Morgunblaðið - 16.04.1971, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUBAGUR 16. APRÍL 1971
17
Vilhjálmur Stefánsson
dáður 1 Sovétríkjunum
í Sovétríkjunum er vel
þekkt nafn hins frábæra
heimskautakönnuðar Vil-
hjálms Stefánssonar. — Frá
því á þriðja áratugnum hafa
bækur hans verið þýddar á
rússnesku og gefnar út í
stórum upplögum og blöð
og tímarit birta efni um
starf hans.
Frá þessu er skýrt í blaði
rússnesku fréttastofunnar
APN á íslandi, Fréttir frá
Sovétríkjunum. Þar segir enn
fremur:
Fyrir skömmu kom út í
fyrsta sinn á rússnesku vís-
indaleg ævisaga Vilhjálms
Stefánssonar í bókaflokki um
mikla vísindamenn sem Na-
úka í Moskvu gefur út.
Höfundur bókarinnar, Év-
genía Olkhína, var samstarfs
kona Vilhjálms um margra
ára skeið. Hún hefur fært sér
í nyt margar bækur og rit-
smíðar um hann, sem áður
hafa birzt á ensku, svo og
stuðzt við persónulegar end-
urminningar.
Ritstjóri bókarinnar, pró-
fessor G. Agranat, er þekkt-
ur sovézkur landfræðingur.
í formála skipar hann Vil-
hjálmi Stefánssyni í hóp
þeirra garpa, sem fremstir
hafa verið í könnun heim-
skautalanda — með Nansen,
Rasmussen og Sédof, og
leggur áherzlu á það, að spá
dómar Vilhjálms um að Norð
urskautssvæðin muni hafa æ
meiri þýðingu að gegna í lífi
margra þjóða, séu nú að ræt-
ast.
Vinsældir bókar Olkhínu
byggjast á því að hún dregur
upp breiða og skýra mynd
af hinum fjölhæfa og skap
mikla vísindamanni, hugsjón
um hans og djörfum framtíð
arsýnum.
Bókin hefst á frásögn um
þau kröppu kjör, sem faðir
Vilhjálms, bóndi á Norður-
íslandi, átti við að búa og
hröktu hattn úr landi ásamt
mörgum fjölskyldum öðrum.
Jóhann Stefánsson, kona hans
og fjögur börn settust að í
Kanada, á strönd Winnip'eg-
vatns.
Evgenía Olkhína tekur það
fram, að snemma hafi Vil-
hjálmur gerzt læs á íslenzkar
bækur og hafi mjög dáð forn
sögurnar. Hún telur að ein-
mitt þá hafi fæðzt fyrstu
draumar hans um langferð-
ir. Höfundur segir nákvæm-
lega frá torsóttum vegi hans
til menntunar, frábærum
námsgáfum og mælskulist.
Bretar vilja
þjóðaratkvæði
— um adild að EBE
Forstöðumenn búsins með 2 myndarlega karlminka.
V illiminkar nir
— sækja til aliminkanna
London, 14. apríl — NTB
FJÓRIR af hverjum fimm íbúiim
Bretlands vilja að efnt verði til
þjóðaratkvæðagreiðslu um það,
hvort landið gerist aðili að Efna-
hagsbandalagi Evrópu. Kemur
þetta fram i niðurstöðum skoð-
anakönnunar, sem birtar voru í
blaðinu Evening Standard í dag.
1 sömiu könoun kemur í ljós,
að sex af hverjum tíu vilja fá
að segja álft sitt áður en verð
er hækkað á matvörum. Þrátt
fyrir þessar niðurstöður virtust
margir vita litið um það hvað
þjóðaraíkivæðagreiðsla er, Að-
spurðir hvort þeir vissu hvemig
henni væri háittað svöruðu 55%
neitamdi. Eiinnig viritust vera
Skiptar skoðanir um, að hve
mikJiu l'eyti stjórnmáliametnn ættu
að notfæra sér þjóðaratkvæða-
greiðslu við afgreiðslu miikil-
vægm mála. 42% töldu að þjóð-
in ætti að hafa bein áhrif á af-
greiðsilu þýðingarmi’killa vanda-
mála ríkisstjómarininar, en 49%
voru þwí andvíigir.
Akranesi.
