Morgunblaðið - 08.08.1971, Qupperneq 6

h 6
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. ÁGÚST 1971
H''
TVEGGJA TIL FJÖGURRA herbergja íbúð óskast. — Simi 24764,
TIL SÖLU sólþurrkaður saftfiskur, fryst ýsa, síld og ioðna. Uppl. í símum 92-6519, 92-6534.
SUMARBÚSTAÐALÖNO til sölu við Vogastapa, Vatnsleysuströnd. Uppiýs- iniga.r í sima 92-6519.
Flugfélag Islands — hlutabréf Vil kaupa hiutabréf í Flug- félagi Islands. Tilboð sendist Morguiniblaðinu, merkt 4138.
BANDARlSKUR verkfræðingur óskar eftir 1—2 herb. íbúð í Rvík, sem fyrst. Uppi. gefur Mr. Rogers í s. 8570 (milli- samib. 22490) Keflavíkurfl.v. frá ki. 7-10 mánud. - föstud.
40—50 FM HÚSNÆÐI óskast til kaups eða leígu. Þarf að vera jarðhæð eða góður bílskúr. Til'boð sendist Mbl. fyrir 12. þ. m., merkt 7098.
MAÐUR VANUR MÚRVERKI óskast. Sími 42964.
BIRGÐ AVARZLA Áreiðanlegur maður óskast tfl lagerstarfa. Ökuréttindi nauðsynleg. Tiliboð með uppl. sendist afgr. Mibl. merkt „Bókaforlag 4140" f. 12.8. nk.
REGLUSAMUR menntaskólanemi óskar eftir fæði og húsnæði næsta vet- ur, helzt nálægt Hamrahlíðar- skólanum. Uppl. í síma (92)1776.
HANDAVINNA Nýkomið mikið úrval aif handavinnu. Gijörið svo vel að líta inn. Hannyrðabúöin Reykjavíikur- vegi 1, Hafnarfirði, s. 51990.
BfLAEIGENDUR — bílamálarar Höfum fengið Orginal Giasso- bílalakk — Taunus, Cortina og fl. Bakki hf, Vonarstræti 12, sími 13840.
IÐNAÐARMAÐUR óskar eftir 3ja herb. íbúð til leigu. Má þarfnast við- gerðar. Uppf. í síma 34853.
RAFHA ELDAVÉL til sölu á Sóleyjargötu 21. Til sýnis eftir kl. 7 á kvöldin.
fBÚÐ — IBÚÐ — IBÚÐ Ungt, reglusamt par, sem er við nám, óskar eftir Ktilli íbúð sem fyrst. Stmi 83062.
BARNAGÆZLA óskum eftir að koma tveggja ménaða barni í gæzlu fyrri hluta dags frá 1. september. Upplýsingar í síma 30070.
„Bát minn leysi ég, burt frá strönd"
„Blikar hafið hiiminblátt,
hnígiir sól í vesturátt.
BMðan heyri ég bylgjuslátt,
byrinn er af landi.
Hafmeyjamar syngja fyrlr
sandi.
Bát minn leysi ég, burt frá
strönd
beini för í draumalönd.
Seglin björtu blika þönd,
byrinn er af landL
Hafmeyjarnar syngja fyrir
sandi."
Ég rakst á þennan kvæðis-
part í ijóðabók Ricíharcls
Beoks: Við ljóðalindir, sem
út kam 1959. Kvæðið nefndi
hann Ú.tþrái. Og það var eins
og vdð manninn mælit, sarna
útþráin greiip mlg, og er þó
langt bil á milii sjömennsku
Riahards og mánnar, en hann
var, eins og bunnugt er, sjó-
maður fyrir Austfjörðuim i
eina tíð. En útþráin getiur
birzt í svo mörgum myndium.
Fyrlr huigskotssjónium mán-
um stóð gömul mynd, einni
minnimgu frá ungUngsórum
mínum slkaut uipp á yfirborð-
ið, skemmftilegri minningu:, og
það er frá atburði þeim, sem
mig langar til að segja ykk-
ur í dag.
