Morgunblaðið - 13.05.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. MAÍ 1(970

Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson,
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ami Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Áskriftargjald 165,00 kr. á mánuði innaniands.
f tausasölu 10,00 kr. eintakið.
ELZTU BORGARARNIR
Einn skemmtilegasti þáttur-
^ inn í félagsleigri þjónustu
Reykjavíkurborgar er tví-
mælalaust tómstundastarf
fyrir aldraða, sem fram fer í
Tónabæ tvisvar í viku að
jafnaði. Starfsemi þessi hefur
frá upphafi tekizt með af-
brigðum vel, verið mjög vel
sótt og ánægjulegt að sjá
hversu vel hinir elztu borg-
arar njóta góðra stunda í fé-
lagsskap jafnaldra sinna.
Tómstundastarf fyrir aldr-
aða er þó aðeins brot af því
mikla starfi, sem nú er unn-
ið á vegum borgarinnar í
þágu aldraðra og fer stöðugt
vaxandi. Segja má að upp-
hafið að skipulögðu og víð-
tæku starfi borgarinmar á
þessu sviði hafi verið skipun
velferðamefndar aldraðra,
sem Sjálfstæðismenn höfðu
forystu fyrir en í kjölfar
skiptmar hennar var ráðinn
sérstakur ellimálafulltrúi til
starfa hjá Reykjavíkurborg,
sem síðan hefur haft yfirum-
sjón með þjónustu borgarinn
ar við aldraða.
Um þessar mundir eru í
byggingu 60 íbúðir við Norð-
urbrún, skammt frá Hrafn-
istu og eru þess'ar íbúðir ein-
göngu ætlaðar fyrir elztu
borgarana og sniðnar að þörf
um þeirra. Þá er einnig hafin
bygging hjúkrunarheimilis
við Grensásveg en þar munu
elztu borgaramir eiga kost á
hjúkrun og aðhlynningu þeg-
ar þörf krefur. Hjúkrunar-
beimilið verður ekki elli-
heimili og það verður heldur
ekki sjúkrahús en eins konar
millistig á milli þessa tvenns.
Það er ljóst, að margt gam-
alt fólk þarf á ýmis konar
aðstoð að halda við heimilis-
haild og þess vegna hefur
Reykjavíkurborg tekið upp
nýjan þátt í þjónustu sinni
við þá, sem er heimilishjálp,
en á hennar vegum eiga elztu
borgaramir kost á aðstoð við
ýmis heimilisstörf, sem nauð-
synlegt er að inna af hendi.
Á vegum Heilsuverndarstöðv
arinnar er einnig starfrækt
heimilishjúkrun og geta aldr
aðir fengið hjúkrunarfólk
heim til sín ef nauðsynlegt
reynist.
Fyrir utan þessa höfuð-
þætti í þjónustu Reykjavík-
urborgar við elztu íbúa borg-
arinnar hefur ellimálafulltrúi
borgarinnar með höndum
margs konar fyrirgreiðslu
og aðstoð við þá, sem eftir
slíku leita. Hefur sú þjón-
usta verið notuð í vaxandi
mæli og reynzt mjög vinsæl.
Leikhúsin tvö selja gamla
fólkinu aðgöngumiða fyrir
hálfvirði og hefur það leitt
til aukinnar aðsóknar að
þeim. Ennfremur fá aldraðir
far með strætisvögnum fyrir
hálft gjald.
