Morgunblaðið - 13.11.1971, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBÐR 197,1
í UMSJÁ ÁSGEIRS JAKOBSSONAR
S j óvinnunáms keið
og gildi þeirra fyrir sjávarútv.
Allt frá árinu 1951 hefur ver-
ið rekin sjóvinnudeild við gagn-
fræðaskóla i Reytkjavík, fyrst
var deildin við Gagnfræðaskóla
verknáms en siðan 1959 við
Lindargötuskólann. Jón Á.
Gissurarson beitti sér manna
mest fyrir þessari starfsemi. Að-
sókn var í fyrstu lítil að þessum
sjóvinnudei'ldum skólans, náði
ekki tugnum fyrstu árin, en nú
hin síðari ár eru það jafnan um
20 nemendur í 3. bekk, sem
sturtda nám í sjóvinnudeild og
halda síðan áfram því námi í 4.
bekk. Nokkrir heltast úr lest-
inni :í þessari deild sem öðrum
deiHdum skólans, en þó útskrif-
uðust sem gagnfræðingar úr
þessari deild 16 piltar vor-
ið 1969 og eitthvað svipað i vor
er leið. Alls hafa frá byrjun
verið útskrifaðir 96 gagnfræðing
ar úr sjóvinnudeild skólans og
af þeim hafa 72 orðið sjómenn,
þar af 59 farið í sjómannaskóla;
40 í Stýri'mannaskólann, 10 i Vél
stjóraskólann, 3 í Loft-
skeytaskólann og 4 i Matreiðslu
skólann en 2 stunda sjómennsku
án frekara náms. Auk þessa hef
ur einn piltur úr Lindargöitu-
skólanum farið í fiskiðnfræði og
annar í netagerð. Af þessum tö'l-
um sést að sjóvinnunámSkeiðin í
þessum eina skóla hafa borið
mjög jákvæðan árangur fyr
ir sjávarútveginn.
Æskulýðsráð hefur árum sam
an rekið sjóvinnunámskeið fyr-
Jón Gissurarson, skólastjóri.
ir unglinga á skó 1 askýidualdri
og eldri, og um tíma hédt Æsku-
lýðsráð einnig úti skóla-
skipi fyrir þessa nemendur, en
svo félil það úthald niður
og Landhelgisgæzlan tðk að sér
að hafa nokkra unglinga af þess
um námskeiðum um borð á sumr-
um. Af þeim 22 nemendum, sem
stunduðu bæði námskeiðin og
skólaskipin hafa 18 orðið at-
vinnusjómenn.
Sú sjóvinna, sem kennd er í
Lindargötuskólanum, er algeng-
ir hnútar og brögð, svo sem
pokahnútur og pelastikk, neta-
hnýting og bæting ásamt hnýt-
ingu leggkants og höfuð-
línukants, uppsetning lóða,
splæs ýmiss konar bæði á tógi og
vírum, og seglasaumur og bæt-
ing. 1 bóklegu er svo kennt á
kompás, setja út i korti og
ágrip af siglingareglum og
hjálp við slasaða. Auk þessa fá
piltamir leiðsögn í froskköfun
og hafa þeir sjálfir komið sér
upp tveimur froskmannsbúning-
um. Það, sem hér hefur verið
sagt er útdráttur úr skýrslu
Skólastjóra Lindargötuskólans,
Ölafs Óskarssonar, tiil Fræðslu-
ráðs. Skýrslan er ýtarieg og hér
aðeins drepið á héiztu atriðin.
Kennari við sjóvinnudeildina
hefur lengst af, eins og áður
segir, verið Hörður Þorsteins-
son, stýrimaður, gamall togara-
jaxl og reyndar kunnugur öll-
um okkar veiðiaðferðum. Nú er
það tillaga mín, að Hörður Þor-
steinsson verði fenginn til að
setja á laggirnar sjóvinnudeild-
ir við allar verknámsdeildir
gagnfræðaskólanna í sjávarbæj-
um landsins. Það eru menn til
staðar til kennslu víðast hvar
eða alls staðar, sem til greina
kæmi að setja slíkar deildir á
stofn, en Hörður hefur langa
reynslu í þessari kennslu og ver
ið að smáþreifa sig áfram um
haganlegasta fyrirkomulagið og
þvi væri ráð, að hann hj'álpaði
til við að skipuleggja námið.