Tveir bændur, bróðir minn
Hjalti og Si'gfús í Norður-
kotá, stimduðu saman hrogn-
kelsaveiði þetta vorið. Það er
lanigt siðan þetta var. Grá-
sleppuhrognin voru i háiu
verði þá eiins og nú. En allur
fiskurinn var einnig nýttur
af heimiiunuim, ýmist nýr,
saltaður éða sigih, bæði rauð
maginn og grásleppam.
Sigfiús i Norðurkoti hafði
aUa tið verið vinur fjöl-
skyldu okkar, og ófá voiru
þau skipti, sem við höfðum
gengið um fjöruna hans við
fjörðinn, og þegar svo hald-
ið var heim á ileið upp túnið,
stóð hann aUa jafna á hlað
varpanum, og ekki var við
annað komandi en að ganga I
bæinn og þiigigja góðgerðir,
og þær voru aldeilis ekki
skornar við nögl. Sumium
kann að hafa þótt Siigfús
hrjúfur í fyrstu, en slíkt
hvarf venjuileg'a fljótt, því að
inni sló heitt og einlæigt
hjarta, og hanm var vinur
vina sinna I raum og sann-
leika. Ég kynntist honum all-
náið, enda haíði ég drvalizt
á næsta bæ við hann í fjölda-
mörg sumur.
Nú var það dag nokkum,
að Hjalti bróðir minn var
eitthvað fiorfaliaður. Ég man
ekki, hvað það var, nema það,
að óg var femgimn til að vitja
um hrognkelsanetin með
Fúsa, en svo nefndum við
Sigfús jaiinan. (Sigifiús Jóns-
son er dáinn fiyfir aUmörgum
árum, og varð miörgum harm-
dauði.)
Þetta var eldsnemrrua morg-
uns, þegar ég axlaði minn mal
og gekk sem leið lá út mel-
ana niður að Norðurkoti, og
var þá Fúsá kominn út fyrir
nokfcru. Við skokkuðum sam-
an niður túnið, alveg að
Niðurkoti, en þá var iörugu
í eyði íarið, en þar fyrir neð-
an var vörin, og bátinn átti
Fúsi. Með hjálp hvailbeina í
hlunna stað, gekk okkur
sæmilega að setja bátinn, og
áður en varði var tekið ára-
lagið, og mffiU Norðurkots-
skers og klettóttrar strand-
arinnar, var haldið inn með
firðinum í átt tU Löngiu-
skerja, en þar voru góð
hrognkeisamið, og þar höfðu
þeir fiéiagar laigt netunium
dagimn áður.
★
Veðrið var eins og bezt
varð á kosið. SóUn var ekkj
alveg komin uipp fyrir Mela-
fjallið, en skýhnoðrar voru
aðeins yfir Skarðslheiði, og
logn var á sjónum. Við rer-
um rösklega, en þó famm ég,
að Fúsi reyndi að róa í takt
við miig unglinginn, hlifa mér,
enda var hann rnikiíU bama-
vinur og unglinga, skildi þá,
hagaði sér eftir því í sam-
skiptum við þá. Þegar svo út
að netunum kom, þyrjaði
Fúsi að draga inn, en á með-
an átti ég að halda bátmum
í horfinu, svo að hamn skriði
léttiiega meðfram netateinin-
urn.
★
Segir nú stuttlega
frá hrognkelsum. Sjálfisagt
þekkja flestir Islendingar
rauðmaga og grásleppu.
Eiginlega finnst rnanni vor
ið tæpast komið, fyrr en góm-
Tveir á báti. (Blýantsteikni ng gömul eftir Þorvald Frið-
finnsson.)
Sigrfús Jónsson, bóndi í Norð-
urkoti, bátsfélagi minn þenn-
an dýrðlega morgim.
sætur rauðmaginn hefur ver-
ið á borðum. Og hér áður
fymi, þegar meira var um
það en mú, að karlarnir frá
Grimssítaðahodtiniu keamu í
bæinn með hjólbörurnar sin-
ar, hlaðnar spriklandi rauð-
maga og siiginni grá-
sleppu, fylgdi þeim aiiltaf
áfcveðin „stemninig", sem
engu var lílk. Sag,t var raun-
ar, að rauðmaginn þeirra
væri svo lifandi að hann
spriklaði sundurskorinn í
pottinium.
