Morgunblaðið - 24.06.1972, Page 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. JÚNX 1972
I II. ..
maisretfær sdmvizkubit eftirseorgessimenon
„Hvernig tókst yður þá að
hringja í dag?“
„Ég notaði tækifœrið, þegar
skrifstofa verzlunarstjórans var
mannlaus, en þar er sim-
inn tengdur beint út. Eins og
þér heyrðuð, flýtti ég mér að
segja, það sem þurfti og lagði
tólið síðan niður . ..“
Ekkert var óeðlilegt við þetta.
Lögregluforinginn hélt áfram:
„En farið þér ekki út að borða
um hádegið ...“
„Þá gerði ég ráð fyrir, að þér
væruð heldur ekki við. Þar að
auki virtust þér ekki álíta er-
indi mitt mikilvægt.. .“
„En er það mikilvægt?"
„Vissulega. Þér senduð mann
tii að njósna um mig á vinnu-
stað, eða er ekki svo?“
Maigret svaraði ekki. Hinn
hélt áfram.
„Þér viljið ekki viðurkenna
það. En ég er viss um að það
var maður úr leynilögreglunni."
Hann hlaut að hafa undirbú-
ið þetta samtal eins og hitt.
Þó hikaði hann góða stund, áð-
ur en hann spurði:
„Kom konan mín hingað til yð
ar?“
„Hvers vegna haldið þér það?“
„Ég veit það ekki. En ég er
viss um, að hana grunar eitt-
hvað. Konur eru næmar og hún
gerir atlögu við fyrsta hættu-
merki. Skiljið þér, hvað ég
á við?“
Hann horfði ásakandi á Mai-
gret, sem svaraði ekki strax.
„Kom hún?“
Nú var komin röðin að iög-
regluforingjanum að hika.
Hann vissi að mikið var í húfi.
Væri Marton alvarlega sjúkur á
geðsmunum, mundi svarið geta
haft örlagarík áhrif á breytni
hans i framtíðinni.
Meðan Maigret beið á skrif-
stofu sinni, hafði honum dottið
í hug að biðja Pardon að koma
og vera viðstaddur samtalið. En
þá mundi hann, að læknirinn
hafði sagt honum að hann vissi
skelfing litið um sálarfræði.
Xavier Marton sat þama á
móti honum. Ef til vill var hann
alheilbrigður maður sem óttaðist
um lif sitt og var þarna kominn
til að segja 'lögreglunni frá þvi.
En það gat líka verið, að
hann væri taugasjúklingur, sem
þjáðist af ofsóknarskynvillu og
þurfti á hjálp að halda.
Ef til vill var hann geðveik-
ur.
Sá möguleiki var vissu-
lega fyrir hendi, að hann væri
brjálaður af hugarórum, geð-
veikur í vissum skilningi, en
bráðgáfaður, maður, sem hafði
fastmótaðar fyrirætlanir og ætl-
aði að framfýlgja þeim, hvað
sem það kostaði.
Andlitið var á engan hátt sél-
kennilegt. Hann hafði nef,
munn augu og eyru eins og all-
ir. Roði hafði hlaupið í kinnar
honum vegna hitamismunar-
ins úti og inni og ef til
vill mátti skýra glampann í aug-
um hans á sama hátt. Eða var
það út af kvefinu, sem hann
hafði minnzt á?
Var hann að fá kvef, eða
sagði hann það bara, vegna þess
að hann vissi, að augun yrðu
óvenjulega skær?
Maigret var ekki rótt. Hann
fór að gruna, að maðurinn hefði
aðeins komið til að spyrja um
eiginkonuna.
Hafði hann líka veitt henni
eftirför? Vissi hann, að hún
hafði komdð á Quai des Orfévres
og var hann að vona að hann
fengi að vita, hvað hún hefði
sagt?
„Hún kom,“ sagði lögreglufor
inginn loks.
„Hvað sagði hún?“
„Hér svarar fólk spurningurj,
en spyr ekki.“
„Fyrirgefið".
