mjög athyglis-
verð ReykjaviL.urborg gemgst
eins og kunnugt er fyrir ýmiss
konar tómstundastarfsemi, sér-
staklega meðal æskufólks og aldr
aðs fólks, og gæti þannig haft
verulegt gagn af viðskiptum við
slíka stöð.
Þá tel ég rétt, að hér komi
fram, að til tals hefur komið, að
árlega verði á vegum Borgarbóka
safns Reykjavíkur efnt til bók-
memntaviku, þar sem eingöngu
yrðu kynntar íslenzkar samtíð-
arbókmenntir með sýningum, út-
igátflu bækilliimgia, fyrirlestinuim og
öðru, sem líklegt væri til að
örva áhuga á bessum bókmennt
um. Þá hefur borgarbókavörð-
ur í hyggju, að safnið gefi út
bæklinga undir heitinu: Skipu-
leggitS lestur yðar, og yrði hver
bæklinigur helgaður ákveðnum
ritlhöfundi, hann kynntur með fá-
einum orðum og síðan yrðu upp-
lýsingar um ritstörf hans.
Hér er um það að ræða að
efla almennan áhuga á íslenzk-
um bókmenntum, en slíkur áhugi
atækkar markað íslenzkra bóka
og er forsenda þess, að bók-
mienmbuim og ísiLenzkiuim ráltlhiötf-
uiraJuim vegni vefl.
Markmiðið hlýtur að vera, að
rithöfundarnir séu beinir og virk
ir aðilar í menningarlífi borgar-
innar og bókmenntirnar sjálf-
sagður og ómissandi þáttur í lífi
hvers borgarbúa.
Með þetta að leiðarljósi vona
ég, að rithöfundar og Reykjavík-
urborg eigi samleið og árna rit-
höfundum og þingi þeinra heilla
í störfum.
GUÐMUNDUR VANN ZWAIG
í ÞRETTÁNDU UMFERÐ
Biðskák við Westerinen í 14. umferð
Er í 4.-S. sœti og eigir möguleika á
þáfttöku í millisvœðamótinu
GUÐMUNDUB Sigurjónsson
vann Norðmanninn Arne
Zwaig í 13. umferð á svæða-
skákmótinu í Austurríki og
á biðskák |gegn finnska skák-
meistaranum Westerinen i
þeirri 14. Guðmundur er nú
í 5. sæti á eftir Uhlmanu frá
Austur-Þýzkalandi, sem er
langefstur með 10 vinninga.
í öðru sæti er TJngverjinn
Portich með 814 vinning og 2
biðskákir. Hinn ungi sænski
skákmeistari Ulf Andersson
er þriðji með 8 vinninga og 2
biðskákir og Guðmundur Sig-
urjónsson og Vestur-Þjóð-
verjinn Heoht koma í 4.—5.
sæti með 8 vinninga og eina
biðskák hvor. Vestur-Þjóð-
verjinn Dueball hefur 8 vinn-
inga. í næstu sætum eru þeir
Matanovic og Smejkal með
714 vinning og tvær biðskák-
ir.
Guðmundur Sigurjónsson
teflir við Pólverjann Ad-
amski { 15. umferð og í þeirri
16. á hann að tefla við Drim-
er frá Rúmeníu.
Rækjubótar við Rjúp uflu vel
Treg rækjuveiði í Arnarfirái — Djúpbátar
afla vel í troll og línubátar fiska vel
á VestmannaeYjasíldina
RÆKJUVEIÐI hefur verið mis-
jötfn hjá Vestfjarðabátum að
undanfömu, en síðustu vifcuna
haifa ísatfjarðarbátar aiflað mjög
vel. Mjög tregt hefur hins vegar
verið hjá rækjubátum frá Bífldu
dal, en þeir veiða í Arnanfirði.
Á ísafirði eru 26 bátar byrjað
ir á ræfcjuveiðuim og hetfur verið
mjög góð rækjuveiði í þessari
viku. Fengu bátarnir frá 1,5—
2,5 tonn af rækju í róðri fyrstu
daga vikunnar og flestir luku
við á íyrstu dögum vikunnar að
veiða það magn sam þeir tnega
veiða vilkulega, en það eru 3 tonn.
Milkil vinna hetfur verið í rækj
unni. Afli togbáta á ísatfirði hef
NJÓSNAHJÓN
London, 24. ökt. — AP-NTB
HJÓNIN Morris og Lola Cohen,
s>em eru þekktari undir nönfnun
um Peter og Helen Kroger,
héldu flugleiðis til Varsjár í
morgun eftir að hafa afplánað
aðeins átta og hálft ár af 20 ára
fangelsisdómi fyrir njósnir í
þágu Sovétríkjiotna.
Hjónunum var sleppt í sam-
ræimi við samikomulag sem Bret
ar gerðu við Rússa fyrr á þesisu
ári um fangaskipti. Það sam-
komulag leiddi til þess að Rússar
l'étu laiusan brezkan háskólakenn
ara Gerald Brotíks, sem hafði
ur einnig verið góður og margir
hatfa siglt og tfengið góðar sölur.
Linubátar byrjuðu fyrr í vikunni
og er atfli ágætur á LLnuna, en
veitt er á Vestmannaeyjasíldina.
í Bíldudal eru 9 bátar byrjað
ir á rækju og thetfur atfli verið
mjög tregur erm sem koimið er.
Vinna hetfur verið sæmileg til
þessa, sérstaklega hjá Matvæfla
iðjunni, en þar vinna uim 70—
80 manns. Þar hetfur verið unnið
í rækju að undanfömu og niður
suðu grænmetis. í Bíldudal er
verið að ljúka við nýja götulýs
ingu í öllu þorpiniu og hefur það
skapað talsverða vinnu í sumar.
