Morgunblaðið - 31.10.1971, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. OKTÓBER 1971
31
ko m mú n i.s tum á hönd, og múta
til fylgis jarönæðislausu fólki,
og neyttu hvors tveggja
tnl hins ýtrasta, svo sem við
mriátti búast.
Þó að náiega einn fimmti
hiuti þjóðarinnar nytti góðs af
jarðaskiptalögunum, þá sáu
taommúnistar um það að hafa
jarðirnar svo iitlar, að óger-
iegt var fyrir fjölskyldu að iifa
é þeim. Árangurinn af þessu
varð sá, er tdl var ætlazt. Þeg-
ar áröð 1951 höfðu um það bil
200.000 bændur gefizt upp og
neyðzt til þess að ganga í sam-
yrkjubú að rússneskri fyrir-
mynd. Eignarhaid þeirra á jörð
'unum varð að engu, en sjálfir
urðu þeir i rauninni jarðyrkju
þræiar riikisins.
36. sept. 1945 lýsti stjóm
Bandaríkjanna yfir þvi, að
hún veesri fús tH þess að faliast
é endurskipulagningu ung-
versku stjómarinnar, að því til
skyidu, að fram færa frjálsar
©g óháðar kosningar í iandinu
í samræmi við ákvæði Yalta-
samrþytaktarinnar. Tveim dög
tnm síðar veitti Sovétstjórnin
wngversku bfaðabirgðastjórn-
inni ótakmarkaða viðurkenn-
ingu án þess að ráðfæra sig
með einu orði við bandamenn
sína. Þrern vikum síðar
varð það augljóst, hvað bjó
■ undir þessari skjótu viður-
j taenningu. Þá var birtur við-
| skiptasamningur milli iand-
j arana, sem lagði yfirráðin yfir
j öHum efnahagsmálum Ung-
1 verjaiands raunveralega á
vaid Sovét-Rússlands og gerði
Dandið að efnahagslegri ný-
lendu á lægsta stigi.
Bandarikin og Bretland mót
mæitu, en þau mótmæli voru
að engu höfð, eins og vænta
mátti.
Kosningar voru svo háðar 4.
móv. 1945. Kommúnistar töldu
sér vísan stórkostlegan sigur
með aðstoð Moskvu og Rauða
hersáns, en þeim brá heldur en
ekki í brún, er það kom í ljós,
að þeir höf ðu aðeins fengið 17 %
al öliu atkvæðamagninu. Hins
vegar hafðd’ Smábændaflokkur-
imn fengið 58%, eða hreinan
anedrihluta.
Það er vert að veita því at-
Matyas Rakoai
hygli, að þetta eru fyrstu al-
mennu kosningamar, sem
haldnar era í Austur-Evrópu
eftir styrjöldina. Kommúnistar
höfðu þá ekki ennþá fullkomn-
e ð þá tækni sína að fara
í kring um vilja heilla þjóða og
hafa hann að engu. Kosningar
í Búlgaríu fóru fram hálfum
mánuði síðar, en brotin á öll-
um Jýðræðisreglum í sambandi
við þær voru svo raddaleg og
©fboðsleg, að flokkar þelr, sem
Endstæðir voru kommúnistum,
sáu sér ekki fært að taka þátt
i þeim.
Þegar til kosninga kom
5 Rúmeníu og Tékkósióvakíu
3946 og Póllandi 1947, höfðu
taommúnistar lært að gera kosn
ingar svo úr garði, að
þær vora skripaielkur einn, yf-
irvarp ofbeldisins, og gríma,
sem allir sáu þó í gegnum,
nema harðósvifnustu fyrir-
svarsmenn kommúnista sjálfra.
1 mýju ungversku stjórninni
heömtuðu kommúnistar — og
iengu — hið þýðingarmilda
emtoætti innanríkisráðherrans.
Rajk og „klíka“ hans hengd í Búda pest 1949.
versku þjóðarinnar, jáfinvel
ekki á styrjaMarárunum. Sovét
rfikin óska ekM að hafa áhrif á
innanlandsmál Ungverjaiands",
Þessi einfeldnislegu viðhoif
hinna unigversku leiðtoga sýna
Ijóslega, hve hásikalegur hinn
kommúnistíski biekkinga-
áióður er, og ylirlýsing Stalins
þá takmarkalausu flærð, sem
er einkennandi fyrir Sovétrík-
in og alla þeirra utanrikispóli-
tík.
Vorið 1946 komst Ungverja-
land í mikla fjárhagsörðug-
leika, sem ollu stjórninni ýrhs-
um vandræðum. Þrát fyrir Sán
frá Bandaríkjunum og rifleg
framlög úr endurreisnarhjáJp
Sameinuðu þjóðanna var aMt
hagkerfi landsins og efnahags-
lií í hraðri upplausn, sem að
verulegu leyti stafaði af gifur-
legum kostnaði af setu Rauða
hersins í landinu og gegndar-
lausum ránum og brottfærsl-
um aðalverðmæta þjóðarinnar,
sem talin voru nema hundruð-
um milljóna dollara að verð-
mæti. Gengishrun varð stór-
kostlegt og innstæður borgara-
stéttarinnar i peningastofnun-
um urðu einskis virði. Laun
verkamanna komust langt nið-
ur fyrir það, að unnt væri að
draga fram á þeim iifið.