„Eiginkona yðar er mjög glæsi
leg, Monsieur Marton."
Drættir fóru um varirnar,
sem gátu átt að tákna bros, þó
blandið kaldhæðni eða bitur-
leika.
„Ég veit það. Hún ákvað að
verða glæsileg."
Hann lagði áherzlu á orðið
„ákVað“. Ef það hefði verið í
bréfi, hefði það verið undirstrik
að. Maigret minntist þess, að gest
urinn hafði áður lagt sérstaka
áherzlu á einstaka orð.
Hafði hann ekki lesið það I
bókinni um sálarfræði, áð slikt
bæri vott um . . .
En hann forðaðist að beina
samtalinu inn á það svið.
„1 gærmorgun sögðuð þér mér,
að þér óttuðuzt um líf yðar. Þér
sögðuð að kona yðar hefði tek-
ið upp ákveðna framkomu gagn
vart yður, og þér minntuzt á eit-
urefni, sem þér funduð í skáp.
Þér sögðuð lika, að yður hefði
orðið illt nokkrum sinnum eftir
máltíð. Þegar þar var komið, var
ég kallaður inn á skrifstofu lög
reglustjórans og samtal okkar
varð ekki lengra. Nokkuð fleira,
sem þér viljið segja mér?“
Marton brosti, eins og sá, sem
finnst hann vera beittur órétti.
„Sumar spurni'ngar eru lagðar
þannig fram, að erfitt er að
svara þeim,“ sagði hann.
Maigret gramdist, þvi honum
fannst eins og verið væri að gefa
sér ráðningu og hann vissi, að
hann átti hana Skllið.
„En þér eruð fjandakorn-
ið ekki kominn hingað í erindis-
leysu? Æitlið þér að berá fram
kæru á eiginkonu yðar?“
Marton hristi höfuðið.
„Þér ákærið hana þá ekki?“
„Um hvað?“ spurði hann.
„EÆ það er satt, sem þér hafið
sagt mér, gætuð þér kært hana
fyrir morðtilraun.“
„Haldið þér, að það bæri nokk
urn árangur? Hvaða sannanir
hef ég? Þér trúið mér ekki einu
sinni sjálfur. Ég gaf yður sýnis-
horn af zink-fosfíti, en ég gæti
eins hafa sett það í skápinn sjálf
ur. Þar sem ég fór af eigin hvöt-
um til taugalæknis, mætti draga
þá ályktun, að ég væri ekki heiil
á geðsmunum, eða ég væri að
gefa þann möguleika i skyn, og
það væri alveg eins trúlegt."
Aldrei hafði Maigret áður átt
f þýðingu
Huldu Valtýsdóttur.
skipti við slíkan mann. Honum
varð starsýnt á hann.
Hvert svar kom honum að óvör
um. Hann leitaðl árangurslaust
að skekkju, veikum punkti, en
komst alltaf að þeirri niður-
stöðu að honum sjálfum hafði
yfirsézt.
„Konan min hefur áreiðanlega
sagt yður, hvað ég er vanstillt-
ur. Hún hefur sagt yður að
stundum á kvöldin, þegar ég er
að dútla, stappa ég niður fótun-
um og ég brest stundum í
grát, ef mér mistekst. . .“
„Minntuzt þér á það við Stein
er lækni?"
„Ég sagði honum allt. Hann
spurði mig i þaula í klukkutíma
samfleytt."
„Nú?"
Marton horfði beint i augu
Maigret.
„Ég er ekki geðveikur.“
„En þér eruð sannfærður um,
að konan yðar ætlar að svipta
yðu r lifi ?
„Já.“
En þér viljið ekki að við hefj
um rannsókn?"
Það væri gagnslaust."
,Eða að við verndum yður?“
„Hvernig?“
„Þá spyr ég aftur, hvers
vegna eruð þér hingað kominn?"
„Til þess að yður sé kunnugt
um þetta. Þér munduð þá vita
að dauða minn hefði ekki borið
að á eðlilegan hátt, ef í það fer.
