Morgunblaðið - 28.05.1971, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. MAl 1971
7
„Mig hefur alltaf langað að gera
A-
verk um andstæður Islands“
Rætt við Hjálmar R. Bárðar-
son um bókina ÍS og ELD
„Oft er ísland nefnt land
elds og íss. Þessar andstseð-
ur hafa jafnan heillað niig, og
að gera bók um þetta efni
heíur lengi verið ósk mín, og
svo lét ég þá verða af því,“
sagði Hjálmar R. Bárðarson,
þegar ég hitti hann á förnum
vegi stuttu eftir að hin fróð-
lega og fallega bók hans: fs
og eldur kom út. Bók þessi
er útgefin í stóru broti og tei
ur 174 blaðsíður, og í henni
er ótölulegur fjöldi ljós-
mynda., bæði svarthvítra, og í
litum, sem teknar eru af þeirri
smekkvísi, som jafnan hefur
einkennt myndaitökur Hjálm-
ars.
„Hvenær eignaðist þú eig-
inlega fyrstu myndavélina
þína, Hjálmar?" spyr ég, þeg
ar ha.nn hafði boðið mér
1 heim og við vorum setztir
þægilega,
„Það mun hafa verið upp
úr 1930. Þetta var ósköp
venjuleg kassamyndavél, en
það fylgdi henni „stativ“, en
það þótti merkilegt þá. Ég
er fæddur á Isafirði og upp-
alinn þar, og ég var upp með
mér af myndavélinni minni.
Svo var það, þegar ég kom í
fyrsta skipti til Reykjavíkur,
að ég tók hana með mér. Mér
í bókinni. Á sömu siðu er
einnig önnur mynd frá sama
stað, tekin 28 árum siðar, og
sýnir hún jökulinn á undan-
haildi; hann hefur minnkað.
Við áttum þá næturgistingu á
Hroll'leiísborig. Eitthvað eftir
minnilegasta ferðalagið var
þó þegar við Hermann Björns
son lögðum land undir fót um
Hornistrandir. Hermann slas-
aðist af lj’á í Aðalvík, og vtarð
að flytja hann til Hesteyrar,
þaðan sem hann fór með báti
heim, en ég hélt einn áfram
göngunni. Gekk ég síðan að
Horni og aliar götur að
Broddanesi, stundum með bát
um, stundum með hestum, -það
an aftur til Hólmavíikur og
síðan yfir heiði að ísaf jarðar-
djúpi, og þaðan með báti til
ísafjarðar. Ferðin tók 3 vik-
ur, og ég á geysilegar endur-
minningar eftir þetta ferða-
lag mitt, og myndir á ég af
ollu þessu ferðaiiagi.
Mér þykir nú orðið ekki
gott að ferðast með hópferð-
um, nema þá helzt m,eð Jökla
rannsóknafélaiginu. Ég er oft
lengi að taka eina mynd, og
þá er iillt að láta samferða-
fóllk mitt bíða."
„Eitt hefur vakið atihygli
mina, Hjálmar, við bók þina,
og það er, hve geysknikill og
Gtillfoss í klulkabönduiTi.
(Ein af niyndumini í bókinfii Is og eldur).
er það minnisstætt, að ég fór
með hana niður að höfn, setti
hana á stativið og byrjaði að
taka myndir af kolakranan-
um sáluga, sem mér þótti
merkilegt mannvirki. Eyrar-
vinnukarlarnir ráku upp
skellihlátur, þegar þeir sáu
þessar tilfæringar í mér.
Seinna eignaðist ég svo 6x6
Reflexvél, og lærði að fram-
kalla, kopiera og stækka
sjálfur. Ég útbjó mér myrkva
kompu, en Simson og vinur
minn, Haraldur Ólafsson leið-
beindu mér með fyrstu hand
tökin. Ég var i skátafélags-
skapnum og lærði þar að
kanna laridið, og Gunnar
Andrew skátaforingi var góð-
ur leiðtogi okkar, ég hef raun
ar alltaf haft yndi af útiveru,
og á þessum ferðalögum byrj-
aði ég að ljósmynda."
„Gætirðu nefnt nokkur
minnisstæð ferðalög, þarna
fyrir vestan, Hjálmar?"
„Þau voru mörg. Eiginlega
klifum við öll fjöli í nágrenn-
inu. Og viða lá leið okkar.
1936 genigum við á Hrolleifs
borg á Drangajökli, og tók ég
þá myndina, sem er á bls. 27
fróðlegur texti fylgir henni.
Þetta er eiginlega engin
myndabók eingöngu, heldur
fræðirit öðru jöfnu."
