Morgunblaðið - 30.12.1970, Blaðsíða 16

16
MORG-UNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1970

Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingasljóri Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Askriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 12,00 kr. eintakið.
SKATTVÍSITALAN
j ritstjórnargrein Tímans í
gær er því haldið fram,
að skattvísitala sú, sem
ákveðin hefur verið við skatt-
lagningu næsta ár, muni taka
aftur mjög verulegan hluta
þeirrar kaupuppbótar, sem
láglaunafólk fékk á síðast-
liðnu sumri. Hér er um full-
komna rangfærslu að ræða,
skattvísitalan hækkar um 28
stig eða 20%, en meðalfram-
færsluvísitala milli áranna
1969 og 1970 hækkaði mun
minna eða um 13,12% og
meðalhækkun launa varð
18,4%. Auðvitað hækka skatt-
arnir svo sem eðlilegt er við
hærri rauntekjur, en þessar
tölur sýna, að skattvísitalan
hækkar mun meira en fram-
færslukostnaður, ef höfð er
sú viðmiðun, sem Tíminn
telur eðlilega.
Um það má svo deila, hvort
skattvísitala hafi á undan-
förnum árum hækkað nægi-
lega mikið og hefur raunar
verið um það deilt. En hitt
ætti að vera óumdeilanlegt,
að vísitalan hefur að þessu
sinni hækkað meir en nem-
ur hækkun framfærslukostn-
aðar og nokkru meira en með
allaunahækkunum nemur.
í sambandi við skattvísitöl-
una er þess líka að gæta, að
hún tekur bæði til skatta rík-
isins og sveitafélaga. Þótt
skattvísitalan væri hækkuð
meira, geta sveitafélögin ekki
lækkað útsvarstekjur sínar.
Þau mundu þá einfaldlega
leggja ofan á skattstigann,
eða þá veita minni frádrátt
en þau ella gerðu. Útkoman
yrði nákvæmlega sú sama
fyrir skattborgarana.
Dómarnir í einræðisríkjunum
Jjómar þeir, sem kveðnir
hafa verið upp, annars
vegar á Spáni og hins vegar
í Sovétríkjunum, yfir mönn-
um, sem einræðisherramir
telja sér óþægan ljá í þúfu,
hafa að vonum vakið gífur-
lega athygli. Enn sem fyrr
ætla ofbeldisöflin að kæfa
frelsisbreyfingar með dauða-
dómum — með morðum. En
nú á tímum fylgist allur
heimurinn með því, er slíkir
glæpir eru framdir, og þeir,
sem þá fremja, finna fordæm-
inguna hvarvetna. Má því svo
fara, að dómarnir verði mild-
aðir og ekki gerðar fleiri til-
raunir til réttarmorða að
sinni.
Aukningin
Camkvæmt athugun, sem
gerð hefur verið á iðnað-
arframleiðslunni, hefur hún
aukizt frá í fyrra um 15%.
Er hér um að ræða geysi-
mikla aukningu á eins árs
tímabili.
Þessi aukning iðnaðarfram-
leiðslunnar er enn ein sönn-
Baráttan geg
Jjættan á eiturlyfjanotkun
blasir nú við okkur ís-
lendingum eins og öðrum
þjóðum, og hefur þegar orð-
ið upplýst um nokkur dæmi
,þess, að menn hefðu fíknilyf
undir höndum. Lögregluyfir-
völd og tollgæzlan hafa
[ iðnaðinum
unin fyrir því, að rétt var að
farið, er efnahagsráðstafan-
irnar voru gerðar til að rétta
við hag þjóðarinnar. Þessi
góði hagur iðnaðarins er
einnig sönnun þess, að rétt
spor var stigið, er ákveðið
var, að við gerðumst aðilar
að EFTA.
w eiturlyf jum
brugðizt vel við þessum
vanda. Nú þarf almenningur
að vera vel á verði og veita
yfirvöldum alla þá aðstoð,
sem unnt er, til að koma í veg
fyrir að eiturlyfjanotkun
hefjist hér, því að á skal að
ósi stemma.
EFTIR
ELÍNU PÁLMADÓTTUR.
FRÉTTIR berast uim, að nú sé endan-
lega búið að breyta nafninu á hiniu
gamalfræga fagara Stjörnyutongi mieð
Sigurbogainiuan í París úr Etoile í De
Gaulle-torg. Bongarráð Parísarborgar
samiþyiklkti upptendrað aif stiemmnimg-
uinni við fráfaill De GauMes, sitirax dag-
inn eftir jarðamförima að þetta fræigiaöta
torg borgarininar skyilidi hér eftir bera
hans nafn.
