Morgunblaðið - 11.11.1971, Blaðsíða 17

MQRGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. NÖVEMBER 1971
17
Formaður sendincfndar Kína hjá Sl>:
Slyngur og mjög svo
fær stjórnmálamaður
- Gamall vinur hans gefur stutta
lýsingu á Chiao Kuan-hua
Eric Chou/Foruim World
Features:
ÞEGAR nú Pe'king hefur til-
n-efnt sendinefnd sína hjá
Sameinuðu þjóðunum, er aug-
Ijóst að Mao formaður ætlar
að fá eiins miikið út úr aðild-
iinni og honum er mögulegt.
Formaður sendiineifndarinnar í
alLsherjarþinigiinu verður
Chiao Kuan- hua, aðstoðarut-
anríkisráðherra, einn af lykil-
mönnum Peking stjómarinn-
ar.
Chiao Kuan-hua, hefur ver-
ið hægri hönd Chau En-iai,
forsætisráðherra síðan um
1940, og kinverski komrnún-
istaflokkurinn hefur alltaf
litið á hann sem helzta sér-
fræðing sinn i málutn kapital-
istiskra landa.
Þegar Ohou En-lai var gerð-
ur að forsætis- og utanrífcis-
ráðherra, 1949, varð Chiao sér-
legur ráðgjafi hans í utanrík-
ismálum og hefur verið það
til dagsins í dag. Þar að auki
er hann aðalmaðurinn í „Ut-
anrikiss’teifnu-nefndinni ‘ ‘ og I
neflnd sem fjallar um þau
lönd siem ekki hafa stjórn-
málasiaimband við Kina.
Þegar Peking sendi i íyrsta
skipti sendiinefind til Samein-
uðu þjóðanna, árið 1950, til að
ræða stöðu Formósu, var
Chiao aðalráðgjafi nefndar-
innar, sem var umdir for-
mennsku Nu Hsiu-chuan. —
Chiao var í rauninni heilinn á
bak við nefndlina.
Það er sama hvenær for-
sætisráðherranin íerðast eitt-
hvað, þá er Chiao við hiið
hans, þótt kannstoi sé ekki tek
ið mikið eftír næveru hans.
ENGIN TILVILJUN
Það er engin tilviljun að
hinin 61 árs gamli Chiao hefur
unnið traust forsætisráðherr-
ans. Hann fæddist t. d. og ólst
upp við svipaðar aðstæður og
Chou. Bftir að hafa lokið
prófi frá Tsing Hua, háskól-
anum í Pekiing, 1933 fór hann
ttl Þýakalands til að læra her-
fræði. Með tiliiti til þess að
hann var ekki líkamlega
hraustur, og allra manna hæg
látastur, héldu margir vinir
hans að hann væri genginn af
göflumum. En Chiao hafðd sín-
ar ástæður. Eins og flestir
samtíðarmenn hans, hafði
hamn mikla andúð á Japönum
eftir að þeir hertóku Manchur
iu, og homum var mjög um-
hugað um að verða góður
hermaður svo hann gæti orðið
landi siinu að liðd, ef til stríðs
'kæmi milii Kínverja og Jap-
ana.
VAKTI ATHYGLI FLOKKS-
INS
En þriggja ára dvöl hans í
Þýzkalandi bar ekki þann
árangur sem hann hafði von-
að. Þótt hann yrði vel að sér
í herfræði, stóðst hann ekki
kröfur sem gerðar voru til
herfoiringja, kanmsfci vegna
lítilla likamsburða.
Hann bætti sér þetta þó
upp með öðru sem var mun
miki'lvægara. Hann kynoitist
Marxisma, og' getok í kin-
verska kommúnistaflokkinn í
Þýzkalamdi. Hann byrjaði að
skrifa um stjómmál, og skarp
legar skýringar hans á al-
þjóðastjómmálum vöku fljót-
lega ahygli flokksleiðtoganna,
að meðtöldum Mao Tse-tung,
sem þá var í Yenan í Kína.
Þegar stríð brauzt út milli
Kína og Japan 1937, sendi
flotokurinin Chiao til Homg
Kong, þar sem hann vann við
fréttastofuna „Fjöldinn", en
það var málpipa miðs'tjóm-
ar flokksiims, um utanríkis-
mál. Chiao tók sér penna-
nafnið Yu Huai, og sendi frá
sér stöðugan straum greina
sem vötotu mikla aðdáun kín-
versfcrar æsku.