ÞAÐ er að verða vor í lofti
hér við Faxaflóa. Náttúran
lætur ekki á sér standa með
vorboðann. Æðarfuglinn er
byrjaður að hópa sig á
Lambhúsasundinu, og veiði
bjallan, sem veroir í Akra-
fjalii er komin með auð-
þekkt eggjahljóð, og hugsar
til fjölskyldufjölgunar, þrátt
fyrir offjölgun stofnsins.
Aliminkurinn í Ósbúinu er
einnig farinn að hugsa til
hreyfings, og eftir rúma tvo
mánuði mun fjölga hjá hon-
um. Það hefur raunar nú
þegar fjölgað hjá Arctic-
mink. Tveir villiminkar |
hafa komið og verið gripnir
í girðingunni, en þeir kom-
ust inn í hana, en ekki út
aftur. Þetta voru töluvert
minni dýr en aliminkurinn,
dökkbrúnir að lit, en sterkir
og grimmir.
Þannig hefur dæmið snúizt
við, þrátt fyrir slæmar spár.
Vel útbúið aliminkabú er í
raun og veru gildra fyrir
villimink, í stað þess að
fjölga honum, eins og spáð
hafði verið.
Stjórn Arcticmink lítur
björtum augum á framtíð
þessa nýja atvinnuvegs, þar
sem nú gætir aukinnar eftir-
spurnar eftir skinnum og
verð þeirra hefur hækkað.
H.J.Þ.
Vestfirðir:
Mikil aukning á
rækjuveiði
Handtekinn fyrir
að segja satt
AFLI var mjög góður á öllum
fiskislóðum rækjubátanna í Vest-
firðingafjórðungi í marz, en þá
stunduðu 73 bátar frá Vestfjörð-
um rækjuveiðar. Alls bárust á
land í fjórðungnum 1.107 lestir
af rækju, en það er sama afla
magn og barst á land í janúar og
febrúar, og er heildaraflinn frá
áramótum því orðinn 2.214 lestir.
í fyrra var marzaflinn 631 lest
og heildaraflinn frá áramótum
1.527 lestir.
Frá Bíldudal voru nú gerðir út
14 bátar til rækjuveiða í Arnar
firði, og vair heildaraflli þeirra í
mánuðinum 164 lestir í 316
róðrum. Aflahæsitir voru Vísir
með 18,2 lestir, Dröfn með 14,6
lestir og Helgi Magmússon með
14 lestir allir í 23 róðrum. —
f fyrra voru gerðir út 11 bátar
til rækj uveiða frá Bílldiudal, og
var heildarafli þeiirra í miarz 138
llesitir í 218 róðrum.
Frá versitöðvun'um við ísa-
fjarðardjúp voiru gerðir út 48
bátar til rækjuveiða í ísafjarðar
djúpi, og varð hieildarafli þeirra
í mánuðimum 820 lestir. Er þetta
ilangmesta aiflamagn, sem hoirizt
hefiir á land á einium mámuði.
Frá áramótum eru komnar á
land 1595 lestir, en í haust barst
á land 921 lest. f fyrra voru
gerðir út 32 bátar til rækjuveiða
við Djúp, og var miarzaflinin þá
436 lestir. Helldarafliinin frá ver-
tíðarbyrjun um hauatið var þá
orðinm 1526 lestir. Er atlinm í
vetur því orðinin um 1000 lestum
meiri en á sama tíma í fyrra.
Frá Hólmavík og Drangsiniesi
vom gerðir út 11 bátar til rækju-
veiða, og varð heildiaraifii þeirra
í máinuðinium 123 lestir. Afla-
hæstir voru Sigurbjörg rmeð
14,8 iliestir, Pótstj airman með 13,9
festir og Guðrún Guðmundsdótt-
ir með 12,9 testir. f fyrua stund-
uðu 9 bátar raökjuveiðair frá
Hólmaivík og Braimgsnesi, og var
heildarafilimn þá 57 lestir.
New Vork, 13. apríl — AP —
ÞR.IÚ luindruð danskir sjó-
menn í um 35 toguriiin veiddn
um 1.200 lestir af laxi frá klak
stöðvum í Davis-snndi, að
sögn Richard A. Buck, for-
manns CASE, bandai'ískrar
nefndar til verndar laximim
í Atlantsliafi, en sú nefnd er
á föruni til Kanpmannaliafn-
ar til viðræðna nni baráttn-
mál sitt við danska fiskimála-
ráðlierrann og kynningar á
því meðai almennings í Dan-
mörku.
