Morgunblaðið - 24.02.1970, Page 23

MOBGUNIBLAÐIÐ, URIÐJUDAGUR 24. FBBRÚAR 11970
23
Hólmfríður Bene-
diktsdóttir — Minning
í dag verður til moldar bor-
in að Hjarðarholti í Dölum vest-
ur, Hólmfríður Margrét Bene-
diktsdóttir frá Þorbergsstöðum.
Hún fæddist 3. ágúst 1891 og
andaðist hinn 16. þessa mánað-
ar.
Foreldrar Hólmfríðar voru
hjónin Margrét Steinunn Guð-
mundsdóttir og Benedikt Krist-
jánsson, er bjuggu fyrstu hjú-
skaparár sín að Ketilsstöðum í
Hörðudal í Dalasýslu. Þar fædd
ust þeim sex börn, Egill, Krist-
ján, Ágúst, Jakob, Ása og hið
elzta var Hólmfríður. Árið 1902
fluttust þau hjón Margrét og
Benedikt, að Hóli í Hörðudal.
Þar eignuðust þau tvær dætur.
Lilju og Ingibjörgu, en sú síðar-
nefnda andaðist skömmu eftir
fæðingu. Árið 1907 fluttust þau
að Þorbergsstöðum í Laxárdal,
föðurleifð Benedikts, og bjuggu
þar til æviloka.
Margrét og Benedikt tóku við
stóru búi Kristjáns Tómassonar
að Þorbergsstöðum. Býlið var í
þjóðbraut og þangað leituðu
gestir og gangandi og enginn fór
þaðan bónleiður. Gestrisni, höfð
ingslund glaðværð og reisn
ríkti þar jafnan. Kristján hafði
verið aðsópsmikill forystumaður
sinnar sveitar og sinnt marghátt
aðri opinberri stjórnsýslu í ára-
tugi, er hann féll frá. Benedikt
og Margréti búnaðist vel. Þau
áttu barnaláni að fagna og eigi
síður tengdabarna, enda hélzt
þeim ekki lengi á elzta barn-
inu, dótturinni Hólmfríði. Hún
var tvítug gefin ungum, skörp-
um hagleiksmanni frá Helli-
sandi, Birni Magnússyni. Þau
hófu þegar búskap á hálflendu
Þorbergsstaða og bjuggu þar í
fimm ár, en fluttu þá ásamt
börnum sínum fjórum að Víg-
holtsstöðum í Laxárdal. Eftir
átta ára búsetu þar fluttu þau
að Skógsmúla í Þverdal og voru
börnin þá orðin sjö að tölu og
hið yngsta bættist í hópinn í
Skógsmúla. Eftir tólf ára ham-
ingjuríka búsetu í Skógsmúla
fluttu þau að Þorbergsstöðum á
ný árið 1937. Bræður Hólmfríð-
ar, Ágúst og Jakob, höfðu tekið
við jörðinni við fráfall Bene-
dikts 1931 og annazt búrekstur-
inn i félagi, unz Ágúst féll frá
1936. Hólmfríði og Birni auðnað-
ist þó ekki að reka bú sitt þar
saman nema í eitt ár. Björn lenti
í slysi um mitt ár 1938 og lézt
hann eftir stutta legu á Lands-
spítalanum.
Ástríku hjónabandi var lokið
eftir 27 ára sambúð. Missirinn
var sár, en skapfestan, trúnaðar-
traustið og æðruleysið var styrk
ur Hólmfríðar. Hún átti hvorki í
eigin varasjóði né opinbera sjóði
að sækja í þrengingum, en hún
átti einnig nokkuð, sem var gulli
betra — hrausta sál í hraustum
líkama, minningar um traustan
lífsförunaut og samejningartákn-
ið í kærleiksríkum, vel gefnum
og hraustum börnum. Hún helg-
aði þeim líf sitt og þeirra mök-
um og afkomendum. En það var
einnig endurgoldið í ríkum mæli
af þeim öllum.
Eftir lát Björns bjó hún ásamt
ýmsum barna sinna að Þorbergs-
stöðum til haustsins 1949, er hún
fluttist til Reykjavíkur. Allt frá
1942 dvaldist sá, er þetta ritar,
hjá henni og börnum hennar á
sumrin. Minningar þeirra stunda
eru með þeim dýrmætustu frá
bernskuárunum. Minningar, sem
aldrei munu fölna. Þær eru ekki
tengdar kókdrykkju, ísáti, bíó-
ferðum, bítlamúsik, gólfteppum
og drápuhlíðargrjóti. Þær eru
tengdar sveitarsælunni undir
handarjaðri Hólmfríðar og
barna hennar. Hólmfríður var
hin skapgóða, umburðarlynda
og skilningsríka kona og móðir
og stjórnsami og staðfasti hús-
bóndi. Hún var stefnuföst og lét
ekki hlut sinn, en var þó ávallt
hógvær og prúð. Hún vildi
ávallt hafa það, er rétt var og
réttlátt og tók mjög tillit til
náungans. Hún vildi hvers
manns vanda leysa og gestrisnin
var hún með afbrigðum. Aldrei
var matarbitinn það lítill, að
eigi væru veittar góðgerðir, hve
nær sem gest bar að garði.
