Morgunblaðið - 04.02.1970, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. FEBRÚAR 1970
19
— Menntadeild
Framliald af bls. 13
hættulegri einangrun frá karl-
kyninu, þó að þær sitji þar í
5—6 kennslustundir daglega.
KONUR EIGA SINN RÉXX
XIL A» MÓXA SKÓLA
Það kann að þykja fráleitt að
leiða rétt af hefð og sögu. Samt
er hverri kynslóð hollt að minn-
ast stórra hugsjóna fyrri tíma.
Sú hugsjón, sem leiddi til stofn-
unar Kvennaskólans var, að kon
uir ættu að hafa jafnan rétt og
karlar, ekki aðeins til að njóta
menntunar í skóla, heldur einn-
ig til að móta skóla og marka
honum stefnu. Nýmælið þótti frá
leitt. Enginn gagnfræðaskóli var
þá til í landinu og Lærði skól-
inn var konum lokaður. Samt
reis Kvennaskólinn og hefir nú
starfað nærfellt heila öld. Stairf
hans í þágu kvenna og íslenzkr
ar m erminigar í hieiM er ómetan-
legt. Án hans væri þjóðmenning
okkar miklu fátæklegri en hún
er niú. Aldrei má ræmia Kveininia-
skólann þessu hlutverki. Hann
verður að fá svigrúm til að vaxa
og svara auknum menntunarkröf
um í nútíð og framtíð. Hann á
það inni hjá þjóðinni, að honum
verði veöitt þaiu réttinidi, sem hæf a
framlagi hans til menningarþró-
unar þjóðarinnar á heilli öld.
Kvennaskólinn á gilda kröfu til
menntaskólaréttinda.
Menntadeild Kvennaskólans
félli vel að þeirri stefnu, sem
mörkuð er með frumvarpi því til
laga um menntaskóla, sem nú
liggur fyrir Alþingi. Hún miðar
öll að aukinni fjölbreytni ínámi,
með fjölgun námsleiða og
nokkru valfrelsi um námsefni á
hverri hlið. Því fer samt fjarr',
að hver skóli eða deild innan
hans gæti íairið sínar eigin leiðir.
Tveir þriðjunigar námisefniisins
verða sameiginlegir í öllu stúd-
entsnámi, hvað svo sem skóli eða
deild eru kölluð. Frumvarpið
nefnir það kjama. Ákveðið á að
fryggja öllum stúdentum sam-
bærilega menntun í nokkrum
höfuðgreinum, enda hljóta þeir
allir sama rétt til háskólanáms.
Um tæpan þriðjung námsefnis er
nemandinn firjáls að velja á tvo
vegu, milli deilda, t.d. mála- eða
stærðfræðideild, og svo fáeinar
stundir eftir frjálsu vali, svo að
nemendum verði kleift að fást
meira við þær greinar, sem þeir
hafa sérsitakan áhuga á. Þetta
er í grófum dráttum sá rammi,
sem löggjafinn setur námsskip-
an og námsefni. Innan hans yrði
menntadeild Kvennaskólans að
starfa, rétt eins og deildir ann-
arra menntaskóla. Sú mótbára
gegn Kvennaskólafrumvarpinu,
að honum sé ætlað að veita ein-
hverja minni háttar menntun,
sem þætti fullnægjandi handa
konum, fær því ekki staðizt.
Ef okkur er alvara með fjölg-
un námsbrauta, verðum við að
sýna þor til að breyta frá hinu
hefðbundna formi. Hið nýja við-
horf kemur ljóst fram í spurn-
ingu bandaríska uppeldisfræð-
ingsins Jerome S. Bruiners (The
Pirocess of Education): „Hvað
eigum við að kenna og í hvaða
tilgangi?" Enn er hvorugt fund
ið, sígilt námsefni né fullkomin
skólaskipan. í orðum Bruners
felst krafan um sífellda endur-
skoðun í ljósi nýrrar þekkingar
og í samræmi við kröfur
breyttra tíma.
Og við lifum sannarlega.á tím-
um breytinganna! En rót-
tækasta bylting þessarar aldar
gerist svo hljóðlátlega, að við
tökum naumast eftir henni:
breytingin sem er að verða á
stöðu konunnar í s amfélaginu.