Félagslegt starf og félags-
leg þjónusta í þágu aldraðra
er tiltölulega nýr þáttur í
starfi Reykjavíkurborgar. Á
síðustu árum hafa augu
manna opnazt fyrir því, að
ekki er síður ástæða til að
huga sérstaklega að þessum
aldursflokkum en æskunni og
óhætt er að fullyrða að á
þessu sviði sem öðmm hefur
höfuðborgin tekið ótvíræða
forystu en aðrir aðilar fylgja
á eftir því fordæmi, sem gef-
ið hefur verið. Það er sann-
arlega ekki að ástæðulausu,
sem málefni aldraðra eru svo
mjög í sviðsljósinu um þess-
ar mundir og vissulega á
þessi kynslóð, sem hefur átt
mestan þátt í að færa ísilend-
inga frá fátækt til bjargálna,
rétt á því að vel sé að henni
hugað í ellinni. Sjálfstæðis-
menn líta á þennan þátt sem
hinn mikilvægasta í félags-
málastarfi borgarinnar og
vilja halda áfram að efla
hann svo sem kostur er.
Efling almenningsbókasafna
¥ gær birti Morgunblaðið
kafla úr athyglisverðri
grein, sem tímaritið Eimreið-
in hefur birt eftir Ivar Eske-
land, forstöðumann Norræna
hússins. í grein þessari ræðir
hann um stuðning norska
ríkisins við bókaútgáfu í Nor
egi og bendir sérstaklega á
bókafcaup norska ríkisins til
ahnenningsbókasafna þar í
landi. Á þriggja ára tímabili
hefur norska ríkið keypt bæk
ur tii þessara safna fyrir nær
1000 miHjónir íslenzkra kr.
og segir Ivar Eskeland að
reynsilan af þessu fyrirkomu-
lagi sé svo góð, að ákveðið
hafi verið að auka bókakaup-
in nokkuð. Þessar upplýsing-
ar eru athyglisverðar fyr-
ir okkur Islendinga í Ijósi
þeirra hugmynda, s'em fram
komu á þingi rithöfunda í
haust um að íslenzka ríkið
keypti 500 eintök af íslenzk-
um verkum og úrvalsþýðing-
um til bókasafna í landinu.
Hugmynd þessi hlaut mis-
jafnar undirtektir og segir
Ivar Eskeland, að sú hafi
einnig orðið raunin á í Nor-
egi í upphafi en reynslan
hafi eytt þeim efasemdum.
Nú er mikil hreyfing fyrir
eflingu almenningsbókasafna
hér á landi. Eins og Ragnar
Jónsison í Smára benti á í
grein í Morgunblaðinu fyrir
nokkrum dögum hefur Borg-
arbókasafn Reykjavíkur haft
forystu um ýmisar nýjungar,
sem leitt hafa til stóraukinna
bókaútlána. Reykjavíkurborg
Breytt viðhorf frá
tveimur þingum —
90. lög^jafarþinig íslendingia
hefur nú lokið störfum síniun.
Samta.ls var þinigað í 158 daga
og miál sem þingið féldk tiil með-
ferðar voru samtals 237 eða svip
uð taila og í fyrra. Alls voru 73
frtumvörp afgreidd til rlkiisstjórn
arinnar sem lö-g frá Alþingi og 23
þingsályiktunartiilllögur voru sam
þykktar. Þau mál, sem ekki
hlutu endanlega afgreiðlslu á
þimginu, voru saimrtialis 108 og
stöðivuðuist fflest þeirra í þeim
nefndum, sem þeim var vísað til
að fyrstu umræðlu lokinni.
Við fyrstu sýn kann að virðast
óeð'láleigt, hversu mörg þingmáJl
það eru, sem ekki htjóta af-
greiðslu, en þegar betur er að
'gáð, er skýringamna skarnmt að
leita. Hinir almiennu starfshættir
Alþingis eru þannig, að langan
tíma tekur að afgreiða hvert og
eitt eimstakt þingmál. Þannig
verða frumvörp að far-a gegn-
um sex umræðiur og tvær þing-
niefndir verðia að fj>alila um þau.
Nefnirnar reyna síðian að kanna
máiin frá eins breiðum sjónar-
hóli og unnt er — þau eru send
möngum aðilum tiil umsagniar,
sem síðian eru mjög miisfljótir að
Skila álitum sínum. Ailt þetta er
hdldíur þungt í vöfum og skapar
miklair endurteknimgar. Þeir sem
fylgjast diaglega með þingfund-
um fá t.d. oft að heyra svo til
nálkvæmlega sömu ræðuna fjór-
um — fimm sinnium í hverju
málli.
