Morgunblaðið - 12.10.1971, Blaðsíða 19

Morgunblaðið - 12.10.1971, Blaðsíða 19
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. OKTÓBER 1971 19 rrvn, honum og Einari Vestmann. Þessi skörð verða seint fyllt, en það er þeirra sem eftir lifa að fylla þau. Og að lokum langar mig að þakka margar samverustundir þar sem Niels fræddi mig um imenn og málefni. Því miður hóf ég þær heimsóknir allt of seint, þvi að margt var þar að fá sem hvergi fæst, ekki sízt fyrix það að þar kom samvizkusemin fram í að segja ekki neitt nema það sem væri öruggt. Ég þakka samfylgdina, hún var fyrir mig eins og alla sem umgeng ust hann ávinningur. Ég óska honum tdil hamingju með að löngu, flekklausu lifi er lokið og að nú er hann kominn, þar sem þeir ást vinir hans, sem á undan voru famir, taka á móti honum, og ég óska dætrum hans tal hamingju með að hafa átt þá foreldra, sem þær áttu og fyrir að hafa nú mátt Ihlynna að honum síðustu stund- irnar. Guð blessi minningu þína og þökk fyrir allt. Ari Gíslason. ÞEGAR litið er til baka, hvarflar hugurinn t)iil æskuáranna og rifj- ast þá upp margar endurminn- ingar um hann, sem nú er kvadd- ur í hinzta sinn. Hann er fæddur í Lambhúsum 21. febrúar 1892, sonur hjónanna Kristmanna Tómassonar frá Bjargi og Helgu Nielsdóttur. — Ættir hans má rekja til mikiila sjósóknara og búhölda. í æsku stundaði hann algeng fltörf til sjávar og sveita og vann einnig við verzlun Vilhjálms Þor valdssonar á Akranesi. Hinn 16. mai 1914 kvæntist hanm Margréti Jónsdóttur, Sveins sonar prófasts á Akranesi og konu hans Halldóru Hallgríms- dóttur, Jónssonar, hreppstjóra. Bjuggu þau fyrstu búskaparár sín að Miðteig, en reistu sér síðar húsið Vesturgötu 10 og áttu þar heima síðan. Konu sína missti hann 9. nóv. 1956. Á árinu 1915 gekk hann í félag með þeim Bjarna Ólafssyni skip stjóra og Ólafi Björnssyni, kaup manni og ritstjóra og stofnuðu þeir þá fyrirtækið Bjarna Ólafs- son & Co. Ráku þeir umfangs- mikið útgerðar- og verzlunarfyr irtæki, sem annaðist fiskverkun ökipaafgreiðslu, olíusölu, verzlun og sláturhús. Á árunum 1920—30 komu þeir upp fiskverkunarstöðv um og eignuðust hvert skipið öðru betra og 1928 höfðu þeir reisit og starfræktu fyrsta vél- frystihúsið á staðnum og ráku um tima niðursuðuverksmiðju og reykhús. Fyrirtækið stóð í miklum blóma meðan þeirra naut víð og hafði Niels þá alla yfirumsjón með framkvæmdum þess í landi og þótti öllum, sem þar unnu gott að hlíta röggsamri stjórn hans. Síðar á ævinni gerðist hann bankaritari hjá Sparisjóði Akra- nesa og var jafnframt aðalum- boðsmaður Happdrættis Háskóla íslands. Hann hafði mikið yndi af bú- skap og átti ávallt dálítinn ,fjár- hóp, sem hann annaðisit meðan heilsan entist. Var hann einn af brautryðjendum að ræktunar- framkvæmdum á Akranesi, átti fallegt tún við Vesturgötuna og ræsti fram og ræktaði alistórt land fjrrir ofan bæinn. Á uppvaxtarárum sínum kynnt ist hann sjálfstæðisbaráttu þjóð- arinnar og tók virkan þátt í henni. Alla tíð hafði hann lifandi áhuga á stjórnmátum og var einn traustasti stuðningsmaður Sjálf- stæðisflokksins i sínu