„Já, þannig þróaðist gerð
hennar í huga mér. Bókin er
byggð upp með áframhald-
andi stíigandi, eitt tekur við
af öðru, ég byrja á ísnum,
m.a.s. hafísnum, síðan til
íossa, hvera og eldigosa, bæði
á sjó og landi. Ég hafði ærin
tækifæri til að fylgjast með
Surtsey, er félagi í Surtseyj-
arfélaginu. Og ég reyni að
tengja saman sögu landsins
og hafíssins, og set m..a. fram
þá tiigátu, að Hrafna-Flóki
hafi séð ofan i Steingríms-
förð sneisafullan af is, en síð
ur firðina á Vestfjörðum."
„Hvað hefur bókin verið
lengi í smíðu.m hjá þér,
HjáJmar?"
„Þetta er orðið 8 ára vinna
frá því ég fór að hugsa um
hana. Hún simám saman þróað
ist upp i þetta, en formið
heillaði mig. Mig hefur aHtaf
langað ti'l að skapa verk um
andstæður Islands, og byggi
bókina beinMnis á þeim and-
stæðum. Mér finnst landið
Hjálniar R. Bárðarson.
sjálft leggja þetta upp í hend
urnar á mér. Efnisyfirlitið
sjálft segir raunar mikla
sögu, og á því sést samheng
ið í bókinni og á milli kafl-
anna. Svo er til af henni
ensk útgáfa, og i ráði er að
bæta við danskri og þýzkri
útgáfu. Ég gef bókina út sjálf
ur, en hún er prentuð i Hol-
landi."
„Ekki er nú þetta eina
bókin, sem þú hefur gert,
Hjálmar?"
„Nei, siður en svo. Fyrsta
bókin, sem kom út eftir mig
hét Flugmál Island, og var
hún raunar gullpennaritigerð,
sem ég skilaði fyrir stúdents
prófið mitt við Menntaskól-
ann i Reykjavík vorið 1939.
Ég er auðvitað enginn spá-
maður, en þó gat ég þess í
bókinni, að flugvöllur ísfirð-
inga myndi verða reistur á
Skipeyri, og sú hefur líka orð
ið raunin á. Á stríðsárunum
var ég í Danmörku, og þar
skrifaði ég á dönsku bókina
Table-Top, kennslubók í nær-
myndatöku og kyrralifsmynd
um oig þar i landi ferðaðist ég
m/illi áhugamannaklúbba um
lj'ósmyndiun og hélt fyrir-
lestra á veguim heiidarsam-
taka danskra ljósmynda-
klúbba. Einnig hef ég skrif-
að fjölda greina og ritgerða
í blöð og tímarit. En bókin
ísland farsælda frón, er eigin
lega mín fyrsta myndabók.
í kjölfar hennar fyligdi svo
Islandsbókin; Iceland — Is-
land sem gefin var út á 6
tungumálum. Og svo kemur
þá síðust þessi stóra Is og
eldur.
Að lokum vildi ég segja, að
ég á mörgum skuld að gjalda
fyrir margvislega hjáip við
útigáfu bókarinnar, einkan
lega ferðafélögum minum, sér
sta.klega fólögum mínum í
Jöklarannsóknaféla.ginu og
Surtseyjarfélaginu. Ljós-
myndun á náttúru íslands er
timafrekt þolinmæðisverk, og
það getur stundum verið taf-
samt fyrir ferðafélaga manns,
að hafa seinvirkan ljósmynd-
ara með í ferðinni. En það er
einlæg von mín, að bókin
verði til þess að opma augu
margra fyrir þeim stórbrotnu
andstæðum íslenzkrar nátt-
úru, sem segja má að séu for
senda bókarinnar, og hafa
orðið mér að leiðarljósi með
hana."
Að svo meedtu skiidu ieiðir
okkar Hj'áJmars að sinni, og
ég óskaði hon.urn til ham-
ingu með þetta stórviirki, sem
ég trúi að verði til þess að
stuðia að náttúruskoðun og
náttúruvernd, og á þeim svið
um liiggja leiðir okkar sam-
an. — Fr. S.
Á
FORNUM
VEGI
TELPUREIÐHJÓL millistærð óskast. Uppl. í síma 85896 í dag.
SVEIT 13 ára telpa óskar eftir vinnú í sveit í sumar. Uppl. i síma 85956.
KEFLAVlK Þriggja herbergja íbúð til leigu. Upplýsingar í síma 7420.
IÐNAÐARHÚSNÆÐI ÓSKAST um 200 fm með góðri að- stöðu. Simi 25891 og 42398.