„HAÐFUGL“
Þegar Hong Kong féll i
hendur Japönum, eftir árás-
ina á Pearl Harbour, 1941,
flýði Chiao til Yenan í dular-
gervi. Þegar tii Yenan kom
var honum bætt við starfslið
Chou En-lais, og þar með
byrjaði náin samvinna og vin-
átta sem hefur varað í 30 ár.
Gagnstætt því sem er um
flesta kommúnista, skortir
Chiao ektoi kimindigáfu. Hann
er hár, með gleraugu, ródegur
í framtoomu, en hlédrægní
hans miinntoar stundum í vina
hópi þegar hann hefur fengið
sér eitt eða tvö glös. 1949,
meðan hann var enn í Hong
Kong, snæddum við saman
viikiulega á Cock & Pullet veit-
ingahúsánu í Duddell stræti.
Stundum borgaði hann fyrfr
matiinn, stundum gerði ég
það.
Uppáhaldsdrykkur hans var
Gin. Eftir að hafa sturtað í
sig tveim drykkjum í sr.ar-
heitum, keðjureyktd hann og
talaði afslappaður um heima
og igeima. Hann fór alltaf
beint að hlutunum, og bætti
oft inn í litium bröndurum.
Hamn talaði bæði ensku og
þýztou vel, en gætti þess að
nota aldrei orð úr þessum
Chiao (t.v.) og Huan.
Huan Hua, fyrsti fastafulltrúi Peking-stjórnarinnar lijá Sam-
einuðu þjóðunuin, kom í gær til Parísar og heldur til New
York sennilega á morgun ásamt ldnversku sendinefndinni. —
Lægra settir embættismenn komu til Parísar á undan Hua
og fyigdarliði hans og var myndin tekin við komu þeirra.
málum þegar hann talaði við
annan Kínverja.
Ahuga A sþ.
Hann hafði þá þegar mik-
inn áhuga á starfsemi og
áhrifaveldi Sameinuðu þjóð-
anrna. Einu sinnd sagði hann
við mdg: „Sovétrífcin verða að
hindra Bandarífcdn í að stjóma
samtökum, ef þau eiga að
verða mannkyndnu og heims-
friðnum að gagnd.“
Ef maður litur á nýlegar
fu'llyrðingar Kina v.m að það
sé málsvari litlu þjóðanna,
kunna orð Chiaos, að varpa
nokkru ljósd á framtiðar-
stefnu Kina innan Sameinuðu
þjóðanna. Að öllum likindum
mun Kína reyna að laða að
sér vanþróaðar þjóðir, með
árásum á bæði Sovétríkdn og
Bandairíkin í allsiherjarþing-
imu. Og betri mann er Chiao
til slíkra aðgerða er ekki hægt
að fiinna.
HUAN HUA
Huan Hua, hinn sextugi
sendiherra Pekinigstjórnarinn-
ar í Kanada, hefur verið til-
nefndur fastaifuiltrúi Kina i
öryggisráðinu. Eins og Chiao,
hefur hann haft mikil afskiotd
af utanrikismálum síðan um
1940. Huan talar redprennandi
emsku, og hefur mikla reynslu
í viðskiptium við Vesturlanda-
búa. Huan stundaði nám við
Yenching háskóla, og meiri-
háttar afskipti hans af stjóm-
málum hófust með íriðarvið-
ræðunum milili þjóðemdssinna
og kommúnlsta (1945—1947),
en þá var hann talsmaður
toommúnista í Petoimg-höfuð-
stöðvunum, sem þjóðemissinn
ar, kommúnistar og Banda-
ríkjamenn settu upp i K’na,
til vopnahlésefttrlits.
Síðan Peking stjómin tók
völdin, hefur hann m. a. ver-
ið deildarstjóri Vestur-Af-
ríiskra málefna, í utanrikis-
ráðuneytinu, og sendiherra í
Egyptalandi. Þótt hann hafi
etoki jafn náið samband við
Chou En-lai og Chiao, hefur
hann verið fylgdarmaður for-
sætisráðherrans á mörgum al-
þjóðaráðstefnum.
Pakistanvika stúdenta
FÉLAG guðfræðinema við Há-
skóla íslands stendur fyrir Pak-
Istanviku stúdenta dagana 8.—
13. nóvember. Þessa viku fer
fram i skólanum fjársöfnun
handa nauðstöddum í Pakistan.