Það hefur verið rík þörf á að
reka áróður fyrir sjávarútvegi
og hún fer vaxandi með vax-
Ungur piltur fær tilsögn.
andi nýtízku flota. Gamla aðferð
in, svo góð sem hún var, að ungl
ingar þreifuðu sig áfram,
mest af sjálfsdáðum um borð við
veiðarnar, er orðin of seinvirk,
þó að engum detti i hug að for-
kasta henni alveg. Reynslan um
borð verður áfram meginatriði í
sjómennasku og sjóvinnu, en
undirbúningur á landi auðveld-
ar unglingum þjálfunina um
borð, og þeir fá gleggri yfirsýn
yfir það, sem um er að ræða, ef
þetir geta í rólegheitum ígrund-
að það í landi. Fiskiskip okkar,
svo mikið sem þar er að gera,
eru ekki skólaskip, þó að hægt
sé fyrir áhu.gasama unglinga að
nem.a þar margt til hlátar.
Menn hafa öðrum hnöppum að
hneppa á fiskiskipi, en stunda
kennslu. Það ge;ur tekið jafn-
vel áhugasaman ungling óratíma
að læra margt það um borð, sem
hann gæti lært á örstuttum tíima
undiir leiðsöign kennara. Gamla
aðferðin ein saman er því orðin
úre't. Okkur liggur á, eimmitt
nú. Það vantar til dæmis tilfinn-
anlega togveiðimenn, þegar fiski
flotinn er sem óðast að breyt-
ast að verulegu leyti í togveiði-
flota.
SkipS'tjóra og stýrimannafélag..
ið Aldan hefur mikinn áhuga að
efna til sjóvinnunámskeiða seim
víðast í sjávarplássum og Fiski-
félagið hefur einnig ákveðið að
beita sér fyrir þeirri fram-
kvæmd. Vonandi tekst samvinna
með þessum aðiium og skólayf-
irvöldunum, sem vafalaust
skilja það, að ef þau
viija byggja skóla þarf að fly ja
inn mangt til þeirra, og sjávar-
útvegurinn verður að afla gjald
eyris fyrir þeim kaupum. Sem
sagt engir skólar, ef engir róa.
„Flytur engin boð, tjáir ekkert... “
segir Lars Helander um
bók Svövu Jakobsdóttur
í SÆNSKA bókmenntatímarit-
inu BLM, þriðja hefti þessa árs
(Bonniers Litterára Magasin) er
Ráðstefna
um prédikun
DAGANA 13. og 14. nóvember
halda guðfræð stúdentar við Há-
sikóla íslands ráðstefmu um pré-
dikun. Hefst hún laugardagimm
13. nóvem'ber kl. 15.30 í Félags-
heimili stúdenta við Hringbraut
(gengið inin frá Þjóðminjajsafnd).
Frummælenidur fyrri dagimn eru
próf. Jóhanm Hanmesson, sr. Jóm-
as Gíslason og sr. Sigurður
Haukur Guðjónsson. Um kvöldið
talar vígslubiskup, sr. Sigurður
Pálsson, Selfossi.
Summudaginn 14. nóvember
verður messa í Háskólafkapell-
unini kl. 11.00 fyrir hádegi. Bisk-
up fslands, herra Sigurbjöm
Eimarsson, prédikar og þjónar
fyrir altari.
Eftir hádegi á suninudaginm.
verður ráðstefnumind haldið
áfram í Félagsheknili Rafveit-
uniruar við Elliðaár og hefst þá
fundur kl. 14.00. Frummælendur
þanin dag eru þeir Koniráð
Adolphsson og Ævar R. Kvaran.
Allir eru velkommÍT á ráðstefn
‘una. (Frá Félagi guðfræðinema).
ritdómur um Leigjandann eftir
Svövu Jakobsdóttur, eftir Lars
Helander og segir þar m.a.:
„En til þess að hitta í mark
verður Svava að grípa til nafn-
verðs hugtakanna — einmitt í
þessum smáatriðum — með „rétt
hverfu“ en táknrænu raunsæi,
sem kemur ekki heim við bak-
svið hins brenglaða raunveru-
leika, sem hún lýsir á raunsæjan
hátt — baksvið, sem er jafn fjöl
breytilegt og samanþjappað og
hinn eðlilegi raunveruleiki, en
þar sem þyngdarpumkturinn er
færður úr stað á einhvern fram-
andi og uggvekjandi máta — úr
hinni eðlilegu miðju reynslusviðs
okkar.
Táknrænu smáatriðin verða
greinileg um of — dæmið af út-
varpinu virðist manni strax vera
dálítið klaufskt — og oft óþörf,
jafnvel þau atriði, sem laus eru
við margvíslega skírskotun til is
lenzkra aðstæðna og fyrirbrigða,
og útlendum lesara er torræð.