í þeirri framvindu krefst hin
unga kona menntunar, — ekki
aðeins að menntaskólar karla
Ijúki upp fyrir henni hliðum
þeim, sem áður voru henni lok-
uð og læst, heldur einnig að hún
fái að ráða til jafns við karla
inintaki náms og öllu fræðslu-
formi. Til þess þarf að veita
henni svigrúm, jafnvel þótt það
kosti smávægilegt frávik frá
hinu lögfesta fræðslukerfi.
Hvergi á það verr við en í
menntun æskunnar, að allt gangi
í einstefnU eða sem á færibandi.
Menntadeild í litluin skóla, eins
og Kvennaskólinn er, verður
vitanlega fámenn í byrjun; eigi
að síður kann henni að auðnast
að móta nýja námsbraut og auka
þannig á þá fjölbreytni í námi,
sem nútímaþjóðfélag þarfnast.
Nemendum sínium mun hún að
sjálfsögðu veita öll þau réttindi
til 'hásikólanámK, sem stúdemtum
eru tryggð með lögum. Það væri
engin ofrausn í neinu tilliti að
leyfa konum að gera þessa til-
raun.
Matthías Jónasson.
— Kvennaskóli
Framhald af bls. 13
af slagorðunum. Við breytum
ekki svo auðveldlega þeirri kyn-
bundnu venju, að það er konan,
sem elur bömin og elur önn
fyrir þeirn og leggur undirstöð-
una að uppeldi þeirra. Þetta vexð
ur eibs og með jörðina forðum.
Þó að ful'lyrt væri og samþykkt,
að hún væri kyr, þá snerist hún
samt. Og því í ósköpunum má
ökiki styðja Kven'naSkólastúIk-
urnar til síms framtíðarstarfs, að
fara í háskóla, ef þær vilja, og
til að ala börn sín upp jaifnframt.
Sér er nú hver afturhaldsistetfn-
an! Væri nokkur dkaði s'keður,
þó að konur, sem lærðar eru úr
stúdentadeild Kvennaskólans í
Reykjavík og hafa mótazt af upp
eldisáhrifum hans, hefðu einnig
lært þar nokkra uppeldisfræði?
Ég held, að slíkar konur gætu
haft alveg eins gott til mála að
leggja á uppeldissviðinu, eins og
karlmennirnir. Uppeldistfræði-
nátm/ið í Kvennastkólanum gæti
vakið þeim áhugann og vísað
þeiom leiðina. í sálarþroska
svanna býr sigur kynslóðanna.
Og hvað er menntun manna, ef
menntun vantar snót? sagði eitt
atf oklkar góðskáldum. En úr því
að ég nefndi undirskriftir, sak-
ar ekki að geta þess, að nú
streyma inn undirsikriftir til
stuðnings Kvennaskólafrumvarp-
imu, og eru þegar komnar á
þriðja þúsund. Það eru konur,
sem allar hafa kosningarétt og
kjörgengi. Margar þeirra eru
mæður, fjöldi af fyrrverandi
nemendum og margar af þeim
eru í fremstu röð í félagsmálum
kvenna.
Menntasikóla- og háskólanám
hefur verið í sviðsljósinu undan
farið. Talað er um að flýta stúd
entsprótfi um eitt ár„ án þess þó
að draga úr krötfum. Ég tók vel
eftir því, þegar fyrrverandi há-
slkólarektor, Ármann. Snævarr,
lét þess getið í ýtarlegri og
merkri ræðu, sem hann flutti í
háskólanum fyrir nokkruim ár-
um, að það tæki stúdenta úr
menntaskólum okkar nokkurn
tima, — helzt til langan tíma, að
aðlaga sig háskólanámi, og
lengdi þetta veru þeirra í háskól
anum. Ég skal og geta þess, að
einnig fyrir nokkrum árum var
hér sænakur prófessor á ferð og
'hélt fyrirlestra, mjög fróðlega.
Hann var maður í milklu áliti í
heimalandi sínu og kunnugur
skólamálum í mörgum löndum,
Husén að nafni. M.a. ræddi hann
um nauðsyn þess, að skólar, sem
búa undir háskólanám, þjálfuðu
nemendur sína rækilega í þekn
samfélagslegu menningaratrið-
um og þeirri tækni, sem nauðsyn
leg væri í háskólanámi, — að
vinna meira sjálifstætt en oft er
venja í menntaskólurh, vin-na úr
heimilduim, en þó í samstarfi og
samráði við aðra, vera léttir og
liprir í allri umgengni og sam-
skiptum við kennara sína og um
hverfið yfirleitt, vandvirkir, hug
kvæmir og röskir, og ættu auð-
velt með að tjá sig með tungu
og penria. Husén sagði að allt
þyrfti sinn aðdraganda, en erfitt
væri að skipta snögglega um og
breyta því viðhorfi til kennar-a
sinna, námsgreina og námsvinnu
sem er orðið inngróið á skóla-
stigunum fyrir neðan háskólann.
