Morgunblaðið - 30.11.1969, Blaðsíða 13

MOBiGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUŒt 30. NÓVEMBER 1Ö6Ö
13
Höf ðu 20 vélbáta - en
enginn kunni á þá
Viðtal við Skapta Jónsson, skipstjóra, hjá FAO
íslefnzkir skipstjórar hafa
undanfarið sýnt mikinn
áhuga á að ráðast til staxfa
hjá FAO, Matvæla- og land-
búnaðarstofnun Sameinuðu
þjóðanníi, eins og fram kom í
frétt í Morgunblaðinu í fyrra
dag. Hátt kaup og tiltölulega
litlar skattgreiðslur freista
og kannski er einhveir ævin-
týraþrá með í spilinu. Þessi
áhugi hjá íslemkum skip-
stjórum er þó engan veginn
nýr, því í nær tvo áratugi
hafa plltaf verið einhverjir
íslenzkir skipstjórar og aðr-
ir fiskveiðisérfræðingar starf
andi í vanþróuðum löndum
við að leiðbeina og hjálpa
innfæddum. Einn þessara
manna er Skapti Jónsson
skipstjóri, en hann hefur nú
starfað á vegum FAO í 13 ár,
í Indlandi og Suður-
Ameriku. Skapti er nú að
ljúka tveggja mánaða fríihér
heima og við notuðum tæki-
færið og ræddum við hann,
til þess að fræðast svolítið
um hvað bíður þeirra skip-
stjóra, sem nú eru að hefja
störí hjá FAO.
Við byrjuffiuim á því að
ræða örlitið um hverni.g FAO
skipuleggur þessi störf út um
allan ibeim.
— Aðstoð FAO í vanþró-
uðum ríkjum er tvenns kon-
ar, sagffi Skapti. Annars veg-
ar svakölluð tækniaðstoð,
þar sem einn maður er send
ur á einhvern stað og á að
hjálpa og kenna innfæddium.
Hins vegiar er aðstoð, sem fer
þannig fram að FAO tekur
að 3ér að framfcvæma ákrveð-
ið verkiefni, sem Sameinuðu
þjóð'rnar og viðkomandi
land kjoeta. Þá er ráðinn sér-
stakur framkvæmd.astjóri
verkefnisins, hann fer fyrst
á staðinn. og kannar allar að
stæður, en siðan koma þeir,
sem með honiuim eiga að
virna. í>að er gerð nákvæm
áætliun um hverniig allt ®kal
frambvæmt og hve langan
tíima það á að taka. Einar
Kvaran verkíræðimgur er nú
á Filippseyjum, þar sem hann
heflur yfirumsjón með einu
sliku verketfnli. Ég held að
íslendinigamir, sem nú eru að
fara út, kami til með að vinna
að svona verkefnuim. Þegar
óg byrjaði hjá FAO, fyrir
þrettán árum, þá var ekki
um nein skipulögð verkefni
að ræða.
Einn á báti
í Indlandi
— Svo að þú hetfur verið
sendiur tiil Indlands einn á
báti?
— Já, já. Þegar maður með
tæfknilega þekfleinigu er send-
ur þannfig tE aðlstoðar, á við-
komandi stjóm að láta hann
hafa tæki og annað, sem
hann þarf til síns starfis. En
á því er aft misforestur og
það geta liðið margir imánuð-
ir, áður en maður kemst í
gang. í sumuim tilivilkium verð
ur ekkert úr starfinu. En þótt
illa gamgi er reynt að haMa
manninum á staðnum, svo að
tengsilin, sem komið hefur
verið á miiM FAO og lands-
ins, sli'tná ekfld.
— Ber þetta aðstoðarstarf
FAO þann áranguT, sem til
er ætflazt?
