Morgunblaðið - 13.11.1971, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBER 1971
Otgafandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvaamdastjóri Haraldur Sveinsson.
Rilstjórar Matthlas Johannassen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsia Aðalstræti 6, sími 10-100
Auglýsingar Aðalstræti 6, stmi 22-4-80.
Áskriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 12,00 kr. eintakið.
RÍKISSTJÓRNIN BER
ÁBYRGÐINA
Frá fegurðarsamkeppni luindi,
fyrra
T sumar ríkti almenn bjart-
sýni um það, að samning-
ar gætu tekizt milli launþega
og vinnuveitenda, án harðvít-
ugra átaka, enda voru allir
sammála um, að grundvöllur
væri fyrir verulegum kjara-
bótum líkt og vorið 1970.
Morgunblaðið benti þá á, að
stefnuyfirlýsing ríkisstjórn-
arinnar í kjaramálum væri
óhyggileg og til þess fallin að
torvelda samninga. Dylst nú
engum lengur, að skoðun
blaðsins í þessu efni var rétt.
Ákvæði stjórnarsamnings-
ins um kjaramálin voru þar
sett, án þess að samráð væri
haft við nokkurn efnahags-
sérfræðing, eftir því sem fjár-
málaráðherra hefur upplýst.
Þar var mörkuð stefna, sem
verkalýðsfélögin áttu að
fylgja, hvort sem þeim líkaði
betur eða verr, einkum að því
er vinnutímastyttingu varð-
ar. Ríkisstjórnin tók sér fyr-
ir hendur að stjórna kjara-
málunum og víkja þannig frá
þeirri grundvallarreglu, að
gerð launasamninga ætti að
vera í höndum launþega og
vinnuveitenda. Þetta er út af
fyrir sig nógu slæmt, en hitt
er þó hálfu verra, að enn
þann dag í dag hefur vinstri
stjórnin ekkert gert til að
skýra fyrir samningsaðilum,
hvernig ná eigi þeirri 20%
kjarabót, sem heitið hefur
verið.
Jón Bergs, formaður Vinnu
veitendasambands íslands,
upplýsti hér í blaðinu sl.
fimmtudag, að enn hefðu
ekki fengizt upplýsingar um
það, hvernig stjórnin hygð-
ist tryggja 20% aukningu
kaupmáttar, og hann bætir
við. „Og það eru ýmsar fleiri
upplýsingar ófengnar, sem
gætu haft mikil áhrif á gang
samningamálanna“. Þótt rík-
isstjórnin hafi illu heilli tek-
ið á sig alla ábyrgð á gerð
kjarasamninganna, situr hún
auðum höndum meðan tím-
inn líður.
Loks upplýsir Ólafur Jó-
hannesson á fundi Framsókn-
armanna, að hann telji, að
5—7% kauphækkun ætti nú
að nægja, auk hliðarráðstaf-
ana, sem ríkisstjórnin hygg-
ist gera, en hins vegar eru
engar upplýsingar gefnar um
það, hverjar þessar aðgerðir
skuli vera; aðeins almennt
orðagjálfur. Á meðan er gjör-
samlega vonlaust, að aðilar
vinnudeilnanna geti komizt
að nokkurri niðurstöðu.
í þessu sambandi er þess
að gæta, að þegar talað er um
20% kaupmáttaraukningu,
þýðir það ekki sama og 20%
kauphækkun. Ef 20% kaup-
máttaraukning ætti að nást,
mundi vafalaust þurfa upp
undir helmings meiri kaup-
hækkun, því að mikill hluti
kauphækkunar fer beint inn
í verðlagið, nema þá að mjög
víðtækar hliðarráðstafanir
verði gerðar, sem enn bólar
ekkert á.
Vinnuveitendur hafa upp-
lýst, að vinnutímastyttingin,
sem ríkisstjórnin hefur fyrir-
skipað, þýði 14—15% út-
gjaldaaukningu atvinnuveg-
anna, án þess að hún þýði
heildarhækkun kaups fyrir
dagvinnu til launþega. Með
þessari ráðstöfun einni, sem
nýtur takmarkaðs stuðnings
í verkalýðshreyfingunni, er
svigrúmið til kjarabóta
þrengt mjög og sjálfsagt er
það þess vegna, sem Ólafur
Jóhannesson er nú farinn að
hallast að lítilli kauphækk-
un.