Tekið er á móti gjöfum í for-
dyri Háskólakapellunnar alla
daga vikunnar.
Á plakati sem félag guðfræði-
nema hefur dreift segir:
„Gífurlegar hörmungar hafa
dunið yfir bræður otokar í Pak-
istan. Bregðumst öll vel við oig
látum nökkuð af hendi rakna til
hjálpar.
Vegna þessara hörmunga
verða bænastundir í Háskólakap
Listamenn á
Borgundarhóimi
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
bók um listmálara á Borgundar-
hðlmi eftir Emst Mentze, en bók
þessi er gefin út af Det Schön-
bergske Forlag í Kauipmanna-
höfn. Á síðustu 100 árum hefur
Borgundarhólmur laðað til sín
listmálara frá ölluim Norðurlönd
um, sem hafa verið einstaklingar
I list sinni en ekki fylgt neinni
sameiginlegri stefnu.
Höfundur bókarinnar, Ernst
Mentze, hefur þarna gert tilraun
tíl þess að lýsa þeim mörgu lista
mönnum, sem fundið hafa sér
efnivið fyrir list sína á þessari
stóru klettaeyju í Eystrasalti og
á kastalaeyjiunum Christansð og
Fæstningsö.
ellunni á hverjum morgni kl.
10.00, alla þessa viku.“
Af þessu tilefni hafði Morgun-
blaðið samband við Vigfús Þór
Árnason, stjórnarmeðlim í Fé-
lagi guðfræðinema og inntihann
eftir því hvernig söfnunin gengi.
— Þátttaka í söfnuninni hefur
verið fremur dræm ennþá, enda
eru stúdentar fremur seinir að
taka við sér í svona málum.
Hins vegar eru nú þrír dagar
eftir af söfnunarviikunni, og er
þess að vœnta að stúdentar sýni
málefninu einhvern áhuga og
stuðninig.
— Nú eru við nám í Háskól-
anum eitthvað yfir tvö þúsund
stúdentar, og sér hver maður,
að Mtið framlag frá hverjum og
einum myndi skapa drjúgan
sjóð.
— Landhelgin
Framhald af bls. 10
an ríkisstjórnarinnar væri sú
skoðun ríkjandi að ná þyrfti sam
stöðu í landheligismálinu.
Ólafur Jóhannesson, forsætis-
ráðherra, sagðist vilja þakka
stjórnarandstöðunni ummælin,
sem fram hefðu komið við um-
ræðurnar. Hann kvaðst skilja
þau þannig, að stjórnarandstað-
an vildi stefna að sömu megin-
markmiðum og ríkisstjórnin í
máM þessu. Jóhann Hafstein
hefði viljað túlka tillögur stjórn-
arandstöðunnar þannig, að þær
gengju lengra en tillögur stjóm-
arinnar. Sú túlkun hans sýndi,
að við stæðum sterkir út á við.
Enginn aðili erlendis, sagði for-
sætisráðherra, getur héðan í frá
gert sér nokkrar vonir um, að
af verði slegið í kröfum okkar i
landhelgismálinu.
Friðjón Þórðarson (S) sagði, að
ekki væri um meiriháttar ágrein
ing í mállnu að ræða, enda hefðu
allir, sem talað hefðu, bent á
nauðsyn samstöðu. Kvaðst hann
vona, að þetta benti til þess, að
stuðningsmenn stjórnarinnar í
nefndinni, sem kæmi til með að
fjalla um málið, myndu miða
málabúnað sinn við það.
Guðlaugur Gíslason (S) talaði
næstur og útskýrði nokkru nán-
ar, en gent hafði verið, þau á-
kvæði i þingsálytotunartiillögu
sjáMstæðismanna, sem fjalla um
friðunaraðgerðir.
Lúðvík Jósepsson, sjávarútvegs
ráðlierra, sagði að hætt væri við,
að við lentum I sérstöku landhelg
isstríði, áður en til útfærslu land
helginnar kæmi, ef friða ætti
svæði utan við núverandi land-
helgi strax fyrir útfærsluna.
Rétt væri að láta stríðið bíða
sjálfrar útfærslu landhelginnar.