Og þar eru einmitt þessir smá-
munir, sem verða að þeirri þúfu,
sem veltir hlassinu. Hinn fjar-
stæðukemndi blær sögunnar er
skáldskapargervi raunsanns veru
leika, sem verið er að lýsa og
krefst ógrímuklæddra tákna.
Dæmið gengur ekki upp, allt
verður gervifrásögn.
Og þegar komið er aftur 1 bók
ina, þar sem eiginmaðurinn, Pét-
Svava Jakobsdóttir.
ur og leigjandinn eru báðir orðm
ir fóthrumir, svo að þeir verða að
bæta hvor annan upp likamlega
og nýr óboðinn gestur að utan
(„rauðum lit brá fyrir á andliti
hans“) hringir dyrabjöllunni, leit
ar sú spurn æ oftar á, hvers
vegna S^ava hafi ekki í staðinn
skrifað hreina og beina skáldsögu
án kúnsta, um veruleika íslenzkr
ar alþýðu í veröld, sem togast
milii peningastefnu og jafnaðar
stefnu, milli öryggis einangrunar
innar og hins ógerlega.
í bakkáputextanum eru enn
einu sinni tilfærð nokkur orð
skáldkonunnar um ,,að raunveru
leikinn ijúgi . . . lífið sjálft legg
ist i mörg lög“. Þess vegna kýs
hún bersýnilega í staðinn, sinn
eigin sérstæða og furðulega
raunsæisstíil, sem hún hjúpar ut
an um frumefni íslenzks hvers
dags. En þessum raunveruleika
stjórnar hún sjálf, hann getur
ekki „logið“, en segir heldur ekki
satt. Raunsæi Svövu flytur alfar
ið engin boð, tjáir ekkert, því
hennar raunsæi er sjálfgefin fyr
irmynd, sem frá er sagt og um
er fjallað í stað þess að úr sé
skapað.
Raunveruleiki hemnar er ekki
gæddur neinu innra lífi, heldur
styðst hann við suindurleit tákn,
sem mynda stef við raunveru-
leikann. Frásögnim skapar einung
is sjálfa sig. Veruleikinn verður
án heildarsvipmóts: einungis ó-
nýtt hugsanatengsl og óhjá-
kvæmilegir leikmunir frá íslandi
líðandi stundar.
Því er ver og miður, því að í
sumum köflum bókarinnar er að
finna nærfæmislegar lýAngar á
Pétri, eigink^nu hans og lífi
þeirra. Mitt á meðal allra grugg
ugu fyrirmyndanma glyttir í ó-
þvingað hversdagsraunsæi, sem
síður en svo lýgur.“
Stöðugt í skotmáli
Sagan úr síðari heimsstyrjöldinni
BÓKAÚTGÁFAN Örn og Örlyg
ur h.f. hefur sent frá sér bókina
„Stöðugt í skotmáli", sem er saga
úr síðari heimsstyrjöldinni. Höf
undurinn nefnist Colin Forbes og
tók hann þátt í síðari heimsstyrj
öldinni. í fréttatilkynningu frá
bókaútgáfunni segir svo:
Fyrsta bók hans nefnist á frum
málinu Tramps in Armour og er
nú komin út á íslenzku í þýðingu
Björns Jónssonar, skólastjóra, o\r
ber nafnið Stöðugt í skotmáli. —
Útgefandi er Bókaútgáfan Örn
og örlygur h.f. Söguþráðurinn er
í stuttu máli sá, að brezkur skrið
dreki lendir að baki víglínunnar
og berst einn við ofurefli liðs. Af
burðasnjall stjórnandi hans og
þriggja manna áhöfn eiga í vök
að verjast.
Margir bókagagnrýnendur er-
lendir hafa talið þessa bók Colin
Forbes vera þá langbeztu sem
samin hafi verið um síðari heims
styrjöldina. Þannig segir Pasa-
dena Star-News t.d.: „Bókinni
stöðugt í skotmáli hefur verið
líkt við hinar spennandi sögur
Alistairs MacLeans, en hún tekur
þeim í rauninni fram. Hún er
sannari saga og sennilegri. Stöð
ugt í skotmáli er án efa ein lang
bezta skáldsagan sem samin hef
ur verið um síðari heimsstyrjöld
ina. Hún hrífur lesandann strax
í upphafi og heldur honum í
hörkuspennu allt til loka. Veru-
lega góð bók.“
Bókin er sett í prentstofu G.
Benediktssonar, prentuð í prent-
smiðjunni Viðey og bundin hjá
Bókbindaranum h.f. Káputeikn-
ingu gerði Hilmar Helgason hjá
Auglýsingastofu Gísla B. Björns
sonar. Prentmót gerði Litróf.