Morgunblaðið - 03.03.1972, Page 10

Morgunblaðið - 03.03.1972, Page 10
, 10 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR & MARZ 1972 Gísli J. ÁstþórssOn: Svarað fyrir föður minn 1 framhaldssögu sinni um sjálf an sig, 3. bindi, sem kom út fyr- ir jólin, ræðst Einar Sigurðs son, sem stundum er nefndur hinn ríki, með dylgjum og sjálfs birgingslegum sleggjudómum á fðður minn, Ástþór Matthíasson v lögfræðing, sem starfaði og Hfði í Vestmannaeyjum og fékkst þar við útgerð og verksmiðjurekstur og var einn af framámönnum Sjálfstæðisflokksins þar um slóð ir um langt árabil og meðal ann ars forseti bæjarstjórnar um margra ára skeið. Hann var ör- látur drengskaparmaður, óáleit- inn og lítið fyrir að rigsa á torg- um. Hann var dulur nokkuð kannski og viðkvæmur, en spaugsamur þar sem það átti við og að minnsta kosti gædd- ur nægilega ríkri og manneskju Iegri kímnigáfu — og sómatil- finningu — til þess að láta sér til dæmis aldrei koma til hugar að semja lofsöng um sjálfan sig, hvað þá hann tæki upp á því á gamalsaldri að ryðjast fram á ritvöllinn með ótínt níð uin Xátna samferðarmenn. Allt um það auðnaðist honum að skila bæriiegum starfsdegi hávaða- laust sem við ættingjar hans og venzlamenn erum hreint ekkert hnípnir yfir, og er enda ólík- legt að margir athafnamenn hafi að leiðarlokum átt fleiri vini og færri óvildarmenn en einmitt Ásfiþór Matthiasson. Þriðja bindi æviminninga Einars er eins og hin fyrri, ár- angur samvinnu hans og Þór- bergs Þórðarsonar: sá fyrrnefndi Mýtur að standa ábyrgur fyrir sagnfræðinni, og svo fellur það í hlut rithöfundarins að gera jafn- vel iygilegustu hluti trúverðuga. Hann er vel verkinu vaxinn. Þeir eru að bauka við þetta í ellinni igömlu mennimir, og er mynd af þeim aftan á hlífðar- kápunni þar sem Þórbergur sit- ur með þórbergskan svip og skrifar en Einar fattur hinum megin við borðið og ryður sig. Röðin gæti hafa komið að föður minum um það leyti sem hann lá á líkbörunum. Það kemur nokkurn veginn heim við dánar- dægrið og svo útkomutima bók- arinnar. Hann hefur allavega ekki verið búinn að vera marg- ar vikur í gröfinni þegar þeir félagar tylltu sér sinn hvorum megin Við skrifborðið einn góð- an veðurdag og hóf ust handa. Ástþór fær hvergi að njóta sannmælis. Hann var svo mikill bókamaður að það þótti tíðind- um sæta ef hann sást bókarlaus þar sem hann hafði fengið sér sæti. Þjóðlegur fróðleikur hvers konar var honum hugleikinn og allir höfundar erlendir sem inn- lendir nema honum þættu þeir beinlínis drepleiðinlegir, og hann hafði þá yfirsýn yfir ver- aldarvafstrið sem menn öðlast trúlega skásta við áratuga lest- ur erlendra blaða og tímarita. Gísli J. Ástþórsson. Hann var víðlesinn í fyllstu merkingu orðsins, og maður lít- ur um hillumar sínar og sér þar dæmi þeirra bókmennta sem hann hafði dálæti á. En Einar hefur þefað það uppi að maður- inn hafði líka reyfara um hönd, og þegar þeir Þórbergur hafa gert sér mat úr þessum óhugn- anlegu tíðindum á sinn sérstæða hátt, þá liggur það á borðinu að þeir hyggja að Ástþór hafi setið heima og lesið „rómana" þegar alvörugefnari menn og ábyrgðarfyllri voru út og suður að vera stórhuga. Sjálfshól Einars er sjaldnast langt frá illmælginni, og svo verður sannleikurinn úti þar ein hvers staðar