Það yrði áilitið, ef ég hefði ekk
ert sagt yður. Samkvaamt ykkar
eigin sérfræðingum verða aldrei
uppvis níu af hverjum tiu dauðs
föllum vegna eitrunar af manna
völdum."
„Hvar lásuð þér það?“
„1 visindalegu lögregluriti."
„Eruð þér áskrifandi?"
„Nei. Ég les timaritið á bóka-
safni. Og ég skal segja yður eitt
fyrir víst: Ég læt þetta ek'ki við-
gangast átakalaust."
Maigret varð bilt við. Nú
voru þeir að komast að kjarna
málsins.
„Hvað eigið þér við?“
„1 fyrsta lagi, að ég geri var-
úðarráðstafanir, eins og ég sagði
yður í gær. Og einmitt
vegna þessarar lögregtluskýrslu
sem ég vitnaði til, ætla ég ekki
Garðhellur?
— Verzlið þar sem úrvalið er mest og kjörin
bezt. —
||| JÓN LOFTSSONHR
■■■ Hr!ngbraut121@10 600
velvakandi
0 Samið, sungið og sýnt
á ensku
Freymóður Jóhannsson hef-
ur skrifað Velvakanda til og
fer bréfið hér á eftir, nokkuð
stytt:
„Sjónvarpið er ekki alveg af
baki dottið. Hlé hefur að visu
orðið á viðbjóði á borð við
þann, sem ég ræddi um í grein
minni til þin, Velvakandi góð-
ur, í haust, og ýmsir munu
minnast, — um gaddavírs- og
hjólbarðahljóðfæri o.fl. állka
frýnilegt.
Þá minntist ég einnig á þann
þáttinn, sem tiltölulega ungt
fólk stóð líka að, — íslenzkt?
þar sem allir textarnir voru á
ensku, — ekki aðeins sungnir,
skræktir eða öskraðir, héldu r
birtist heiti þeirra sem letur á
sjónvarpsskerminum, — á
ensku, ensku og aftur ensku.
Svo gerðist það í sjónvarpiinu
í kvöld, föstudag 9. júní, 1972,
að Trúbrot-hljómsveitin lék
nokkur lög og voru heiti þeirra
allra og textar á ensku! —
Sjálf lögin voru svo sem
hvorki slæm né góð, — þau
vöktu ekki eftirtekt mína, en
margt var það hins vegar við
sviðsetninguna, sem var e'ftir-
tektarvert og aðlaðandi, svo
sem nobkrar náttúrumyndir og
vera þeirra hljómsveitarmanna
úti í náttúrunni. Einn hljóð-
færaleitoaranna var meira
að segja eins og maður í út-
liti, næstum snyrtilegur og
minnti ekkert á apa, loðhund.
eða villidýr. En hvað á það að
þýða að semja textana á
ensku, eða nota enska þýð-
ingu á þeim í islenzka sjón-
varpinu? Er verið að hæðast
að móðurmáli otokar? Sál-
fræðingnum, sem ræddi við
hljómsveitina, láðdst að spyrja
um það. Lágmarksskylda hvers
þess, er telja ber sannan
Íslending, er að hann tjái sig
fyrir íslenztoum hlustendum á
móðurmálinu, íslenzku, en etoki
ensku.
Ef efni texta er svo lélegt, að
ekki er boðlegt islenzkum
stoilningi, þá væri að stoömm-
inni til sklárra, að syngja bara:
Mjá-mjá, vow-vow, meme,
eða bö-bö. Þeir sem gengnir
væru í lið með Bretum í haust,
gætu náttúrlega sungið fyrir
þá á enstou.
Það skal að vísu viðurkennt,
að þessi lítilsvirðing á íslenzk-
unni en dálæti á enskunni er
hneytosli og hættuástand i all-
flestum skemmtistöðum lands-
ins, að því er ég bezt veit.