Hrognkelsi ganiga á
grynnstu miðin seinni hkuta
vetrar til að hrygna, einkan-
lega þar sem botn er grýtt-
ur oig vel þaragróinn. Eins
halda þau sig stundium í
f jöruiónum, og eru sumstaðar
stungin við skerin, og veit ég
dæmi um slíka veiðiaðferð
vestur við Djlúp, í sjávarlón-
um við ÓsíhJSð.
Þau eru ósköp þunglama-
Legt par, herra Rauðmaigi og
frú GrásJeppa, allt að 60 cm.
lanigir fiskar, og þaktir
þykku roði, alisettiu kört-
um, sem kallað er hvelja. Og
svo er mikil hagræðimg þess-
ara guðafiska, að kviðuggar
þeirra eru ummyndaðir í soig-
flögu, sem gerir þeim kleift
að sjúga sig fasta á steina á
Rauðmagliui stendur vörð yfir eggjunum.

''m"1111 111' H' nl 1.. niWiii i1 Mllli 11 1 ii III—ii 'i
Horft yfir Melahólma og N orðurkotssker frá Höfðalág-
um. Á þessum slóðum vitjuðum við Sigfús nm hrogn-
kelsanetin.
sjáiyarbotninum. Þau eru
Norður-Atlantshafisliskar, og
hrognin þykja finasta hrá-
efni tii að líkja efitir rúss-
neskum styrkjukaviar. Og
nóg um þau, nema að endur-
taka þjóðsöguna ævagömiiu
um það, hvernig fólk hélt, að
rauðmagí og grásleppa hefðu
til orðið í fyrstu:
„Eintt sinni gekk Kristur
með sjó fram og var sankti
Pétur með honum. Kristur
hrækti í sjóinn og af þvi
varð rauðmaginn. I>á hrækti
iíka sankti Pétur í sjóinn og
af því varð grásleppan. Djöfull
inn gekk á eftir þeim með
sjóntim. Hann sá þetta og
vildi nú ekld verða minnstur.
Hann hrækti því í sjóinn og
af því varð marglyttan."
(Þjóðsögur Jóns Ámasonar).
★
Vel geklk Sigfúsi að in.n-
byrða grásleppuna og rauð-
magann, og hrognkielsin
skiptu tugum I bátumium, þeg-
ar lokið var við að vitja um.
Var svo ekki verið að tvi-
nóna við það að venda bátn-
um, og strikið tekið beint að
landi framan við Niðiurkot.
Við fengum hjálp við að setja
bátinn. Hann reyndist þung-
ur uipp á móti fijörunni, blaut-
ur, en allt hafðist þetta að
lokum, og við tókum til við að
gerðina. Dagur fagur breidd-
ist yfir hiimin, haf og hauð-
ur, og upphaf Sjöferðar
kvæðiis Knuts Hamsun í þýð-
ingu Sigurðar frá Arnarholti,
þaut í gegnum huga okkar,
þegar við stikuðum heim tún-
ið, heim í mor.gunkaffið:
„Um nættirstnnd
ég stefni út fjörð,
og allt er hljótt
á himni og jörð
og allt er huliðshúmi vafið.
Nú vaggar ferjan
sér fram á haíið,
á hafið út, fram til
eyðiskerja."
Melahólminn og Norður-
kotsskerið möruðu í hálfu
kafi utan við landið. Ein-
staka máfur gæddi sér á .inn-
voisi og slori við bátinn. Nátt
fallið var enn ekki þomað á
túniruu, og þegar Fúsi bauð
mér í kaffisopann, var sólin
rétt að korna u.pp yfir Tinnu-
skarði. Yndisleg morgun-
stund var liðin.
— Fr. S.
ÚTI
Á
VÍÐAVANGI
Gangið um úti í góða veðrinu!