Morgunblaðið - 12.09.1971, Blaðsíða 12

12
MORiGUNRLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. SEPTEMBER 1071:.:
Nikita
Krúsjeff
NIKITA Krúsjeffs ve>rður
mirmzt fyrir margt. Hans
verður minnzt fyrir að hafa
átt hvað mestan þátt í sundr-
ungunni í heimi kommúnista.
Hans verður minnzt fyrir þær
stjórnarfa-rslegu- og efnahags-
legu umbætur sem hann kom
til leiðar í Rússlandi. Hans
verður minnzt fyrir það að
hafa flett ofan af ógnarstjórn
Stalíns. Nafríi hans verður
haldið í lofti í sambandi við af-
rek Rússa í geimum. Fram-
koma hans í Kúbudeilunni 1962
verður í minni höfð.
Á hinn bóginn gleymist ekki
sá þáttu.r sem hann átti í því
Krúsjeff að leik
að bæla niður uppreisnina í
Ungverjalandi. Viðbrögð hans
við máli U-2 njósnaflugvélar,
skutu niður, verða líka i minni
höfð. Sama er að segja um
þá ráðstöfun hans að sprengja
50 megalesta kjarnorku-
sprengju til þess að sýna mátt
Sovétríkjannna.
Persónuliega var Krúsjeff
kunnari aimenningi á Vestur-
löndum en allir aðrir sovézk-
ir stjórnmiálamienn, oig þar
naut hann t'öiuiverðrar hylli.
Tiltektir hans Vöktu athyigtli.
Hann lamibdi í borðið og hótaði
að búa kapitalistum grötf, „við
munum grafa ykkur,“ sagði
hann, en svo átti hann titt að
segja við þesisa sömiu kapíital-
ista að þeir yrðu að lifa sam-
an með kammúnistum í friði
og eindrægni. Mörgum er í
fersku minni þegar hann lamdi
stoóm sínum i ræðustól Sam-
einuðu þjóðanna. Hann hatfði
alltaf á takteinuim spaktmiæli,
oft höfð eftir bæradafólkinu
sem hann ólst upp með í
Úkraínu, og tilvitnanir í B bli-
una og önnur rit. Hann tók
rösklega upp í si.g þegar hon-
um íannst nóg um dugleysi
starflsmianna flökksins og for-
ystuimanraa í atvimniuilífinu.
Góðu hliðar Krúsjeffs gerðu
hann frábrugðinn fyrirrennar-
anum Stalín. Hann gat hlust-
að á rök andstæðinga og jafn-
vel tiHeimkað sér margt úr að-
fierðum kapítalista. „Við get-
uim margt af ykkur lært ,“ sagði
hann. Hann vildi ekki stofna
til ófriðar til þess að vilklka út
landamæri Sovétrikjanna.
Hann fhi'.ti eJdiflauigar tij,
Kúbu til þetss að skóika Banda-
ríkjunum úr önstuttri fjarlægð,
en flutti þær burtu þegar
ófriðarhættan vofði yfir. Hann
prédikaði friðsamlega sambúð,
meðal annars með þeim afleið-
ingum að til algerra vinslita
kom við Kinverja. Þegar haran
var settur af 15. október 1964
var haran sakaður um að hafa
haldið illa á rraálum í Kúbu-
deilunni og í Súez-stríðinu 1956.
Eftirmenm hans hafa reynt að
leggja meiri áherzlu á eflingu
heraflans og aukin áhrif Rovét-
ríkjanna í öllum heimshlutum
Óskum að ráða stúlku
helzt vana verksmiðjuvinnu.
Upplýsingar hjá verkstjóra á mánudag.
Ullarverksmiðjan FRAMTfÐIN
Frakkastíg 8, sími 1360.
Þurrhreinsun til sölu
í verzlunarmiðstöð. Tilvalið tækifæri fyrir hjón til að skapa
sér sjálfstæðan atvinnurekstur.
Leigusamningur tryggur, ef samið er strax.
Tilboð sendist Mbl. fyrir 20. þ.m. merkt: „Þurrhreinsun —
3003".
Ódýrur spónuplötur
8, 10, 12, 16, 19 og 22 mm sléttar, fasaðar og vatnsheldar
spónaplötur nýkomnar.
VERZLANASAMBANDIÐ H.F.,
j Skipholti 37, sími 38560.
Krúsjeff á Allsherjarþingi SÞ
Krúsjeff var hent út í yztu
myrkur. Hann var sakaður um
að hafa valdið kreppu í land-
búnaðinum og gert margar
skyssur í fjármálum ríkisins og
í stjórn flokksins. Hann var
eiranig sakaður um að hafa ýtt
undir persónudýrkun á sjálfum
sér og að hafa otað ættiragjum
sinum í valdastöður.