Aldrei var það þröngt í húsum
hennar, að eigi væri rúm fyrir
næturgest. Hólmfríður veitti
ávallt af heilum hug gestrisn-
innar, sem henni var reyndar í
blóð borin. Þorbergsstaðir voru
eigi síður heimili gestrisninnar
undir hennar stjórn en foreldra
hennar og afa, Kristjáns danne-
brogsmanns Tómassonar. Þetta
fundu líka gestir og gangandi.
Allir sem í hús hennar komu og
ornuðu sér við eldinn af brenn-
andi taði og gengu eftir hvít-
skúruðu timburgólfinu að lokn-
um góðum veitingum, minntust
hennar af sérstökum hlýhug. En
hún var ekki aðeins hin elju-
sama, góðhjartaða, staðfasta hús
móðir og húsbóndi. Hún var
hrókur alls fagnaðar á góðra
vina fundum, söngelsk mjög,
enda oft glatt á hjalla að lok-
inni dagsins önn. Hún var hin
sanna fósturlandsins freyja.
Hólmfríður fluttist til Reykja-
víkur 1949 og dvaldist þar til
dauðadags. Fyrstu órin bjóhún
með tveim sona sinna, Kristjáni
og Árna, en sá síðarnefndi var
yngsta barn hennar og stund-
aði þá menntaskólanám og lauk
prófi í íslenzkum fræðum við
Háskóla íslands. Síðar bjó hún
ein í litlu íbúðinni að Laugavegi
137 og hafði þar sína muni allt
til dauðadags, enda þótt hín «íð-
ari ár hafi hún búið hjá
börnum sínum, einkum Ásu hér
í borg og Rögnu búsettri suður
í Garði.
Sjálfstæðiskennd hennar var
það rík, að hún vildi eindregið
hafa íbúðina sína til afnota,
enda þótt hún kæmi þar ekki
nema endrum og eins hin síð-
ustu ár og þá ávallt í þeim til
gangi að hella upp á könnuna og
veita góðgerðir. Enginn mátti
stíga fæti inn fyrir þröskuld án
þess að þiggja veitingar. Þegar
hún bjó ein í íbúðinni á Lauga-
veginum, fékk hún ávallt eitt-
hvert barnabarn sitt til að vera
hjá sér á nóttunni og öll vildu
þau vera hjá ömmu. Hún kallaði
þau fuglana sína. Hlýhugur
hennair til sambýliKfólksins á
Laugaveginum kom oft fram og
hún minntist eigi sjaldan hjálp-
fýsi þess og vinarhugar.
Hólmfríður var hraust kona
til líkama og sálar. Þó hrjáði
hana síðustu áratugi skert
heyrn, er fór vaxandi. Fyrir
nokkrum árum kenndi hún
hjartasjúkdóms, og var hún upp
frá því reglulega undir læknis-
hendi Björns Önundarsonar, sem
hún dáði mjög og bað fyrir
kveðju til.
Hólmfríður var kynsæl kona
og hafði mikið barnalán. Afkom-
endur hennar eru orðnir 53.
Börnin eru 8 og þegar hefur ver
ið getið 4 þeirra, en hin eru:
Margrét Steinunn, Magnús,
Benedikt Bjarni og Sigurður
Ragnar. Börn hennar öll eru í
hjónabandi og hafa búið sér og
mökurn sínum falleg heimili.
Hólmfríður dáði börn sín og þá
eigi síður tengdabörn. Hún
dvaldist hjá þeim lengri eða
skemmri tíma og ávallt sem au-
fúsugestur. Þeim öllum sendi ég
samúðarkveð j ur.
Hólmfríður er öll, en minning
hennar lifir. Lífsviðhorf hennar
skildu eftir áhrif hjá þeim er
kynntust henni. Hugleiðingar
hennar ristu djúpt, þær leituðu
að kjarnanum. Hún skilur eftir
ljós, er getur lýst.
Blessuð sé minning hennar.
Grétar Ass Sigurðsson.
Kæra tengdamóðir
Hólmfríður Benediktsdóttir
Mig langar til að skrifa nokkr
ar línur í kveðjuskyni. Fundum
okkar bar fyrst saman vorið
1938, þegar þú varst stödd hér
í Reykjavík, og maður þinn
Björn Magnússon, lá þungt hald
inn í sjúkrahúsi eftir slysfarir,
og andaðist skömmu síðar.