Butík sagði að bæru viðræð-
urnar ekki árangur yrði efnt
til svolkallaðs ,,D-dags (Deter-
Moskvu, 14. april — AP
MÓÐIR Viadimirs Bukovskys,
þess er handtekinn var í Moskvu
29. niarz sl. f.vrir að bera út
óhróður um Sovétrikin, hefur
mination Day) í júni og stkor-
að á bandarísku þjóðina að
hætta að kaupa allar dansk-
ar vörur.
Hann sagði, að hagnaður /
Dana af laxveiðum niæmi að- )
eins tveimur mill'jónum dala \
á ári, sem væri lítilil hluti af (
þjóðartekjium þeirra, en /
Bandarikjamenn keyptu ár J
lega danskar vörur fyrir *
sömu upphæð. Ýmsir kunnir (
kaupsýslumenn og nátbúru- l
verndarmenn taka þátt í ;
Kaupmannahafnarferðinni til \
bjargar laxinum, en Bing (
Crosby verður ekiki með í för- l
inni eins og talið hefur verið. /
skotið málinu til Alexeis Kosy-
gins, forsætisráðherra. f bréfi tii
forsaetisráðlierrans dagsettu í
gær, þriðjudag, segir frú Bukov-
sky að sonur hennar hafi verið
handtekinn vegna þess að liann
sagði sannleikann.
Vladimir Bukovsky var leiddur
fyrir rétt 2. apríl sakaður um
brot á 70. grein sovézku refsilag-
anna, sem bannar „aind-isovézkain
áróður . . . er miðar að þvi að
grafa undan stjórn Sovétríkj-
Kaupmannahöfn,
einkaskeyti til Mbl
FÖSTUDAGINN 23. apríl he/ld-
ur íslenzki sallóleilkariinn Gunn-
ar Kvaran fyrstu hljómilleika
sína í Komunglega tónllistarhá-
skólanium í Kaupmannahöfn, þar
sem hann hefur verið nemandi
uindanfarin sex ár. Undirleik
anmast píanóleikarinn Elisabeth
Westenholz, og leika þau þetssi
verk: 1) Sonata arpeggione fyrir
selló og píanó eftir Franz Schu-
bert, 2) Svíta í c-moil fyrir selíló
eftir J. S. Bach, 3) 12 tilbrigði
Beethovenis fyrir sel'ló og píanó
anna.“ Einmig er þar bannað að
dreifa óhróðri um Sovétrikin í
sama skyni.
Frú Bukovsky segir í bréfi
sínu til Kosygins, að þegar sonur
hennar var handtekwTn hafi
hann lýst því yfir að hann hafi
ekki framið neinn glæp. Hún seg-
ir að soniur hennar hafi ailtaf
sagt sannfeikann, og það sé
ástæðan fyrir handtöku hans.
Bukovsky hefur uninið að aukn
um mannréttindum í heimalandi
sinu undanifarin tíu ár. Rúmlega
sex þessara ára hefur hann setið
í vinnubúðum eða geðveikráhæl-
um, dæmdur fyrir róðburð um
Sovétrikin.
við stefið „Ein Madchen oder
Weibchen“ úr óperunini Töfra-
flautan eftir Mozarf og 4) Són-
ata í c-dúr fyrir seiló og píanó,
opus 65 eftir Benjamin Britten.
Gunnar Kvaran, sem er fædd-
ur í Reykjavík, kom til Kaup-
mamniahafnar árið 1964 að loknu
tónlistarmámi á íslandi ,og stumd
aði nám hjá Erling Blondal
Benigtson. Frá 1968 hefur hann
verið aðstoðarkenmari hjá BlSön-
dál Bengtsson við tónJdlstarhá-
skólann. Árið 1969 hlaut hanm
tónllistarverðlaun, sem kennd
eru við Jacob Gade.
— Guninar Rytgaaird.
Laxanefndin:
Dönum hótað
viðskiptabanni
Heldur tónleika
í Kaupmannahöfn