Morgunblaðið - 30.11.1969, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAG-UK 30. NÓVEMBBR 19-60
23
- SUS-síða
Framhald af bls. 21
baráttugleði í framfaraviðleitni
þjóðarinnar.
Gallar kjördæmaskipunar-
innar og vonlítið stríð stjórn-
málaflokkanna við að ná tökum
á hlutverki sínu við þessair að-
stæður, hafa lengi legið í aug-
uim uppi. Ýmsar tililögur hafa
komið fram um lagfæringar og
suttnar hafa verið reyndar, en
allar eiga þær það sammerkt,
að hafa ekki höggvið að rótum
meinsins.
Eins og fyrr segír er þrennt
nauðsy-nlegt. í fyrsta lagi að
dreifa valdinu innan flokkanna.
f öðru lagi að auka áhrif kjós-
enda á störf alþingismanna og
þingsins. í þriðja lagi að
tryggja sem jafnastan kosninga
rétt á hverjum tíma. Kjördæma
skipunin verður að veita svig-
rúm til að þessu verði við kom-
ið og beinlínis fela það í sér.
Vissulega er hugsanlegt, að
gera einhveirjar bragarhætur á
núvenandi skipun mála. Próf-
kosningar og skoðanakannanir
koma t.d. til greina, sem leið
til að dreifa valdinu innan
flokkanna En miklir annmark-
ar eru á að fram-krvæma þær svo
sanngj arnt geti talizt. Fjarlægð
ir og samgönguerfiðleikar í
stóru kjördæmunum eru mjög
till baga. Og t.d. á Norðurlandi
eystra myndu Akureyringar yf-
irleitt ráða svo til öllu um úr-
slit slíkra kannana þar, enda er
uim helmi-ngur kjósenda í kjör-
dæminu á Akureyri og þair eru
langstærstu og öflugustu stjórn-
málasamtökim í kjördæminu,
auk þess að þátttaka í slíkum
könnunum myndi vera mun
auðv-eldari í bæ en sveit. E.t.v.
geta flokkarnir komið á reglum,
sem tryggi íbúum annanra
byggða sinn rétt, en þær liggja
ekki á lausu. Þessar kannanir
eru þó það líklegasta til nokk-
unra bóta af því sem fram hef-
ur komið. En þær eru þó á eng-
an hátt fullnægjandi, þar sem
þær gætu aðeins átt einhvem
þátt í að leysa eitt vandamál af
þrem, sem máli skipta. Flest
bendir til þess, að þau mál
verði ekki leyst nema með því
að taka upp aðra kjördæmaskip
un, er skapi flokkunum viðráð-
anlegri starfsvettvang, tryggi
beina kosningu allra þing-
manna og feli í sér reglur um
hæfilega jafnan atkvæðisrétt
kjósenda, en með því er átt við,
að kjördæmunum verði í meg-
inatriðum skipt í þéttbýlis- og
strjálbýliskjördæmi. En að auki
væri mikilvægt, að kjördæma-
skipunin fæli á einhvern hátt í
sér þann kost núverandi skip-
uinar, að byggðarlögin eigi að-
gang að þingmannahópum, a.m.
k. með ákveðna málaflokka.
Öll þessi stjóimarmið tel ég að
megi samræma á þann hátt,
að landiniu verði skipt í t.d. 8
lögsagnar- og sveitarstjónnar-
umdæmi og hverju umdæmi í
einmenningskjördæmi. Það
styrkir mjög þetta sjónarmið, að
á síðustu árum hefur skapazt
hreyfing með sveitarstjómum
uim myiniduin saimitatoa sín á imiIM
í núverandi kjördæmum, eða því
sem næst, og að ennfremur er
unnið markvisst að endurskoð-
un á sýslu- og sveitarfélagskip-
un. Hvort tveggja er upphafið
að auknu sjálfsforræði sveitar-
félaga og skipulegri samvinnu
þeirra á afmörkuðum svæð-
um. Er þar fenginn grundvöllur
fyrir nýrri umdæmaskipun, sem
aftur getur hæglega orðið
grundvölluir fyrir skiptingu
landsins í einmenningskjördæmi
með þeim kostum, sem ég tel
nauðsynlega.
Ég hef gert mér grófa hug-
mynd um þetta fyrirkomulag.
Er hún til nokkurrur skýringar
og bar að líta á hana sem slíka.