— Meðan maður er í land-
inu sjáMu verður maður ekki
var við mikinn árangur af
starfi sínu. En fari maðtur
burt og komi aftur síðar, sér
maður að þetta befur etkki
allt verið til einskis. Ég hef
góðan samanburð því að ég
var í Indilandi á ámnum 1Ú57
—60, fór þá til Suður-Amer-
íku og kom síðan aftur tid
Indlands 1067 ag hef verið
þar síðan. — Þegar ég bam
fyrst til Indlands var þar
ekflii einn einasti vélbátur í
einkaeign. Stjórnin var með
nokkra báta, en þeir voru
illa reknir. Þegar ég kom aft
ur 1967 voru þeir bomnir
með nálægt 6000 vélknúna
báta og nú er Indlland annar
stærsti rækjiuinnflytj a.ndi _ á
bandarísfcum markaði. Ég
nefni þetta sem dæmi. Mér
og öðrum íslendingum ag FAO
mönnum, sem þaraa hafa
starfað, dettur ekki í hiug að
þakka okflour þessa framför,
en við reyndium þó að gera
akkar, til þess að flýta henni.
Borgaði
viðgerðina
úr eigin vasa
Skapti nefndi mér nú nokk
ur dæmi úr starfi sínu á Ind-
landi
— Þegar ég kom fyrst til
Indlands voru þeir aðeins
með baðmullarnet og höfðu
ekki kynnzt nýtízfcu netium
úr gerviefnum. Við höfðium
mOðferðis net úr gerviiefnum
og reynduim að koma þeim
upp á að nota þau. Nú eru
toamnar margar verkismiðljur,
sem framleiða nælonnet og
þeir nota eöski annað. Það
var margt smáivegis, sem mað
ur gat hjáflpað þeim með. T.d.
kernxt þeim að felia netin bet
ur og nýta þau þannig á betri
veig.
Þegar ég toorn fynst tffl. Ind
landis var ég í fiiskiþorpinu
Veraval í NV-Indlandi. Það
er gott fiiskiiþorp og hið
stærsta í vMXtoamandi rfki.
Hvert rfki í Indiandi hefur
aína eigin stjórn og hún hef-
ur sfina fiskideilLd, siem er
angi af landhúnaðarráðlutneyt
inu. Fiiskidieiildin á auðviitað að
efta fiskveiðar. í þessu rflki
haf ði hiún m.a. sflnóla, þar sem
strákum var kennd metahnýt-
ing o.fl. og svo hafði hún lát-
ið byggja 20 véilbáta og þeir
voru sendir tii Veraval, sem
var aðalfiskilþorpið í rik-
inu. En sá hængur var á að
enginn kunini með véibét að
fara og þegar ég kom
til Veraval höfðu þeir legið
þar í tvö ár og voru á góðri
leið með að grotna niður. Við
tóbum þá og hresstum upp á
þá, eins og hæigt var. Stjórn-
in átti að veita fé til viðgerð-
anna, en þegar það ætiaði
aldrei að koma var ég orðinm
óþolinmóður, og til þess að
koma fyrstu tveimur bátun-
um á flot lagði ég út fyrir
viðgerðinmi úr eigin vasa. Ég
fékk það auðvitað endiur-
greitt, en mig minnir að það
hafi tekið ár. Svo var
ekki annað að gera en fara
út með flotanum og fisfca.
Fiskimennirnir voru flestir á
lélegum eintrjáningum og
það þurfti ekki að hafa nema
ssemálegan vélbát og siæmOegt
net, till þess að dagsaflinn
yrðd jafn mikilll og hjá 10-15
eintrjáininigum, Þegiar inn
fæddir sáu þetta fóru þeir að
huigisa sig um og komust að
því að það væri etokert vit í
öðru en koma sér upp vél-
bát og góðu netfl.
Kennir
indverskum
s j ómannsef n-
um trollveiðar
— Á síðasta áratugnum
hefur mikil breyting orðiið á.
Nú er indverska rílkisstjórn-
in búiax að tooma upp eins
toonar sjómain naskóla. í Cocthdn
í Keralarfki í SV-Indlandi. f
fyrra gáfiu Svíar tvo 200
tonna báta til skólans og er
annar í Cochin en hinm í
Madiras. Mitt verkefni nú er
að sjá um rekstutr þessara
báta, fara út á þeim með
strákana og þjálfa þá í fisk-
veiðum. Þetta er svo nýtil-
komið að við erum bara með
...megum ekki
gleyma að
þetta er
alþjóðlegt
samstarf
— Nú hafa sumir verið
mjög á móti því að duglegir
skipstjórar skuli flytja af
lamidi brott og helga öðrum
þjóðum krafta sína. Hvað seg
ir þú um það?