Þetta liggur raunar í augum uppi
og ætti að vera öllurn ljóst.
Andinn er allt, segi ég stund-
um, og mér finnst ekki veita af
að halda á lofti þeirri hugsun
gegn hinni raunalegu efnis-
hyggju, sem grúfir yfir og meng
ar andrúmsloftið. Ég tel hiklau-st
að áherzlu beri að leggja á það
að rækta hjá nemendum anda
fúsl-eifcs, samúðar og víðsýni,
heldur en að hugsa eingöngu um
að troða í höfuð þeirra fræðum,
sumum Mtt gagnlegum, en svelta
tilfinningalífið og afbaka á ýms
an hátt.
Það er fullt útlit fyrir, að inn
an eikki langs tím-a verði mjög
óþægilega þröngbýlt á jörðinni.
Það gerist því alltaf brýnni og
brýnni þörf fyrir aukna menn-
ingarlega þjálfun hugarfarsins,
til þess að fólkið geti lifað nokk
urn veginn vandræðalaust í sam
skiptum sínum, enda þótt ekki
séu allir á sömu skoðun. Siðræn
ar félagsvenjur gerast æ meiri
lífsnauðsyn með hverju ári. Upp
eldismálin í þessum efnum
þurfa að vera ekki aðeins í fræð
um, heldur fyrst og fremst i
framkvæmd, — daglegu lífi. All
ar þær starfslegu og félagslegu
dyggðiir, siem þjóð'in þarfniaist
sér til mannes'kjuilegira þrifa,
eiga vitanlega að rækitast í
hverjum reit þar sem fólk fer
um, skemmtir sér eða starfar, í
heimi'liuim og sikólum öllum,
mieinmitaskóilunum ekki síður en
öðrum. Þetta er það, sem skipt-
ir hvað mestu máli. Og nú vil
ég spyrja nokkuinra spurniinga í
stuttu máli: Hefuir Kveninaskól-
inm í Reykja-vik staðið öðrum
skákum að baki, siem keninia unigl-
inigum á sambæ'rilegum aldri, —
staiðiö öðrum skólium að baki um
þau menningaratriði, sem
ég hef nefnt hér að fram-
an og önnur hliðstæð?
Hefur stjórn hans þótt
lakari en stjórin annairra skóla?
Hatfa nemend-ur hanis unnið
minna, eða af m-eiri óvandvirkni
en aðrir niememdur á þeirra
aldri? Hefur sikó'laaindinn verið
lafcari? Hetfuir samistarf kemnara
og niem-enda, sem vissuliega eir
atfar þýðinigarimikið mál, til þess
að skóla vegni vel og námið
blómgist, — verið noikfcuð iak-
ara í Kvennaskóla-num í Reykja
vík en í öðirum skólum? Eniginn
ætlast til af meámiuim skóla, a'ð
hainin sé fulllkaminin. En hvað um
samaniburð? Eru það ekki þessi
atriði og önnur svipuð, sem
ski-pta hér máli, en ekki þetta
mieiningarlausa mas, sem hefu-r
blandazt svo mjög inn í, til að
vilfla um fyrir fáiki?
En til að stytta máil mitt: Ég
ve-i-t efcki anniað en fálk sé yfir-
leiitt algerlega sammália um, að
það hafi sanmazt á margan hátt,
að þes-si skóli h-a-fi jafnain verið,
og sé enn, í allra frem-stu röð
fraimihaldsskólanma — það er
ekki mitt að dæma, hver er
fnemstur — framiba'ldsskólammia í
landinu um allan m-ennji-nigar-
brag og sömiuleiðis námsiajfkö-st.
