Morgunblaðið - 06.06.1970, Blaðsíða 10

10
MOftGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. JÚNÍ 1970
svört af ösku
í heimsókn hjá bændum, sem hart
hafa orðið úti vegna ösku
heyjunum og loða við töðuna
að meira eða minna lteyti. Eitr
unin virðist meiri þeim mun
fjær, sem dregur goisstöðvun
um og aSkan verður meira fín
korna. Bændur taika nú víða
sýnishorn og senda til Reykja
víkur til rannsóknar.
Ásólfur Pálsson sagðist ótt
ast mjög skemmdir á afrétt-
ariönduim Flóa- og Skeiða-
manna, en talið er að ástand
ið þar sé mjög slæmt, enda
þau innan þess geira, sean
öskufallið spannar. Þar er allt
iaif miklu miiininii gróðuir en á láig
lendi og þegar slíkt seim þetta
dynur yfir má búast við því
að beitarþol afréttarins rýrni
mjög. Ásólfur Pálsson sagði:
— Nú er mjög mikið um
það rætt að bera á heimahag
ana og suimarfóðra bústofninn
þar. Með áburði gera menn sér
votiir um að auka v'erulega
beitarþol haganna. Verður féð
því eiklki relkið á f jall í sumar.
Ásólfur sagðist bafa góðar von
ir um, að er liði á siuimar myndi
eitrunin minnka stórlega og
kvað ummæli yfirdýralæknis
ins við sig hafa eflt þá von.
— Annars hefur okkar sveit
her sloppið nokkuð vel —
sagði Ásólfur á Ásólfsstöðum.
Geirinn spannar ekki ýkja
mikið svæði svo nærri Heklu
og hér hafa aðeins 5 býli orð
ið fyrir ákalklkafölluim — önn
ur eikki svo teljandi sé. Eru
það tvö býii á Ásólfsstöðum,
tvö í Skáldabúðum og Laxár
dalur. Rætt er um það að
flytja búfénaðinn í annan
hreppslhluta.
að fJ'ytja saufðfe til í saman-
burði við mjólkurkýr. Þeim
fylgja mjaltir og sér hver og
einn, hvílálkuim vandræðum
það er undirorpið að flytja
þær.
Ásólfur Pálsson sagði að
hann þelklkti nú varla umlhverf
ið í Þjórsárdal. Áður var allt
umhverfið hvítur eða ljósleit
ur vikur af súrri bergtegund
en nú þeikur þessi svarta viík
urbreiða allan dalinn. „Jafn-
vel birtan er önnur“, sagðd Ás
ólfuir Pálsison bóinidli á Ástðlfs-
stöðum.
ÁSTANDIÐ á öskufallásvæð
unum er vægast sagt mjög al
varlegt. Blaðamaður Mbl. ferð
aðist miðvikudag og fimmtu-
dag um öskufallssvæðið í
Þjórsárdal, efst í Hreppum og
í Biskupstungum og alls stað
ar voru jórturdýr enn í hús-
um og eigi fyrirsjáanlegt, hve
nær unnt yrði að sleppa þeim
út. Jörð er öll baneitruð og
víða hafa fluor-mælingar sýnt
allt að 4000 einingar, en hættu
magnið er við 25 til 30 ein-
ingar. Bændur eru nú sem óð
ast að koma bústofni sínum á
ómenguð svæði og þurfa sum
ir hverjir að flytja sauðfé allt
að 100 km leið, sem að sjálf-
sögðu er fjárfrek framkvæmd
og erfið.
féð til móts við flutningabíl,
ssm flytj'a mun það í Kaldiaðar
nes til Eyþórs Einarssonar
bónda þa.r. Við snúum við og
höldum í humátt á eftir þeim
félöguim. Bíllinn bíður við
Þverspyrnu og þar er féð sett
á hann. Valgeir Jónsson segir
okkur að ástandið sé afleitt.
® VIKURKENND ASKA —
MARRAR UNDIR
FÓTUM
Fyrst hittum við að máli
Ásólf Pálsson, bónda á Ásólfs
Ásgeir Gestsson
á Kaldbak
eklki við því að eiturmagnið
aiulkiist úir þeaau. Hiinis veigair
skilst mér að efnasaonbönd
fluorsins séu það föst að ekiki
sé mikil von á að hann hverfi.
Ef vel sprettur hins vegar í
suma.r minnkiar hlutfall eit-
ursins til mikilla muna og er
það eima von okkar bænda.
Ef vel árar, verður svo kann
ski unnt að slá hána og fá
aðra uppskeru óeitraða.
