Morgunblaðið - 23.04.1972, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÐIÐ, SXJNNUDAGUR 23. APRJL 1972
18
Steingrímur Davíðsson:
ÖLAFSVAKA
Núverandi ríkisstjóm hefur
erm meirihiuta á Atþingi, þrátt
fyrir glöp hennar og óþolandi
íramferði frá því hún tók við
v&idum s.i. sumar. Búast mátti
við að fyrrverandi og núverandi
florsetar Alþýðusambands Is-
Jsnds neituðu að taka frá Ðólk-
imu allar kjarabætur, er fólust í
breytingum á kerfi almanna-
ífygsinga, hækkun eHilauna, er
k»m til framkvæmda 1. ágúst í
stað 1. janúar þ.á. svo og vísi-
töJuuppbætur, og 4% grunn-
kaupshækkanir verkaíóiks. Aiit
tekið aftur með samþykki
Rjörns og Hannibals.
í>essar krásir voru sýndar, en
ekki gefnar. Þetta allt er af neyt
endum tekið með hækkuðu verð-
lagi á aliri neyzlu.vöru. Dn þar
er ekki staðar numið. Nýiega
samþykkt skattalög þyngja gif-
urlega skattabyrðar alis al-
mennings, og þar emginn undan-
skiiimn hafi hann til hnifs og
skeiðar og þó tæplega sé, há-
tekjumönnum er þó heizt mis-
munað. Mun það samrýmast
stefnu rikisstjómarinnar, og
há.ttlofaðri stjóm Alþýðusam-
bandsins ? Þessi skattpíning-
ariög eiga auk þess að verka
aÆtur fyrir sig, sem er vafaiítið
stjórnarskrárbrot. Yfir aJlt
þetta ieggja þeir blessun sína:
Hamndbal og Bjöm Jónsson, for-
maður Einingar. Ekki er drengi-
legt, að bregðast svo umbjóð-
endum sinum, og fyrrum hefði
þetta verið kölluð svik. Mi'kið
skal til mikiis vinna: Mjúkur
ráðherrastóh, þingmannssæti og
fórmennsika. Drengskapur er
efcki hátt metinn í herbúðum
„vimstri flokkanna".
Ég hefði ekki að órevndiu tal-
dð að vinur minn Hannibal væri
stvo iangt leiddur og djúpt sokk
inn i óreiðu og svindibrask
hinna stjórnarfiokkanna. Og
gremj'ulegt er um að hugsa, að
veiviijaður og greindur maður
skuii vinna það tii ráðherrastóls
ins, að eiga sálufélag með eid-
rauðum Stalínistum, sem hann
þó i ræðu og riti hefiur afneit-
að sem samstarfshæfum. Ég
sætti mig ekki við þetta skýr-
ingarlau.sf. Sennilegast er, að
Hannibai, sem er ör og oflt fijót-
íáer, trúi því enn, að siðbæta
megi „vínstri biokikina“, óminn
ugur þess, að þar, sem
þeir rauðu kama inin’ litl'afingr-
inum, troða þeir inn aifri hend-
inni og seinna öllium búknum.
Hvað þessa list þeirra smertiir,
er enginn munur á íslenzkum
„rauðhöfðum“ og lærifeðrum
þeirra austan „jiámtjalds". Þetta
hlýtur Hannibal að vita flestum
betur, m.a. af eigim raiun. Hin
önnur skýring er, að fyiigismenn
Hannibals á þingi hafi biekkt
hann, er þeir voru að komast,
undir hans forustu, í þingsætin,
veiivitandi, að samigöngiumálaráð
herra mundi vaxt rjúfa vita-
hringinn fyrst um sinn.
Ekki lei'kur á tveimur tungum,
um iitarhátt þeirra Magnús-
ar Toría og Bjama Guðnasonar,
í gegnum gisin gervihárin grisj-
ar í rauða litinn. En hvað um
Bjöm Jónsson? Hver vi'H rýna í
þá krossgátu og ráða rétt? En
vegna Hannibals tæki mig sárt,
ef rétt reyndist, er sumir glög'g-
ir menn álíta, að þessi fiokkur
hans, með tviskipta nafninu, sé
Veiðiigildra „rauðhötfðanna".