Það hefur jafr.ia-n verið sótzt eft-
ir kvenn-askólastúl’kum í vinmu,
og gott próf það-an hatfa þótt
mjög gó-ð meðmæli. Ég hef þekkt
persónulega allm-arga nemendur
þessa margumrædda kvenina-
skóla um áratuga sk-eið. Ég hef
oft og mönguim sininum veiitt mér
þá ámægju a-ð hlustfa á vitnis-
burð niemenda og fynrveramdi
nemenda um þe-ninian skóla: —
Við lærum mikið í Kvenniaskól-
anum, það er góður skóli, góð
keninisla, það er góð stjórn, —
og vi'ð þurfum stjórn. Þar er
gott að vera, og við höfum altar
góða-r min-nimgar þaða-n. Þar er
lögð mikil áherzla á vaind-
vir'kná og að koma sæmilega vel
f-ram.
Og ég vil bæta við þenman
vitnisbuirð námsme-yjann-a, að
æði oft hef ég orðið þess var, að
foreldrar telja sig heppma að
hafa vaiið þeninan skóla fyrir
dóttur sín-a é'ða dætur, og er ég
þeirna á meða'l.
Helgi Tryggvason.
Sígild verk á
hljómleikum
ARLEGIR síðvetrarhljónileikar
Listafélags Menntaskólans við
Hamrahlíð fara fram í dag 4.
febrúar.
A hljómleikunum koma fram
Stefán Edelstein ásamt blásara-
kvintett úr Sinfóníuhljómsveit-
inni, ungur franskur gítárleikari,
Gaston að nafni, og skólakór
M.H.
Hljómleikarnir hefjast k/1. 8.30
í sfcólaruum og á dagtskrá verður
ei-nigönigu sígiild tónilist, m.a. eftir
Beet-hoven, Bach og Weiz-man.
Einbýlishús
til sölu á bezta stað í Smáíbúðahverfi, ásamt bílskúr. Húsið er
vandað, byggt úr steinsteypu, ris nýlega innréttað og gæti
þar verið sérstæð íbúð,
Væntanlegir kaupendur leggi nöfn sín inn á afgr. Morgun-
blaðsins fyrir nk. laugardag merkt: „Milliliðalaust — 3889”.
Flugfreyjur — flugfreyjur
Miðasala á afmælisfagnað félagsins er i gestamóttöku Hótel
Loítleiða — Borðpantanir og nánari upplýsingar í síma 33497
og 11983.
Flugfreyjur fjölmennið og takið með ykkur gesti.
STJÓRNIIM.
Til sölu
Húseignin Sólvallagötu 10 til sölu. — Tilboð sendist
Málflutningsskrifstofu
Einars B. Guðmundssonar, Guðlaugs Þorlákssonar,
Guðmundar Péturssonar, Axels Einarssonar,
Aðalstræti 6, III. hæð. Sími: 26200.
ÚTBOЮ
Tilboð óskast í smíði á 40 stk. umferðarljósastólpum úr
járnrörum.
Útboðsgagna má vitja á skrifstofu vorri.
í INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR Fríkirkjuvegi 3 — Sími 25800

Vestur-shuftfellskur konur
Kvenfélag Hvammshrepps, Vik í Mýrdal, minnist 50 ára af-
mælis síns 28. febrúar n.k.
AMir brottfluttir félagar velkomnir með maka sína, og eru
þær, sem ætla að mæta beðnar að láta vita fyrir 15. febrúar
í síma 99-7146 og 99-7159.
VÖRUFLUTNfNGAR
Reykjuvík — Sigfuijörður
Afgreiðsla Siglufirði: Jóhann Guðnason, sími 71199.
Afgreiðsla Reykjavík: Vöruleiðir, Suðurlandsbr. 30, sími 83700.
SIGURÐUR OG JÓNMUNDUR
Siglufirði.

1 x 2 — 1 x 2
Vinningar í 4. leikviku — leikir 31. janúar 1970.
Úrslitaröðin: 111 — 1 1 X — 1 X X — 21 X.
Fram komu 3 seðtar með 11 réttum lausnum:
nr. 505 Akranes 103.000.00
— 10518 Siglufjörður 103.000.00
— 30110 Reykjavík 103.000.00
+ Nafnlaus.
Kærufrestur til 23. febrúar. Vinningsupphæðir geta lækkað,
ef kærur verða teknar til greina.
Vinningar fyrir 4. leikviku verða sendir út 24. febrúar.
GETRAUNIR —
fþróttamiðstöðin —
REYKJAVlK.