Grundvöilinn að stefnu sinni
lagði Krúsjeff í hirani frægu
leyniræðu, sem hann hélt á
flokksþinginu 1956, þegar hann
fordæmdi og afhjúpaði glæpi
Stalíns. En sjálfur gegndi Krús-
jeff mikilvægum emtoættum í
valdatíð Stalíns. Hamn var fædd
ur 17. apríi 1894 í smáþorpinu
Kalinovka í Kursk-héraði í
Úkraínu. Krúsjeff vandist
snemma erfiðsvinnu og fékk að
eins tveggja ára barnaskóla-
merantun. Faðir hans var bóndi
og flosnaði upp 1908 af jörð
sinni. Fjölskyidan fluttist til
Dombas-námanna í héraðinu
Yuzovka. Krúsjeff starfaði í
þýzikri verksmniðju og varan sig
upp í að verða vélaviðgerðar-
maður. Átján ára gamall tók
hann þáít í mótmælaaðgerðum
og missti atvinnuna, en fékk
síðan vinnu í frangkri verk-
smiðju í Rutchenkov.
Krúsjeff studdi marz-byiting-
una 1917 og var framarlega í
flokki rauðliða í nóvember-bylt
ingunni í Pétursborg. Á næstu
tveimur árum starfaði ha-mn við
pólitíska s'kipulagsstarfsomi í
Rauða hernum, og því næst var
honum falið að koma Dombas-
námunum og verksmiðjunum í
gang. Krúsjeff sagði seinna, að
erfitt hefði verið að fá verka-
mennina til að sætta sig við lak-
ari kjör en þeir nutu á dögum
zarsins. ■— Hann aflaði sér
Krúsjeff og Nína kona hans
tæknimenntunar, varð flókks-
ritari i skólanum sem haran
lærði við og kvæntist uin þesis-
ar mundir Nínu, sem var kenn-
ari í Yuzovka, þar sem bann
stundaði nám sitt. — Dazar
Kaganovich, einn kunnasti sam-
verkamaður Stalíns, kom Krús-
jeff til valda í flokknum. Hann
var fiuttur til Kiev 1928. Hann
var eldheitur stuðraingsmaður
Stalíns og byltingariíiugssjón-
araraa á þessum árum.
Árið 1929 var Krúsjeff send-
ur til Moskvu til nátmis í ,,aka-
demíu þungaiðnaðarins1', og
haran varð ritari floklksdeildar-
innar í sikólanum. Fimim árum
síðar var hann orði'nn ritari
floklksdeildar Moskvu og tök
sæti í miðstjórn flokksins, sem
var skipuð 100 fulltrúum, Árið
1935 tók hamn við starfi Kag-
anovichs sem ritari Moskvu-
héraðsdeildarinnar. Krúsjeff
gerði seinna lítið úr störfum són
um á Stalíntímanum og kvað
störf sín við iðnvæðingu hafa
verið yfrið nóg viðfamgsefrai.
Krúsjeff var fluttur aftrar 1938
og skipaður aðalritari Komm-
únistaflakksins í Úkraíinu, þar
sem Stalín ætlaði honum það
verkefni að bæla niður þjóð-
ernishyggju. Hreinsanimar í
Úkraínu eru svartasti blettur-
inn á ferli Krúsjeff. Haran lýsti
yfir því í mörgum ræðum að
sýna mætti enga miskunn og
sagði á flokksþinginu 1938, að
taka yrði svikara umyrðalaust
af lífi. Harain lögleiddi rússn-
cs'ku sem aðalmál í skólum. Á
hinn bóginn stuðlaði hanm að
efnahagslegum framförum og
var óvæginn við duglitla starfs-
menn flokksims og forysfumenn
iðnaðar og landbúnaðar. Hann
heimsótti samyrkjubú og kann-
aði hvernig ástatt var. jafnt í
hænsnahúsum sem fjósum og
hlöðum.
Heimisstyrjöldin opnaði augu
Krúsjeffs fyrir því að Stalín
væri ekki alltaf óskeikull. Hanm
var pólitískur hershöfðingi og
kom við sögu umsátursins um
Stalíngrad og undanhald Þjóð-
verja frá Úkraínu. Haran var
bæði forsætisráðherra og flokks
foringi í Úkraínu eftir styrj-
öldina og stjórnaði erfiðu
viðreisnarstarfi, en ástandið
var þá næstum þvi eins slæmt
og í hungursneyðinni 1922. Krú-
sjeff þótti einbeita sér um of að
efnahagsmálunum og Kagano-
vich var sendur frá Moskvu, að
því er virðist til að 'hafa eftir-
lit með honum. Kaganovich tók
við stjórn flokksins skamma
hríð, hélt síðan aftur til
Moskvu og Krúsjeff komst aft-
ur í náð. Árið 1949 kallaði Stal-
ín Krúsjeff til Moskvu til að
etja honum gegn Malenkov,
sem stjórnaði skipulagi flokks-
ins og hafði kvartað yfir
ft-ammistöðu Krúsjeffs í Úkra-
ínu. Þetta var forspil valdabar-
áttu þeirra Krúsjeffs og Mal-
enkovs eftir lát Stalíns í marz
1953.
Malenkov hafð' b'tur framan
af í va'daharát luinn'i, en báðir
vildu slaka á ógraarstjÖrn:nn!.
Malenkov varð að lókum að
víkja úr starfi flokksforingja
fyr'r Krúsijeílf, seim tiók að efla
vö'd ff.oikkisiras, og elk'ki lte:ð á
löragu þar 11Q Malerakiov hrökkil-
Franiliald á hls. 2

Krúsjeff og Kennedy á Vínarfundinum 1961