Jóliann Hafstein (S) sagðist
vilja árétta nokkur atriði, sem
fram hefðu komið við umræðurn
ar. Væri í þvi efni veigamest, að
gagnvart umheiminum lægi það
fyrir, að stjórnarandstaðan vildi
í engu ganga skernur en ríkis-
stjórnin í landhelgismálinu. For-
sætisráðherra hefði minnzt á, að
fyrrverandi ríkisstjórn hefði
reynt að ná samstöðu um að gera
ekki neitt. Þetta væri svipaður
áróður og reynt var að beita I
kosningunum í vor. Ef fyrrver-
andi stjórnarflokkar væru enn-
þá við völd lægi einmitt nú fyrir
þessu þinigi frumvarp til laga um
stækkun landhelginnar, þar sem
hvergi hefði verið gert ráð fyrir
minni landhelgi en 50 mílum.
Þá hefði forsætisráðherra einn
ig sagt, að það hefðu verið svik
Við kjósendur að leggja ekki til-
lögur fyrrverandi stjórnarand-
stöðuflokka óbreyttar fyrir þing
ið nú. Það hefðu auðvitað ekki
verið nein svik, að leggja fyrir
þingið tillögur, sem gengju lengra
en þeirra tillögur gengju. Auk
þess hefði verið um ýmislegt ann
að kosið í þessum kosningum en
landhelgismálið. Vildi forsætis-
ráðherra t.d. halda því fram, að
10% fylgistap Framsóknarflokks-
ins í stærsta kjördæmi hans, Aust
urlandskjördæmi, hefði verið
vegna landhelgismálsins? Og for
sætisráðherra, sem var fyrsti
fllutningsmaður þessarar tillögu á
síðasta þingi, tapaði hann einum
þingmanni í sínu kjördæmi vegna
landhelgismálsins ?
Jóhann Hafstein kvaðst að lok
um vilja taka undir þær óskir,
sem fram hefðu komið um, að
samstaða næðist I þessu mikil-
væga máli og að jafnframt
mætti ekki leika á þvi vafi út á
við, að við landgrunnið væri mið
að, er við færðum nú út.
Gunnar Tlioroddsen (S) sagð-
ist vilja þakka forsætisráðherra
ummæli hans um, að ekkert væri
að finna í tillögu sjálfstæðis-
manna, sem spilla þyrfti sam-
stöðu í málinu. Þeim mun furðu-
legri væru ummæli sjávarútvegs
ráðherra um tillögu þessa, þar
sem hann andmælti harðlega öll-
um 1‘iðum hennar og mætti ekki
heyra á það minnzt að ganga
lengra en ti'llaga ríkisstjórnarinn
ar gerði ráð fyrir. Það keyrði þó
um þverbak, þegar sá ágæti ráð-
herra teldi af og frá að hefja
friðunaraðgerðir út fyrir 12 míl-
ur, og óttaðist jafnvel, að hætta
væri á átökum við slíkar aðgerð
ir. Nú væri Bleik brugðið.
Lúðvik Jósepsson, sjávarút-
vegsráðiierra, kvaðst ekki hafa
mælt gegn friðunaraðgerðum.
Hann hefði einungis sagt, að ó-
heppilegt væri að byrja á striði
við aðrar þjóðir vegna friðunar-
aðgérða, þegar útfærsla landhelg
innar stæði fyrir dyrum.
Fleiri höfðu ekki kvatt sér
hljóðs, og var komið fram að mið-
nætti, þegar fundi var slitið.
— Heimild
Framhald af bls. 10
skírteina, verði þegar ráðstafað
til ákveðinna þarfa. I stað þess
verði féð nú lagt til hliðar, en
rikisstjórnin mun væntanlega
gera tillögur til Alþingis um
notkun þess í sambandi við
framkvæmdaáætlanir á árinu
1972. Telur rikisstjórnin þessa
leið hafa tvo mikilvæga kosti. ■
1 fyrsta lagi mun sala verð-
bréfa nú hafa nokkur áhrif til
að hamla bæði á móti aukningu
tnnflutnings og þeirri þenslu á
íbúðamarkaðnum, sem siglt hef-
ur í kjölfar vaxandi tekna.
1 öðru lagi mun aukin fjár-
öflun nú styrkja fjárhagslegan
grundvötl undir áform ríkis-
stjórnarinnar um framkvæmdír
á næstu árum. Er það m.a. skoð-
un hennar, að brýna nauðsyn
beri til að reyna að fjármagna
sem mest af fjárfestingu lands-
manna með innlendum sparnaðí
á meðan efnahagur landsins er
hagstæður, en reyna jafnframt
að draga úr erlendum lántökum.