Einstök stjórnarfrumvörp fara
stundum gegnum þingið á til-
tölulega skömmum tíma. Reyna
stjórnarandstæðingar þá gjarn-
an að láta sem þeir hafi ekki
haft nægan tíma tiil þess að
kynna sér málin og segja Al-
þingi nánast afgreiðsiliustofnun
fyrir ríkisstjórnina. Sannleikur
máisins er hins vegar sá, að
þesHi mál haifa verilð fcöoumuið Star-
legar en flest önniur mél, sem
þliingiilð fær til mielðlfarlðiair. Mun-
urinn á þeim og þingmannai-
frumvörpunum og frumvörpum
stjórnarandstæðinga er einfald-
lega sá, að búið er að kanna mál
ið rækilega fyrirfriam og þing-
menn stjórnarflofckanna búnir
að ræða þau í þinigiflöklkum sín-
um. Oftast hefur stjórniariand-
staiðan einnig nægan tíma til þess
að kynna sér þessi mál, a.m.k.
stendluir ventjiuleiga efkkd á 'því iaið
hiún taki afstöðu til þeirna.
Ofbsinnis hefur verið um það
rætt, að nauðsyn sé á því að
breyta þingsköpum Alþingis oig
jafnivel að gera þingið að einni
málsstofu. En alla.r breytingar
virðaist eiga afar erfitt uppdrátt-
ar. Mátti sjá það af frumvarpi
því, er lagt hefur verið fyrir
þrjú síðuistu þin,g og er áivöxtur
nefndarstarfa allra fLokka um
endurskoðun þinigskapanna. í
því var engar meiri háttar breyt
ingar að finna, heldur aðeins
nofckrar lagfæringar. Yirðist því
svo sem þorri þingmanna sé
ánægðUr með þau vinnubrögð,
er nú eru viðlhöfð. Hefur t.d.
komið fram, að einn flokkurinn
lagðist gegn því að formi eld-
húsda'gsumræðna yrði breytt á
þann veg að í stað tveggjakvölda
umræðma í útvarpi yirði sjónvarp
að umræðlum í eitt kvöld. Nú
kann það vel að vera, að um-
ræddur flökkur, Framsóknar
filoikkurmn, telji haig sdnum bezt
borgið með því að sem al'lra fæsit
ir fylgist með þesisum umræðum,
en það er áreiðanileiga sitaðireynd,
að á útvarpsumræðurnar er mjiög
lítið hlostað. Er það að vonum
að fólk hafi lítinn álhuga á þeirn
skollaleik, s©m þar fer fram, en
eins og flestir vita, er ekkert
fjær því að gefa rétta mynd af
sitörfiium Altxmigs etn elilnmiitt þess-
ar tillbúmu umræðlur. Menn stíiga
í stólinn með fyrirfram skrifað'-
ar ræður, full-air af iýsimgarorð-
um og slagorðum, sem þeir síðan
þýlja svo hratt sem þeir mega.
Mái er að slíku linni.
ÓLÍKUR HEILDARSVIPUR
Störf Alþin.gis í vetur hafia
verið með aiilt öðtrum svip en
störf Alþinigis tveggja undan-
genginna ára. Ástandið í efna-
haigs- og aítvinnumállum markaði
þá djlpstu sporin svo og vairnar-
barátta ríkisstjórnarinmiar, sem
oft skapaði óvinsæliar aðigerð-
iir, sem StjónniainainidStæðiinigair
reyndu að notfæra sér eftir
megni. Var staða ríkiiSistjóirniar-
innar veik á tímabili, sérstak-
lega haustið 1968, en þá blasti
við, sennílega stærri efnahags-
legur vandi en nökfcur önnur
rikisstjórn hefiur þurft við að
glím'a hérlendis.