Óræk sönnun þykir, að Þjóð-
vamarfDokkiurinn sáiugi hafi
verið siík gildra, er Gils gekk
beint frá líikbörum fiokks sms
inn að skauti kommúnista, og
hefur siðan verið brjóstmyiking
ur þeirra. Ég neita að svo illa
fari með Hannibal, vin minn,
enda „flæri þar oií góður
biti . . eins og orðtakið seg-
ir. En vafalaust hverfa stær&tu
fy'.lgifiskar útgerðarbóndans i
Selárdai til föðurhúsanna, þeg-
ar gildran er búin að vinna sitt
gaign, eða orðin of aiugljós til að
biekkja fátrísa.
Það var álit visra manna, þeg
ar fjármáiaráðlherra klúðraði
einstæðnm fjáriögum gegnum
þingið, og sem loka átti með
nýjum skattalögum einhvem
tíma seinna, og frumvarpið var
svo illa gert, að stjórnariiðið
varð að sitja í þrjá mánuði við
að staga í stærstu gioppumar,
með biáþráða togbandi, að ráð-
herrann væri lítili reiknings-
meistari, þó sérstaklega ílla að
sér i prósentureikningi. Þetta er
likiega ekki rétt. Maðurinn æti-
aði bara að leika sjónhverfdmga
mann, sem að nokkru tókst. Ef
útkoman var eittíhvað röng, var
það aiuðviitað töivumni að kenna,
eða þeim, er mötuðu hana. Ráð-
herra stióð fyrir sin>u. Nú er kom
Steingrímur Ba\ íðsson.
ið í Ijós, að fjármálaráð-
berra ræður yfir undra-
þekkingu í notkiun prósentu
taina, og sem líkleg er til að
valda gjörbýltingu á því sviði.
Efltir nokkrar vangaveltur flann
hann „patemt" iausn á öflun
tekna í rilkissjóð, svo takast
mætti að brúa gjána miklu, miUi
telkna og gjaida á fjáriögum
þessa árs. Fyrsti þáttur lausnar-
imnar var þessi: Hækka söluverð
tóbaks og áfengis i „áfön’gum",
þannig, fyrst var hæitkunin 20%
og svo eftir mokkum táma 15%
á það verð, sem þá var orðið.
Þessi áðferð hafði tvo megin
kosti: Sá fýrri, að menn tóku
ekki eins eftir hvað varan
hækkaði mikið alls, oig hinn, að
samanlögð hækkunin var ekki
aðeins 35%,'heldur riflega 40%.
Svo er lieikur einn, að hækka
þessar sömu vörutegundir um
svo sem 10% eftir tvo mánuði.
Þetta eru sniUibrögð, svo mikil
að grunur vaknar um að þau
séu runnin undan rifjum Lúð-
viks. Hann mun siymgasti með-
limiur stjómarfjölskyldumnar.
En skjöplast getiur þeim Mka, er
stkýrir eru. Neyténdur eru ekki
svo sljóir siem smiMingamir
halda, þeir sjá stundum í gegn
um svikavefinn. Má benda
sniliingunum á, að valt er fyrir
þá að treysta einvörðungu eiig-
in dómgreind.
Þeir óttast smöruna, er til
hennar hafa unnið, þess vegna
var eitt snillibragð rikisstjóm-
arinnar, að smjúga fram hjá
visitölunmi 1. nóvember og 1.
marz s.i. Sumir kjósa gálgafrest
inn fremiur en gröfina sama dag,
og er það kannsiki mannlegf.
Þegar fjármálaráðherra iét
hækka áfengið i nóv. s.l. sagði
hann það gert til þess, að
minnka neyzlu áfen.gis að miki-
um mura, en i öðru iagi tál að
auka tekjur rikisins verulega,
am.k. svo sem um eitt til tvö-
hundruð miHjónir, og þyrfti þó
meira að verða. Þetta með þenn
an tvöfalda tiigang, sögðu gár-
ungarnir vera, ekki þann nasst
bezía, heldur þann alibezta
brandara, er þeir hefðu heyrt.
Það er lélegt innræti, að gera
grim' að vitrum velgerðarmömn-
um þjöðarimnar. Sem búfræðing
ur og reyndur bómdi, veit ráð-
herramn bezt sjálfiur, að vilji
menn auka nyt kúnna, er heilla
ráð að minnka gjörfina. Þvi meir,
sem dregið er af henni, hækk-
ar nytin. Við, er ekki höfum
numið töfrabrögð, skulum trúa
snillin.gum.