— Flestir, sem hafa farið,
hafa verið faimir að reskjast,
og það hefur alltaf verið nóg
af ungum mönnum til að taka
við. En ef ungir menn fara
þá er hætt við að þeiir komi
ekki aftur til starfa á íslandL
Þótt þeir séu ekki ráðnir
nema til eins eða tveggja ára
til að byrja með, eru alltaf
líkur á að þeir verði lengur,
Skapti Jónsson á heimili sínu
vert að maður endar alltaf
troll, en þurfum að fá línu,
net og snuprinót.
— Ef við snúum okkur nú
að því, sem þið fáið í staðinn
fyrir aðstoð ykkar — kaup-
iniu. Maffur heyrir að það sé
mjög hátt?
— Það er alveg rétt að laun
in eru ágæt. En það er ekki
rétt, sem margir halda, að við
greiðum enga skatta. Við
gneiðum að vísu ekki skatta
til viðkomandi lands eða
heimalandsins en við greið-
um skatt til Sameinuðu þjóð-
anna. En þeir eru ekkert
vandamál, því að þeir eru
teknir af laununum um hver
mánaðamót. Ætli við íslend-
ingamir séum ekki með ein-
hvers staðar á milli 8—12
þúsuind dollara á ári í nettó-
tekjur, þ.e. þegar búið er að
draga frá skatta. En þá er
eftiir að greiða tryggingar,
sjúkrasamlag, lífeyrissjóð,
sem er hár, og margt fleira.
En á móti koma hlunnindi,
fjölskylduupphætur o.fl. og
svo fáum við borgaða eins
konar vísitölu, eftir þvi hive
dýrtíðin í landinu er mikil.
Svo hækka launin auðvitað
eftir starfsaldri.
í Reykjavík: „ . . . mest um
heima“. (Ljósm. Kr. Ben.)
og ef maður er húiinn að vera
5 ár eða meira í huirtu er
enfitt fyrir hann að taka upp
þráðinn hér heima að nýju.
En við megum ekki gleyma
því, að við erum þarna að
taka þátt í alþjóðlegu starfi
og það verður að teljast ein-
hvers virði að íslendingar
skuili vera svo góðir sta rfs-
toraftar og hafa það mikla
þekkirugu, að alþjóðleg stofn
un sækist sémstaklega eftir
þeim.'
Þegar Skapti fór til Ind-
lands fyrir 13 árum fór hiamn
með alla fjölskylduna, konu
og fjögur börn. En síðan hafa
börnin verið að tínast heim
til íslands, farið í skóla og aS
vinna.
— Og nú eru þau öll
heima, sem betur fer, og
verða hér, sagði Skapti.
— En ertu sjálfur ánægður
með þessi 13 ár að hieiman?
— Já, ég sé ekki eftir þeim.
Nýjabrumið er að vísu farið
af stairfinu, en ég kann því
ágætlega. Ég hef góðar tekj-
ur og við komum heim ann-
að hvert ár. En það sem mest
er um vert — maður endar allt-
af hér heima. Þ.Á.
Decro — Woll
Plast vegtgklliæðiniiinig
Mosaiic —
Ódýnt, faitliegit og sjáMTimandi.
Fegriö heímiilli yðar
með ódýnum DECRO-WALL.
Þorsteinn Bergmann
Laogavag 4, símii 17-7-71
Skólavörðustííg 36 17-7-71
Sólva’lteigot'U 9 17-7-71
Laiufásveg 14 17-7-71.
Bezta auglýsingablaðið
Nýtt, nýtt fyrir jólin
Kuldalúffur fyrir dömur og herra
úr lambsgæru.
Mikið úrval af táningatöskum úr
hinu nýja og eftirspurða Krumpl-
lakki.
Mjög mikið úrval af ódýrum
skinntöskum.
Sendum gegn póstkröfu.
TfiSKU & HANZKABÚÐIN
VIÐ SKÓLAVÖRDUSTIG - SlM115814