Nú er áiStandið breytt og vörn
hefur verið sniúið í sókn. Árang-
ur aðgerðanna, sem óvinsæiLastar
voru og umdieáildiaisitar, er farimin
að koma áþreifahLega í ljós.
Þetta sjá líka stjórnarandstæð-
ingar, þótt enn reyni þeir að
mála myindlinla ©ilnis dökikum liit-
um og þeir telja að fnamast þýði
að bjóðia almenninigi. En vonieya
is er aftur farið að gæta í her-
búðum þeirra. S:l. tvö ár töldu
þeir sig haf a öll skilyrðd ti.1 þess
að hmekkja á ríkisstjóminnd, en
nú er aðistaðan aftur orðin'verri.
EfnahagsmáLin eru efcki lengur
aðaliárásarefni þeirra á Alþimgi,
þótt reyndar sé lömgum sungið
um „gjörbreytta stefnu" — sem
eniginn veit þó hver er —'Siemni
lega sízt þeir sjálfir. í vetur hef
ur mostuir hiáviaðdnin orðiið um mál,
sem námast voru tilbúin með það
fyrir augum að hægit væri að
sLá þeirn upp með stórum fyrir-
sögnum á forsíðium dagblaða
stjórniarandistæðunniar ogblekkja
þá, er ekki lögðu það á sig að
kynna sér málin frá báðum hlið-
um. Er hér átt við hið fræga
reikn ingsdæmi Magnúsar Kjart-
amssonar um sölu raforku tii
Straumsvíkiur og uimræður um
lámamál námismanna nú síðari
hluta þinigsims. Ógleymt er þá at
riði, sem stjórnarain'dstæðkigum
varð mjög tíðrætt um, og virtist
gleðljia þá mjölg miilklið, em þalð viair
er ©iinm ráðhierra Ailþýðuflokksáins
fielldli sliltt eiglið firulmiviairp — verð
gæzl'ufrumvarpið.
EFTA-AÐILDIN
STÆRSTA MÁLIÐ
Mikilvæigasta ákvörðun þessa
þimgs er án allra tvímiæla sam-
þýkki um aðd'ld ísilands að Frí-
verzlunarsamtökum Evrópu —
EFTA. Et þaið án vtaifa stómt otg
örla'garíkt spor fyrir íslenzku
þjóðiin'a, sem ætti að búa henni
defrd framtíð. ef rétt er á mán-
unum haldið. Þetta er spor se_n
var útilökað annað en að stíga,
en spurnimgin er hvort e'klki
hefðd verið rétt að gera það fyrr.
Málið átti sér langan aðdraig-
anda og var undirbúið af fuil-
Forsetar Alþingis: Jónas G. Rafnar, forseti efri deildar, Birg ir Finnsson, forseti Sameinaðs
þings og Matthías Á. Mathiesen, forseti neðri deildar. Á forsetana reynir jafnan mikið, ekki sízt
síðustu daga þingsins, er fjölmörg mál koma til afgreiðslu. Er það samdóma álit allra að for-
setarnir hafi staðið vel í stöðu sinni, stjórnað fundunum af ákveðni og röggsemi og tekið tillit
til mismunandi sjónarmiða sem fram hafa komið. Oft eiga þeir þó óhægt um vik, og er það
mest um að kenna úreltum starfsháttum þingsins.
viiiMiur nú einnig að því að
koaraa upp bótesöfnuim í
hverjum skóia borgarinniar
til þesis að skólaniemendur
þjálfist í að nota handbækur
við störf sín og eigi að öðru
leyti kost á góðum bók-
menntum innan veggja skól-
ans.
Reynsla Norðmanna gefur
tilefni til að takia til athug-
unar með hverjum hætti
hægt er að efla ailmennings-
bókasöfnin í landinu og þá
um leið að stuðla að aukinni
útgáfu góðra bókmennta,
sem jafniframt mundi bæta
baig rithöfunda.