Þóft ekki komi verð landbún-
aðarafurða beint við tekjum rik
isins, þá var sami háitíiur á hækk
un þeirra. Fyrst voru þær hækk
aðar, að mig minnir um 14%, og
talið vera aukinn dreifing-
arkostnaður, og skal það engan
undra, þegar búið var af mikilli
stjómviziku að stytta vimmiutím-
ann venulega, og hækka kaupið
látiKega. Þessi hrakkiun n eyzlu -
vörunnar skyldi ekki hreyfa visi-
töluna. Ekki tjóaði móti mæla,
þvi Björn Jóns.s'on, leiðtogi
þeirra iáglaunuðu var samþykk
ur þesoum aðflörum. Nokkru
seinna hækkuðu sömu vöruteg-
umdir um að ég ætila 20%. Vit-
anlega fyligdi aiukagetan sem
fyrr, en bændiur fenigu í sinn
hliut elnungis 11% af öllum fengn
um. Bjöm samþykkti með sælu
brosi.
Allit er þetta á eina bóik lært
þ.e. svakallað „Ó’afskver", er
koan út s.I. sumar. Bkki hefur
þess verið getið að útigáfan hafi
femgið styrk írá vinveittri þjóð
i austri. „Hvenær endar Ólafs-
vaka?“ spyrja margir. „Hún hef
ur nú þegar staðið of lemgi,"
bæta aðrir við.
Meðan dansinm dunaði og
drykkjan stóð, eyddust sjóðir
þjóðarinnar, og það þrátt fyrir
mikið aðstreymi, vegna góðæris
tii lands og sjávar, svo
og hækkandi verðs á útfluttum
vörum. Dn útstreymið óx svo gií
urlega að mest liktist meirihátt-
ar Skeiðarárhlaupi.
Þetta gerðist m.a. á fyrstu
mámuðum „Óöafsvökumnar": 1.
ágúst s.l. lét vinstri stjómin
greiða visitölustig, er með stöðv
■unarlögunum haíði verið írestað
til fyrsta september sama ár.
Um þetta munaði iaunþega sára
lltið. „Litlu munaði", sagði mús-
in. Svo hugsaði stjómin líka, en
þó. Var Hannibal að skila hiuta
af vísitölunni, er hamn tók af
iaunþegium, þegar hann settist
að völidum forðum, fyrir 15 ár-
um? Það voru þá sex stig, svo
ef þeim öJIum væri nú aftur skil
að, æfitu þaiu að vera aiR að 20
stig en ekki 2, þ.e. með rentum
og rentu rentum. Þá lét rí'kis-
stjómin hækkun ellilífeyris
koma til framkvæmda fimm mán
uðum fyrr en lög áteváðru. Þetta
var hægt, vegna þess áð íyrr-
verandi ríkissijórm hafði hálfan
milJjarð í kassamum, þegar hún
fór frá. Nú Iyftist brúmin á
gamla fóikinu. „Blessuð stjóm-
in", sagði það. En paradísarvist-
im var ekki Iömg. Gamla fólkið
flékk ffljótt smjörþefinn af margs
konar verðhækkunum. „Á mis-
jöfnu þrífast börnin best." 1
krafti þessa máltækis fór rikis-
stjómin að hækka skatta og af-
nema fríðindi skattþegma. Garnla
fólkið var undanþegið persónu
gjöldum, sjúkrasamöagsgjajdi og
tryggingagjöiöum, en mú skikii
þetta fóik greiðr jafngildi
þeirra, eða þó öHu meira í skðtt-
um. Vinstri stjómin gleymdi
ekki gamla fólkimu. Gamla flólk
ið, sem á þak yfir hötfuðið, skal
nú og greiða margflölduð fast-
eignagjöld sem aljir aðrir.
Vinstri stjómim gleymir ekki
gamla fólkinu. Húm gleymir og
ekki konunum, er úti vinma. Nú
sikulu þær bonga útsvar af öil-
um sinum launum, í stað háltf-
um til þessa tíma. ,3tjórn vimm-
andi stétta" gleymir emgum sán-
um lægsrt laumuðu þegnum. „Ein
imgar" — Björm samþykkir og
stimplar skjölin.