• ÞEIM MUN FÍNNI ASKA
ÞEIM MUN MEIRA
EITURMAGN
Bændur á öskufallssvæð-
unum óttast mjög, að við hey
ver'k muni askan berast með
® GJÖRBREYTT
ITMHVERFI
í Hrunamannaíhreppi og
Biskupstungum eru uim 20 bæ
ir, seim iM.a hafa orðið úti í
ösfcufallinu. Úr þessuim hrepp
um og fleiruim voru kosnir fuM
trúar á áðuirnefndum fundi
með vísindamönnum, til þess
að mynda nefnd, er kannaði
fjárfjölda á öskufallssvæðun
uim, kannaði stærð bústofns,
hve afréttur væri eitraður,
hve mikið beitarþol þeirra
væri. Tiltölulega auðvelt er
Asólfur Pálsson
á Ásólfsstöðum
stöðum, sem er næsitinnsti bær
i Þjórsárdal. Á Ásólfsstöðum
er tvíbýii og býr Ásólfur á
móti Stefáni bróður sínum og
hefur nær eingöngu 40 holda
gripi. Ásólfsstaðir eru rétt
innan öskufalllsgeirans, sem
féll í norðvestur — yfir
Hreppa o&mverða og Bfcfcups-
tungur, Húnavatnssýslur og
allt norður á Strandir. Svæð
in fyrir norðan eru miklu víð
áttumeiri eins og að líkum
lætur.
Á Ásólfsstöðum segir Ásólf
ur að fallið hafi um 2 cm þykk
aska. Asfcan er fremur vifcur
fcennd og að stærð eins og
gróft salt og þegar við geng-
um um túnin marraði undir
fótum oikkar:
— ASka gengur fremur illa
niður — segir Ásólfur bóndi.
Það er engu líkara en hún
fljóti uppi í vætunni og rótin
viibðliisit gúsiiin M'óiainnnr eiru allir
þaktir ösku og þroskaminni
grösin koma alls ekki upp og
hætt er því við að móarnir
veriði Uil lítíilla nyit.jia. Þair v'ið
bætist að grasið er eitrað.
Fluorinn sezt í blaðoddinn og
á fundi, sem nýlega var með
vísindamönnum hér í sveit-
inni, kom fram að þeir búast
Mynd þessi sýnir, hvemig askan hefur setzt í tún Asólfs bónda
Pálssonar á Ásólfsstöðum. Niðri á milli stráanna er svartur
vikursalli. (Ljósm. Mbl.: mf.)
Mosinn sé dauður í heiimahög
uimuim cig tialdíi hainin, -að hiainin
hefði brunnið — ekki þegar
aisikan fél'l — heldur í sólskins
blíðu, sem gerði í tvo daga
eftir öskufallið. Þá virðdst svo
sem asikan hafi hitað mosann
út frá sér og hann hreinlega
brunnið og drepizt. Kvað Val
geir mosann vera ein.s og eftir
maðk.
Kaldbakur er með betri fjár
jörðuim þar efra. Ásigieiiir Geistis
son bóinidii þair, aeigiir okfcuir 'að
hann hafi nú þegar flutt í
Kaldiaðartnies 78 æir og 140
lömto. Viku eftir ösfcufallið
flutti hann fyrst gemlinga 24
að tölu og í gær fór eisnn fjár
bíll frá imér og svo þessi í dag.
Þetta hefur ýmsa ókosti í för
með sér. T.d. er mjög erfitt
að lem'ba ærniar af bílunum.
hlaðið og opna.st þá vegur,
grýttur og harður, seim ligg-
•uir .aið bæ'juinuim Sólheiimiuim,
Þvi©:'sipyiriniu, Höirigsiholtii og
Kaklibiaik. Þar gætiti tlöliuveirCis
öskufalls og meðfram vegin-
ium eru fcolbðkiaisva.rltíiir þúfiu-
kolllsir cig jöirð hálf lrfvamla.
Ferið Okfcar er sóeánlt að Kald-
balk tíl bcindainis þar, Ásigeiiris
Gestsisioiniar, ein í lanidli ihiaims ©r
eiitinu'niiin mjö.g miitoil. Þeigair við
eruim kcimnir töluvert norð-
ur fyrir Þverspymu verða fyr
ir ofckur tvær dráttarvélar,
báðar með heygrindarvögnum
í eftirdragi. Vagraarnir eru
dröklklhlaðnir sauðfé — ær
með löimhuim og janmurinn er
hávær. Á fyrri dráttarvélinni
er Ásgeir bóndi, en á hinni
síðari er Valgeir Jónsson,
bóndi í Þverspyrnu. Það neyn
ir hver maður að hjálpa öðr
um þarna í fásinninu.
• KALKIÐ KEMUR EKKI
AÐ NOTUM LENGUR
— Öskufallið hjá mér var
um 1 cm að þykkt. Askan er
svo eitruð af fluor að útiloik
Framhald á bls. 12
• MOSINN EINS OG
MAÐKÉTINN
Ásgei'r Gestsson segir okk
ur að hann sé að fara með
Ásgeir Gestsson bóndi á Kaldbak nýtur aðstoðar sveitunga
sinna við að koma fénu í Kaldaðarnes, þar sem forveri hans á
Kaldbak býr. Hér er féð sett af heyvagni á flutningabíl. —