Ég, og margir aðrir Parísaraiðdáendiur,
eiga nokikuð ertfitt með að kynigja því að
De GaUHIe fái að alá eign sinini fyrir-
varalaust á tongið með Sigurboganuim,
sem minnir á Napoleon og sigra hans.
En sá háttur að gefa götuim nöfn mamma,
er óneitamil'ega nokikuð skemmtiliegur og
skynsamileg aðferð til að haildia á lioft
minnisstæðium atburðum og forða nöfn-
uim merkra mamnia frá gleymsku.
KannSki við ættum að fara að geyma
fræg nöfn á götuim í stað þess að Wka
þau í bókaskáp. Verst að hér duigiar
ökiki minirna en möfnin tvö og enda ölll
á son (örfá á dóttir). Hvað það hlýtur
að vena miklliu viðkuimnanllegra að vera
minnzt við uimferðargötu, sem keimur
vegfaremduim að gagni og sífellt vaikir
á vörum þeirra, en með einhvexri du'l-
arfullri og kainraSki Ijótri styttu, seim
gerir það eitt gagn að vera Skotspónm
dúfna og stólpi fyrir hunda.
Nöfniin á götum Parísarbongar eru
roeð tímamuim orðin haifsjór aif fróðleik
um þessa gömlu borig og íbúa henmar
fyrr og síðar. Um aldur henmar er það
eitt vitað, að þarraa á Sigraubökkum var
eihhver vottur atf borg á dögum Cesars,
erada ber ein gatan heitið Júlíusar-
Cesars-ígata. Síðan halda götuheitip
áfram að veikja atlhygli á söguleguim
Staðreyradum, allt frá hermiámi Róm-
verja fyrir 2000 árum og frarn yfir liok
heimsstyrjialldarinnar •síðari, þegar ein
aif bneiðigötiumuím var skínð í höfuðið á
Franklím Delano Roosevelt.
Milli þessara tvegigja gatraa, með
nöfnium - þeirna Cesars og Roosevelits,
liggur svo fjölbreytt net minja frá
horfniutm dögum, að fólk með hveris kon-
ar skoðanir má vel við uraa, hvort sem
það eru huigsjónaheitir bylitiragaimenin
eða höfðiragjtalholUr koirau'nigssinniar.
Ekki þurfa aðd'áeradur keisararas að
kvarta, en það nafn á í murani Frakkia
eraginn aranar en keisarinn þeirra,
NapaLeon Boraaparbe, enda miranir
rnikill fjöldi 'gaitraa og torga á Napoleom
og sigra hairas. Og atburða byltiragar-
inraar er minnzt af þ'VÍlíkri óhlutdrægrai,
að óhuigsamdi er að það geti farið í tauig-
arraar á raokfcrum 'korauragssinraa, Jako-
bíraa eða Girondista. Þarna er t. d.
LaimbalLe-igata, sem skírð er í höfuðið
á prinsessurani, sem Daintora lét háls-
höggva, ein hanin á sjálfur síraa götu,
svo og Robeispierre, maðrarinn sem réð
því að höfuð Dantoras losn-aði við bú'k-
iran, eftir að hafa saigt við böðuilirani:
„Sýradu fólkinu höfuðið. Það er sararaar-
Lega þess virði!“
Huigsjón'aimeinra og föðuriiandsvinir (og
hver er það ekki í Frakklaindi?) eiga
sána MarsieiláLsengötu og geta glaðzt
yfir því, að göturraar Frelsi, Jafrarétti
og Bræðralag liggja allar út frá sam-a
torgi. Koraiuinigssiniraarnir (og þeir eru
eran furðiulega margir í Frafcklandi)
geta rifjað upp röðima á koraumgunum
símum með því að tesa götuskiltin, aill't
frá þeim Lúðv'íkraium, sem bar heitið
helgi, og aftur að Lúðivífcnum, sem har
regnihlífiinia, Lúðvíki Filipusi. Einraiig
nöfnin á heálu aðailisættuniuim, að
ógleymduim hjákoraum kanuragborinmia
manna, sem líka bafa uranið nægifag
afrek til að ótækt þýkir aið nöfn þeiira
fallli í giieymSkummar dá. Það er t. d.
gaiman að sjá að Leikkoraan og gleði-
koraara fræga Adrienrae Leeouvreur skulli
eiga götu í raágrerani við Avenue de Saxe,
sem ber h-eiti frægasta el'Skhugia heran-
ar. Afltur á móti er farið iffla með
VoLtaire vesaliniginin, sem var góður
viniur heranar, því að honum hefiur verið
Skákað miður í aililt öðrum bæjarhluita.