byggðar- lagi. Mikil afskipti hafði hann af félags- og menningarmálum, var einn helzti forvígismaður Góð- templarareglunnar á Akranesi og um tíma formaður stúkunnar þar. Hann unni mjög íslenzkum bók menntum og þjóðlegum fræðum og var bæði víðlesinn og fjölfróð ur. Hann hafði sérstakan áhuga á leiklist og sá sig aldrei úr færi að fara í leikhú», enda var hann sjálfur góður leikari og tók þátt í leikstarfsemi á Akranesi og var um skeið formaður leikfélagsins þar. Hann gaf sig eimnig mjög að slysavamarmálum og var um tíma formaður björgunarsveitar staðarins. Niels var með afbrigðum vin- sæll maður, sem lét sér annt um hag annarra og vakti traust þeirra vegna óvenjulegra mann- kosta. Á hinu glæsilega heimili þeirra hjóna, Nielsar Kristmannfl sonar og Margrétar Jónsdóttur var ætíð opið hús gestum og gang andi og öllum, sem þangað komu var tekið af slíkri alúð og gest- risni að betra varð eigi á kosið. Þau hjónin áttu 3 böm, Andrés, bóksala á Akranesi, sem féll frá í blóma lífsins, Kristrúnu, konu Ragnars Sigurðssonar læknis í Reykjavík og Margréti, sem dvalizt hefur í föðurgarði og ver ið stoð og stytta föður sína í ell inni. Er varla hægt að hugsa sér fjöl skyldu, þar sem rikt hefur önn- ur eins fölskvalaus ástúð, tryggð og samlyndi. Nú er hann kvadd- ur. Vi'i ég þakka alla þá góðvild, hlýju og sannan vinarhug, sem hann og hans fjölskylda ávallt sýndu mér og minum í orði og verki. Blessuð veri minningin um hóinn. Bjarni Konráðsson. EKKl hafði ég lengi átt heima á Akranesi, þegar ég veitti athygli hárum öldungi, brosmiidum og glaðlegum, sem fór gjaman á reiðhjóli um bæinn. Var mér tjáð, að þar færi Níels Kristmannason sparisjóðsbókari og fyrrum út- gerðarmaður. Innan tíðar höfðu tekizt með okkur nokkur kynni, m.a. í félagsistarfi. Níels var þá, eins og löngum áður, einn helzti forystumaður templara á Akra- nesi, og hann átti drjúgan þátt í þvi að gæða stúkufundina þeim heimilislega hlýleika og þokka, sem gerði þá sannkallaða vina- fundi. Níels Kristmannsson var enginn nýgræðingur í félagsmálum. Auk þess að eiga sæti í hreppsnefnd Ytri-Akraneshrepps og vera odd viti hennar um skeið hafði hann starfað að bindindismálum og öðru, er tii menningarauka horfði frá unga aldri. Foreldrar hans höfðu verið í glæsilegri forystu- sveit templara á Skipaskaga og faðir hans einn þeirra, sem áttu heiðurinn af því að hvetja og styðja Pétur Ottesen til framboðs og þingmennsku fyrsta sinni. — Níeis fetaði trúlega í fótspor for eldra sinma í þessum efnum. Og þriðji ættliðurinn, Andrés bók- sali, sonur Nielsar, var einnig hinn ágætasti liðsmaður í bind- indisstarfinu á sinini tíð, en lézt fyrir aldur fram. Níelsi Kristmarmssyni var ljóst, að góðtemplarareglan hefur ver ið og á að vera vermireitur há- leitra hugsjóna. Henni vann hanm það sem hann mátti. Þegar hann n-ú kveður, er það hinna yngri að „taka upp verkin hans“. Slíkt er heiður, hverjum sem gerir, en sæti Níelsar Kristmannssonar er vandskipað. Níels Kristmannsson var um margt óvenjulega vel gerður mað ur. Hann var sérlega hégómaiaus. Stærilæti og stertimennska voru