Á því leikur enginn vafi,
að vinnuveitendur og laun-
þegar hefðu nú í haust getað
náð heilbrigðum samningum,
ef vinstri stjórnin hefði ekki
álpazt til að grípa fram fyrir
hendur þeim með vanhugs-
uðum tillögum. Þess vegna
fer ekkert á milli mála, að
ríkisstjórnin ber ábyrgð á
þeim drætti, sem orðið hefur
á samningagerð og þeim erfið
leikum, sem framundan eru.
Þar verða hvorki vinnuveit-
endur né verkalýðsforingjar
ásakaðir. Báðir aðilar hafa
lagt sig fram um það að
vinna sem bezt að samninga-
gerð, en hendur þeirra hafa
verið bundnar, vegna þess að
þeir hafa engar upplýsingar
fengið um það, sem ríkis-
stjórnin hyggst fyrir, enda
þótt hún hafi gefið um það
yfirlýsingar, að hún ætlaði
að hafa alla forustu í samn-
ingamálunum.
Eðlilegast væri nú, að að-
ilar að vinnumarkaðinum
settu ríkisstjórninni ákveðinn
frest til' þess að skila skil-
merkilegum tillögum um áð-
gerðir, sem hún hyggst gera
í efnahagsmálum, og óskuðu
jafnframt eftir því, að vinstri
stjórnin léti þá síðan afskipta
lausa um að leysa sín mál.
Þá er áreiðanlegt að skriður
mundi komast á samninga-
gerð, en hins vegar getur
ekkert þokazt áfram, meðan
ríkisstjórnin líggur á upplýs-
ingum og hlífist við að marka
þá stefnu, sem hún hefur
boðað.
Oxford, 28. október.
Þegar ég hélt til Bretiands
í októberbyrjun, eftir sumar-
dvöl á Morgunblaðinu, þar
sem ég hafði m.a. verið að
skrifa hundafréttir, fór ég
með tilbúnar ræður til vamar'
banni við hundahaldi — svo
og bunka af fjölrdtuðum rit-
gerðum og ræðum um nauð-
syn útfærslu landhelginnar,
sem ég hafði fengið hjá blaða
ful-ltrúa ríkisstjórnarinnar.
Af fréttum, sem til Islands
bárust i sumar, var helzt að
skilja, að þau mál, sem Bret-
um væru efst í huga (að und
anskildu Efnahagsbandalag-
inu), væru íslenzkir hundar
og íslenzk landhelgi. Ég viidi
því vera við öliu búin og geta
snúizt til varnar, þegar að
mér yrði ráðizt í sherry- og te
boðum. Oxfordbúar leggja
mikið upp úr því að vera ve!
að sér um flesta hluti, a.m.k.
nógu vel að sér til að geta
fleytt sér í fimm til tí i mín-
útna viðræðum, standandi
upp á endann með tebolla eða
sherryglas í hendinni. Þegar
verið er að tala við íslend-
ing, er mjög mikilvægí. að
geta fitjað upp á einhverju
umræðuefni, sem varðar ís-
land.
Þegar hingað var konúð
varð fljótt ljóst, að ég hefði
getað sparað mér þennan
undirbúning. Landhelgin virð
ist ekkert hitamál, hér langt
inni í landi, þar sem ekiki er
hægt að fá ferskan fisk, og
hundamálið virtist enginn
hafa heyrt um. Og þegar ég
hafði orð á því, að ég ætlaði
að skreppa til London, til
þess að fylgjast með mótmæl-
um hundavina, sem boðuð
höfðu verið með löng-
um fyrirvara, komu við-
mælendur minir af fjöllum.
Þegar ég fór að segja þeim
um hvað málið snerist, fannst
þeim þetta mjög sniðugt og
yfirleitt voru viðbrögðin þau,
að í þessum efnum mætu
brezkar borgir taka Reykja-
vík sér til fyrirmyndar.
Eins og þegar hefur komið
fram fóru hundamótmælín í
London þannig, að átta
hundavinir mættu með tvo
hunda. Allt fór fram með mik
illi spekt, nema hvað hundur,
um tveimur virtist ekki koma
sérlega vel saman. Ekki var í
þetta skipti hægt að „rétt-
læta“ þátttökuleysið með
vondu veðri, eins og gert var
í Stokkhólmi fyrr í haust, því
veðrið þennan laugardagseft-
irmiðdag var eins og það ger-
ist bezt á haustin, hlýtt og
bjart. Vegfarendur, sem fram
hjá gengu, lásu á spjöidm án
sýnilegs áhuga, enda verður
að segjast að útlit og klæða-
burður mótmælenda var ekki
beint traustvekjandi.