Þá stóðst þú ein eftir með
börnum þínum, því yngsta sex
ára. Hreif það mig, hvað þú
varst sterk og æðrulaus.
Á eftir hélzt þú áfram bú-
skapnum á Þorbergsstöðum, og
kom ég þar á hverju sumri í
sumarleyfinu, ásamt Margréti
dóttur þinni, meðan þú bjóst þar.
Hlakkaði ég mikið til að koma
vestur, og byrjaði á vetuma að
telja dagana, þangað til sumar-
leyfið hæfist.
Á heimili þínu ríkti mjög mik-
il lífsgleði, enda varst þú hrók-
ur alls fagnaðar. Og margán út-
reiðatúrin fórum við á þeim
góðu glöðu dögum. En því mið-
ur voru dagarnir alltof fljótir
að líða, og við fórum að kvíða
fyrir því, að þurfa að fara heim
aftur.
Eftir því sem ég veit bezt,
voru björtustu og gleðiríkustu
stundir í lífi þínu, þegar þú
bjóst ásamt manni þínum og
börnum í Skógsmúla. Þú sóttist
ekki eftir veraldlegum auði,
heldur því að hlynna sem bezt
að ástvinum þínum.
Hólmfríður var sterktrúuð
kona, og varð henni að þeirri
ósk sinni að fá hægt andlát. Þú
fékkst að kveðja þennan heim í
svefni heima hjá Ásu dóttur
þinni.
Vissa mín er sú, að þú fáir nú
að hitta ástkæran eiginmann
þinn ásamt foreldrum þínum og
systkinum, sem á undan voru
kvödd.
Við Margrét dóttir þín ásamt
börnum okkar, kveðjum þig nú
í hinzta sinn.
Far þú í friði. Friður Guðs
þig blessi. Hafðu þökk fyrir allt
og allt.
Magnús Armann.
Gestur Bjarnason
Stykkishólmi - Minning
Sízt hefði mér komið í hug s.l.
laugardag er við Gestur hittumst
og tókum tal saman að ég yrði
að trúa því daginn eftir að hann
væri horfinn af hérvistarsviði.
Hann var þá svo hress og kát
ur, fullur af bjartsýni og bar-
áttugleði. Ræddi mjög um félags
skap okkar, Lionsklúbbinn í
Stykkishólmi, sem hann strax
tók svo miklu ástfóstri við og
vann honum, allt sem hann gat
og jafnan reiðubúinn að rétta
þair hiönd að áin þeiss aíð (huig'sa
um annað en ánægjuna yfir því
að vinna að góðum málefnum.
Hann mætti á hverjum fundi,
hugsaði um hús félagsins, og
vann einna mest að smíði þess
og viðgangi. Þarna fann hann
vettvang við sitt hæfi og til þess
var ekki höndunum kastað. Við
höfium eiomiig mætíat á fleiri vett-
vöngum. Þekkzt frá því ég kom
hingað til Stykkishólms, oft
blandað geði saman. Ég komið til
hans á verkstæðið með bílinn
eins og svo margir aðrir. Var þá
notuð stund ef til féllst til að
rabba saman. Þá hafði hann gam
an af spilum og þar mættumst við
einnig nokkrum sinnum. Alltaf
æðrulaus, glaður og reifur.
Gestur var fæddur í Dala-
sýslu, að Ormsstöðum og voru
foreldrar hans Kristín Guð-
mundsdóttir frá Purkey og
Bjarni Magnússon, húnvetning-
ur að ætt. Gestur fæddist 22.
maí 1904. Á Ormsstöðum átti
hann heima um 5 ára skeið. Þá
fluttust foreldrar hans til Stykk
ishólms, þar sem þau áttu heima
til æviloka. Snemma vandist Gest
uir vintruu. Má því eagja að
allt hans líf hafi verið vinna og
það án nokkurrar undangjafar.
SVAR MITT
EFTIR BILLY GRAHAM
HVERNIG get ég lært tilbeiðslu? Fólk, sem fer í Guðs hús
til að tilbiðja Guð, virðist koma aftur glatt og sælt, en
ekki verður það sagt um mig.
MIG grunar, að þér gerið yður rangar hugmyndir um,
hvað tilbeiðsla sé. Ég hef heyrt fólk segja: „Ég hafði
ekkert upp úr guðsþjónustunni“ og svipuð orð. Það vill
gjarnan gleymast, að tilbeiðsla er að gefa, ekki fá. Alla
vikuna er Guð að gefa okkur, og á degi Drottins gefum
við honum tilbeiðslu okkar og þakklæti. Ég held, að
bezta tilbeiðslan sé að vera þakklátur, og það er Guði
þóknanlegt.