honum andstyggð. Hann var gæddur þeirri hlýju og notalegu spauggreind, sem er aðal sannra mannvina. Lifsreynsila hans hafði gert hann óvenju viðsýnan og for dómalausan, ef hann hafði þá ekki alla tið verið það. Öfund og bakmæli þrifust ekki í návist hans. Hvarvetna fór hann með friði, bar sáttarorð, létt gott af sér leiða. Níels Kristmannsson naut ekki langskólagöngu, en greind hans og fjölþættir hæfileikar skipuðu honum ungum í fylkingar- brjóst í framfara- og menningar sókn vaxandi byggðarlags. Hann var aidinn að árum, er ég kyrtnt ist honum, en af þeim kynnum dreg ég þá ályktun, að hann hafi verið gæfumaður: Hann eignað ist ágæta konu, Margréti Jóns- dóttur, og með henni efnileg börn. Að vísu varð hann að þola þær raunir að sjá á bak konu sinni og syni, en hann kom það heill og sannur úr „stórviðrum ævinnar", að á gamals aldri átti hann andlegt þrek til að miðla samferðamönnum af bjartsýni inni og hlýrri manngæzku. — Slíkt er mikill sigur og mikil gæfa. Bindindismenn kveðja Níels Kristmannsson og þakka honum og votta ástvinum hans samúð. Óeigingjörn störf hans gleymast seint, þétt handtak, vinhlý orð, mild bros. Og þó að vík sé milli vina um sinn, er gott til þess að vita, að hvar sem Níels Krist- mannsson fer, verður ætíð „góðra vina fundur“. Ólafur Haukur Árnason. NfELS Kristmannsson er í dag tii moldar borinn. Þá eru þeir horfnir félagarnar þrír, Bjami, Ólafur, Niels, sem ungir að árum, fullir af bjartsýni, áræði og lífs- þrótti, lögðu grundvöll að at- vinnufyrirtæki, er um margra ára skeið var lyftistöng atvinnulífi Akranesbæj ar. Við Níels vorum lengi sam- ferðamenn, þótt aldursmunur væri mikill og naut ég nærveru hans í ríkum mæli, fyrst ®em samstarfsmanns föður míns um áraraðir og síðar sem þátttak- anda í fyrirtæki sonar síns, en það bar hann mjög fyrir brjósti. Áttum við margar góðar sam- verustundir og voru þær mér mikils virði. Niels var einm þeirra, sem eiga gott með að ræða við og umgangast unga menn, enda sjátfur síungur í anda. Taldi hann gjarnan í þá kjark, hvatti þá I starfi og til átaka við lífið. Hygg ég að úngir menn hafi haft gott af kynnum sínum af þessum heiðursmanni, enda réð hann á- vallt heilt. Níels Kristmannsson setti mik inn svip á bæjarlífið á Akraneai með giftudrjúgu starfi á sviði fé lagsmála. Fórnaði hann miklu af tíma sínum og starfskröfturn fyr ir aðaláhugamál sín, slysavarna mál, bindindismál og leikstarf- semi og vann að þeim af alhug. Átti hann þökk bæjarbúa fyrir framlag sitt til þeirra mála. Og nú, þegar þessi góði og ein iægi vinur minn er kvaddur, þaktoa ég honum innilega fyrir alit það, sem hann miðlaði mér á samieið okkar og fyrir órofa tryggð við foreldra mína og fjöl skyidu. Ólafur B. Ólafsson. I.U’AMR Á fSLANBSMIöUM FRÁ því er skýrt í nýjasta * úefti tímaritsins Fishing News | International að japanski skut i togarinn Shirane Maru, sem . er 2.500 tonn og hefur bæki- 1 stöð á Kanarieyjum, hafi kom I ið til hafnar í Las PaLmas að | lokinni veiðiferð á íslandsmið. Þrátt fyrir lélegan afla hélt togarinn aftur á Islandsmið I að löndun lokinni. Guðrún (Dadda) Guðmundsdóítir ÞESSI kveðjuorð eru hvorki mörg né merkileg. Við bekkjar- systur Döddu vildum þó aðeins minnast hennar lítilsháttar á prenti. Hún er sú fyrsrta okkar, er leggur upp í langferðina svo- kölluðu — þann veg, sem við verðum nauðugar, viljugar allar að ganiga. Dadda okkar var svo fárveik, að við hyggjum hún hafi dáið södd lífdaga. Hún átti raunar við heilsuleysi að stríða öðru hverju árum saman. Það er eims og vill verða, ekki aízt nú á dögum, að fundum okk- ar bar ekki eins oft saman og skyldi — eiinatt hefur sinnan verið hin sama milli otokar bekkj- arsystrann a, einiæg vimátta. Dadda giftist æskuvini sínum, Einari Ástráðssyni, lækni, — átti með honum tvær dætur og tvö fósturböm. Við litum í skóla og æ síðar upp til Döddu, hún var snemma andlega þroskuð, afar ljóðelsk, námsmaður í betra lagi, mjög greind, kát og hress. — Líf henn- ar var þó ekki alla tíð dana á rósum, hún fékk sína reynslu í lífsins skóla eins og allflestir, en bar sig með afbrigðum vel. Við minnumst hennar í kærleitoa og kveðjum hana með ljóði, sem Tómas Guðmundsson orti til hennar ungrar. Ég leitaði blárra blóma að binda þér dálítinn sveig en fölleit kom nóttin og frosið kalt á fegurstu blöðin hneig. Og ég gat ei handsamað heldur þá hljóma, sem fiögruðu um mig. Því það voru allt saman orðlausir draumar um ástina, vorið og þig. Bekkjarsystimr. Fjölþættir náms- flokkar í Kópavogi — annað áriö og stóraukiö starf 1 þessum mámiði taka til starfa námsflokkar í Kópavogi, en fullorðinnafræðsla af ýmsu tagi er nú mjög á dagskrá. Kópavogsbær stendur ekki að rekstri þessairar starfsemi, en styrkir hana, ma. með þvf að lána afnot af einum skóla bæj- arins. Forstöðnmaður námsflokk anna er Guðbjartur Gunn- arsson, en hann byrjaði raun- ar í fyrrahaust með nokkra flokka í ensku, Að sjáiteögðu fer fjöldi kennslufloklka eftir aðisokn og áhuga bæjarbúa og fólltos i næsta nágrenni, en ef að Ilíkuim læbur, verða margir flotokar í tungu- máluinum, einkum ensitou, en þeg- ar hefur verið talsvert spurt um þá. Samtalsfl'otokar í erlendum tunguimiál'uim eru sérstaklega vin sælir. Fólkið sækir tíma einu sinni í viltou og er þá tvær toemnslustundir í einu. „Inn- fæddur" kennari kennir anna.n flímann, en vanur ensitoukennari, íslenzkur, toennir hinn. Báðir nota segulbönd og önnur hjálp- argögn eftir atvikum, en bæto- urmar, sem stuðzt er við eru er- lendar með aragrúa af myndurn til skýringar og mj'ög skemimti- iega byggðar upp. Sérstakir saim talsflokkar verða fyrir leigubif reiðastjóra, sérfllotokar fiyrir börn og hjálparflotoikar fyrir Skóiaflótk í helztu greinum. Auto ensku stendiur til boða að mjtnda floklka í þýzku, frönstou, norsku, sænsku, og spænsku, en eftirspurnin stoer úr um, hvoit af því verður. Miðað við að sðkn Kópavogisbúa að némis- floiktoum og málaskólum i Reýkjavik að undanflörnu, ætti að vera hægt að fylia marga dlíka flloktoa. Skemmdar- verk í Belf ast Beifast, 8. okt. NTB. SKEMMDARVERKAMENN sprengdu í dag stór göt á vatns- geymi etan í Belfast á Norður- frlandi, og er talið að uni 414 niUljón lítrar vatns hafi