Svo er komið, að mörgum
íramsókmanmönnium og nokkrum
AlþýðubandaJ agsanönnum 15zt
ekki stefinan, eða stefnu-
leysi stjómarinnar. Hannibal
svifiur í lausu lofti, dreymamdi
um framtiðarvöld, trúir því enn
að siðtoæta megi söfnuðinn. Þó
hinn skammi ferili rikisstjómar
innar hafi ekki allur verið rak-
inn hér að framan, og kamnski
veigamesti þáttúrinn sé enn
ósagður, sem ég riflja upp í smá
grein seinna, er samt Ijósrt, að
núverandi rikisstjóm er í miki-
um minnihluta meðal kjósenda,
og mmndi það sannast, eí nú
væri gengið tiJ alþingiskosminga.
Framsókn mundi enn tapa þing-
sætum, ævintýri HanmibaJs yrðd
úr sögunnii og fyligifiskar hams
syntu beinit inn i gildru komma.
Þar sugu þeir móðurbrjóstin og
voru áminntir af ástrikum fiöður.
Hvemig Mzt Eysteimi, fvrrum
fjámnélaráðherra, á „Skeiðarár-
hlaupið mikla", og tjóðurtoand
kommúnista á fliokki hans?
Þórður Jónsson, Látrum;
Svar við síðasta bréfi
Magnúsar Gestssonar
Kæri Magnús, þakka bréf þitt
1 Morgunblaðinu 26.3. síðastlið-
inn, sem ég get ekki neitað að
mér fannst nokkuð forvitnilegt,
að sumu leyti.
Já, þér finnst það ósköp leið
inlegt að við skulum vera að
pexa þetta i blöðunum, og það
get ég skilið, enda skal ég láta
þetta vera mitt síðasta bréf um
þetta mál, nema þú gefir þá al-
veg sérstakt tilefni til að svo
verði ekki.
Ég mun því ekki taka fleiri
sýnishorn úr bók þinni til leið
réttingar, þá heizt þar sem þú
virðist ætla að kenna sveitung-
um mínum um allt það, sem rang
hermt er i bók þinni, svo
ég vil þá ekki stuðla frekar að
því.
Mér finnst það mjög forvitni-
legt og skemmtilegt, sem þú seg-
lr mér um mig eftir sveitungum
mínum. Mér finnst það allt að
þvi jafn forvitnilegt og ég gæti
hugsað mér að eiga kost á því
að hevra eigin líkræðu I iifanda
Oéfi, sem fáum hefir hlotnazt.
Þú segir þá harma það, bless-
aða. hvað ég fari viða ranel með
í skrifum minum, en þeir mættu
J>ó virða það við mig, að ég saka
þá ekki um, að þeir hafi sagt
mér rangt frá.
Þó finnst mér athygliverðust
sú mikia og nákvæma rann-
sókn, sem þú segist hafa fram-
kvæmt meðal sveitunga minna
um það: „Hvort Þórður í Látrum
hefði verið nokkur formaður við
björgunina, eða á annan hátt
staðið uppúr félögum sinum
þeim er fremstir fóru," eins og
þú orðar það.
Niðurstöður rannsóknanna
orðar þú þannig í sama bréfi:
,,í ailri minni nákvæmu eftir-
grennsian um björgunarafrekið^
fannst hvergi formaðurinn
og uppúrstandandi hetjan Þórð-
ur Jónsson. Aftur á móti leyndi
sér ekki, að hann var í hópi
nokkurra afburðamanna."
Mig undrar það ekki,
Magnús, þótt erfitt hafi verið að
finna mig sem afburðamann eða
hetju, því hvorugt hef ég ver-
ið, eða talíð mig vera á neinu
sviði.
í framhaldi af þessu segir þú:
„öiium bar saman um þá merki-
legu staðreynd, að enginn hafði
verið skikkaður formaður,
og enginn hafði tekið það upp
hjá sjálfum sér að stjórna." Svo
ætla mætti, að ekki hefði verið
mikil stjómin á ieiðangri þess-
um.
En þetta var ekkert merki
legt, þegar á aðstæðurnar er lit
ið, og skal ég aðeins upplýsa
þig um þær. Þannig stóð á, að
sá, sem tii þess hafði verið val-
inn af Slysavarnarfélagi Isiands
að annast björgunartækin og
fara með þau til björgunar ef á
þyrfti að halda, og þá vitanlega
að veita siíkum leiðangri for-
stöðu, Ásgeir Erlendsson mágur
minn, var úti á sjó á togara, þeg
ar óhappið vildi til. Einhver
varð þá að hlaupa í skarðið i
fjarveru hans, þvi án tækjanna
var leiðangurinn vonlítiil.