Það er engin afsökun, þó aðr-
ar þjóðir kunni að vera jafn-
neðarlega. Þetta hefur þó aða!l-
lega takmarkazt við, að söng-
fólk hefur sungið enska texta
samda erlendis, og etoki hirt
um að láta þýða þá á íslenzku,
eða útvega íslenzka í þeirra
stað. En það er nýlunda, að
íslendingar semji á ensku,
handa íslendingum að syngja
fyrir íslendinga. Að sjónvarp-
ið skuli ganga þar í farar-
broddi er óþolandi.
Þótt vissir menn hafi reynt
að gera lítið úr tónsmið-
um þeim, yfirleitt, sem notaðar
eru á skemmtistöðunum, þá
hafa einmitt þessar tónsmiðar
mest almenn áhrif allra tón-
smiða, og það er þjóðamauð-
syn, að þeim fylgi góðir text-
ar, sem hafi áhrif til
æskilegs þjóðlegis þroska á það
unga fólk, sem þeir hafa vald
yfir, — og þá fullorðnu lika.
Freymóður Jóhannsson.
0 Skáldareitur á
Miklatúni?
Siguirigeir Siigurjónsson,
hæstaréttarlögmaður, skrifar:
Kæri Velvakandi.
Er ég átti leið austur Miklu-
braut á leið heim til mdn einn
daginn fyrir Skömmu og ók
fram hjá styttum þeiirra Einars
Benediktsisonar og Þorsteins
Erliinigssonar, kom fram i huiga
miínum sú hugmynd, hvort ekki
væri vel til fallið að koma
þarna fyrir í framtíðinni, á ein
um og sama stað, styttum af
fleiri ísllenzkium skáMum. Mætti
hugsa sér að helga notokurn
hluta Miklatúns stað fyrir
myndaistyttur af ástsælustu
skáldum islenzku þjóðarinnar,
— noktourskonar helgireit is-
lenzkra skálda. — Væri þá vel
til fallið að flytja á þennan stað
styttu Jónasar HaMígrímssomar,
seim nú virðist nokkuð einmana
í Hljómistoállagiarðinum. Sú
stytta stóð áður fyrir framan
Gimli við Lækjargötu, og ætti
því ekkert að vera því til fyrir
stöðu að flytja hana einu sinni
enn.
Þá er mér og kuinnugt urn, að
íslenzkir og erlendir mynd-
högigvarar bafa gert ýmsar
prýðilegar brjóstmyndir af ís-
ienzkum skáltíium. Má þar t.d.
nefna styttu Rikharðs Jóm.sson
ar af Mattbíasi Jochumssyni og
styttu danska myndhöggvarains
Severin Jacobsðns af Davíð
Stefánsisyni frá Fagraisfkógi. —
Önnur þessara stytta mun nú
að vlsu vera á Akureyri, en hin
í Þjóðleikhúsimu og er engin
á.stæða, né heldur heimild, tál
að flytja þær þaðan. Hins veg-
ar mætti vel hugsa sér að liáta
gena eftirmyndir af þesisum
styttum og e.t.v. fleirum, siem
til kunna að vera og reisa þær
þá eiinnig á þessum stað. Myndi
þá slíkur garður sjállfsagt verða
einsdæmi í beimimum og færi
vel á því hjá svo ljóðelskri þjóð
sem íslendingar eru.
Ef bæjaryfirvöltí félilust á
þeissa hugmynd, þyrfti að sjálf
sögðu að skipuleggja fyrirfram
þcnnan „skáldagarð" á Mikla-
túni, svo að vel yrði séð fyrir
ölillu fyrirkomulagi í þesaum
hluta Miklatúns, sem nú þegar
er að verða mikil bæjarprýði.
Ég sé svo ekki ástæðu til að
fara fleiri orðum um þessia til
'lögu mína, en læt mér nægja
að varpa henni fram, ef þeim
sem um mál þessi eiga að fj alia
kynni að þykja hún þesa verð,
að koma henni ,í framkvæmd.
Sigurgeir Sigurjónsson,
hrl.