Umdæmin yðu 8 og skipting
þeirra eins og sýnt er á með-
fylgjandi uppdrætti, en haran
er miðaður við að ná fram skipt
ingu í umdæmi með sem mestri
landfræðilegri samstöðu byggð-
arlaganna. Þetta yrðu í fyrsta
lagi lögsagnarumdætmi og
myndi það að sjálfsögðu hafa í
för með sér eindurskipulagningu
á stjómsýslu hins opinbera og
framkvæmdum. f öðru lagi
yrðu þetta sveitarstjórnarum-
dæmi, þ.e.a.s. hvert umdæmi
yrði rammi samtaka sveitarfé-
laga á viðkomandi svæði, en
slík samtök myndu fjalla um
þaiu mangvíslegu mál, seotn sveit
arfélög á svæðunum eiga sam-
eiginleg, og þá ma. hafa með
höndum margháttaðar rannsókn
ir, skipulagsmál og áætlunargerð
í samvinnu við ríkisvaldið, svo
og ýmsa fyrirgreiðslu. í þriðja
og síðast lagi yrðu umdæmin
svo raimmi einmenningskjör
dæma. Yrði þá hverju umdæmi
skipt í einmenningskjördæmi,
jafn stór að kjósendafjölda Með
því fengist bein kosning allra
þingmairma og jafnhliða mætti
halda þvi, að byggðarlögin
hefðu aðgang að þingmanna-
hópum, enda hefðu t.d. þing-
merm kosniir í einmenningskjör-
dæmum á Norðurlandi eystra
vissum skyldum að gegna við
umdæmið allt. Á þennan eða
svipaðan hátt tel ég að skapa
megi grundvöll fyrir þær um-
bætur í stjórnmálalífinu, sem
nú eru knýjandá til að fá þátt-
töku almennings í stjómmál-
uinum sinn tilgang og efla þjóð-
ina til dáða í sameiginlegri bar-
áttu fyrir betra lífi i betra landi.
Að sjálfsögðu er þörf umbóta
á fleiri sviðum stjórnmálalífs-
ins. Vil ég þar aðeins nefna
nauðsyn þess að fá einstakling-
unum meira svigrúm og stærra
hlutverk í fjár- og atvinnumál-
um með umbótum á þeirri lög-
gjöf, sem þar um fjallasr, og
samdrætti í ríkisrekstri, t.d.
með því að fela einkaaðilum
allair opinberar framkvæmdir í
gegn um útboð.
Að lokum skal það skýrt tek-
ið fram, að hér er um hiugieið-
ingar að ræðla, sem ætlað er
það hluitverk eáitt, að hireyfa
málum, sem ég tel að ekki þoli
saltið öllu lengur, enda sé um
höfuðatriði að ræða, sem ráði
miklu um auðnu okkar íslend-
iniga í briáö oig lenigd.
(Áður birt í íslendingi — fsa-
fold).
Einbýlishús í Laugarásnum
er til sölu. I húsinu eru 5 svefnherbergi auk þess stofuhæð
og kjallari með sérinngangi. Grunnflötur hússins er um
1200 ferm auk bílskúrs.
Nánari upplýsingar á skrifstofunni.
BALDViN JÓNSSON, HRL.,
Kirkujtorgi 6.
Símar 15545 og 14965.
Blaðamaður
blaðakona
Fyrirtæki óskar eftir að ráða blaðamann eða blaðakonu til
starfa nú þegar.
Umsækjendur þurfa að hafa góða tungumálakunnáttu og vera
á aldrinum 20—35 ára.
Hér er um að ræða góða framtíðaratvinnu.
Tilboð merkt: „Góð laun — nr. 8952" sendist Morgunblaðinu
fyrir 5. desember.
Austurstræti 16 (Reykjavikur
Apóteki) — Simi 19866.
Jólaumbúðapappír
40 og 50 cm, til á lager.
Félagsprentsmiðjon
Sími 11640.
Konica
Konica
Konica
Konica
Konica
Konica
Konica
Konica
Konica
IConica
Konica
Konica
Konica
Konica
IConica
konica
IConica
fConica
fConica
Konica
Konica
Konica
fConica
fConica
konica
Konica
EE MATIC „F" er vin-
sælasta myndavélin í
dag. Sjálfvirk á öllum
sviðum, jafnvel með
flashkubb eða flash-
peru.
AUTO S 1.6 mynda-
vélin, sem bæði má
hafa sem alsjálfvirka
og einnig sem venju-
lega. Hleypir ekki af,
ef birtan er of lítil.
AUTOREFLEX T er
fullkomnasta reflex-
vélin á markaðnum.
Sú eina, sem fengið
hefur 100% viður-
kenningu á nákvæmni
Ijósmælis. Skiptilinsur
og flestir aukahlutir
fyrirliggjandi.
FÆST UM LAND ALLT
AUSTURSTRÆTI
V
LÆKJARTORGl^
AUtof kemur eitt öðru betru
PANTER X
Hlaut verðlaun í Vín
1967.
Höfundur kunnur kennari í líkamsrækt.
Fullkomnast hliðstæðra tækja.
Stælum vöðva, fegrum vöxt, aukum heilbrigði, sjálfstraust og
ryggi. Hjá því komumst við ekki, ef við æfum reglulega með
PANTER X,-Einnig fjöldi þeirra, er telja sig of gamla til að
sýsla við líkamsrækt.
Vinsamlegast sendið pöntun sem fyrst, það auðveldar okkar af-
greiðslu með sem minnstum töfum. — Ætlum að reyna að af-
greiða allar pantanir fyrir jól. OG væri PANTER X ekki fjöl-
mörgum í senn, gagnleg og kærkomin JÓLAGJÖF?
Sendið greinilegt nafn og heimilisfang,
og þér fáið upplýsingar.
PANTER X-umboðið
Pósthólf 885, Reykjavík.