Þú nefnir i bók þinni tvo sjálf
kjörna foringja í þennan leið-
angur þá Hafiiða og Daníel, sem
og rétt er, báðir ágætir bjarg-
menn. En einhvern veginn atvik
aðist það svo, þótt ekki sé um
getið í bók þinni, að þess-
ir ágætu menn lofuðu mér að
vera með í ráðum með allan und
irbúning leiðangursins, og að
annast meðferð björgunartækj-
anna, en það vorum við þessir
þrir, sem ákváðum að beita okk
ur fyrir þvi í samráði við Slysa-
varnarféiagið að safna saman
mönnum og gera björgunartil-
raun. Þar með var teningnum
kastað, og ég held að eng-
inn okkar hafi talið sig eftir það
ábyrgðarlausan af þessum leið-
angri.
Um afskipti okkar af stjóm
eða stjórnleysi þessa leiðangurs
getur svo hver dæmt fyrir sig,
af þeim sem í leiðangrinum voru,
aðrir held ég eigi svoiitið erfitt
með það, þótt þeir geti einnig
veit þvi fyrir sér.
Flokkarnir við þessa björgun
voru margir, og fyririiðarn-
ir jafn margir eða fleiri. Þeir,
sem voru niðri í fjöru, urðu að
sjá um sig, þeir sem voru á
Flauganefi einnig að sjá um sig,
og þeir sem voru á íjallinu á
leið að eða frá bjarginu urðu að
sjá um sig. Sambandsleysið milli
flokkanna var það alvarlegasta,
og ég vil segja að þessi björg-
un hafi á áþreifanlegan hátt
sannað þörfina fyrir fjarskipta-
samband björgunarsveitanna,
enda var eftir þetta tekin upp
hörð barátta fyrir því að fá það,
og sem nú hefir borið mjög góð-
an árangur.
Nú veit ég ekki til þess,
Magnús, að nokkurs staðar hafi
verið skráður einhver allsherj-
arforingi fyrir þessum leið-
angri, hvorki ég né nokkur ann
ar, og það af fyrrgreind-
um ástæðum.
En ég verð að angra þig eða
gleðja með þvi, þrátt fyrir þína
nákvæmu rannsókn meðal sveit-
unga minna, að ég með góðri sam
vizku tel mig hafa verið hvetj-
andi til þessarar farar, og hafa
haft þar nokkru forystu-
hlutverki að gegna.
Að einhver hafi borið mig fyr
ir meiri hlurt en ég ártrti, má vel
vera, en sé svo, þá hefir þú ver-
ið mér svo vinsamlegur að leið-
rétta það, eða að minnsta kosti
gert heiðarlega tilraun til þess,
bæði i bók þinni og í víðöesn-
asta blaði landsins.
Þú nefnir eitt dæmi i bréfi
þínu, þar sem einn „grandvar"
sveitungi var á ferð með fólki á
Látrabjargi, og ein kona úr
Reykjavík spurði: „Hvort það
hefði verið hér, sem hann Þórð-
ur bjargaði möinnunum?" Ef ég
hefði verið með blessaðri kon-
unni úr Reykjavik, þá mundi ég
að minnsta kosti hafa sagt
henni, að ég hefði ekki staðið
þar einn að verki. En þú getur
ekki um svar þessa grandvara
sveitunga míns, en ætía
mætti, þó ek'ki af reynsiu minni
af mínum ágætu sveitungum,
heldur af rannsókn þinni meðal
þeirra, að ekki hafi staðið á
manninum að leiðrétta konuna,
að minn hlutur hafi ekki verið
sá í björgun þessari sem hún
ætlaði.
Um sannleiksgildi þeirra orða
þinna, að fleiri í Þýzkalandi
þekki mitt nafn en forseta Is-
lands leyfi ég mér að draga í
efa. Hitt er svo annað mál að í
Þýzkalandi hafa senniiega fleiri
en i nokkru landi öðru kynmzt
þessum stjórnlausa björgunar
leiðangri, því þeir haía mikið
haft með kvikmyndina af þess
um atburði að gera, fengu leyfi
til að stytta hana og gerðu af
henni margar kopíur. Gerðu
einnig eftir henni fræðsiu- eða
kennslubækling, sem dreift var
Framhald á bls. 21