ÓSKA EFTIR að ráða barngóða 12 ára stúlku tifl að gæta barns á 2. ári í Vesturbæ í Hafnar- firði. Uppl. í síma 51474 mi-IN kl. 7—8.
IBÚÐ TIL LEIGU Ti'l leigu er ný fjögurra herb. íbúð í Hafnarfirði. Uppl. gefnar í síma 50665 eftir kl. 7 e. h.
ATVINNA ÓSKAST Ung stúlka hótt á 16. ári óskar eftir emhverri vinnu. Bamagæzla kemur tifl greina. Upplýsingar í sflma 52138.
MÓTATIMBUR 1x5 og 2x4 tifl sölu. Upplýsingar í síma 30834.
12 ARA TELPA óskar eftir að ko-mast i vist i Hafnarfirði. Upplýsingar í sima 51658.
BARNGÓÐ KONA á Sefltjarnarnesi óskast tifl að gæta 8 mán. gama-ls drengs frá kl. 8—5.30 ménud-föstud frf möguleg öðru hverju. Uppl. í sima 20794.
10 ARA telpa óskar eftir að gæta barns, býr á mótum Hlíða- og Háa- leitishverfis. Uppl. í síma 83178.
HEST-TAP Stór grár (hvítur) háreistur hestur tapaðist af túni í Foss vogi sl. sunnud. Ef einhver hefur orðið hans var, vinsaml. látið vita í sflma 32521.
KEFLAVlK — SUÐURNES Rifflað flauefl, ódýr buxna terylene, hvít nælonblúnda. Verzlun Sigríðar Skúladóttur sflmi 2061.
12 ara telpa óskar eftir vinnu, helzt í sveit. Sími 40346.
TIL LEIGU verzlunarhúsnæði í verzlunar- húsi mínu Strandgötu 4, Hafnarfirði. Jón Mathiesen, s-ími 50101.
BROTAMALMUR
Kaupi aiian brotamálm lang-
hæsta verði, staðgreiðsia.
Nóatún 27, simi 2-58-91.
VIIMNA ÓSKAST
15 *ra stúlka óskar eftir
vinnu í s«nar. Margt kemur
til greina. Upplýsingar í
síima 31234.
EIMSKIP
.A næstunni ferma skip vorj
,til Islands. sem hér segir:
^ANTWERPEN:
Skógafoss 2. júní
Reykjafoss 12. júnií*
Skógafoss 23. júní
Reykjafoss 1. júlí
ÍROTTERDAM:
Skógafoss 3. júní
Reykjafoss 11. júní*
Skógafoss 22. júní ,
Reykjafoss 28. júrní
; FELIXSTOWE
Dettifoss 1. júní
Mánafoss 8. júní
Dettifoss 15. júní
Mánafoss 22. júrw'
Dettifoss 29. júnf
ÍHAMBORG:
Mánafoss 27. maí
Dettifoss 3. júní
Mánafoss 10. júní
Dettifoss 17. júní
Mánafoss 24. júní
Dettifoss 1. júlí
^WESTON POINT:
Askja 10. júní
Askja 26. júní
As-kja 12. júK
ÍNORFOLK:
Goðafoss 3. júní
Brúarfoss 16. júní
Selfoss 30. júní
^KAUPMANNAHÖFN:
Tungufoss 5. júní
Gullfoss 9. júní
Laxfoss 14. júní*
Gutlfoss 23. júní
Tungufoss 29. júní
Gullfoss 7. júK
’ LEITH:
Gullfoss 11. júní
Gullfoss 25. júnf
JHELSINGBORG
Laxfoss 12. júrví*
Tungufoss 30. júní
jGAUTABORG:
Tungufoss 3. júní
Lagarfoss 8. júnf
Laxfoss 15. júní*
Skip 21. júní
Tungufoss 28. júní
^KRISTIANSAND:
Askja 29. mai
Suðri 3. júní
Askja 14. júní
Skip 22. júní
Askja 30. júní
Askja 16. júlí
9GDYNIA:
Lagarfoss 5. júní
Skip 14. júní
Tungufoss 23. júní
Fjallfoss 3. júlí
IKOTKA:
Fjallfoss 31. maí
Tungufoss 25. júní
ÍVENTSPILS:
Lagarfoss 4. júní.
fSkip, sem ekki eru merkt”j
f með stjörnu, losa aðeins í'
jRvík.
Skipið lestar á allar aðal-'
-hafmr, þ. e. Reykjavik, Hafn->>
arfjörður, Keflavik, Vest-^
^mannaeyjar, isafjörður, Akur-I
'eyri, Húsavík og Reyðarfj.Sö