FENEYJAR OG
Rl'SSI.ANn
En hvað um það. Ég hef
gert talsvert af því að fitja
upp á hfundamálinu hér, til að
reyna að frá fram ejnhver
hressileg viðbrögð — en við-
brögðin hafa yfirleitt orðið
reglugerð Reykjavíkur í hag.
I lesendabréfadálki hins
virðuilega dagblaðs Times,
birtist þann 14. október bréf
frá manni, sem nýlega hafði
verið í Feneyj'um. Blöskraði
honum að sjá alla hundana
þar, hvernig þeir eigra um
strætin horaðir og illa til
reika og hafa enga mögu-
leika að komast á grasblett-
eða opið svæði, þvi u-m s-likt
er ekki að ræða í Feneyjum.
Og ekki auka þessir vesaling
ar á hreinlætið á götunum, en
þess væri þó sannarlega þörf,
því hvergi hef ég séð fólk
koma jafn illa fram við um-
hverfið og á ítal-iu. Bréfritari
hafði mikinn áhuga á að
stofna einhvers konar samtök
til að banna hundahald í Fen
eyjum — fyrst og fremst
hiundanna vegna.
Eftir að þetta bréf birtist
hef ég daglega lesið bréfa-
dálkinn vandlega, til að sjá,
hver viðbrögðin yrðu við
bréfi Feneyjafarans. Hafa
þrjú bréf birzt um málið til
þessa. Einn bréfritari lætur
sér nægja að taka undir orð
Feneyjafarans. Annar vill
koma á framfæri, hve heim-
sókn hans til Rússlands hafi
komið honum gleðilega á
óvart. Hann hafi nefnilega
hvergi séð hundi bregða fyrir
á götum í rússneskum borg-
um og getur þess að Lenin-
grad sé hreinlegasta borg,
sem hann hafi komið ti-1, og
eigi fjarvera hundanna vafa-
laust þar sinn þátt. Ber hann
síðan fram þá ósk að hunda-
sem haldin var í London í
vinir í Englandi láti segjast
og flytji út í sveit með hund-
ana sína, hundanna ve-gna og
samborgaranna. Leggur hann
að loku-m ti-I að verð á hunda
leyfum verði stórum hækkað
í stórborgum. Þriðji bréfritar-
inn, Lundúnabúi, segir: „Þeg-
ar ég er á 1-eið í vinnu mína
í Westminster og sti-kla miili
hundaskíts og annarra
óhreininda á gangstéttinni,
les ég daglega auglýsin-gar á
ljósastaurum, þar sem segir,
að hver sá, sem leyfi hundi
sínuim að saurga gangstéttina
verði sektaður um 10 pund
(rúmar 2000 krónur). Nú lang
ar mi-g til að fá um það upp-
lýsingar hjá borgarráðinu,
hve margi-r h-afi verið sektað-
ir síðustu tvö árin?“ — Enn
hefur ekkert svar borizt frá
borgarráðinu, en vonandi er
þessi spurning til meðferðar
einhvers staðar í skrifstoíu-
bákninu.
HUNDAHALD A
UNDANHALDI?
Það hefur vakið furðu miua
að enginn skuli hafa ris-ið
upp og mótmæl-t þessum bréf-
um, sem að áliti hundavina
hljóta að vera „svivirðileg
árás“ á þennan bezta vin
mannsins. Eða eru kannski
jafnvel einlægustu hundaelsk
endur farnir að sjá, að borg-
ir eru ekki æskilegur staður
fyrir hunda?
Hér í Oxford, eins og öðr-
um brezkum borgum eru
margir hundar. „Ég veit ekki
hve margir þeir eru, en þeir
eru al-lt of margir," sagði sá,
er varð fyrir svörum á lög-
reglustöðinni, er ég sneri mér
þangað til að leita upplýsinga
um hundafjöldann í borginni.
Var mér vísað á pósthúsið,
því það er pósthúsið, sem sér
um árlega skránin-gu hunda
og tebur fyrir það um 100
krónur í hvert skipti. Nei,
pósthúsið sagðist ekki taka
saman þessar tölur og vísaði
mér á borgarskrifstoíurnar,
sem h-efðu með allt tölulegt yf
irlit í borginmi að gera. „Hvað
— hundafjöldi?" spurði ntað-
urinn í upplýsingadeild borg-
arinnar undrandi, er ég bar
fram spurningu mína. „Nei,
um það höfum við því miður
Framhald á bls. 31
^§1 78
VITAMINiZED For all c dog HOC OROPS s
'Vítamínbættar súkkulaðitöflur fyrir göða stráka. Hæf»
öllum liundum.