á milli. Það kem- ur í ljós að nánast allir at- vinnurekendur í Eyjum voru vondir menn á því tímabili sem bókin fjallar um — allir nema Einar. Aðrir atvinnurekendur vilja alls ekki hækka kaupið en Einari er það svo mikið kapps- mál að hann heldur naumast vatni. Eflaust verða einhverjar auðtrúa sálir til þess að gleypa þetta hrátt og eflaust eiga kerl- ingar eftir að blessa blessaðan öðlingsmanninn fyrir örlætið, En veraldarvanari menn og harð gerðari munu spyrja höfðingj- ann hvenær honum hafi runnið víman. Þeim mun líka leika for- vitni á að vita hvemig honum gangi sem stjórnarmanni í Sölu- miðstöð hraðfrystihúsanna að knýja karlana þar til að hækka kaup verkafólksins í fisk- vinnslustöðvunum. Og ennfrem- ur mætti Einar gjarnan upplýsa okkur um kjör þess fólks sem vinnur í hans eigin húsum á yf- irstandandi vertíð. Hefur það með leyfi að spyrja hætishót meira fyrir erfiði sitt en fólkið í öðrum húsum. Þegar Einar baslar föður mín um með dyggilegri aðstoð skrif- arans inn í samfélag vondu at- vinnurekendanna, þá láist þeim vinunum sem endranær að geta þess sem kynni að gera slúðrið tortryggilegt. Þannig sést þeim vandlega yfir þá staðreynd að Ástþóri hélzt svo vel á fólki að hann naut starfskrafta sömu af- bragðsmannanna áratugum sam- an, auk þess sem sömu vertiðar- mennirnir sóttu til hans vinnu ár eftir ár og bjuggu raunar á heimili hans sumir ' hverjir. Svona fannst þeim afleitt að vera hjá Ásfiþóri. 6g vann með ýmsum af þessum mönnum á upp vaxtarárum mínum og eignaðist vináttu þeirra, en aðra hef ég verið að rekast á víðs vegar úm landið allt fram á þennan dag og allt austur til Vopna- fjarðar. Ég hygg að göml- um Vestmannaeyingum komi það ekki á óvart þó að ég staðhæfi hér, að það voru ekki kaldar kveðjur sem þessir menn báðu mig að færa föður mínum á með- an hann var enn ofanjarðar. Góðviljaðir menn segja að Einar Sigurðsson komi bama- Ástþór Mattiiiasson, lega fyrir og að hann sé undar- legur hræringur hástemmdr- ar rómantíkur og vatnsgrautar- kenninga. Þar hitti Þórbergur ömmu sina, Kannski trúir Einar því sjálfur sem hann er sífellt að gefa í skyn á maraþonskeiði sínu um farinn veg: nefnilega að allt hans brambolt hafi ávallt miðað að því að bæta annarra hag og að það sé hvorki auðurinn né völdin né einu sinni frægðin sem hann sé að slægjast eftir í þrotlausa vafstri sínu og þindarlausu braski. Hann langar að vera dýrðlingur fiskihauganna. Nú, hann um það, og einhver sporðrennir eflaust þessu hrá- meti líka, og aumingja kerling- arnar mega enn upp með vasa- klútana. En mat Einars á mann- eskjunni er svo einstrengimgs- legt að jaðrar við vitfirringu. Hann fordæmir hiklaust og miskunnarlaust sérhvem þann mann sem hefur önnur lífsvið- horf en hann, aðrar meiningar, jafnvel önnur hugðarefni. „Mik ið er maðurinn skrýtinn; hann er ekki eins og ég,“ sagði ein- feldningurinn. Stundum kemst þetta út í smá- smugulegt stagl eða óviður- kvæmilega hnýsni eða hreinan vaðal. Þjóðkunnur maður látinn er snupraður fyrir það að hafa haft gaman af því að drekka kaffisopa með vinum sínum á Borginni, Þannig eiga sannir at- hafnamenn ekki að haga sér. Þeir eiga að vera á þönum úti að hugsa stórt. f annan stað fá menn svo einkunn fyrir það hvað þeir eru meðfærilegir í „bisness". Vei