Það var fengið i hendur Laslo
Rajk, þáverandi foringja
flOikksins. Fékk Rajk þannig
ótakmörkuð yfirráð yfir póli-
tisku lögreglunni. Yfirmað-
ur hennar var Gabor Peter,
einn skuggalegasti mannhund-
ur, sem farið hefur með völd,
ef trúa má Kmstjofí í Kreml.
Þeir féiagar Rajk og Peter
hófiu gegndarlausar ofsóknir á
hendur öllum lýðræðissinnum
og iétu drepa þá i tugum þús-
unda. Hins vegar urðu þeir slíð
ar að falla fyrir reiði Sovét-
herranna sem fómardýr einnar
af hinum alkunnu hreinsunum
þeirra.
Ástæðan til hinna gegndar-
lausu ofsókna var í orði
kveðnu sú, að þeir kumpánar
þóttust hafa komizt á snoð
ir um samsæri konungssinna í
því skyni að steypa stjórninni.
Þetta var auðvitað heiher upp
spuni. Um þær mundir birti
Mindszenty kardináli hirðis-
bréf, þar sem hann fordæmdi
harðlega hinar villimannlegu
aðfarir póldtisku lögreglunnar.
Varð þessi árekstur hans fyrst
ur við handbendi og böðla
Sovétherrarma — og lauk ekki
þeirri orrastu fyrr en með
handtöku hans 1948.
1. febrúar 1946 var ung-
verska „lýðveidið" formlega
stofnað. Zoltan Tildy varð for-
seti, Ferenc Nagy forsætisráð-
herra og Bela Varga forseti
þjóðþingsins. Allir vora þeir
foringjar Smábændaflokksins.
Þrátt fyrir það þó að hverj-
um manni væri það augljóst, að
innanrikisráðunevtið sat á
svikráðum við stjórnina og
þjóðina, virðast hinir aðrir ráð
herrar hafa verið furðu róieg-
ir og barnalega einfaldir. Til
dæmis gaf forsætisráðherrann,
Nagy, út svohljóðandi yfirlýs-
ingu 22. janúar:
„Ég lýsi þvi yfir, að enginn
heiðarlegur maður, og engiran,
sem tekur drengilegan þátt í
stjórnmálum Ungverjalands,
þarf að láta sér til hugar koma,
að Kommúnistaflokkurinn hafi
uppi neinar ráðagerðir um það,
að Ungverjaland skuli gert eitt
af meðlimaríkjum Sovétsam-
bandsáns. Frá þvl augnahliki,
að hann kom fram á hið póli-
tiska svið, hefur kommúnista-
flokkurinn kaliað sig ung-
verskan og þjóðlegan flokk".
Og Tildy forseti lét á þessa
leið um mælt við amerískan
biaðamann:
„Ég hef ekki orðið þess var,
að kommúnistar séu að reyna
að þrýsta sínum vilja upp á
stjórnina. Og jafnvel þó að þeir
reyndu það, þá myndi þeim
ekkert verða ágengt, af þvi að
Smábændafiokkurinn er svo
sterkur".
Svo mörg voru þau orð —
og óendanlega barnaleg.
En þessi einfeldnislega og
andv£iralausa afstaða Smá-
bændaflokksins, sem varð land
inu að lokum svo geigvæniega
dýr, átti sér hliðstæður I öðr-
um lýðræðisílokkum. For-
ingi Jafinaðarmannaflokksins,
Arpad Szakasits, sagði 19. októ
ber þetta sama ár:
„Ungverjaland óskar ekki
eftir járntjaldi milli austurs og
vesturs. Jafnaðarmannaflokk-
urinn viðurkennir nauðsyn
innilegrar og sterkrar vináttu
milli Ungverjalands og Sovét-
ríkjanna, en hún má ekki vera
þröskuidur í vegi fyrir sams
konar vináttu við hin
vestrœnu veldi".
1 apríl 1946 var Nagy forsæt
isráðherra formaður nefndar,
sem fór til Moskvu til þess að
ræða undirtoúning vasntanlegra
friðarsamninga og fleiri mál.
Við heimkomu sína lýsti hann
yfír því, að hann og menn hans
hefðu mætt fyllsta skilningi um
allt, sem varðaði friðarsamning
ana.
1 miðdegisveizlu, sem sendi-
nefndinni var haldin, héit fé-
lagi Stalin ræðu og sagði með-
al annars: „Sovétríkin hafa
aldrei borið neinn kala til ung-
Að öllu þessu stefndu Sovét-
herramir af ráðnum hug, enda.
notfærðu kommúnistar sér
þetta ástand út í yztu æsar.
Þeim hafði nú tekizt að þvinga
öM verkalýðsfélög í hið kvo-
nefnda Verkalýðsfélagaráð og
sölsa undir sig stjóm þees.
Þeir gátu því kallað fram verk
föll í pólitískum tilgangi hve-
nær sem þeim sýndist og Dam-
að aliar stjórnaraðgerðir, sem
hefðu mátt verða iandinu til
viðbjargar.
7. marz buðu kommúnistar,
að fram skyldu fara geysimikl-
ar kröfugöngur um gervallt
landið, og voru bornar fram
víðtækar kjarabóta- og kauþ-
DOtiMf VIII
kemur til ríkis 1. nóvember á flug-
leiðunum milli íslands, Norðurland-
anna og Bretlands. Og ekki er að
spyrja um kostina, þar er Doglas
öðrum fremri að styrk, hraða og
mýkt.
Hann mun framvegis þjóta gagnvegu
milli íslands, Norðurlandanna og
Bretlands — SEX SINNUM í VIKU —
L0FTLEIBIR