flætt út á götur borgarinnar. Vatnsskortur hefur ríkt á Norð ur-lrlandi að undanförnu vegna langvarandi þurrka, og i gær hófst vatnsskömmtun í Belfast. Er nú taiið að vegna skemmdar- verksins á vatnsgeyminum verði um 10 þúsund íbúar i einu ka- þólska hverfinu í borginni að búa við algjöran vatnsskort um hríð. Skemmdarverkamennirnir rudd ust vopnaðir inn í dælustöð við vatnsgeyminn, skipuðu starfs- fólkinu að fara út, og komu sprengjum fyrir við tvær aðal dælurnar. Við sprengingarnar komu göt á geyminn og vatnið fossaði út á göturnar og niður í skólpræsin. í dag var tilkynnt í London að ákveðið hefði verið að fjölga brezkum hermönnum á Norður- frlandi. Verður 1.750 manna aukalið sent til Belfast á næst- unni, og verða þá alls 14 þúsund brezkir hermenn í landinu. Auk bunguimálanna verður efnt til kennslu í Leirmótiun, en sWkt er afar vinsælt meðal fljölda fóltos. Þá verður reynt að koma til móts við brýna þörtf á hi.nu flélagslega sviði með þvi að efna til stuttra námiskeiða í fundarstjóm, fuindarreglum oig ræðuimennsku. Samtovæmt upp- lýsingum Félagsmálastofniunar- innar stoortir fjöldann allan af ungu flólki nauðsynlega undir- sflöðu til að geta betoið þátt 1 ,,1 ýðræðis'leguim fél'agisstörfum". Þá verður eflnt til námsitoeiða í skrift og leturgerð, en það eru ótrúlega margir, sem þurfa á slítou að halda, Margir skrifa beinlinis herfilega og hafa löng- un til að bæta þar um. Aðrir hafa listrænan áhuga og vilja læra leturgerð, bæði sér til ánægju og einnig til hagnýtra hluta, þvi að frá almennri Letur- gerð er stutt í auglýsingateikn- un og skiltagerð, sem alitaf er markaður fyrir. Þegar á l'íður er i ráði að efna til flyrirlestra og hringborðsumv ræðna um sitthvað í menningar- legu tilliti, svo sem mijTidlist, bónlist, bðkmennitir og barna uppeldi. / Síðast en ektoi sízt ber að nefna algera nýjung á vettvangi fullorðinnafræðslu á Isiandi, en það er undirstöðunámskeið 1 tovitomynda ge rð. í undirbúningi er að tatoa á leigu sérs.akt húsnæði í Reytoja vík, þar sem sett verða upp tætoi til að klippa og setja saman 8 mm og super 8 filmur fyrir 10 manns í einu, ljós og tjöld tii myndatöku í æfingaskyni og vél ar til að stooða og dæma vinniu- brögðin. Likur eru á, að flæran- legt Sony miyndsegulband óg upptötouvél verði notuð í þessu sambandi. Það er tounnara en frá þurfi að segja, að fjölmargir áhuga- rmenn eiga kvikmyndavélar og eyða mikiu flé og fyrirhötfn í að taka tovitomyndir, þótt ekki hafi þar allir erindi sem erfiði. Það er vegna margra áskorana frá slíku föltoi, að ráðizt verður í þassa hluti, en um leið er vert að minnast þess, að margir bezbu listamenn á sviði ljós- myndunar og kvitomynda tooima. einmitl: úr röðum áhugamanna, En að sjáifsögðu hafa þeir fllest- ir áitt kost á að verða sér úti um eínhverja undirstöðumennt- un. Fyrra námstímabil Námsflokto anna í Kópavogi hefst 20. þ.nu og stendur fram um miðjan dies- ember. Kennt verður frá kl. 8 fliest kvölid vitounnar. Seinna námstimabilið verður frá miðj- um janúar og fram undir páska.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.