þeim bankastjóra sem sér ekki á augabragði snilldina i sér hverri athöfn Einars. Hinn víð- sýni bankastjóri hleypur upp um hálsinn á honum, rekur upp í hann sex tommu vindil og spyr i auðmýkt einhvers staðar neð- an frá gólflistunum hvað hon- um henti að fá margar milljón- ir í dag, elsku vin. Sá þröng- sýni er jafnvel svo ósvifinn að vera að basla við að hafa sjálf- stæða hugsun. Leiðin að hjarta Einars Sigurðssonar liggur aug- ljóslega um höndina. Þeir sem kyssa á hana eru beztu skinn en hinir eru óskaplega Ijótir karlar. Þeir Einar og faðir minn áttu ekki skap saman, og ber manni vissulega að vera þakklátur fyrir það. Ofan á allt armað kemur á dagiim að Ástþór Matthíasson var ekki held- ur nógu auðsveipur þegar Ein- ari datt það snjallræði i huig að úr því hann væri orðinn fremst- ur í frystiklefanum þá ætti hann að sjálfsögðu líka að vera mestur I kjörkiefanum, Þessi draumur hans rættist þó aldrei alveg, því að það voru fleiri en faðir minn sem tregðuðust við að skrifa upp á þennan víxil og fá það nú óþvegið fyrir bragðið eins og að líkum lætur. En óvild Eínars til föður mlns er samt mest og óhróður hans um föður minn látinn yfirgengi- legastur. Það má næstum segja að bókin sé að verulegu leyti helguð honum, ef hafa má þann- ig orð um jafn lúalegt háttalag. Hér verður þó ekki farið lengra út I þá sálma né gerð tilraun til þess að hurrausa vilpuna. Satt að segja hafði ég ekki geð í mér til þess að tvilesa þennan sam- setning: að fínkemba ósómann ef svo mætti að orði komast, Ég verð að treysta á dómgreind manna og sanngirni og síðast an ekki sízt á orðstír þess manns sem aumum er beint að. Það er auk 'þess þannig með dylgjurn- ar að þær verða sjaldnast af- greiddar í stuttu máli, og þeg-' ar fagmannlega er á haldið þá er erfitt að festa hendur á þeim, því að þær eru eins og slepjan sem þær eru kreistar úr. Ég læt mér nægja að lýsa þá mynd sem þeir félagar hafa krotað í svaðið jafn ósanna og hún er óverðskulduð, jafn durts lega og hún er lítilmótleg. Það er lika trú mín að hvorki sá sem segir frá né sá sem færir í stíl- inn muni vaxa af verkinu. Og það má Einar Sigurðsson gjarn- an vita svona að skilnaði að ég er föður minum eiliflega þakk- látur að hann skyldi ekki lúffa fyrir honum. Gisli -J. ÁstþórssoinL Framleiðendur Canon fullyrða: Með nýju Canola L gerðunum verður ekki lengra komizt í smíði „elektroniskra" kalkula- tora. Canon býður fjölbreyttasta úrval slíkra véla hér á landi. atts 14 gerðir þar af 3 gerðir prentandi, PREIMTA A VENJULEGAN PAPPÍR. Og það nýjasta fullkominn kalkulator á aðeins kr. 18.780.00. Aður en þér kaupið gerið samanburð. Shrifvélin Bergstaðastræti 3 Símar 19651 — 19210. ASEA RAFMOTORAR y4 ha til 20 ha fyrirliggjandi. = HÉÐINN = vélaverzlun. Til söin matvöruverzlun í 200 fm leigu- húsnæði við Suðurlandsbraut ásamt innréttingum og lager. Glæsilegt fyrir fjölskylcfu sem atvinnutæki. Sérstaklega hag- stæðir greiðsluskiilmálar. Tiilboð- um sé skilað til Mbi fyrir 6 marz nk. merkt: „2 — 1925". □DdEEianci □ G A R N Nýkomið stórkostlegt úrval. Nýir litir. Nýjar uppskriftir. Ný bók með prjóna og hekl uppskriftum. Ath. að PINGOUIN GARN þolir þvottavélaþvott. Verzlunin HOF, Þingholtsstræti 1.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.