TIL PÓLLANRS
verið dæmdur fyrir Tmdirróðuxs
starfsemi og bráðlega munu
Rússar sleppa tveimur Bretuim,
seim voru dæmdir fyrir eitur-
lyfjasmygl.
Ohoen-ihjónin störtfuðu í Rosen
berg-njósnalhringnum svökallaða
í Bandarí’kjunum, seindu Rússum
leyndanmál urn flota NATO og
voru dæmd í Bretlandi 1961. —
Starifsimenn Scotland Yard kam
ust á snoðir um að á heimili
þeirra í út'hverfum Lundúna
var öflug send'istöð ©em þau
notuðu til þess að senda hem-
aðarleyndarmál til Mosfcvu.
- JON HEIÐBERG
Framhald af bls. 19
isgötu Oig gerðist ég nú innflytj
andi. Enn ríkti styrjaldarástand
ið. Hér var hnezkur ræðis-
maður, Gable að nafni
sem var umsvifmikill í
störfum fyrir brezku krúnuna.
Ekki hafði ég lengi haft skrif-
stofuna í gangi er hann kall-
aði mig fyrir sig. Hann vildi
fá að heyra nákvæmlega um
öll samskipti mín við kaupmann
inn A. Obeinhaupt sem hafði
komið frá Danmörku, en var
víst þýzkrar ættar og því á
svörtum lista ræðismannsins.
Hann krafðist umbúða-
lausra svara af mér eins
og ef þú værir tekinn til ströng
ustu yfirheyrslu í dag. Ég
hafði aðeins tekið á leigu hjá
þessum manni pláss fyrir verzl
un mína og engin skipti við
hann önnur. En Obenhaupt
þessi var svo hundeltur af þess
um ræðismanni og svörtum lista
hans að hann varð að selja allar
eignir sínar hér, en hann hafði
efnazt vel. Sem dæmi um það
má nefna, að hann byggði hina
veglegu villu sem nú er Borg
arbókasafnið við Þingholts-
stræti Obenhaupt þessi flutti
síðar af landi brott.
Ég hef rekið dálitla heild-
verzlun hér í Reykjavík, lengst
cif hór á Lauftsveginum, óslit-
ið síðan 1917. Sannleikurinn er
sá að mig hefur ætíð skort
rekstursfé nema styrjaldartíma
bilin tvö. En út í þá flóknu
sálma förum við ekki.
—★—
Reykjavík? Já hennar skeið
öll man ég eiginlega frá 1910.
Þann mikla hreinsunareld
tveggja heimsstyrjalda, mann-
skæðrar farsóttar, pólitískra stór
átaka og sigra þá sem
unnizt hafa á þessari öld hef
ég lifað hér í bænum,
og kreppuár. — Og segðu mér
hvemig eigum við að kom-
ast hjá því að aftur skelli yfir
okkur kreppa, ef við ekki kunn
um að stilla kröfum okkar í
hóf? Þegar ég segi þetta,
er það af því að ég tala af
reynslu þess sem lengi er bú-
inn að vera á þjóðarskútunni.
— Mér finnst Reykjavík vera
sjálf þjóðarskútan. Ég er svo
gamall orðinn í hettunni að
þegar ég kom hingað til að
setjast að og hóf mitt lífsstarf
voru íbúarnir um 6000. Ég man
þá tíð glögglega þegar hægt
var að fara inn í verzlun og
kaupa á stóra flösku, — beint
af ámunni á stokkunum brenni
vín fyrir 67 aura og stór biti af
hinu óviðjafnanlega Brödrene
Brauns-neftóbaki kostaði 2
krónur. Ef við eigum að fara
út í þetta allt, þá kemst þú ekki
niður á Morgunblað í kvöld —
En ætlir þú að setja eitthvað
um það í blaðið, að ég verði
áttræður á laugardaginn, þá
þurtfa þeir að vilta sem kamia,
að uppteknum hætti verð-
ur haldið áfram sem hingað til,
að bjóða gesti.m upp á súkku-
laði með rjóma og kökum.
— Er ættarnafn þitt í sam-
bamdi við Heiði?
Nei faðir minn tók sér ættar
nafnið Heiðdal held ég, án
þess að tengja það nokkuð
Heiði. En þegar lögin um lög-
festingu ættariiafna komu til
sögunnair, kom Sigurður gamli
Heiðdal fangavörður með sitt
Heiðdals-ættarnafn. Ég ákvað
að draga mitt til baka til að
vekja ekki leiðindi, — jafnvel
eitthvað verra, og ákvað að taka
sem ættarnafn, Heiðberg og er
alveg ánægður með það.
Sv.Þ.
—★—
Jón Heiðberg er fæddur
25. október 1889 að Heiði
í Göngusköirðum. Voru for-
eldrar hans Jón Jónsson
Heiðdal bóndi þar og kona
hans Jósefína ólafsdóttir,
en þau voru bæði úrHúna-
þingi. Jón Heiðberg lauk
burtfararprófi úr Verzlun-
arskólanum 1912. Árið 1927
kvæntist hann Þórejrju Ey-
þórsdóttux frá Stóru Þúfu
í Miklaholtshreppi. Þeim
hjónum varð fimm barna
auðið og eru fjögur þeirra
á lifi öll búsett hér í
Reykjavík. Eru barnaböm
Jónis og Þóreyjar nú orðin
14 talsins.
AUCLYSINGAR
5ÍMI aS»4»8D