Að vísu 'heifur haran verið heiðraður
tmeð einrai breiðgötu, árbakka, stíg og
torgi, era hanra virðist vera fariran að
felLa skriautfjaðirirraar, því þegar Frakik-
ar urð'U uppiskroppa með götu hainda
mætum marani, svipbu þeir hann torg-
irau og létu Léon BLoom það í té.
Þarna keimur í Ijós eiran af kostumuim
við að minraast mætira marana með götu-
nöfrauim í stað þess að reisa þeim styttur.
Götuskilti er hæ'gt að ta'ka niöur með
því að losa fjórar skrúfor, ef á þarf að
hálda. En ö'HLu erfiðara er að skipta um
höfuð á styttu, raemia það sé skrúfað á,
eins og stungið hefur verið upp á að
gert yrði í lönduim, þar sem það kemur
jftast fyrir að hetjur falli í óraáð.
Parísarbúum fiininlst ekkert eðlitegra
en að götur þeirra Skipti um nöfn, ef
tilefrai er ti'l. T. d. þótti full ástæða til
að Tokyo-árbakkimn yrði að New Yarfc-
árbakka eftir síðust-u heimsstyrjöld. Og
st.ræti Vietors Eman.uels III að Fraraklín
D. Rooseveltis-stræti. Og þó þakklætið
og vin'áttuvotturiran virðist mest hatfa
beirazt vestuir á bó'giran eftir stríð, ef
dæma skal eftir nýrri götuiheibuinium, þá
skyldi eniginn ætla að austrinu sé gert
áberandi lægra undir höfði. I París erau
bæði Leninigrad-stræti og Stalingrad-
torg.
Götuíbeitin sýma greinilega að í París
hefur búið og býr fóllk mieð margvís-
legar skoðanir. 150 heilaigra manraa göt-
ur, ásamt Ave-Maríu-torgi, Guði-sé-lof
götu, Satans-suindi og Hel'vítisstíg bera
vibni guðhræðslu þjóðarinraar. Næst
heilöguim möraniuim eru hershöfðinigjar
mest í heiðri hafðir við raafraigiftir á göt-
um, 44 þeirra, þá lsékniar, 36 talLsins, og
efcki Leyndr sér hversu mjög ail'lar listir
hafa frá upphafi verið í hávegum
hafðar í borgirani. Við hvert fótmál eru
götur, seim bera nöfn listamiarania, rithötf-
unda, myndlistarimainraa, tánilistarmanraa
og leikara frá öllum öldum, bæði inin-
leradra oig erleradra. Þar eru torig Söru
Berníhard, Darate-stræti Velasques-
stræti, Beeth'Ovensstræti, Leo Tolsfcoy-
stræti og Dumasgata, svo eitthvað sé
nefmt. Ekki varatair göturnar. Frakfcar
kuraraa ágiæbt ráð, ve'rðii þeir uppskroppa
með raægLLeig.a virðúfagair götur. Þeir
taka bara katfla úr eiraihverri göturani og
skíra hana upp, svo að þó feirðamaður-
inn baldi atf stað, eiigum við að sögja
eftir breiðgöbu Magðalleinu, þá kemist
hanra briátt að raun um, að í stað götu
þessa heilaga syndara er hamn allft í
eirau að spóka sig á igötu Kapusínmumk-
arana og rétt á eftir er húra af engri
sýnilegri ástæðlu orðin að ítölsku-breið-
götunni. Þetta igerir ðkuranugum eranlþá
erifiðara fyrir um að rata og er það þó
eniginn teikur fyrir, því varla kemur
fyrir að bvær götur séu hornréttar hvor
á aðra.
Einiasta ragíLu'lega götuskipumin, sem
ég get munað eftir, er krinigum Sigur-
boganra, þ.a,r sam breiðigöturraar 12 liggjia
eins og geislar frá stjörnu, svo mér
hefur al'ltaf fundizt að þetta torg gæti
ekkert aranað heitið en Etoile —
Stjörniutorg. Svoma er alllit fallvalt í
heimi hiér. Stjörnutongið er að hverfa atf
laradabréfirau. Og frétitin uim að það
yrði nú De Gaulles-torg, kom mér aif
stað til að rifja upp götulheitin í París,
sem ég á Paríis>arárunutm dundaði við að
lesa úr sögu bongariraniar, þegar ég reik-
aði um undir trj'ánium og settist á belkk
eða stól í útikaffihúsi á faHegum vor-
og suimardöigum.