Á þessum velgengnistímum hættir okkur ti’l að spyrja
um alla hluti: „Hvað hef ég upp úr því?“ En það er
rangt að fara með veraldlega eigingirni sína inn í Guðs \
hús og hugsa um það eitt, hvað við „höfum upp ú’"“
tilbeiðslu okkar.
Gefið Guði kærleika yðar, þakklæti yðar. Ihugið gæzku
hans. Minnizt velgjörða hans. Og þó að þér keppið ekki
að eigingjarnri fullnægju, er ég þess fullviss, að yður
veitist viss fullnæging af því einu að vita, að þér hafið
verið í návist Guðs.
__________________________
Ungur maður ræðst hann í að
kaupa bíl ag relka tanin á imióltii
bróður sínum og eftir það var
líf hans nátengt bifreiðum fyrst
sem bifreiðastjóri og síðan sem
bifreiðaviðgerðarmaður. Hann
kom sér fyrir nokkrum árum upp
góðri aðstöðu til bifreiðaviðgerða
í þjófSbraiut ásaimit sonium sínuim,
og þangað litu margir inn. Ég
hefi aldrei heyrt annars getið en
Gestur hafi viljað hvers manns
vandræði leysa þótt vinnudag
ur hans væri búinn og einhver
kom í vandræðum. Var þá án
möglunar sjálfsagt að skipta um
föt og gera við bílinn. Eiga marg
ir því góðar myndir og minning-
'air ialf lipurð hans. Gerðii hanin
það sem hann gat. Fjölda manns
hefi ég hitt sem nutu velvilja
hans og lipurðar og aldrei var
greiðslan númer eitt hjá honum
heldur að geta gert manni greiða.
Margt handtakið vann hann fyr
ir mig og oft lítið sett upp. Við
söknum hans sem vinar og fé-
laga, því vissulega var hann góð
ur félagi þar sem hann kom
nærri. Gestur var giftur Hólm-
fríði Hildimundardóttur vega-
verkstjóra Björnssonar í Stykkis
hólmi og lifir hún mann sinn á-
samt 10 börnum þeirra, öllum
uppkomnum. Er frændgarður
þeirra mikill og börnin mannvæn
leg.
Eins og fyrr segir hafði Gest-
ur mikinn áhuga á félagsmálum.
Þau félög hér í bæ sem nutu
þess að eiga hann sem félaga
voru lánsöm. Að hreppsmálum
starfaði hann um skeið, var tvö
kjörtímabil í hreppsnefnd og þar
vann hann eins og annars staðar
með því hugarfari að hann gæti
orðið að liði og aldrei veit ég
um neitt atriði sem hann fjallaði
um að hann hafi á nokkurn hátt
að skera eld að sinni köku, held
ur þvert á móti.
Þau hjón vom saimlhenit. Það
sýndi sig dugnaður þeirra við að
koma öllum sínum börnum til
manns og gefur að skilja að oft
hafi verið þröngt í búi. En það
sást aldrei á þeim hjónum né
börnum þeirra. Vol eða uppgjöf
þekktist ekki á þeim bæ.
Starfsdagurinn var langur og
mikill. í glöðum hóp mætti hann
með konu sinni s.l. laugardags-
kvöld. Þar var vinafagnaður að
vanda. Mitt í gleði kemur svo
kallið. Mildum höndum fer dauð
inn um hann og kveður hann á
annan starfsvettvang. Nokkrir
klukkutímar og síðan öllu lokið.
Gestur hafði oft haft orð á því
við kunningja uína að hann vildi
að drottinn gæfi það að hann
þyrfti aldrei að verða ósjálf-
bjarga. Það var of mikil raun
fyrir athafnamanninn. Þessa ósk
fékk hann uppfyllta.
Við sem eftir stöndum horfum
á eftir góðum félaga og vini.
Söknum hans innilega, vitum að
það þarf mikið til að bæta það
skarð. En við eigum líka góðar
samferðaminningar. Þær endast
okkur lengi. Gestur var Hólmari
í raun og sjón. Bænum sínum og
samferðamönnum vildi hann vel.
Seinustu umræður á Lionsfundi
voru um fegrun bæjarins og
ferðamannastraum. Þeim veitti
hann óskoraða athygli. Glamp-
inn í augunum sýndi einlæga ósk
um allt gott bæjarfélaginu til
handa,
Fyrir margt verður hann minn
isstæður samferðamönnunum.
Blessuð sé minning hans. A. H.
VELJUM ÍSLENZKT
ÍSLENZKAN IÐNAD