Morgunblaðið - 23.04.1972, Blaðsíða 3

3
MORGIXNBLAÐIÐ, SU'NNUDAGUR 23. APRlL 1972

ólhtœfur til benmermsteu ag Ibélt
tiil Mi’janó, þar sem tfaðir hans
hacfiði komið á ílótt rafstöð. Sú til
raun fór þó á sarna veg sem hin
fyirtri í Miinohen. Etfitiir að hafa
dvailizt ár í Mí'ianó sótti hann
um imnigöngu í svissnestean
tæikinihásteóla en tféttl á inntiöteu-
prófimu. Eklki mátti þó gef-
ast upp við svo búið oig til und-
irtoúnings annarri tilraun getek
hann á héraðsstaölamn í Aarou.
Þar nílkti milkið firjiálsræði i
ikennsiluháttuim oig Einstein tóte
mitei'um framförum. Þar fram-
tevæimöi hann, 16 ára gamail,
„h(uigti!lra'un“, sem sýndi vaxandi
áhu'ga hans á eðli ijóssins.
Árið 1864 hafði Enigttending
inn James Oierk Maxwell sett
ftram þá kennirugu í jöflnium, til
ákýrimgar á Ijósöíldum, að þær
væru hraðfara, síriðandi segui-
sivið. 1 huigtilraun sinni ímynd-
aði Einstein sér, að hann riði
kHotfivega á ijösöCdiu og horifðd á
þá sem kæmi næst á efitir. Að
því er hann síðar saigði hefði
hanm þá, samtovæmt kenningu
Maxwell, áitt að sijá „kyrrsteeitt
raílmaignað seguisvið, riðandi í
núminu.“ „Engu að sliður,“ saigði
hann, „virðist etekert slfflkt fiyrir
bæri vera titt, hrvortei samikvæmt
jlöflmum Maxwell, né grundivelli
reytnslunnar." Þrautseigja við
laiusn ráðigátanna var jafnan eitt
heizta einteenni Einsteins og
fyrst 10 árum síðar birti hann
sfkýrimgu siina á þessari þver-
sögn, þá þegar önnum kafinn
við fyrsta hluta aflstæðiskenn-
tngarinnar.
Efitir að hafa reynt öðru sinni
við inntökupróifið komist Ein-
stein inn í tætenihásikólann.
Áhyggjur af andstreymi því, er
faðir hams átti síifellt við að
striða, hvíldu þó sitöðugt á hon-
um og hatfa vafalitið dregið úr
nómsárangri. Einmitt um þetta
lieyti fiór þriðja rafstöð Her-
manns Einstein sömu leið sem
hinar fyrr-i en hann hafði lagt út
í þetta siðasta æviintýri þrátt
ifiyrir eindregin móitmæli sonar
sfflns.
ERFIÐLEIKAR 1 SVISS
Þegar Albert Einstein var 19
ára gamali sterifaði hann Maju
systur sinni eftirfarandi: „Það
sem mér fielliur þynigst er óigæfa
foreldra minna, sem ekki hafa
litið glaðan dag í mörg ár. Mér
sárnar einnig, að ég sem futti-
vaxinn maður neyðist til að
leika hiutiverte áhorfandans án
þess að geta rétt þeim hjáipar-
hönd. Betur væri óg da>uður.“
Bftir fjögurra ára nám við
fætemihástoóiann fételk hann starf
sem tækniiflræðinigiur við einka-
leyifisskirifistofuna (Patent
oififice) í Bem> og fluttist þanig-
að 1902. Ári síðar tovæmtist hann
Milevu Marie en þau eiignuðust
tivio syni.
Á meðan Einstein starifaði við
eintealeyfisisikriflsitoifuna i Bem
teom hann af stað vísindaJegri
byltimigu. 1 þe'm ritum sem hanm
gaf út árið 1905 laigði hann
gnundvöilinn, ekki aðeins að af-
steeðislkenningunni, heldur einn
ig að orkuskammtakenninigu. En
firætgðim lét á sér stamda. Af stejöl
um hans má sjá, að hann reyndi
þrem árum efltir að fyrsta rit
hans um afstæðisteennimguna
teom út, að £á stöðu, híliðstæða
teenmslu við menntaskóla, og
þamnig meiri tima til vásinda-
starfa. Hann gat þess hæversk-
lega í umsókn sinni, að hann
hefði einnig réttindi til kennslu
I eðlisfræði, en það bar emgan
árangur. Að lókum hilaut hann
þó embættd flyrirlesara við há-
steólamm en að hætti þeirrar tíð-
ar var það óJaiunað. Systir hans
heimsóttd hann eitt sinn á þess-
um árum og segist henni svo firá,
að í hópi nemendia hans hafi ver
i@ margir fáíæikir, illa kDæddir,
em mjög greindir rússneisteir Gyð-
inigar.
Hinir regluföstu og friðsömu
Svisslendingar virðast þó ekki
hiaifa veitt þessum unga fyriries-
ara né nemendahópi 'hans mikla
efitórtekt þvd þegar systir hans
spurði eftir honum í háisfeóian-
um svaraði dyravörðiurinn í fyr-
Mitnimgartóm: „Hva er þessi
Rússa . . . bróðir yðar.“
eru nýjasta framkvæmd okkar. Með því að kaupa miða í DAS,
stuðlið þér að lausn vandamála aldraðra — og skapið yður
jafnframt tækifæri til stérhapps.

Þessi
fræga
mynd
er tekin af Jóni Kaldal, af
Þorvaldi Magnússyni, fyrir
áratugum síðan.
Nú hefir Þorvaldur brýnt báti sínum, og býr ásamt konu sinni í
hinum nýju og vistlegu hjónaíbúðum að Hrafnistu, og unir þar
glaður við sitt.
HJÚNAIBÚÐIR
að HRAFNISTU
m
símtal
og
ÖRYGGI ER FENGIÐ
Trygging borgar sig.
Heimilistrygging
Slysatrygging
Líftrygging
Hikið ekki - Hringið strax
sími 17700
ALMENNAR
TRYGGINGARP
Pósthússtræti 9, sími 17700
x
%